VOOR DE JEUGD.
De wraak van den Vissersjongen
EEN IJSBEERBABY
HOOG IN DE BOMEN
Een warmterecord
DAEGELIKSE DIENGEN
UIT DE MIDDELBURGSCHE
COURANT VAN VOOR VIJFTIG JAAR
HET
ai
Cl
di
Vi
d
P
d
v
S
li
d
s
d
s
i
1
Stel je waar een beetje op prijs.
Ben je mal ook: veins je wijs!
Omertje, die weunden an den achter-
wegt; en die z'n bienaem was: bomme-
zienen bok. 't Is toch vrêed, wat guus
toch stout bin en wat duurt het toch lank
eer a die d'r oordêel is een bitje Noe mó'
je begriepe, is op een aevend, in 't nae-
jaer, de lantaerens waere a èn, toen
kwaem ik lingst den achterwegt, om naer
'uus te gaen, dus ok verbie Omertje van
selft. Die 6 gin vö-'deure, niks as één
vertrek, mie een schuurtje der nest, zwart
'etêerd, de wêeg ende deure. Ik en
krietje in m'n zak en toen kust ik toch nie'
deur naer 'uus, êer a 'k die deure vol
geschreven mie: bommezienen bok. Dat
was een 'êel werk, mae' toen a 't gebeurd
was, waer ik dae' goed over tevree. Toen
a 'k tuus kwam vertelden ik dat tegen één
van d' are guus. Tegen je Voader of Moe
der gae je zó iets nie' zegge, dat spreekt.
Mae' dien uul, die begust daarlik: „ö-ó-ó,
Voader noe mö' je toch is luustere, die
Freek, el-el-el, die Freek, die ei 'êel de
deure bie Omertje vol-'eschreve mee: bom
mezienen bok". Dae' most ik in 't voorste
komme vanselft en ik wier in 't ver-'öor
'enome.
„ei jie dat 'edae? Waeröm ei jie dat 'edae?
Oe zou je 't vinde je mergenochend de
deure uutgieng en die stieng is vol-'eschre
ve mee mien bienaem?" 't Gevolg was: ik
wier veroordeeld om 't oal netjes uut te
gae flakken. Maer ik zegge tegen die klap
per: „jie gae' mee, en jie mot 'ellepe, en k'
je 't nie' doet, dan zieng ik iedere keer k'
je op 't durp durft te kommen: „klapper
uut de Stad, mee een briefje op je gat, mee
een briefje op je mouwe' 'k za' de klapper
omtouwe". En dan bluuf ik oalmae' achter-
an löope".
Wan' je begriept, onder die bedrieven
was 't 'êelegans doenker 'eworre, en ik dust
om 't leven nie' meer allêene deur den
achterwegt; dichte bie Omer stieng wer
een lantaeren, maer eer je dae' was, weet
je. In dien tied ik, voe d' éeste kêer van
m'n leven, een fulleton in de krante 'eleze.
In den Goessen. En dat 'êetten: „de hond
van de Baskervilles". Mae' toen most ik
het nie' mi' wete in den doenker, 'oor. Noe
mö' je nie' dienke, dé' ik een 'ekel an Omer
'öor. Nêe-e, me waere de beste vrienden.
Bie Omer gieng ik oltied die fulleton leze,
wan' die de krante êe'-der as óns, en ik
gin geduld om te wachten. En dan praat
ten me di' tegaere over. Je zu' zegge: „voe'
wat gieng je dan z'n deure volschrieve?"
Ja, dat weet ik zelft ok nie', 'öor. Zö mae'
nochteregheid diank ik.
Maer afijn, deur a Voader dae' bietieds
achter 'erocht was, wier dat oal wee' netjes
in orde 'ebrocht. Naeder-'and was ik
blie-e toe, dk' oalles zö 'elöope was, wan'
anders ik den anderen dag toch nie' mie'
een gerust geweten m'n fulleton zitte leze,
bie Omer an den taefel. En ten der wat
over 'ezeid dan waer ik wè' zö rood
'eschote as een kraele; daer 'k m'n eigen
dan meschien wè' mee verraaid. Gelokkeg,
dè.' Voader oalles in tieds wist.
ïk leze noe de fulleton nog oltied, dat is
temissen maer een zeldene keer, da' 'k er
één overslae. Dat me noe lest 'ehad
over die Marie Vetséra, dat was toch iete
wat,
En dat kwam noe oal, oal die ellende,
deur da' dat kind, zeventien jaer, dat
noem ik een kind, d'r eigen moeder nie'
eerlik oalles vertelden. Nêe-e, ze zelfst be
droog, op een 'öoggaende meniere. Uut dat
verhaal voal noe voe' de jonge misjes is
vee' te lêeren. Zö gaet het noe, k' je stie
kem, achter je Moeders rik, oalder-'ande
schandaalderjj uut-'aelt. Die k' noe toch
nog een bitje ola eit, kan toch op d'r dumen
en viengers uutrekene, dat een persoon van
'öogere stand, maer is bie 'öoge uutzonde-
rienge mie' een misje uut de mindere stand
trouwt. Dat is wè' uut-'ekomme ok, in dit
geval, 'ie wou ze, 's ochens om acht uren,
naer 'uus stiere. Eén van bei-e: z' ei 'edocht
dat 'n mee d'r trouwe zou, ten weze-
luk vee' van d'r 'ehouwen dan zou 'n dat
ok 'edaen dat spreekt vanself, of z'
ei nie' góed bie d'r diengen 'ewist. Ik voe'
mien g'lóove 't leste, wan' een méns, die k
ze oallemaele eit doet toch zukke gekke
diengen nie' Oe dikkels komt dat nie'
voor in 't daegelikse leven, dat er een misje
zin eit in een jongen die a ze nie' kriege
kan, mae' dan gae die toch zö barlideg nie'
te werke.
Noe is ter één diengen, daer a ik m'n
eigen oltied min of mêer an ergere. Dat is,
da' ze in zö 'n geval net as ditte nog durve
zegge: „die 'ieuwe vee' van mekare". Ik
kan dae' mee m'n boerebitje nie' bie weet
je. Voe zó varre a ik wete, dan doe je zö-
vee' as dè' in je vermogen is, je besten om
iemand, daer a je vee' van oudt, plezier te
doen. Mae' dan gae je die nie' döodschiete,
of naer 'uus stiere k' ze nog bluve wil. Vol
gens mien gedachten dat ollebei ménsen
'ewist, die k nie' toerekenbaer waere. As ie
wezeluk eerlik vee' van 'eur 'ehouwen
dan zou 'n nae' d'r Moeder 'estapt weze' en
'ezeid „ik wille mee je dochter trouwe,
ik zk' m'n eigen laete schei-e, gae julder
dan zölank nae' 't butenland, toet k oalles
an de kant is, wan' êe-'der wi' 'k ze nie' mi'
zie-e. Dat zou meschien d'r naem in op-
spraeke brienge en op mien anstaende
vrouwe mag niks te verleggen weze".
En k zie wezeluk zö 'óoge tegen z'n öp-
'ezien dan zou der niks op de waereld
'ewist dat k ze erger zou 'evonden dan
dat 'n 'eur most verachte. Dan zou ze daar
lik 'edocht „stilletjes deur doenkere gan
gen nae' z'n toegae? Voe' gin geld. Wat zou
'n wè' van me motte dienke?" Ze zou juust
'eprombeerd om zö te worren dat 'n ze
most prieze en bewondere.
De méns is in sommege diengen nie' be
ter as een bêest, en dae' kan 'n ok niks an
doe. Ie mot ete en drienke, anders kan 'n
nie' bluve bestae'. Mae' noem die diengen
dan bie d'r naem en zeit: „dat is dierlik".
Maer in één opzicht staet 'n boven een
dier: ie kan Liefde voele. Dat ei niks mee
dierlike gevoelens uutstaende.
Dae' zk' 'k kommede weke is wat van
vertelle.
Freek Hóógstee.
10e Week 1899.
De geneeskund'ge staatscommissie te
Amsterdam liet Zaterdag voor het eerste
gedeelte van het artsekamen toe den heer
L. H. Dominicus van den Bussche.
Naar wij vernemen is het kerkgebouw
der doopsgezinde gemeente alhier in andere
handen overgegaan, die het, zoodra de
nieuwe kerk gereed is, voor vier jaren ver
huurd hebben aan het Leger des Heils.
De toestand des Konings is zeer on
gunstig.
Mej. S. P. Fokker van Amsterdam ver
wierf te Breda akte voor nuttige hand
werken.
Het Dagblad verneemt dat de be
roemde schilder Joh. Bosboom door een
ernstig zenuwlijden is aangetast.
Z.M. had een rustige nacht, gevoelde
zich eenigszins opgewekter en gebruikte
dezen ochtend meer voedsel.
De jongens hadden de hele middag ge
voetbald en zaten nu in het clubhuis nog
een beetje met elkaar te praten. Het was
weer een fijne middag geweest. Als ze zo
door bleven gaan, zouden ze de volgende
wedstrijd wel kunnen winnen.
„Ja jongens, en dan hebben we daarna
nog maar één wedstrijd, dan is het alweer
afgelopen met het voetbalseizoen. Jam
mer!" Joop keek de anderen eens aan, als
of hij wilde zeggen: „Wat moeten we nu
uitvoeren, als we niet meer kunnen voet
ballen!" Natuurlijk bleven ze nog heeling
oefenen en wedstrijden ^cT"ëÏKaar spe-
*ei^'. ,,^naar' de echte wedstrijden tegen
"'fleemde clubs waren dan toch afgelopen!
„Nou, dat is toch niet zo heel erg", zei
Klaas nu. „Ik vind het ook wel jammer,
als we niet meer kunnen voetballen, maar
dan wordt het weer voorjaar en dan weer
zomer! Ik wou, dat het al zomer was!"
„Vóór die tijd krijgen we nog heel wat
gure dagen", zei Piet nu. „Dat duurt heus
nog wel een tijdje. En we moeten nog hard
werken op school voor de overgang".
„Ja en dan wordt het weer vacantie!" zei
Klaas. „Misschien gaan we weer naar zee
dit jaar!" De andere jongens keken hem
benijdend aan. Vorig jaar was Klaas naar
zee geweest en hij had daar zulke fijne
dingen beleefd! Ze hadden allemaal een
prettige vacantie gehad, maar toen ze
Klaas hoorden vertellen over het strand en
de duinen, over het zwemmen in zee en
het duiken in de golven, toen verlangden
ze er naar om zelf ook eens naar zee te
gaan. Misschien zou het er dit jaar wel
eens van komen en konden ze ergens aan
zee gaan logeren.
„Het fijnste van alles is om kastelen te
bouwen", zei Klaas.
„Ik heb jullie toch wel eens verteld, van
die vissersjongens?"
„Nee", zeiden de anderen, „wat was daar
mee?"
„We hadden een paar aardige jongens
aan het strand ontmoet en mijn neefjes en
ik maakte altijd kastelen van zand. Dat
was een reuze werk, want we moesten het
zand heel vast aanstampen en daarna voor
zichtig gangen en ramen in het kasteel ma
ken. We hadden er al een paar gemaakt en
mensen, die langs kwamen, bleven staan
en keken ernaar, want iedereen vond het
erg mooi. Het leek wel een heel fort, zoals
die kastelen daar lagen met grachten er
tussen in. Soms deden we water in de
grachten, maar dat trok natuurlijk altijd
weer in de grond en we durfden ze niet te
dicht bij de zee te maken, omdat we bang
waren, dat ze dan met de vloed kapot ge
slagen zouden worden.
Op een morgen gingen we weer naar hel
strand om een kasteel, waar we nog niet
mee klaar waren, af te maken en toen za
gen we opeens, dat het helemaal kapot ge
maakt was. We schrokken allemaal erg,
maar we hadden geen idee, wie het gedaan
had. Niemand had het gezien en kon ons
zeggen, hoe het kwam. We vonden het alle
maal erg vervelend, maar we gingen
meteen weer aan het werk om nieuwe for
ten te maken.
Maar ook onze nieuwe kastelen werden
stuk gemaakt en toen begrepen we, dat het
echt gedaan werd om ons te plagen. Daar
om spraken we af om weer een nieuw
kasteel te maken en goed op te letten, of er
iemand bijkwam. Om de beurt zouden we
de wacht houden. In plaats van om 10 uur
zouden we nu al voor het ontbijt naar het
strand gaan, want de vernielers kwamen
waarschijnlijk 's morgens vroeg.
schoenen ons kasteel kapot. Jaap, zo heet
te de jongen, die de wacht hield, vloog op
hem af, maar toen kwamen er ineens nog
v.'el meer jongens, en hij kon in zijn
eentje niet tegen hen op.
Jaap vertelde ons precies wat er gebeurd
was. We waren natuurlijk allemaal woe
dend, maar we konden de jongens toch niet
meer vinden. Die_dag b'.bh'v?. geen
nieuw kastee.\ gemaakt, we hadden er geen
zin n?£%r in. We speelden aan het strand
'en we zwommen, maar we hadden die dag
lang niet zoveel plezier als anders.
En toen gebeurde er iets geks. Plotse
ling kwamen er twee vissersjongens naar
ons toe en Jaap zei direct: „Die waren er
ook bij!"
W§ keken daarom al erg nijdig, maar ze
kwamen heel rustig naar ons toe en zei
den: „We hebben er spijt van, dat we met
ons zeven één jongen hebben aangeval
len!"
We wisten echt niet, hoe we kijken moes
ten. Dat hadden we helemaal niet ver
wacht. De vissersjongens keken ons een
beetje verlegen aan en zeiden: „Ja, zie je,
dat komt omdat een paar stadsjongens het
vorig jaar de netten van mijn vader kapot
hebben geknipt. Die netten lagen op het
strand te drogen. Wij hebben daarvoor op
onze kop gekregen en van toen af hebben
mijn vrienden en wij ons voorgenomen om
wraak te nemen op alle stadsjongens, die
hier iets moois maakten of lieten liggen."
We keken hen nog steeds stomverbaasd
aan. Zoiets hadden we nog nooit meege
maakt. We begrepen niet, hoe die jongens
ertoe kwamen om ons dat allemaal te zeg
gen, maar ze vonden het blijkbaar zelf heel
erg, dat ze Jaap zo hadden aangevallen.
We hebben nog een tijdje met hen ge
praat en tenslotte vriendschap gesloten.
Het waren heel aardige jongens en sinds
die dag kwamen ze dikwijls aan het strand
om ons te helpen met de forten.
Toen ik weer wegging moest ik beloven
om de volgende zomer, dus over een paar
maanden, terug te komen. Ik denk niet, dat
ze nog meer dingen van stadskinderen ka
pot hebben gemaakt. Ze hadden hun wraak
al voldoende gekoeld"!
De anderen hadden aandachtig naar het
verhaal geluisterd, en nu zei Joop: „Dan
moet je heus vragen of je waar bij jë tante
en oom mag gaan logeren deze zomerva-
cantie! Wat lijkt het me leuk om echte
zandkastelen te maken!"
Ze praatten er nog een tijdje over door
en ze waren met hun gedachten weer zo
bij de zomer en de zomervacantie, dat ze
het opeens helemaal niet erg meer vonden,
dat het voetbalseizoen bijna voorbij was.
OPLOSSINGEN RAADSELS.
De oplossingen van de raadsels der vori
ge week zijn:
1. stilte.
2. Het is niet alles goud, wat er blinkt.
3. vandaag,
de letter ni
zeven.
In de dierentuin in Stockholm is iets
heel bijzonders gebeurd. Een van de op
zichters vond in de grot van de ijsberen
een klein wit, wollen bundeltje liggen en
hij zag al gauw, dat het een ijsbeerbaby
was. Sneeuwwit was het diertje, de ogen
waren nog dicht en het was net zo hulpe
loos als een gewone baby. De moeder was
niet te zien, dat gebeurt in de vrije na
tuur nooit, daar blijft de moeder de eerste
maanden dag en nacht bij haar jong. Ook
van den vader was niets te bekennen en
dat was goed ook, want wasEscWivJijk. bed.
hij het Aie^Vje dan doodgemaakt en opgege
ten, zoals wel meer dieren in gevangen
schap doen. De opzichter was er gauw bij
en haalde het kleine diertje uit de grot.
Het woog maar 4 pond en een volwassen
ijsbeer weegt 500 of 600 kilo. Het bleek on
mogelijk te zijn om het dier weer bij de
moeder te brengen en daarom besloot men
om het maar zelf groot te brengen. Een
hondenmoeder nam de taak van de ijsbeer
moeder over en zo lukte het werkelijk om
het diertje in leven te houden. Het werd
„Sneeuwwitje" gedoopt en is op het ogen
blik de meest populaire „baby" uit Stock
holm. Elke keer als er nieuwe foto's van
Sneeuwwitje worden gemaakt worden die
ook in de kranten afgedrukt en zo blijft
het publiek op de hoogte van het welva
ren van het kleine beertje.
ook al heel wat groot gebracht in de ver-
schillende dierentuinen.
De dierentuinen in Berlijn en die in Leip-1
zig hebben zich ook al in het bezit van een
jonge ijsbeer mogen verheugen, maar in
Berlijn duurde de vreugde maar kort, want
het beertje is ook daar in het stro omge- j
komen.
Sneeuwwitje heeft nu de ogen al open en I
heeft al geleerd uit de fles te drinken, zoals
je ook op het plaatje kunt zien. Het is een
allergrappigst diertje. Zijn beste speelmak
kers zijn twee poezen, waar hij mee over
de grond stoeit, en die, als ze maar even
kans zien, naar hun witte vriendje toegaan
'De bewoners van Stockholm volgen de
groei van hun Sneeuwwitje met grote be
langstelling en zo gauw het diertje aan het I
publiek vertoond mag worden, zal het wel
stormlopen in de dierentuin!
In het bos, hoog in de bomen, gaat het
leven heel ordelijk en geregeld voort. In
het voorjaar wordt een nest gebouwd, daar
worden de eieren ingelegd en deze wor
den uitgebroed. Dan begint de zorg voor de
jongen en als de zomer weer voorbij is,
trekken velen naar het Zuiden, waar het
warm is.
Maar niet alle vogels zijn zo voornaam,
dat ze naar het Zuiden kunnen trekken. Er
zijn er ook veel, die de hele winter in het
bos blijven en sommige zijn het reizen al
verleerd.
Daar had je bijvoorbeeld de boekvink
Het vrouwtje wilde in het najaar naar de
warmte vliegen, maar het mannetje wilde
in het bos blijven en toen was het vrouw
tje werkelijk weggevlogen en het manne
tje was alleen achtergebleven. Maar in het
voorjaar kwam het vrouwtje weer terug
om de hele zomer in het bos te blijven.
Intussen waren er een paar vreemde gas
ten in het bos gekomen, twee vogeltjes,
Kruisbek genaamd. Ze zijn van de familie
der vinken, maar het wonderlijke aan hen
is, dat de punten van hun snavel kruislings
We zaten allemaal erg in spanning. Om
6 uur de volgende morgen ging de eerste
wacht naar het strand. Hij mocht voor die
ene keer zo vroeg op staan, en naar het
strand gaan. Hij verborg zich achter een
tentje en bleef daar opletten. En wcrkehjk
om half 8 kwamen er twee arme vissers-
jongens en die schopten met hun grote
RAADSELS.
1. De eerste 6 letters zijn een ander
woord voor: onmiddellijk, de laatste 3
zijn een deur zonder kop.
Het hele woord is iemand, die aan
het hoofd van een zaak staat.
2. Met een g is het niet slecht
met een h is het een kleedingstuk.
met een m is is het vooral góed on
der gevaarlijke omstandigheden.
3. Wie kan een ander woord voor „woe
de" opnoemen, dat, als het van kop
en staart wordt beroofd, nog een
lichaamsdeel overlaat?
4. Welke vis is eigenlijk geen vis?
Wat is altijd nat en als men het om
draait zwart?
Welke vijgen groeien niet aan bomen?
5. Jan heeft driemaal zoveel noten als
Piet. Jan en Piet hebben er samen
tweemaal zoveel als Klaas en Piet en
Klaas hebben er samen weer evenveel
als Jan. Als ik nu zeg, dat Klaas 30
noten heeft, hoeveel hebben Jan en
Piet er dan?
Het is voor het eerst, sinds 30 jaar, dat
er een ijsbeerjong in leven is gebleven.
Ook in de natuur bekommert de jjsbeer-
vader zich niet om zijn kinderen. Hij laat
zelfs de berin met de jongen alleen en
laat een maand lang niets van zich zien,
zodat de moeder, die haar jongen geen
ogenblik alleen durft te laten, al die tijd
honger moet Hjden en letterlijk op haar
vet moet teren. De liefde van een jjsbeer-
moeder voor haar jongen is zo groot, dat
het bij de eskimo's spreekwoordelijk is ge
worden. En ook de kinderen „hangen" erg
aan hun moeder. De berin laat zich liever
doodschieten dan haar kinderen alleen te
laten en daarna houden de kleintje zich
zo stevig aan het vacht van hun moeder
vast, dat ze meestal gemakkelijk gevangen
kunnen worden.
Het is erg moeilijk om in een dierentuin
ijsbeerjongen te kweken en dat komt door
het gebrek aan sneeuw. In de vrije natuur
graaft de berin een gat in de sneeuw en
legt daar haar jongen in. En hoewel de ijs
beren meestal in December of Januari jon
gen krijgen, is het toch niet mogelijk om
een heel sneeuwveld in de kooi te bren
gen en daarom moet de beer zich met
stro tevreden stellen. Nu zal je misschien
denken, dat er in Stockholm geen gebrek
aan sneeuw is, maar ook daar is het niet
mogelijk om de sneeuw lang goed te hon
den, als ze in de ijsbeergrot is gelegd, waar
de beren hun jongen krijgen.
Het ongeluk is nu, dat de ijsbeermoeder
haar jongen meestal in het stro verliest"
De dieren zijn zo klein, als ze pas op de
wereld zijn gekomen dat, ze al heel gauw
door een open plekje in het stro vallen
en eronder komen te liggen. De berin zoekt
het jong nu overal en krabt met haar poot
over het stro, maar op die manier begraaft
ze het nog dieper en al piept het beertje
nog zo hard, de berin kan het dan niet meer
tevoorschijn halen. Daarom zijn jonge ijs
beren in een dierentuin zo'n grote zeld
zaamheid.
Toch is het in de dierentuin van Stock
holm al meer voorgekomen, dat er jonge
ijsberen werden geboren. Zo werden in de
jaren 1895 tot 1906 zeven keer twee jonge
ijsbeertjes geboren.
Gemakkelijker is het om beertjes in le
ven te houden, waarvan de vader een ijs
beer en de moeder een gewone bruine beer
is, want deze dieren hebben geen sneeuw
langs elkaar gebogen zijn. De beide einden
van hun snavel passen niet op elkaar, het
éne buigt naar boven en het andere naar
beneden.
Het lijkt ons vreemd toe, hoe deze dieren
aan eten kunnen komen, maar toch kunnen
ze alles met hun kruisbek pakken. Als klei
ne papegaaien klimmen ze langs de boom
stammen naar boven en pikken de zaden
uit de denneappels en daar is nu juist hun
wonderlijke snavel bijzonder geschikt voor,
Heel in het begin van het jaar, desnoods
midden in sneeuw en ijs, bouwen deze vo
«3
We gaan nu alweer naar het voorjaar
toe en we hebben al heel wat zachte dagen
gehad. Wie van ons verlangt niet weer naar
de zon en de warmte, naar de bloemen en
de vlinders en al het andere dat bij het
voorjaar en de zomer hoort? We vinden het
heus wel prettig om het weer eens echt
warm te hebben en zonder jas buiten te
kunnen lopen! Want dat kunnen we toch
heel vaak doen in de zomers in ons land.
Het kan flink warm zijn, maar het is niet
gauw té warm.
Wij zouden ons ook werkelijk niet op
ons gemak voelen, als we op érg warme
plaatsen waren, zoals bijvoorbeeld het
„Doodsdal" in Amerika. Dit is een van de
meest verlaten gebieden van Zuid-Oost-Ca-
lifornië, dicht bij de grens van de staat Ne
vada. Ongeveer twee eeuwen geleden pro
beerde een groep avonturiers door het dal
de zee te bereiken, maar ze hebben het
nooit gehaald, ze stierven van de warmte!
Het vreemde is, dat het dal heel
laag bij de hoogste plek in Amerika ligt
Dat hoogste punt is de Mount Whitney, een
berg van bijna 5000 meter hoogte. Nog
geen 100 km van deze berg af ligt het
Doodsdal, dat 90 meter onder de zeespiegel
ligt. Het eerste bericht, dat van een obser
vatorium over de temperaturen in dit ge
bied kwam stamt uit 1891.
Sinds die tijd heeft men dikwijls de tem
peratuur daar opgenomen. Zo was het er op
de 10 Juli 1913 56.6 graden Celsius boven
nul en een chauffeur en een arbeider van
het observatorium hebben deze waarne
ming met de dood moeten bekopen. Dat
was het warmterecord. Maar in 1922 werd
dit record geslagen. Toen kwam in Aziza
in Tripolis een temperatuur voor van 57,7
graden Celsius. Wij kunnen ons geen voor
stelling maken van de ongelofelijke warm
te die bij een dergelijke temperatuur
heerst. Tot nu toe is nog nergens een hoge
re temperatuur aangetroffen.
Toch heeft het station in het Doodsdal
het recht zich het warmste punt op aarde
te noemen, want temperaturen van boven
de 50 graden zijn daar heel gewoon. Het
station ligt in een dor, droog gebied, zo
als te begrijpen is. Gras is er bijna niet,
hier en daar staan een paar bruine spriet
jes. Daarom hebben de mensen dit obser
vatorium „Groenlandfarm" genoemd. Ze
dachten zeker, dat ze minder last van de
dorheid en de kale omgeving zouden heb
ben, als ze het observatorium een naam ga
ven, die aan vruchtbare, groene vlakten
herinnert. Het is heel goed te begrijpen dat
de mensen, die voor hun onderzoekingen
steeds enige tijd hier door moeten bren
gen, snakken naar een paar flinke kou
de dagen, zoals wij ze in het eind van het
vorig jaar hebben gehad. En als wij hier
zeggen, dat het al zo warm is, zouden de
mensen van het weerstation ons uitlachen
en zeggen: „Jullie weten niet, hoe koel het
nog bij jullie is. Wees maar blij, dat jullie
onze temperatuur niet hebben!" En daar
moeten we dan wel blij om zijn ook.
snavel na, waarvan
nodig om zich heen. Daarvan zijn er dan langs elkaar heengaan,
gels al hun nest. Dat nest is van onderen
wijder dan van boven en is zacht bekleed
van binnen, zodat ze een heerlijk warm
huisje hebben waar het vrouwtje de eitjes
in kan leggen. En als de zon warmer wordt
en sneeuw en ijs weg zijn, kijken de kleine
kruisbekjes al naar buiten. Deze vogels blij
ven niet lang op dezelfde plaats. Ze zijn al
tijd op reis. Overal waar dennen en spar
ren zijn trekken ze heen, blijven er een
tijdje en reizen dan weer verder. Ze vlie
gen overal kris-kras door elkaar, zonder be
paald doel voor hun reis. Ze vliegen hun
de einden krid-kras
LAWINES.
Als het. hoog in de bergen gesneeuwd heeft
en er heeft zich maar een dunne laag
sneeuw gevormd, kan dat heel gevaarlijk
zijn wanneer er een periode van langaan-
houdende kou op volgt. Want dan is deze
dunne sneeuwlaag geen goede ondergrond
meer voor grote sneeuwmassa's, die daarop
volgen en die zich op het dunne laagje op
hopen. Als het dooiweer dan inzet, is het
gevaar, dat de grote sneeuwmassa's met
donderend geweld van hun dunne onder
grond afglijden en naar beneden rollen,
heel groot. Elk jaar vragen de lawines
weer veel mensenoffers in de bergen en
hoe warmer het wordt, hoe groter het lawi
negevaar wordt.
Toch is het mogelijk het lawinegevaar
heel klein te maken. Door het aanleggen
van dammen worden de lawines langs be
paalde wegen gevoerd. Maar dit is meestal
niet voldoende. De zekerste manier om een
lawine te voorkomen, is de grote sneeuw
hopen weg te nemen, voor ze zelf naar be
neden komen vallen. En dat wegnemen kan
natuurlijk alleen gedaan worden, door
mensen, die er verstand van hebben. Ze
gaan naar de plek, waar de lawine waar
schijnlijk zal beginnen en blazen daar de
sneeuwmassa's op. Zo nemen ze het gevaar
weg en bestaat er geen kans meer, dat op
die plek een lawine zal vallen.
Het spreekt vanzelf, dat de mensen in de
bergen zich erg gerustgesteld voelen, als
ze weten, dat er geen kans op een lawine
is.
ïDagbl
vSureai
Telefc
ife GC
Abonij
f 2.3C
abonr
Na
land,
mr.
in De|
Dr.
van hl
gers
DinsdJ
Leipzi|
Berlijr
hoofdi
vatter
Duitsd
De
dagqc]|
zg.
vondel
Va
door
laatst!
Om|
neel
nes"
van
als ofl
alar
vluchl
laten,
heen, t
te coJ
stond
branc
brand
matei
hopelf
half
gestri
Hei
de
klett<J
het
bezwc|
veis
gigar
verlol
vuur
door I
slagei
Zoi
rijks
van
de
deelt]
en ee
de cR
tegei!
gevo|
en te
die
wonq
nog
len
de o|
bestJ"
na sl
zijn
Tel
bestif
Amsi
wagi
een
de.
in,
Dd
tienj|
voet#
naar
werd
sagii
Vi
kelel
op
heer
Utre
D«J
de
hr.
nabil
gen
Of
gem|
tijd
in
masl
mer
blik
volg
ma
uit
een
