W fwmnciale ip tSeeunrgtofye IP HIDDELBURGSCHE COURANT HEROPENING PATERIK D.K.W.iser! 1245.- HEDEN De Nieuwe C&GOESCHE COURANT) Chamberlain is diep geschokt door de overweldiging van Tsjechoslovakije. C. DE LEEUW Middelburg )e verzoeningspolitiek dood Moderne Hoeden Modern Interieur De beloften welke Hitier te München en daarna elders gaf, zijn alle gebroken. Voor zijn jongste optreden is geen enkele rechtvaardi ging te vinden. De Britsche ambassadeur naar Londen geroepen. Hitier te Weenen. De Amerikaansche regeering brandmerkt Hitler's daad. Krachtig protest van Duitschland te Londen te verwachten. Geen Roemeensche troepen in de Karpathische Oekraïne. ROOSEVELT ACHT HERZIENING DER NEUTRALITEIT NOODZAKELIJK. Groeiende verontwaardiging in Engeland. De rede van Chamberlain (nog) niet door de Duitsche pers gepubliceerd. VRIJE BEZICHTIGING MIDDELBURG WEERBERICHT. De Joden kondigen een algemeene staking af. DUITSCHLAND Ingesloten vliegwiel Zwaardere verlichting En toch p Tel. 669 Viissingsche straat 3941 ITALIË. LEGER EN VLOOT. NUMMER 86. DB1B BLADEN. ZATERDAG IDagbiad. Uitg. N.V. De Middelburgsche Crt. •Bureaux te MIDDELBURG: St. Pieterstr. 28, Telefoon Redactie 269, Administratie 139; «te GOES t Turfkade Tel. 17. Postgiro 43255. •Abonnementsprijs voor Middelburg en Goes «f 2.30, elders f 2.50 per kwartaal. Week abonnementen in Middelburg en Goes 18 ct. 18 MAART 1939. EERSTE BLAD. 182e JAARG. Advertentiën 30 ct per regel, ingezondeit mededeelingen 60 ct p. r. Bij contract lager, Tarief op aanvraag. Familieberichten en dankbetuigingen minimum f 2.10. „Kleine Advertenties", max. 6 regels, 75 cent, bij vooruitbetaling. „Brieven, of adres bureau v. d. blad" 10 ct extra. Bewijsnummers 5 cS Velen vertellen graag van den berg der opoffering, dien ze voor u zouden willen beklimmen, maar vergeten de trap op te gaan, om de kleinigheid te halen, die gij juist noodig hebt. De Engelsche minister-president Cham berlain heeft gister (op zijn zevenugsten verjaardag) te Birmingham een radiorede gehouden over: „De gewelddadige gebeur tenissen, die deze week in Europa hebben plaats gehad.1 Het eerste deel der toespraak was een apologie: van zijn politiek van „München". „Na mijn tweede bezoek aan Hitier, ver leden jaar September aldus spr. zeide ik in het Lagerhuis, dat Hitier mij met die pen ernst verzekerd had dat de Sudeten- kwestie de laatste territoriale ambitie was in Europa en dat hij geen volkeren van andere nationaliteit in het Duitsche Kijk wenschte te annexeeren en Hitier heeft deze woorden zelf bevestigd in zijn rede in het Sportpaleis te Berlijn toen hij zeide: „Ik heb den heer Chamberlain .de verzekering gegeven dat als dit probleem opgelost zou zijn, Duitschland geen ande re territoriale begeerten in Europa meer bezit" en later in dezelfde rede: „Wij willen geen Tsjechen in ons Rijk." Vervolgens staat in de overeenkomst van München zelve, die de handteekening draagt van Hitier, deze clausule: „De definitieve vaststelling der grenzen zal uitgevoerd worden door een internationa le commissiede definitieve vaststel ling! Ten slotte verklaarden wij in de ver klaring, die hij en ik tezamen ondertee kenden in München, dat iedere andere kwestie, die onze beide landen zou kun nen betreffen, behandeld zou worden door de methode van overleg. Met het oog op deze herhaalde verze keringen, die mij vrijwillig gegeven wa ren, achtte ik mij gerechtvaardigd daarop de hoop te grondvesten, dat wanneer een maal deze Tsjecho-Slovaaksche kwestie geregeld was, het mogelijk zou zijn de politiek van bevrediging, die ik beschreven heb, verder te voeren. Ik ben er van overthuigd, dat na Mün chen de groote meerderheid van het Britsche volk mijn hoop deelde en vurig wenschte, dat die politiek voortgezet zou worden. Vandaag deel ik him teleurstelling, hun verontwaardiging, dat die hoop zoo moed willig den bodem is ingeslagen. Hoe kun nen de gebeurtenissen, die deze week ge schied zijn, in overeenstemming worden gebracht met die verzekeringen, welke ik u heb voorgelezen? Als mede-onderteekenaar van de over eenkomst van München, had ik stellig het recht, wanneer Hitler van meening was, dat zij ongedaan gemaakt moest worden, op dat overleg, waarvoor een bepaling is opgenomen in de Münchensche verkla ring; in plaats daarvan heeft hij het recht in zijn eigen handen genomen. Nog vóór de Tsjechische president ge plaatst werd tegenover de eischen, waar tegen hij niet bij machte was tegenstand te bieden, waren de Duitsche troepen in beweging gebracht. Volgens de gisteren te Praag uitgege ven proclamatie zijn Bohemen en Mora- vië ingelijfd bp het Duitsche Rijk. De niet Duitsche inwoners, die natuurlijk de Tsje chen omvatten, worden geplaatst onder een Duitschen protector in een Duitsch protectoraat. Zij worden onderworpen aan de politieke, de militaire, de oeconomische behoeften va'n het Duitsche rijk. Men noemt hen een zelfbesturenden staat, maar Duitschland belast zich met hun buitenlandsche politiek, hun douane rechten en accijnzen, hun bankmiddelen en met de uitrusting van de ontwapende Tsjechische strijdkrachten. Wat wellicht het meest sinistere is, wij hooren weer van het verschijnen van de Gestapo, gevolgd door het gebruikelijke verhaal van massa-arrestaties van op den voorgrond tredende personen met gevol gen, die ons allen bekend zijn. Iedere man en vrouw in dit land, die zich het lot der Joden en politieke gevangenen in Oosten rijk herinnert, moet vandaag vervuld zijn van een droevig voorgevoel. Wie zou zijn hart niet in sympathie voelen uitgaan naar dat trotsche, dappe re volk, dat zoo plotseling is onderwor pen aan deze bezoekingen, welks vrijhe den worden gekortwiekt en welks natio nale onafhankelijkheid verdwenen is Wat is er geworden van hen die zeiden geen territoriale ambities meer te heb ben? Wat is er geworden van de verzekerin gen: „Wij willen geen Tsjechen in het rijk?" Wat is hier voor rekening gehou den met dat beginsel van zelfbeschikking, dat Hitier zoo heftig met mij beredeneer de in Berchtesgaden, toen hp mij vroeg om afscheiding van het Sudetenland van Tsjechoslovakije en de insluiting daarvan in het Duitsche Rijk? Ik weet, dat ons verteld wordt, dat deze gebiedsverovering noodig is geworden door ordeverstoringen in Tsjechoslovakije. Er wordt ons gezegd, dat de afkondiging var, dit nieuwe Duitsche protectoraat tegen den wil der inwoners in onvermijdelijk is geworden door de wanordelijkheden, die den vrede en de veiligheid van hun mach tigen nabuur bedreigen. Wanneer er wanordelijkheden waren, dan zijn /lie van buitenaf aangestookt. Kan iemand buiten Duitschland de gedachte ernstig opnemen, dat zij een gevaar kon den vormen voor dat groote land, dat zij eenigerlei rechtvaardiging konden geven aan hetgeen gebeurd is? Komt de vraag niet onvermijdelijk in onzen geest op: Wanneer het zoo gemak kelijk is om de goede redenen te vinden voor het negeeren van zoo plechtig en herhaaldelijk gegeven verzekeringen, welk vertrouwen kunnen wij dan stellen in eenigerlei andere verzekeringen van den zelfden kant? (Luide toejuichingen). Er is nog een andere reeks vragen, die niet minder onvermijdelijk in ons moet op komen en in anderen, misschien zelfs in Duitschland. Onder het huidige regime heeft Duitschland een reeks onaangename verrassingen aan de wereld bereid. Het Rijnland, de Anschluss van Oosten rijk, de afscheiding van het Sudetenland, al deze gebeurtenissen vormden schokken voor de openbare meening in de geheele wereld. Maar toch, hoezeer wij daarbij ook af zien van de methoden, die in elk van deze gevallen gebruikt zijn, viel er iets te zeg gen hetzij op grond van rasverwantschap of van rechtvaardige eischen, waaraan te lang weerstand was geboden voor de noodzake lijkheid van een wijziging in den bestaan- den toestand. De gebeurtenissen echter, die deze week zijn voorgevallen, schijnen, door hun volledig over het hoofd zien van de be ginselen, die door de Duitsche regeering zelf waren vastgelegd, onder een andere categorie te vallen en moeten ons allen ons doen afvragen: „Is dit het einde van een oud avontuur of het begin van een nieuw? Is dit de laatste aanval op een kleinen staat of moet die gevolgd worden door an dere? Is dit inderdaad een stap in de richting van een poging tot overheersching van de wereld door geweld? (Langdurig applaus). Dit zijn ernstige zwaar wegende vragen, Er zal vanavond door mij geen antwoord op worden gegeven, maar ik ben er zeker van dat zij ernstige overweging zullen eischen niet alleen van de naburen van Duitschland, maar van anderen, misschien zelfs buiten de grenzen van Europa. Er zijn reeds aanwijzingen, dat het proces is begonnen en het ligt voor de hand, dat het waarschijnlijk is, dat dit proces thans versneld zal worden. Wij zelf zullen ons natuurlijk het eerst wenden tot onze deelgenooten in het Brit sche gemeenebest van volkeren en tot Frankrpk, waarmede wij zoo nauw ver bonden zijn en ik twijfel er niet aan, dat anderen, die weten, dat wij niet gedesin teresseerd zijn in Zuid Oost Europa, den wensch zullen hebben onzen raad en ons advies te krijgen. In Groot-Britannië moeten wp allen de positie opnieuw onder oogen zien, met dat gevoel van verant woordelijkheid, dat haar ernst eischt. Niets moet uitgesloten worden uit dit opnieuw onder oogen zien, wat van belang is voor de nationale veiligheid. Er is nauwelijks iets, dat ik niet voor den vrede zou willen opofferen. Maar er is één ding, dat* ik daarvan moet uitzonderen en dat is de vrijheid, die wij gedurende hon derd jaar genieten en die wij nimmer zul len overgeven. Omdat ik niet bereid ben, dit land te ver wikkelen in nieuwe, niet omschreven ver bintenissen, zou er nu geen grootere fout gemaakt kunnen worden dan te veronder stellen dat deze natie niet tot het uiterste van haar kracht weerstand zou bieden aan iedere uitdaging, indien deze gedaan werd en wat deze verklaring betreft, ben ik er van overtuigd, dat ik niet alleen sympathie en vertrouwen zal krijgen van mijn eigen landgenooten en de vrouwen van dit land, maar de instemming van het geheele Brit sche Imperium en van alle andere naties, die den vrede liefhebben, maar de vrijheid nog meer. Reuter meldt uit Londen: De Britsche ambassadeur te Berlijn, Hen derson, heeft opdracht gekregen onmiddel lijk naar Londen terug te keeren om ver slag uit te brengen, in verband met de over weldiging van Tsjechoslovakije. Hitier is gistermiddag om tien minuten over vier te Weenen aangekomen. Bij zijn aankomst in Weenen waar eerst enkele uren tevoren bekend was ge worden, dat hij in aantocht was was Hitler in gezelschap van den rijksminister van buitenlandsche zaken, Von Ribbentrop den chef van het opperbevel der weer macht, generaal der artillerie Keitel, rijks minister dr. Lammers, rijksleider der S.S Himmler en rijksperschef dr. Dietrich. Hit Ier nam zijn intrek in hotel Imperial, waar voor een eerecompagnie stond opgesteld. Vandaag zou een parade te Weenen plaats vinden. De Londensche correspondent van de N.R.C. telefoneerde aan zijn blad: Chamberlain heeft gisteravond op onmis kenbare wijze het doodvonnis over de zoo genaamde verzoeningspolitiek uitgesproken Hij heeft ten duidelijkste te kennen gege ven, dat hij het vertrouwen in Duitschlands goede bedoelingen, waarop d e politiek was gebaseerd, verloren had. Van de welwillend heid en het vaak geforceerd schijnende begrip voor Duitschlands „grieven", die al zijn vorige redevoeringen hebben geken merkt, was vandaag niets meer te merken. Hij poogde niet meer, zooals in het verle den, het Duitsche optfeden in een zoo gun stig mogelijk daglicht te stellen en te ver goelijken. Hij sprak als een diep gedesillu sioneerd man, d e zich niet langer kon en wilde verhelen, dat al zijn vertrouwen be schaamd was geworden, dat Duitschland be1 ofte na belofte gebroken had, dat de rechtvaardiging van zijn laatste coup door geen mensch ter wereld kan worden aan vaard of geloofd. Al zei hij ook niet met zooveel woorden, dat zijn experiment in de buitenlandsche politiek gefaald had, uit den geest, den toon en den inhoud van zijn aan klacht tegen Duitschlands trouwbreuk bleek toch overduidelijk, dat deze bittere erken ning niet meer te ontkomen is. De ver zoeningspolitiek is dood. Wat èr nu voor deze politiek in de plaats zal komen, heeft Chamberlain niet gezegd. De formuleering van een gedetailleerd plan was ook nauwelijks te verwachten. Er is daarvoor nog geen tijd geweest. Tot zoover is slechts duidelijk, dat de algemeene in stemming, waarop de Britsche portiek be rust, ingrijpend gewijzigd is. Vertrouwen heeft plaats gemaakt voor wantrouwen. De concrete politiek, die op deze nieuwe basis zal moeten worden opgebouwd, moet nog worden uitgewerkt. Chamberlain heeft echter wel reeds een aanwijzing gegeven van de grenzen, waarbinnen die politiek zal worden gehouden. Aan den eenen kant zal er ook nu nog geen sprake van kunnen zijn, dat Engeland nieuwe verplichtingen op zich zou nemen. Chamberlain heeft uit drukkelijk verklaard, dat hij dit blijft wei geren. Daarmee schijnt dus Churchills idee van een defensief verbond van vredelieven de mogendheden definitief afgewezen. Aan den anderen kant heeft de premier zijn be reidheid kenbaar gemaakt overleg te plegen met andere mogendheden, in het bijzonder de landen van Zuid-Oost-Europa, omtrent de maatregelen, die zullen moeten worden genomen, om de nieuwe gevaren het hoofd te bieden. De wijze waarop hij dit heeft uitgedrukt, zou dezen landen wellicht eenige aanlei ding kunnen geven tot lichtelijk ironischen commentaar. „Ik twijfel er niet aan, zeide de premier, dat anderen (behalve de Do minions en Frankrijk), wetende, dat wij ons in Zuid-Oost-Europa niet desinteres- seeren, onzen raad en ons advies zullen ver langen". Wanneer men zich het resultaat van den Engelschen raad aan Tsjechoslo vakije herinnert, is het vergeeflijk in deze zelfverzekerde verklaring een eenigszins wrange en onbewuste ironie te ontdekken. Maar dit ter zijde. Belangrijk is slechts,' dat Chamberlain zich oogenschijnlijk bereid heeft verklaard tot gezamenlijk overleg met andere vredelievende mogendheden. Tegelijkertijd echter schijnt het aanbod veel van zijn concrete waarde te verliezen door de uitdrukkelijke verklaring, dat En geland geen nieuwe verplichtingen op zich zal nemen Wat is het nut van een aan bod, overleg te plegen, wanneer men van te voren verklaart onder geen omstandig heden zaken te zullen doen? Men zal de nadere ontwikkeling van het Britsche be leid moeten afwachten om een antwoord op deze vraag te kunnen geven. Sumner Welles, de Amer.kaansche onder minister van buitenl. zaken heeft, in over leg met Roosevelt, gisteravond een offici- eele verklaring afgelegd, waarin de over weldiging van Tsjechoslovakije wordt ge brandmerkt. Naar Havas meldt heeft deze verklaring een tweeledig doel. In de eerste plaats heeft de regeering der Vereenigde Staten besloten, zich tot tolk te maken van het beleedigde wereld geweten. Voorts zou Sumner Welles, door te onderstreepen, dat deze daden hebben geleid tot „een tijdelijke vernietiging van de vrijheden en de onafhankelijkheid" van Tsjechoslovakije, hebben willen doen uitko men, dat de Vereenigde Staten niet geneigd zijn, de vernietiging van Tsjechoslovakije als definitief te aanvaarden. In leidende kringen te Washington is men namelijk van meening, dat het Tsjechi sche volk ondanks het nazi-juk den strijd voor de onafhankelijkheid niet zal opgeven. Volgens sommige commentaren zou de ver klaring van Sumner Welles te verstaan ge ven, dat de regeering der Vereenigde Sta ten bereid zou zijn, alle pogingen der Tsje chen in dien geest te steunen. Dit zou de niet-erkenning van den door Duitschland geschapen staat van zaken kunnen inhou den. Reuter meldt uit Berlijn: Welingelichte kringen alhier voorspel len, dat Duitschland een krachtige diploma tieke actie te Londen zal ondernemen over een Donderdag door Duff Cooper, den vroe- geren minister van marine in het Lager huis gehouden redevoering. (Duff Cooper noemde Hitler een driedubbelen verrader). De Duitsche actie zal waarschijnlijk den vorm aannemen van een protest en een eisch om verontschuldiging. Zelfs is het mo gelijk, dat de Duitsche ambassadeur zal worden teruggeroepen. Gezegd wordt, dat Hitier zich persoonlijk beleedigd gevoelt door de door Duff Coo per gebezigde woorden. Het Roemeensche agentschap Rador heeft verklaard, gemachtigd te zijn het be richt, volgens hetwelk Roemeensche troe pen de Karpathische oekraine zouden zijn binnengetrokken, tegen te spreken. Reuter meldt uit Washington: President Roosevelt heeft gister verklaard, dat het noodzakelijk is het Congres een herziening van de neutraliteitswet voor te leggen. Dit beteekent practisch, dat hij Frankrijk en Engeland willen steunen met de levering van Amerikaansch oorlogstuig. Reuter meldt uit Londen: Hetis teeke nend, dat de Britsche houding ten aanzien van de gebeurtenissen in Midden-Europa krachtiger wordt. De diplomatieke medewerkers der Lon densche bladen meldden gister, dat Hali fax met kracht uiting heeft gegeven aan de Engelsche verontwaardiging over Duitschlands actie in Tsjechoslovakije. toen de Duitsche ambassadeur, Von Dirk- sen, Woensdagavond op zijn uitnoodiging naar het Foreign Office was gekomen De „Daily Telegraph" schrijft, dat Ha lifax Veel forscher dan in de eerder naar Berlijn gezonden nota mogelijk was, zich tot tolk heeft gemaakt van de diepe ver ontwaardiging, die in Engeland is gewekt door de nieuwste Duitsche veroverings campagne. Opmerkelijk is ook de treffende ver andering van toon in de hoofdartikelen van de „Times" die tot dusverre pleitte voor een „redelijke regeling' met Duitsch land. Gister sprak het blad over „sluwe, meedoogenlooze nazimaniere n". Het beschrijft de activiteit der Gestapo te Praag als ,,e e n weerzinwekkend systeem, dat een beschaafden staat onwaardig i s." Eenzelfde verandering is waar te nemen bij de „Daily Mail" de laatst overgebleven advocaat van Duitschland, die nu schrijft, dat „Hitier tegenover de wereld een hou ding van verachting aanneemt". Het toppunt van onzinnigheid, aldus ver volgt het blad, werd bereikt, toen de to talitaire staten uiting gaven aan hun „moreele" verontwaardiging over de Brit sche herwapening. Onze veiligheid, besluit de „Daily Mail", is afhankelijk van onze eigen gewapende macht. Stefani meldt uit Berlijn: De rede van minister-president Cham berlain te Birmingham was vanmorgen door de Duitsche pers nog niet gepubli ceerd. Klaarblijkelijk wacht men op aanwij zingen uit Weenen, waar de rede grondig wordt bestudeerd. In welingelichte kringen veronderstelt men, dat het antwoord niet lang op zich zal laten wachten, aangezien sprake is van het innemen van een eenzijdige houding en een persoonlijken aanval. Men betreurt te Berlijn algemeen deze rede en als eenige verzachtende omstandiheid voor Cham berlain beschouwt men het feit, dat hij om aan de macht te blijven de oorlogszuchtige geest van zijn meest verbitterde tegenstan ders voor een deel heeft moeten volgen!!! In ieder geval acht men de rede geen bij drage tot den vrede!!! in een (Ingez. Med.) Verwachting tot morgenavond: DE BILT:: aanvankelijk betrokken met sneeuw, overgaande in regen, later gedeel telijk opklarend. Matige, tijdelijk krachtige, W. tot N. wind, iets zachter. UKKEL: matige tot vrij sterke wind uit N.O. richtingen, bewolkt tot schoon weer, plaatselijk sneeuw, vrij koud met nacht vorst. Zo 19 Mrt Zon op: 6 h 09; onder: 18 h 09; licht op: 18 h 39; Maan op: 5 h 11; onder: 16 h 47. Ma 20 Mrt Zon op: 6 h 07; onder: 18 h 11; licht op: 18 h 41; maan op: 5 h 32; onder: 17 h 52. N.M.: 21 Mrt. Hoog- en Laagwater te Vlissingen: Hoogwater. Laagwater. Zaterdag 18 0.02 12.28 6.29 18.42 Zondag 19 0.37 13.01 7.05 19.13 Maandag 20 1.08 13.32 7.38 19.42 Westkapelle is 28 min. en Domburg 23 min. vroeger, Veere 38 min. later. S springtij. Hoog- en Laagwater te Wemeldinge: Hoogwater. Laagwater. Zaterdag 18 1.42 14.06 7.28 19.49 Zondag 19 2.23 14.43 8.05 20.23 Maandag 20 2.58 15.17 8.38 20.53 PALESTINA Reuter meldt uit Jeruzalem: De Joodsche nationale raad heeft een staking van 24 uur afgekondigd als protest tegen de laatste Britsche voorstellen. De staking, die voor het geheele land geldt, begint Maandag morgen. Alle Joodsche handels- en ver keersondernemingen en scholen zullen er bij betrokken zijn. DE DUITSCHE BUITENLANDSCHE HANDEL IN FEBRUARI. Uitvoer achteruitgeloopen. Het ANP. meldt uit Berlijn: De Duitsche invoer bedroeg in Februari 471,5 millioen rijksmark tegen 472.2 millioen in Januari. De uitvoer bedroeg 411,7 millioen rijks mark tegen 441 millioen in Januari. De Duitsche buitenlandsche handelsbalans wees in Februari dus een passief aan van 59,8 milboen mark. Wat den invoer betreft, steeg vooral de invoer uit Zuid-Amerika, bij den uitvoer zijn vooral de leveringen (Ingez. Med.) aan de Vereenigde Staten aanzienlijk ge daald. DE GIORNALE d'ITALIA OVER DE „ONVERBIDDELIJKE EISCHEN" AAN FRANKRIJK. De Giornale d'Italia schreef gister over de in het buitenland verspreide berichten volgens welke, als compensatie voor de nieuwe regel ng in Midden-Europa, Italië een met Duitschland „overeengekomen aanval" beraamt: Met alle beslistheid moet worden vastge steld, dat de Italiaansche eischen tegenover Frankrijk niet gebonden zijn aan een over eenkomst met Duitschland. Evenmin zijn de Italiaansche eischen van andere Europee- sche gebeurtenissen van heden of toekomst afhankelijk. De Italiaansche eischen houden slechts met de Fransche politiek verband. Door een Italiaansche agressiviteit voor te wenden en deze in 'één adem „gevaar van de as" te noemen, probeert men in Frank rijk zich vrij te maken van de onverbidde lijke Italiaansche eischen, die, ongeacht alle „neen" van het verleden en de toekomst zich te gelegenertijd, overeenkomstig het recht zoo of zoo zullen verwezenlijken. VER. STATEN. VERMIST VLIEGTUIG GEVONDEN. Zes dooden. Nabij Fort Juneau op Alaska is het wrak van een vliegtuig, dat sedert 12 Februari werd vermist, gevonden. De piloot en de vijf passagiers waren om 't leven gekomen. Het toestel was in de wouden op het schier eiland Glass te pletter gevallen. Bij het reg'ment kustartillerie zijn benoemd tot reserve-kapiteins, de reserve eerste luitenants F. Verhage en F. Ver- brugge.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1939 | | pagina 1