W föv&trïttctu
GOESCHE COURANT)
Zal Rusland toch meedoen
Het gevaarlijke probleem: Danzig.
Opgravingen in Soeburg.
1.0.30
tl.10
l»Tot
S„Der
20 h.
Verschijnselen, die aanduiden,
dat het aftreden van Litwinof
weinig verandering in de
buitenlandsche politiek der
Sovjet-Unie heeft gebracht.
Een garantie-aanbod der
Sovjet-Unie?
De Duce en de Führer willen
den vrede.
Het bezoek van H. M. Koningin
Wilhelmina aan België.
Naar overblijfselen der
Noormannen.
Verbetering van den
Ouden Vlissingschen weg.
Er heerscht rust in de vrije stad, maar men
rekent vast op een terugkeer naar het
Duitsche rijk,
NUMMER 109. TWEE BLADEN. DINSDAG
H.
jm.
22
)ek-
21
laas-
tnne
10.00
de
1.1-10
bn.).
Per.)
9rk.
ram.
lort-
3.35
5.20
16.20
3er.
lork.
en
17.50
en
I Leo
liano
lpro-
lork.
(.1.20
L.20,
Idio-
|9.30
en
Or-
[6.10
lym-
lork.
Mei.
roote
|era",
Mei.
raad"
|.00 h.
Mei.
en
|00 h.
FDagblad. Uitg. N.V. DeMiddelburgscheCrt.
fJJureaux: te MIDDELBURG: St. Pietersfr.28,
Telefoon Redactie 269, Administratie 139;
te GOESTurfkade Tel. 17. Postgiro 43255.
Abonnementsprijs voor Middelburg en Goes
f 2.30, elders f 2.50 per kwartaal. Week
abonnementen in Middelburg en Goes 18 ct.
9 MEI 1989. EERSTE BLAD. 182e JAARG.
Advertentiën 30 ct per regel, ingezonden
mededeelingen 60 ct p. r. Bij contract lager
Tarief op aanvraag. Familieberichten en
dankbetuigingen minimum f 2.10. „Kleine
Advertenties", max. 6 regels, 75 cent, bij
vooruitbetaling. „Brieven, of adres bureau
v. d. blad" 10 ct extra. Bewijsnummers 5 cto
De Engelsche ambassadeur te Moskou
Seeds heeft gister, zooals men weet, een
bezoek gebracht aan Molotof, den nieu
wen Russischen volkscommissaris (minis
ter) van buitenlandsche zaken en hem
den tekst overhandigd van de voorstellen
der Engelsche regeering inzake de deelne
ming van de Sovjet-Unie aan het „anti
agressie front.Y
Het feit van dit bezoek toont, naar Reu
ter meldt, in de eerste plaats, dat de
Britsche autoriteiten bevredigende verzeke
ringen hebben ontvangen, d a t h e t
aftreden van Litwinof
geen verandering in de
buitenlandsche politiek
van Rusland beteekent
en ten tweede, dat zij de hoop koesteren,
dat de Britsche voorstellen als basis zul
len kunnen dienen voor een overeenkomst.
Ofschoon het Britsche aanbod geen aan
vaarding beteekent van de Russische op
vattingen, die practisch neerkomen op
het sluiten van een bondgenootschap, is
er reden om aan te nemen, dat het geba
seerd is op een samenwerking op grond
slag van wederkeerigheid ingeval van een
aanval op de aan de Sovjet Unie gren
zende Midden- of Zuid-Europeesche sta
ten. Het zou voorzien in overleg en uit
wisseling van inlichtingen, doch op het
oogenblik schijnt er nog niet sprake te
zijn van nader omschreven voorstellen
omtrent den vorm der samenwerking.
Reuter meldt intusschen het volgende
uit de Roemeensche hoofdstad Boekarest:
Naar vernomen wordt biedt de Sovjet
Unie alle kleine staten aan haar Westgrens
defensieve garanties aan, gelijk de garan
ties van Engeland en Frankrijk aan Roe
menië en Griekenland. Algemeen is men
van meening, dat indien deze garanties op
een kalme wijze geregeld kunnen worden
en op dusdanige wijze, dat hierin geen
beleediging van de as-mogendheden wordt
gezien, landen als Turkije, Bulgarije, Roe
menië en Finland gaarne dergelijke ga
ranties zouden aanvaarden.
Potemkin naar Warschau.
De Russische onder-minister van buiten
landsche zaken, Potemkin, die al een paar
weken in Zuid-Oost-Europa rond reist (hij
bezocht Turkije, Bulgarije en Roemenië)
isl gisteravond uit Boekarest naar de
Poolsche hoofdstad Warschau vertrokken.
Bjj zijn vertrek uit Boekarest zeide Po
temkin, dat hij zeer tevreden was over
de besprekingen, welke hij in de verschil
lende hoofdsteden had gevoerd.
Er komt weer een Russische
gezant te Boekarest.
Gemeld wordt verder, dat de Sovjet-
regeering binnenkort een gezant te Boe
karest zal benoemen. Sinds een jaar wor
den de zaken der Sovjet Unie te Boeka
rest door een zaakgelastigde geleid. De
gezant werd indertijd terugegroepen, om
dat de regeering Goga, welke zeer kort
stondig aan het bewind was, een anti-
Russischen koers insloeg.
Nieuwe Russische gezant te
Warschau benoemd.
Ook met Polen gaat de Sovjet-Unie de
normale diplomatieke betrekkingen herstel
len.
Tot Russisch gezant te Warschau is de
vroegere gezant in Athene, Charonof, be
noemd, waarmede de sinds het najaar van
1937 leegstaande post weer bezet is ge
worden.
Buitenlandsche kringen te Warschau
achten deze benoeming naar Havas meldt,
van groote beteekenis, omdat het de eer
ste daad van Molotof in zijn nieuwe func
tie is, terwijl de ambassade langer dan
anderhalf jaar door een zaakgelastigde
is bestuurd. Men gelooft, dat Moskou een
levendiger contact met Warschau wil en
dat dit denkbeeld een gunstigen weerklank
bij de Poolsche regeering vindt.
De ambassadeur Charonof, komt binnen
enkele dagen te Warschau aan.
Zegt Von Ribbentrop
Stefani meldt uit Milaan: Von Ribben
trop, die gisteravond naar Berlijn is terug
gekeerd, heeft zich in een persgesprek met
de Popoio d'Italia geestdriftig uitgelaten
over de hem in Milaan als vertegenwoordi
ger van den Führer bereide ontvangst,
welke tevens gediend heeft om de in het
buitenland gepubliceerde „leugens" inzake
een anti-Duitsche gezindheid der Milanee-
sche bevolking te weerleggen. De leugen,
aldus de rijksminister is altijd een teeken
van zwakte, en wij, die sterk zijn, behoeven
niet te liegen Wat de toekomst betreft,
geloof ik, dat het Duitsche en Italiaansche
volk gerust kunnen zijn. Vandaag evenals
morgen zijn Italië en Duitschland ver-
eenigd, omdat zij dezelfde bestemming heb
ben. Mogen de democratieën weten, dat
Mussolini en Hitier en hun twee volkeren
den vrede willen, maar indien men hen
niet met rust laat, mogen de democratieën
zich dan herinneren, dat die twee mannen
en hun volkeren onoverwinnelijk zullen
zijn.
Het officieele programma.
Uit Brussel wordt gemeldt, dat geduren
de het officieele bezoek, dat H. M. Koningin
Wilhelmina der Nederlanden van 23 tot 26
Mei a.s. aan het Belgische hof zal brengen,
het leger den eeredienst zal waarnemen.
Den eersten dag, op 23 Mei, zal de Ne-
derlandsche koninklijke trein waarmee H.
M. de reis maakt, te 15.20 uur te Esschen
aankomen. Aldaar zullen aanwezig zijn de
commandant van het tweede militaire
district en een eerewacht van het zesde
regiment linietroepen, bestaande uit vier
detachementen, met vaandel,] muziek en
hoornblazers, onder bevel van den regi
mentscommandant. De troepen, die op het
perron zullen staan opgesteld, zullen het
geweer presenteeren, de trompetters zullen
het geeft acht blazen en de muziek zal het
Wilhelmus spelen. De Belgische koninklijke
trein zal te 15.30 uur uit Esschen vertrek
ken, waarbij de troepen opnieuw de eerbe
wijzen zullen brengen.
De aankomst te Brussel.
De koninklijke trein komt te Brussel-
Noord aan te 16.30 uur. De commandant
van het eerste militaire district bevindt
zich op het perron van aankomst, evenals
vier detachementen van het 9e regiment
linietroepen met vaandel, muziek en hoorn
blazers, onder bevel van den regiments
commandant. Evenals te Esschen zal hier
het hoornsignaal gegeven worden en zal de
muziek het Nederlandsche volkslied spelen.
Een batterij 75 mm stukken, opesteld in het
park van de Cinquantenaire, zal met tus-
schenpoozen van dertig seconden 51 saluut
schoten afgeven, het eerste schot op het
•moment, dat de koninklijke trein het sta
tion binnenkomt.
Het koninklijk eere-escorte, in groot te
nue met standaard, onder bevel van den
commandant van het le regiment mobiele
troepen, staat opgesteld voor het station
op de Place Rogier. Het zal bestaan uit vier
pelotons.
De koninklijke stoet rijdt naar het ko
ninklijk paleis via de Boulevard Botanique,
de Schaerbeeksche Poort, de Koninklijke
straat, en het Paleisplein. Langs den gehee-
len te volgen weg zullen troepen een afzet
ting vormen, bestaande uit infanterie en
eenheden van rijwiel- en motortroepen, zon
der hun voertuigen, alsmede de muziek
korpsen van het Brusselsche garnizoen. Het
plein voor het paleis zal geheel vrij blijven
en omgeven door troepen. Bij het passeeren
van den koninklijken stoet zullen de gewe
ren gepresenteerd worden, de trompetten 't
geeft acht signaal blazen en de muziekcorp
sen het Wilhelmus spelen.
Een eerewacht van leerlingen der ko
ninklijke militaire school bestaande uit vier
detachementen met vaandel, onder bevel
van den ondercommandant der school, zal
de eerbewijzen brengen bij de aankomst der
vorsten aan het paleis.
Het program van Woensdag 24
Mei.
Den volgenden dag, Woensdag 24 Mei
zal H. M. de Koningin te 11.15 uur ontvan
gen worden ten stadhuize van Brussel, van
waar zij te 12 uur ten paleize zal terugkee-
ren. Het koninklijk escorte met standaard
zal den stoet heen en terug begeleiden.
Des avonds te 21.15 uur zal de Koningin
een gala-voorstelling bijwonen in den ko
ninkljjken Muntschouwburg, waar een
spectacle coupe zal worden gegeven. Twee
officieren op motorrijwielen zullen de ko
ninklijke auto van het paleis naar het the
ater en terug escorteeren. Twee andere
motorofficieren zullen de auto volgen. De
beide eerstgenoemde officieren zullen dicht
bij de auto even achter de portieren, rijden.
In den schouwburg zullen de eerbewijzen
worden gebracht door leerlingen van de
militaire school, die in twee rijen ter weers
zijde van de eeretrap op de treden van de
trap zullen staan opgesteld.
Het bezoek aan Luik op 25 Mei
Op Donderdag 25 Mei zal H. M. de Ko
ningin te 10.15 uit Brussel vertrekken om
zich per trein naar Luik te begeven, waar
zij te 11.30 uur aankomt. Bij aankomst te
Luik zal een batterij stukken van 75 mm
met tusschenpoozen van een minuut 51 sa
luutschoten afgeven. Het eerste schot
wordt gegeven bij aankomst van den trein
in het Gare des Guillemins.
Vier detachementen van het 12e regi
ment linietroepen, met vaandel, hoornbla
zers en muziek, zullen op het perron de
eerbewijzen brengen. Twee motorofficieren
van het le regiment lanciers zullen gedu
rende het geheele verblijf te Luik terzijde
van de auto der beide vorsten rijden, terwiil
twee motorofficieren de auto zullen vol
gen.
De Koningin begeeft zich van het station
naar de tentoonstelling, welke zij zal bezoe
ken en waar zij het middagmaal zal gebrui
ken. Zij vertrekt te 16 uur uit Luik. De
militaire eerbewijzen zullen gebracht wor
den in het station bij het vertrek van den
koninklijken trein. De commandant van het
3e militaire district zal zich op het perron
bevinden en verder zullen wederom de troe
pen de wapens presenteeren, hoornsignalen
zullen worden gegeven en de muziek zal het
Wilhelmus spelen.
Het vertrek op 26 Mei.
Op Vrijdag 26 Mei, des morgens te 11
uur, zullen dezelfde eerbewijzen als bij aan
komst van de Koningin, gebracht worden
bij het vertrek van H. M. Koningin Wil
helmina, op het station Brussel-Noord
evenals omstreeks 12 uur op het station te
Esschen.
De gemeente Soeburg behoort, met Mid
delburg en Domburg tot de plaatsen op Wal
cheren, die door hun namen herinneringen
wekken aan den tijd, dat de Noormannen
ijl ons gewest verbleven. In de drie ge
noemde gemeenten zouden blijkens een stu
die van prof. Huizinga, de Noormannen
burchten, althans versterkte nederzettin
gen hebben gehad, van waaruit zij hun toch
ten ondernamen.
Niet alleen de laatste lettergreep van de
plaatsnamen maakt dit aannemelijk. Ook
uit de wjjze waarop later sfraten om de
eermalige burchten zijn aangelegd zou op
een versterkt centrum duiden.
In het Oostelijk gedeelte van de gemèen-
te is deze formatie al heel goed bewaard
gebleven. Een aantal straten sluit daar
een rond heuvelachtig terrein in, dat thans
voor den tuinbouw v.ofdt benut.
Toen prof. Huizinga zijn inzichten in den
oorsprong van boven genoemde plaatsen
had kenbaar gemaakt, heeft de bekende
verzamelaar van een speurder naar Zeeuw-
sche bodemvondsten, de heer Hubregtse uit
Burg, het terrein, waar in Soeburg eertijds
de Noormannen zouden hebben gewoond, in
oogenschouw genomen.
Zonder te graven kwam hjj in het bezit
van een groot aantal merkwaardige oude
scherven, die volkomen overeenstemden
met de scherven en voorwerpen, door hem
in den loop der jaren in Burg aangetrof
fen.
Hij deed van zijn bevinden mededeeling
aan dr. Burgersdjjk, conservator van de
steenen kamer van het Zeeuwsch Genoot
schap, aan dr. Unger, en aan dr. Braat,
conservator van het rijksmuseum in Lei
den.
Deze laatste heeft in een en ander aan
leiding gevonden om in Soeburg opgravin-
HET INITIATIEF VAN DEN
PAUS,
De H. Stoel zou een inter
nationale conferentie inzake
Dantzig voorstaan.
De News Chronicle bericht, dat men de
mogelijkheid overweegt een Europeesche
conferentie bijeen te roepen teneinde het
vraagstuk van Dantzig te regelen. Vernon
Bartlett verklaart van welingelichte zijde
te hebben vernomen, dat de Paus hiertoe
het initiatief zou hebben genomen. De con
ferentie zou Engeland, Frankrijk, Italië,
Polen en Duitschland vereenigen. De
apostolische nuntius te Londen mgr. God
frey is gisteren door den minister van bui
tenlandsche zaken, lord Halifax ontvangen,
om hem het plan voor te leggen.
De Daily Express bericht, dat gisteren de
Poolsche minister van buitenlandsche za
ken, Beek, den nuntius te Warschau, mgr.
Cortesi heeft ontvangen. Het blad is van
meening, dat hierdoor de geruchten volgens
welke de Paus zou hebben (aangeboden,
tusschen Duitschland en Polen te bemidde
len, meer grond van waarheid krijgen.
DE REGENT VAN ZUIDSLAVlë
NAAR ITALIë,
De regent van Zuidslavië, prins Paul en
zijn gemalin, vergezeld van den minister
van buitenlandsche zaken, Markowitsj, en
den Italiaanschen gezant te Belgrado, zijn
hedenmiddag in Italië aangekomen. Zij zul
len de gasten zijn van het Quirinaal. De
regent zal in het Venetiaansche Paleis te
Rome een onderhoud hebben met Musso
lini. Zaterdag keeren de Zuidslavische gas
ten naar Belgrado terug.
gen te gaan doen. In de tweede week van
October, als de oogst van het terrein is,
zal hij (gelijk ook reeds in het kort in het
2e blad gemeld) met een tiental werkloozen
in Soeburg aan het werk tjjgen, om na te
gaan of de bodem gegevens bevat,* die voor
de historie van waarde zijn.
WEERBERICHT.
Verwachting tot morgenavond:
DE BILT: afnemende bewolking, droog
weer, iets warmer overdag, meest zwakke
N. tot O. wind.
UKKEL: lichte tot matige wind uit N.-
richtingen, over het algemeen schoon weer,
lichte bewolking, op sommige plaatsen eeni-
ge regen, matige temperatuur met een
nachtelijk minimum van ongeveer 5 gr. op
het laatst van den nacht nevel of mist.
WO 10 Mei. Zon op: 4 h 16; onder: 19 h
38. Licht op: 20 h 08. Maan op: 12 h 29;
onder: 10 h 4. L.K.: 11 Mei.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen:
Mei.
Hoogwater. Laagwater.
Dinsdag 9 4.56 17.11 11.11 ,23.39
Woensdag 10 5.38 17.56 11.49
Donderdag 11 6.32 18.51 0.21 12.39
Westkapelle is 28 min. en Domburg 23
min. vroeger, Veere 38 min. later. S
springtij.
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge;
Mei.
Hoogwater. Laagwater.
Dinsdag 9 6.44 19.03 0.02 12.17
Woensdag 10 7.23 19.44 0.41 12.57
Donderdag 11 8.11 20.32 1.22 13.47
Aan de Gemeenteraden van Middelburg
en Soeburg hebben B. en W. dier gemeen
ten voorstellen gedaan, welke verband hou
den met een radicale verbetering van den
Ouden Vlissingschen weg. Binnen afzien-
baren tijd zal deze zaak nu eindelijk haar
beslag kunnen krijgen.
Men vindt de voorstellen op de 2e pagina
van dit eerste en op de 2e pagina van het
2e blad.
(Vaneen specialen
verslaggever).
DANZIG, 7 Mei.
Begrijpelijk als de Duitsche wensch naar
een verbindingsweg tusschen het Duitsche
Rijk en Oost-Pruisen ook jnogg zijn, wij
denken er niet aan, zoo verklaren de Polen
thans, op den Duitschen wensch naar een
exterritorialen weg in te gaan. De bedoe
ling van de Duitschers is duidelijk, zoo
meenen de Polen: men wil ons afsnijden
van de Oostzee. Wij moeten over den ge-
vraagden weg de controle behouden, en
wat Danzig betreft: wij willen garanties,
waarop wjj ons kunnen verlaten, en dan
willen wij praten
Dwaze voorstellingen.
Sprekend met Polen zoowel als met Duit
schers doet men merkwaardige ontdekkin
gen. Zoo bleek mij nog eens weer welk
een oppervlakkigen indruk Duitschers, die
niet in het Rijk leven, soms hebben van
den toestand aldaar. Hoort men dergelijke
lieden spreken, dan is het daarginder een
paradijs en is het in Polen een hel moet
men hen gelooven dan worden de Duit
sche minderheden zoo ongeveer „am lau-
fenden Band" mishand|eld en gemaltrai
teerd. Spreekt men daarentegen met Polen
dan is het net precies andersom.
Natuurlijk zijn er gevallen van mishan
deling, maar bij mishandelen zijn er nog
altijd minstens twee noodig en nu is het
maar de vraag: hoe is dat alles aan den
gang gekomen? Wie is begonnen?
Heeft degeen, die de eerste tik ge
kregen heeft, zich oogenblikkelijk uit
de voeten gemaakt of heeft hij teruggesla
gen? Is het ook niet mogelijk, dat de eerste
tik gegeven is door hem, die in de benauwd
heid zat en zich tijdig het spreekwoord
herinnerde dat het zaliger is te geven dan te
ontvangen? Men mag deze verhalen over
mishandelingen ook niet al te tragisch op
nemen.
Een man met wien ik sprak een brave,
rustige burger schold naar hartelust op
iederen journalist die geen Duitscher was.
Toen ik hem vroeg welke kranten hij dan
wel allemaal las om dat zoo precies te kun
nen weten, luidde zijn antwoord: „Natuur
lijk Duitsche wat daarin staat is waar
en nou kan Beek zeggen, wat hij wil, voor
ons geldt enkel en alleen het woord van
Hitler. Wat die heeft gezegd dat is zoo
daran gibt's nichts zu rütteln. En wat doet
U eigenlijk?" „De mooie huizen bekij
ken", zei ik, en bracht het gesprek op ar
chitectonisch terrein.
Het is tenslotte altijd weer de manier
waarop men iets doet, iets zegt of iets
schrijft
De rede van Beek.
Der „Danziger Vorposten" het ambte
lijke orgaan van de NSDAP, in Gau Danzig
(dragende op het titelblad op een zwar
te streep tusschen twee Haakkruisteekens
de zinrjjke zin: „Zurück zum Reich Ge-
gen vertragliche Willkur") noemt Beck's
rede eigenlijk overbodig, omdat Beek stil
stond bjj de bereids door Polen afgewezen
Duitsche eischen; het blad constateert dat
men niets is opgeschoten. Zoo schrijft het
blad: „Was Beck erzahlte war nicht viel."
Dat is volkomen juist en daarin schuilt
juist mijns inziens tenminste de kracht
van deze de deur openhoudende rede
men is in het Derde Rijk wel heel erg met
lange redevoeringen verwend en vergeet
wel eens dat het hem in de lengte niet zit.
Hoe reageerde men hier nu op deze rede
die met zoo ontzettend veel „tam-tam" door
verschillende organen was aangekondigd?
Ik heb geljjk gehad toen ik voorspelde dat
ook hier de soep wel niet zoo brandend
heet zou worden gegeten als zij ter tafel
scheen te zullen komen: het is in Danzig
volkomen rustig gebleven. Wanneer ik
zoo op straat en in verschillende lokalen
mijn oor te luisteren leg, hoor ik niets bij
zonders. Duitschland wé'et dat het niet te
doen heeft met een volk, dat bij voorbaat
in zijn schulp kruipt en dat den moed heeft
op bepaalde van zijn standpunt bekeken
vitale punten „neen" te zeggen. Wie zich
een beeld van den toestand wil maken,
herinnere zich de hier door mij gehoorde
expressie: „Wij zijn geen Tsjechen!" Dat
zegt genoeg.
Danzig zal naar het Rijk
terugkeeren!
Zoo kwam ik met een paar menschen in
gesprek een jonge en een oudere Duit
scher Zij zeiden niet al te veel, maar de
jongere meende er mij dan toch op te moe
ten wijzen en ik zou goed en verstandig
doen dat te schrijven ook! dat Danzig
„so wie so" tot het Derde Rjjk terug zou
Keeren. Legaal of niet legaal was zijn con
clusie, maar terug komt het. „Op welke
manier stel je je die terugkeer voor?" in
formeerde ik. Daarop kon hij mjj helaas
nog geen antwoord geven als ik hier
nog een tjjdje bleef dan zou ik het mis
schien zelf wel zien. Maar teruggoed
schiks of kwaadschiks
Toen sprak ik met den oudere, die het
gesprek met zijn jongen metgezel aandach
tig en meer dan eens met een licht hoofd
schudden had aangehoord. Deze was min
der zeker van dien terugkeer. Hij had den
oorlog meegemaakt, een tijdlang in het
Poolsche leger gediend en schilderde mjj
dit leger als niet minder dan het Duitsche.
Zijn eenige hoop was, dat dit alles nog langs
banen van kalm onderhandelen in orde zou
komen.
Het wil mij echter voorkomen, dat de ge
dachte aan een oorlog eer toe dan afneemt,
al spreekt niemand het duidelijk uit.
Duitschland zoo zette de oudere man het
mij in een redeneering, waar geen speld
tusschen te krijgen was, uiteen Duitsch
land zal tenslotte een deel, en geen al te
klein deel, van zjjn eischen moeten laten
vallen, en het is de groote vraag kan de
Duitsche regeering dat momenteel nog? De
Polen, zoo verklaarde hij zeer nadrukkelijk,
zjjn bereid zoo noodig de wapens op te ne
men daar valt niet aan te tornen. En met
welke Polen men ook spreekt altijd weer
zal men merken, dat het hun vaste over
tuiging is dat het Derde Rjjk niets anders
beoogt dan Polen van de Oostzee terug te
dringen
De schoonheid van dè
Vrije Stad.
Dit gesprek speelde zich af in een van de
vele wondermooie „Weinstuben", die deze
architectonisch zoo prachtige stad bevat,
een stad waarin het daarom zoo loonend
dwalen is, omdat zjj den beschouwer terug
voert naar tijden van heel wat minder ner
vositeit en dreiging van angst en beklem
ming als waarin wij heden ten dage leven.
Ziet deze wondermooie huizendeze
smalle huizen uit de vijftiende, zes
tiende en zeventiende eeuwziet
de groengeverfde deuren met de helder
gepoetste klopperssta een oogenblik
stil voor deze fijn gekartelde geveltjes,
overvloedig met gouden tirelantijnen ver
sierd, werp een bescheiden blik door die
smalle vensters met kleine ruitjes waarach-
jVRIJSTAAT DANZIG
ter de elëctrische lamp zoo allermerkwaar
digst aandoet. Hier vermoedt gjj geen mo
dern gekleede dames achter een bridgetafel,
hier schiet gij in !een ongeloovigen lach wan
neer gij er u rekenschap van geeft dat
daar waar de tijd schijnt te zijn blijven
stilstaan radiomuziek weerklinkt
veeleer ziet uw blik statige dames in crino
linerokken gehuld, rustige, bedaarde vrou
wen met handwerkjes en op de tafel een
ouderwetsche speeldoos als waarvan ons de
Camera Obscura weet te vertellen......
Niet andfers is het met een prachtig oude
poort, waaronderdoor de Poolsche konin
gen plachten te rijden om de hulde hunner
onderdanen in ontvangst te nemen. Beter
dan het bruin van het „Ehrenkleid" der S.
A.-mannen zou hier het mét goud bestikte
fluweel van hoog te paard rjjdende ridders
passen. Uit deze honderden jaren oude poort
perst zich de electrische tram, hfet is een
poort die niet meer dan twaalf meter breed
is en die mjj, onkundige op bouwkundig ge
bied, een mengeling schijnt van romaansche
en renaissance-stijl. Boven ontwaar ik vier
boogramen en tegen den gevel staan vier
pilaren als geplakt, schaarschelijk met goud
versierd en over den gevel heen staat op
den blauwen ondergrond een spreuk die ons
in het Latjjn leert, dat ééndracht kleine sta
ten groot maakt, tweedracht daarentegen
de groote uiteenvallen doet. Het Poolsche
wapen op een rood veld en goudomkranst
prijkt er boven.
Men doet veel om deze mooie gebouwen
te, onderhouden en de laatste jaren is er heel
wat gerestaureerd wat anders zeer waar
schijnlijk ten ondergang zou zjjn gedoemd.
Niet anders is dat het geval bjj de impo
sante Marienkirche de trots van Danzig
een geweldige gothische „Gottesburg"
die in 1500 voltooid werd. Hier zien wij een
zeldzaam interessant schilderij van een Ne-
derlandschen meester het Laatste Oor
deel voorstellend wondermooi zijn de
kleurten bewaard op kinderlijke wijze
heeft men hier voorgesteld hoe de straf de
boezen, de belooning van het ingaan in den
Hemel den braven wacht.
Ik stond er gisteravond voor met 'n ouden
Danziger en als een wondermilde streeling
vloeide het maanlicht over 't eeuwenoude
gesteente. Hij vertelde mij de geschiedenis
\an het bouwwerk en besloot zjjn verhaal
met het volgende, zoo wonderwel passend
op hetgeen wij thans in Danzig doorleven:
„Die Glocken rufen. Sie halten in Kampf
und Schlacht.
In dem steinenen Turm von Sankt Ma
rien tewige Wacht.
Sie warten auf ihre Stunde zu der Gott
selber sie lauten wird und
Den Tag der Erlösung verkiindet mit
ehernem Mund
„Want zoo besloot de oude man zjjn
historische uiteenzetting die dag der ver
lossing zal komen. Reken daar op."
„Hoe en wanneer?" vroeg ik.
„Darüber wollen wir lieber nicht re«
den", luidde het antwoord
