fjf frwltidak H? NIDDELBURGSCHE COURANT GOESCHE COURANT Bewogen tooneelen te Praag. BINNENLAND. Verontwaardigde menigte eischte een militaire dictatuur. „Wij willen zelfs zelfmoord". Het kabinet-Hodza afgetreden. Nieuwe zorgen. Chamberlain naar Godesberg vertrokken. GEMENGD NIEUWS. KERK EN SCHOOL. Begrooting van het werkloosheids-subsidiefonds. VOOR DEPIüP Dobbelmann.... lekker, man! RAADSOVERZICHT VAN GOES. Dagblad. Uitg. N.V. De Middelburgsche Crt. Bureaux: te MIDDELBURG: St. Pieterstr.28, Telefoon Redactie 269, Administratie 139; te GOESTurfkade Tel. 17. Postgiro 43255. Abonnementsprijs* voor Middelburg en Goes f 2.30, elders f 2.50 per kwartaal. Week abonnementen in Middelburg en Goes 18 ct. NUMMER 223. TWEE BLADEN. DONDERDAG ["J""— 22 SEPT. 1938. EERSTE BÏAD. 181e JAARG. Advertentiën 30 ct per regel, ingezonden mededeelingen 60 ct p. r. Bij contract lager. Tarief op aanvraag. Familieberichten en dankbetuigingen minimum f 2.10. „Kleine Advertenties", max. 6 regels, 75 cent, bij vooruitbetaling. ^Brieven, of adres bureau v. d. blad" 10 ct extra. Bewijsnummers 5 ct, De onvoorwaardelijke aanvaarding door de Tsjeehoslovaaksche regeering van de Britsch-Fransche voorstellen heeft het geen begrijpelijk is groote consternatie te Praag en elders in Tsjechoslovakije in het leven geroepen. Gisteravond ontstonden er in de voor naamste straten van Praag betoogingen. Men zong het volkslied en hief de rechter arm om trouw aan de republiek te zweren. Kr werd geroepen: „Wij verdedigen onze grenzen en onze grensbewakers". Steeds luider werd orn een militaire dictatuur ge schreeuwd. Te 20 uur naderde een groote menigte de Duitsche, Fransche en Engel - sche gezantschappen, die echter door een driedubbel politiecordon beschermd werden. Er werden kreten geuit aan het adres van Frankrijk, Duitschland en Engeland. De politie moest tusschenbeide komen, doch er zijn geen berichten over ernstige inciden ten ontvangen. Later op den avond verzamelde zich in de wijk, waarin de Duitsche legatie is ge legen, opnieuw een menigte, van naar schatting 10 tot 15.000 menschen. Voor het gezantschapsgebouw versperde een de tachement politie den betoogers den toe gang. Eereden politie trachtte met de blan ke sabel de menigte te verspreiden. Twee of drie auto's reden voortdurend luid claxo- neerend in de omgeving om de kreten te smoren. De soldaten van een nabijgelegen kazerne hadden order gekregen, zich niet te ver- toonen. Geen enkele onvriendelijke kreet aan het adres der Duitsche legatie kon worden gehoord. Overal hoorde men ook nu den_kreet: Leve de militaire dictatuur. De chef van den generalen staf moest tusschenbeide komen. Om tien uur slaagde een menigte, die zich rond het slot van president Benesj bevond, erin, den tuin binnen te dringen, onafgebro ken roepend: „Leve Sirovy, leve het leger". Om kwart over tien verscheen de chef van den generalen staf, generaal Sirovy op het balkon van het slot, en zich tot de menigte richtend zeide hij: Ik dank U voor uw uiting van liefde voor het leger en voor hen president der republiek. In de ernstige oogenblikken, die de republiek doormaakt, dient de kalmte bewaard te worden. Slechts de discipline van het geheele volk kan ons helpen bij het tot stand brengen van het geen wij noodig hebben, Gij kent niet de redenen, die de regeering ertoe gebracht hebben, de jongste beslissingen te nemen. Ik houd evenveel van de republiek als gij. Ik ben mij van mijn verantwoordelijkheid bewust. Heb vertrouwen in mij. Een dicta tuur zou ons niet helpen. Wij kunnen het volk niet tot zelfmoord brengen. De menigte riep daarop: „Wij willen zelfs zelfmoord. W ij willen strij- d e n". De generaal spoorde daarop de menigte tot kalmte aan. Eetoogingen van dezen aard, zeide hij, komen slechts aan Hitier ten goede. De Tsjeehoslovaaksche regeering rechtvaardigt haar besluit. De Tsjeehoslovaaksche regeering heeft gisteravond voor de radio de reden uiteen gezet, waarom zij de besluiten van Londen heeft aanvaard. Na twintig jaren van rust, aldus deze uiteenzetting, zag de staat zich bedreigd door het dynamisme van een naburigen staat. De Europeesche crisis is van een der gelijke draagwijdte, dat onze vrienden ons hebben aangeraden, de orde en vrede te koopen met territoriale concessies, daar zij ons niet te hulp konden komen. De door Benesj en de regeering geuite wensch, dat van arbitrage gebruik zou worden gemaakt werd niet in overweging genomen. De ver tegenwoordigers van Frankrijk en Enge land hebben ons trouwens laten weten, dat een dergelijke oplossing een conflict niet zou afwenden. Wij stonden tegenover de dreiging van een oorlog, die wellicht zelfs het nationaal bestaan van de Tsjechen en Slovaken had kunnen doen wankelen. De regeering is vastbesloten om onder de nieuw geschapen omstandigheden de onaf hankelijkheid der natie, wat er ook moge gebeuren, te verdedigen. De president en de regeering, die zich voor het verzoek der groote mogendheden zagen gesteld, kon den niets anders doen dan accep teeren, want zij waren alleen. Het kabinet zal den staat onder nieuwe omstandigheden regeeren en gelooft, dat een nationale vergadering, die tot dit doel zal worden bijeengeroepen, het ernstige be sluit der regeering, als zij de tragische re denen in aanmerking neemt, uit naam van het volk zal ratificeeren. Door luidsprekers werd deze mededee- ling in de straten van Praag verspreid. De verklaring werd in een indrukwekkende stilte aangehoord. Velen waren tot tranen toe bewogen en menigeen kon de zenuw spanning niet verdragen. Later heeft de regeering nog gezegd, dat het Tsjechische antwoord gistermiddag was overhandigd, nadat de regeering had bloot gestaan aan een pressie, die haar voorbeeld in de geschiedenis niet kent en den vorm aannam van een dictaat, zooals dat aan een overwonnen volk woTdt opgelegd. „Wij heb ben toegegeven, aldus vervolgde de verkla ring, om grootere verliezen, ellende en bloedvergieten te voorkomen. Wij offeren ons op om den vrede te redden, zooals Christus deed om de menschheid te redden. Wij zullen niet trachten de schuld daarheen te wijzen, waar zij hoort, wij zullen dit aan het oordeel van de geschiedenis overlaten. Wij staan alleen, doch wij zijn en. blij ven Tsjechen. Een nieuw leven ligt thans voor ons". In een vanmorgen uitgesproken radiore devoering, welke met luidsprekers op straat werd verspreid, heeft de burgemeester van Praag, Zenkei, verklaard, dat het kabinet Hodza is afgetreden. Er zou een nieuwe regeering gevormd worden van nationale concentratie, waar aan alle partijen zouden deelnemen, en waarin het leger vertegenwoordigd zou zijn. De onvoorwaardelijke aanvaarding van het Britsch-Fransche plan door Praag heeft intusschen geenszins alle onweerswolken van den politieken hemel verdreven. Men vreesde vanochtend te Londen en Parijs en vermoedelijk niet ten onrechte dat Chamberlain vandaag uit den mond van Hitier nieuwe eischen zal vernemen, ei- schen o.a> ten aanzien van de Poolsche en Hongaarsche minderheden. Zelfs zijn er pessimisten, die vreezen, dat Duitschland overmoedig geworden alsnog zou kunnen besluiten, om een inval in Tsjechoslovakije te doen, een voorbeeld, dat Polen en Hon garije dan zouden volgen. In politieke krin gen te Berlijn zouden reeds stemmen in de zen geest zijn opgegaan. En de Duitsche pers kan het nog steeds niet laten het arme Tsjechoslovakije met haar plompe, misse lijke uitingen van haat te intimideeren. Benesj moet aftreden. Zoo söhreef de „Völkische Beobachter", het ergste Duitsche scheldorgaan van morgen „De achterbaksche methoden, welke de Praagsche regeering tot dusver in haar on derhandelingstactiek heeft gebruikt, manen ook thans tot de grootste voorzichtigheid, zoolang de toestanden in de af te stane Duitsche gebieden niet bij de nieuwe situa tie zijn aangepast, m.a.w., dat Praag van eiken maatregel van onderdrukking afziet, de arrestanten terstond in vrijheid stelt en het bestuur in deze gebieden overdraagt aan de Sudeten-Duitsche autoriteiten. Een dergelijke ontwikkeling is evenwel ondenk baar zoolang Benesj als „hoofdvertegenwoor diger van het Praagsche moordsysteem" in functie is. Bij zijn draaierijen in de onder handelingen der laatste dagen behoorde ook zijn verklaring, het niet met zijn ambts eed als president te kunnen vereenigen het grondgebied van de republiek te laten aan tasten. Praag heeft nu met dezen eisch moeten instemmen en daarmede heeft voor Benesj het uur geslagen. Het parool der we reld kan nu luiden: Benesj aftreden". Pessimistische Fransche persstemmen De Parijsche bladen bespraken vanoch tend uitvoerig het antwoord van de Tsjechi sche regeering en verhieven hun stem tegen HOEVEEL PROCENTDUITSCHERS WONEN ER IN TSJECHOSLOWAK/JE Wij moeten leeren door leed. Wie nooit gebroken is geweest in zichzelf en dé kern van eigen wezen niet heeft gezien, kan een ander nooit volkomen bereiken. verdere concessies, met name aan Polen en Hongarije. Zoo schreef de „Figaro": De onder druk opgelegde regeling heeft iets akeligs, dat de wereld niet zal vergeten. Het strekt den Tsjechen tot eere, dat zij onder deze be proeving hun koelbloedigheid hebben weten te bewaren. Nooit heeft een fier en moedig ras een grooter offer gebracht voor den al- gemeenen vrede. De „Petit Parisien" vraagt zich af, of Frankrijk nog wel het verdrag van bond genootschap zal handhaven met Polen, dat zich onder de hoede van den Duitschen rijkskanselier haast, niet vergeten te wor den bij de verdeeling van het overschot van een land. De „Excelsior" schrijft, dat Hitler, die van de nederlaag van 1918 gebruik maakt als een machtigen ladder om Duitschland weer op te bouwen, een ernstigen fout zou begaan, indien hij meent Frankrijk en En geland met nieuwe eischen te kunnen ver nederen. De „Republique" schrijft: Het Duitsch- Tsjechische geschil moest voor Hitier slechts een voorwendsel zijn tot nieuwe eischen. Polen en Hongarije, nog meer door Musso lini dan door Hitier opgehitst, eischen hun deel. Wat zal de Führer doen? Ziedaar waar Europa aan toe is. Na voor zijn dic taat gebogen te hebben, moet van zijn al macht en grootmoedigheid de vrede ver wacht worden. Volgens mevr. Tabouis in de „Oeuvre zouden Hitler en Chamberlain in Godesberg overeenkomen, dat de Duitsche troepen 1 October het Sudetengebied zullen binnen komen. Hitier zou voorts het aftreden eischen van de regeering Benesj, onder voorwendsel, dat deze de orde niet kan handhaven. Vervolgens zou Hitier, na ver klaard te hebben, dat Duitschland de Pool sche eischen ondersteunt, hieraan den wensch toevoegen, dal geheel Oost-Tsjecho- slokavije aan Polen en Slovakij aan Honga rije wordt gevoegd. Tevens, zou hij verkla ren, dat Duitschland zich verzet tegen de Fransche en Engelsche waarborgen voor de grenzen van den toekomstigen staat, het geen hierop zou neerkomen, dat Frankrijk en Engeland in midden-Europa niets meer te maken heeft, en dat dit geheel onder de Duitsche expansie zou vallen. Het wordt steeds meer duidelijk, conclu deert de „Figaro", dat Duitschland beslo ten is het bestaan van een onafhankelijk Tsjechoslovakije, zelfs na afstand van de gebieden, meerendeels bewoond door Duit- schers, Polen en Hongaren, niet langer te dulden. Chamberlain is vanmorgen te half elf op het vliegveld van Heston aangekomen, waar hij door een groote menigte werd toegejuicht. Toen Chamberlain van zijn wo ning in Downingstreet te Londen vertrok, zag hij er zeer opgewekt uit. Bij het ver trek uit Downingstreet was de menigte echter merkwaardig stil. Voor zijn vertrek van Heston zeide Chamberlain, dat een vreedzame oplossing van het Tsjechische probleem een essen tieele voorbereidende stap is tot een beter begrip tusschen de volken van Engeland en Duitschland. „Dat is op zijn beurt onont beerlijk voor de grondvesting van den Europeesche vrede. De Europeesche vrede is wat ik nastreef en ik hoop, dat deze dag den weg moge openen dat te verwezen lijken". Het vliegtuig van Chamberlain is om 10 uur 47 vertrokken. Volgens Havas is Chamberlain vergezeld van William Strang, sir Horace Wilson, William Malkin, juridisch adviseur van het Foreign Office en zijn secretaris Humphrey Davies. Kordt, de Duitsche zaakgelastigde, en baron Von Selzan, de eerste secretaris van de Duitsche ambassade te Londen, hebben Chamberlain een goede reis gewenscht. Hitier reeds te Godesberg, Het D.N.B. meldt: De Führer en rijkskanselier is vanoch tend om tien uur per extra trein te Godes berg aangekomen. NEDERLANDER IN BELGIE DOODGEREDEN DOOR SCHEVENINGSCHE AUTO. Te Edegem bij Antwerpen is W. van Unen uit Tilburg door een vrachtauto van de fir ma L. Truyt uit Scheveningèn aangereden en omgekomen. De man laat een weduwe met twee kinderen achter. De chauffeurs der auto zijn doorgereden zonder naar het slachtoffer om te zien. Een half uur later botste de auto op de electrische tram te Antwerpen, waardoor beide voertuigen zwaar beschadigd werden. Het bleek, dat beide chauffeurs in dronken toestand ver keerden, waarop zijn onmiddellijk werden gearresteerd. Zondag viert de voorman van de Con- fessioneele groep in de Ned. Herv. Kerk, dr J. C. Kromsigt, Ned. Herv. predikant te Rinsumageest, zijn 40-jarig ambtsjubileum. Dr. Kromsigt werd 5 Sept. 1872 te Kort- g e n e geboren. Ir. A. Heldring overleden. Gisteravond omstreeks half elf is ir. A. Heldring, directeur van het Algemeen Han delsblad die Zaterdag jl. in de ziekenverple ging aan de Prinsengracht te Amsterdam was opgenomen voor het ondergaan van een ernstige operatie, overleden. STEUNVERLEENING AAN KLEINE BOEREN EN TUINDERS. Uit de toelichting bij de begrooting van economische zaken blijkt, dat voor het dienstjaar 1939 voor den gewonen dienst in totaal 562.241 meer wordt geraamd. Voor steunverleening aan kleine boeren bedrijven wordt naar schatting ongeveer 3.500.000 noodig geacht. Om comptabele redenen is het juister, dezen post pro me morie op te nemen. Tevens wordt opgemerkt, dat de ter za ke gedane uitgaven te zijner tijd geheel door het landbouw-crisisfonds worden te rugbetaald. Voor 1938 zijn de kosten van de steun verleening aan kleine tuinders begroot op 600.000 of wel gemiddeld 100 per klei ne tuinder, daar volgens de momenteele gegevens een aantal van 6000 kan worden verwacht. Uitgaande van de veronderstelling, dat in 1939 een zelfde aantal onder de regeling zal vallen, kan een zelfde bedrag als voor 1938 worden begroot, vermeerderd met de meerdere kosten aan de b-tuinders nu de regeling over 12 maanden zal loopen en niet over 7 maanden, zooals in 1938, ter wijl er rekening is gehouden met verbete ringen, welke in overweging zijn genomen. Rekening houdende met het bovenstaan de, kan het totale bedrag gesteld worden op 810.000 of wel 135 per kleine tuin der. Aanvankelijk werd uitgegaan van de ge dachte, dat er slechts 2000 kleine tuinders zouden zijn, die in aanmerking komen voor dezen steun, Tijdens den arbeid bleek, dat dit belangrijk te Qptimistisch was bezien. Het aantal, dat thans als basis dient, is 6000, terwijl het nog de vraag is, o' dit getal niet te klein is. Voor 1939 rond 97 millioen ge raamd. Aan de memorie van toelichting der be grooting van het werkloosheidssubsidie- fonds ontleenen wij het volgende: Bij het opmaken van de begrooting is de regeering er -van uitgegaan, dat de werk loosheid in 1939 ongeveer van gelijken omvang zal zijn als in 1938. De eerste maanden van 1938 vertoonen, vergeleken met 1937 een verbetering, die tot uitdruk King komt in een afname van het aan tal zorggevallen met rond 6 pet. aangeno men is, dat deze verbetering gedurende het jaar 1938 in ongeveer gelijke verhouding zal zichtbaar blijven. Voor het verloop van het werkloosheidscijfer voor 1939 moet evenwel thans nog een afwachtende hou ding worden aangenomen, weshalve noch met verbetering, noch met verslechtering rekening is gehouden. Blijkens de jongste gegevens zal het jaar 1937 wegens gewone bijdragen volgens de schaal daaronder begrepen de bijdragen in de gemeentelijke kosten van controle een bedrag van 96 millioen vorderen. Bij een vermindering der werkloosheid-met 6 pet. zou voor 1938, onder overigens gelijk gebleven omstandigheden, op een evenre dige verlaging der gemeentelijke uitgaven kunnen gerekend worden, d.w.z. op een verlaging van 6 pet. van rond 125 mil lioen, uitmakende 7.5 millioen. Als punt van uitgang voor de raming voor het dienstjaar 1939 kan mitsdien genomen worden 96 millioen, verminderd met 7.5 millioen of rond 88.500.000. Voorts moet rekening worden gehouden met een aantal overheidsmaatregelen, die na 1937 getroffen zijn en die eenige cor recties op dit cijfer noodzakelijk maken le. verbetering der steunregeling, zooals door verhooging der brandstoffentoelage, verhooging van het maximum steunbedrag, gedeeltelijke vrijlating van gezinsinkom sten 1.700.000; 2e. uitbreiding der werkverschaffing 2.000.000; 3e. b-steun aan kleine boeren 3.150.000; 4e. steun aan kleine tuinders 1.560.000. Voor 1939 moet het bedrag der gewone bijdragen dan ook gesteld worden op rond 97.000.000. Bij het ramen van de bedragen wegens bijzondere bijdragen en wegens voorschot ten, die daarvoor in de plaats treden, is acht geslagen op de behoefte voor 1938, zooals deze is gebleken aan de hand van de ingekomen aanvragen en van het on derzoek der betreffende gemeentebegroo- iingen, voorzoover dit onderzoek bij het samenstellen van deze memorie was gevor derd. Voorts is rekening gehouden met de omstandigheid, dat enkele aanvragen voor 1938 konden worden afgewezen op grond van de aanwezigheid van andere dekkings middelen, ten aanzien waarvan reeds thans bekend is, dat deze in 1939 niet meer be schikbaar zullen zijn. Gelet op het een en ander verwacht de regeering een totale behoefte aan bijzondere bijdragen tot een bedrag van rond 26.250.000. Op den ge wonen dienst van het fonds is daarvoot 4-651.000 beschikbaar. Het restant ad 21.599.000 is geraamd op den kapitaal- dienst als voorschot, in de plaats tredend van een bijzondere bijdrage. De regeering acht het oogenblik nog niet gekomen om voorstellen te doen voor dek king van het nadeelig saldo van de diens ten 1935 en 1936. Zij zouden daarvoor een tijdstip willen afwachten, waarop zij zich een duidelijker beeld zullen kunnen vor men van de middelen en verplichtingen van het fonds in de eerstkomende jaren. De gewone dienst sluit met een nadeelig slot van 19.144.816. IBIS (ingez. Med.j Goes 21/9/'38. De vergadering van den Raad van hedenmiddag had een gemoedelijk verloop. Groote punten vermeldde de agenda niet, en dies besteedden de raadsleden aan enke le kleinere punten wat meer aandacht. Desondanks werd ook nu de agenda in ruim anderhalf uur afgewerkt. Bij de ingekomen stukken was o.a. reeds (sic) de goedkeuring der gemeentebegroo- ting 1938. Hoewel drie-kwart van 1938 verstreken is, kan ditmaal van een snelle goedkeuring gewaagd worden, daar de goedkeuring der begrooting 1937 ook nog maar kort geleden binnenkwam. Zooals men weet, zijn de bewaarscholen voorloopig gered, daar inplaats van de aanvankelijk opgelegde 10 subsidie weer 15 gegeven mag worden. De hr. Laport maakte B. en W. een compliment voor hun actie in deze. Dat de moeite, die de Raad zich gaf om het schoenlappen op de markt te verbieden, door Ged. Staten beloond werd met terugzending van het besluit, als zijnde in strijd met de wet, ontlokte bij velen verzet. Daar zulks ook in andere ge meenten verboden moet zijn, en er dus waarschijnlijk mazen in de wet bestaan, waar men door heen kan kruipen, droeg men B. en W. op, naar deze mazen te zoe ken. Inderdaad geen verheffende procedu re, zooals de heer Crucq in ronde termen betoogde. De hr. Reedijk was voor fair play en wilde van een eventueel bestaand precedent niet profiteeren. En de hr. Vis- scher noemde het kind bij den waren naam: een opgeblazen geval. Inderdaad. Als men dien ééne man op de markt bezig ziet, nu en dan een zool of hak lijmende op een paar schoenen, dan is hier het spreekwoord „van een vloo een olifant maken" wel van pas. We nemen gaarne aan, dat eenige middenstanders 'n weinig schade van dezen marktkoopman hebben, maar van welken marktkoopman hebben de middenstanders dat niet? Het verzoek der onderwijzersorganisa ties om adhaesie te betuigen aan hun actie ter verlaging der leerlingenschaal, bracht de heeren Visscher en Kloosterman in het geweer. Ondanks het verweer van B. en W„ dat dergelijke verzoeken niet aan den Raad gedaan moeten worden, en dat de Regeering zelf de noodzaak tot verlaging -gevoelt maar de financiën mist, bleven hei de heeren op hun standpunt staan; de hr. Kloosterman om ideëele redenen, de heer Visscher omdat hij de zaak waar het om gaat, zoo belangrijk acht, dat geen middel verzuimd mag worden om er de aandacht op te vestigen. We kunnen het standpunt van deze heeren eerbiedigen, we kunnen ons zelfs indenken dat men redeneert: de financiën zijn er wèl, besnoei maar elders, doch sterker weegt ons toch het argument, dat het juister is aan dergelijke verkapte volksstemmingen niet mede te werken, omdat de uitslag er van nooit een zuiver kan zijn. Bij het voorstel tot conversie van eenige leeningen bleek, dat onder de Goesche edel- achtbaren een groot aantal speculanten schuilen. Niet minder dan 6 heeren wilden met één der conversies, waarmede een paar duizend gulden te verdienen was, tot vol gend jaar wachten om de boete van een paar honderd gulden voor vervroegde af lossing te ontgaan. Zulks in het vertrou wen, dat dan nog wel tegen 3V2 te lee- nen zal zijn. De bezadigde wijsheid won het nog slechts met één stem» Ongetwijfeld een teeken des tijds. In bijzondere erkentelijke bewoordingen gewaagde de Voorzitter van het eervol ont slag van den hr. I. Wessël als voorzitter van het Burgerlijk Armbestur. Een erken telijkheid, die ongetwijfeld verdiend was. Ondankbaarder functie, uitgezonderd die van deurwaarder, is er waarschijnlijk niet. Met algemeene stemmen werd de hr. A. de Roo in deze functie benoemd, waarmede hem op lichte wijze een zware taak werd opgelegd. Tenslotte was er als vermeldenswaardig feit nog de doortrekking van de Parallel- straat aan den Parallelweg. Die straat be looft een bezienswaardigheid te worden, want in het midden zal ze doorsneden zijn door een lijnbaan, een ding dat op zich zelf al een zeldzaamheid is geworden. De eige naar van de baan, wil ze daar beslist hou den en B. en W., en de Raad, denken er niet aan zich er druk over te maken. Het beste zal zijn er mettertijd maar een via duct overheen te bouwen. Bij de rondvraag vernamen we nog, dat Goes momenteel slechts 17 steuntrekkers telt, een getal dat zeker langen tijd niet zoo laag geweest is.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1938 | | pagina 1