1
|>r0 tfincïule
MIDDELBURGSCHE COURANT
GOESCHE COURANT
BINNENLAND.
Koloniaal: van Scheldnaam tot Eeretitel.
ZEELAND.
PAVILJOEN WANDELPIER He,
CAROLINA DASSI EN HAAR ORKEST
Roemeensche Zigeunerorkest Joszi Juga
H.M. DE KONINGIN ZATERDAG
NAAR ZWITSERLAND.
DE KARIMATA OP DE REEDE
VAN TERSCHELLING.
De affaire-Oss.
WEERBERICHT.
Dagblad. Uitg. N.V. De Middelburgsche Crt.
Bureaux: te MIDDELBURG: St. Pieterstr.28,
Telefoon Redactie 269, Administratie 139;
te GOESTurfkade Tel. 17. Postgiro 43255.
Abonnementsprijs voor Middelburg en Goes
f 2.30, elders f 2.50 per kwartaal. Week
abonnementen in Middelburg en Goes 18 ct.
NUMMER 151. TWEE BLADEN. DONDERDAG
30 JUNI 1938. EERSTE BLAD. 181e JAARG.
Advertentiën 30 ct per regel, ingezonden
mededeelingen 60 ct p. r. Bij contract lager.
Tarief op aanvraag. Familieberichten en
dankbetuigingen minimum f 2.10. „Kleine
Advertenties", max. 6 regels, 75 cent, bij
vooruitbetaling. „Brieven, of adres bureau
v. d. blad" 10 ct extra. Bewijsnummers 5 ct.
Men meldt ons van officieele zijde, dat
liet in het voornemen ligt van H. M. de Ko
ningin, om Zaterdag a.s. 2 Juli voor haar
jaarlijksche buitenlandsche reis naar Zwit
serland te vertrekken.,
DE ONGESTELDHEID VAN
PRINSES JULIANA.
In verband met het bericht omtrent een
lichte ongesteldheid van Prinses Juliana
verzoekt men ons mede te deelen, dat H. K.
H., hoewel thans geheel hersteld, voorzich
tigheidshalve het paleis nog niet verlaat.
PADVINDERSDéFILE VOOR
PRINS BERNHARD.
Gisteren hebben ongeveer 3500 padvin
ders en welpen van de districten Gooi,
Utrecht en Amersfoort, ter gelegenheid van
zijn verjaardag, voor Prins Bernhard gede
fileerd te Soestdijk. Een verrassing was het
voor de padvinders, dat niet alleen Prins
Bernhard, maar ook H. M. de Koningin,
die reeds eenige dagen te Soestdijk verblijf
houdt, op het bordes van het paleis ver
scheen om het défilé gade te slaan. Tevens
waren daar aanwezig de heeren A. Ooster-
lee en R. Höppener, respectievelijk hoofd
commissaris van de Nederlandsche padvin
dersbeweging en hoofdcommissaris van de
r. k. verkenners, om Koningin en Prins
over de verschillende groepen, welke voor
bij trokken, in te lichten. De Prins was ge
kleed in padvindersuniform. Het défilé
heeft ongeveer drie kwartier geduurd.
DE NATIONALE FILM „VEERTIG JAAR"
Einde Juli gereed.
De nationale film „Veertig jaar" die
wordt vervaardigd ter gelegenheid van het
komende regeeringsjubileum van H. M. de
Koningin, nadert haar voltooiing. Alle
scenes, die in ons land spelen, zijn thans
opgenomen. Zooals men weet, bevindt de
camaraman Otto van Neijenhof zich op het
oogenblik in Nederlandsch-Indië, om daar
op verschillende plaatsen aanvullende op
namen te maken. Deze zullen de eerstko
mende weken in gedeelten per vliegtuig
naar Nederland worden overgebracht. He
den zou de eerste zending filmstrooken met
het Indiëtoestel op Schiphol arriveeren. In
de tweede week van Juli zal de synchro
nisatie der muziek haar beslag krijgen.
Daarna volgt het mengen van het geluid,
waarna tot de montage kan worden over
gegaan. Men hoopt de film eind Juli klaar
te hebben. Op 4 Augustus zullen de mede
werkenden te 's-Gravenhage in een beslo
ten voorstelling van het resultaat kunnen
kennis nemen.
Het publiek krijgt de film voor het eerst
in de feestweek in September te zien, tij
dens welke de rolprent gelijktijdig in alle
bioscopen zal draaien. In totaal heeft men
ruim zeven maanden aan de film gear
beid.
EEN FILM OVER VINCENT VAN GOGH.
Eenigen tijd geleden is melding gemaakt
van een plan tot verfilming van het leven
van Vincent van Gogh, waartoe zich een
Nederlandsche combinatie van kunstlief
hebbers en industrieelen had gevormd. Wij
vernemen thans, dat de plannen vasten
vorm hebben aangenomen en dat men half
September met de vervaardiging van de
film hoopt te beginnen. Productieleider is
de heer Oswald, regisseur de heer Edmond
Greville, die beiden op het oogenblik in ge
lijke functie werkzaam zijn bij de nationale
film.
Tot de medespelenden zullen o.a. behoo-
ren Matthieu van Eysden en Lily Bouw
meester. De deelneming van Paul Steen
bergen, die de hoofdrol zou vertolken, staat
nog niet vast.
De scènes zullen o.a. worden opgenomen
in de Borinage, Etten, Parijs, Aries, St.
Remy en Auvers-sur-Oise. Besloten is van
Als het Schoonheidsgevoel eenmaal
is ingeboet, heeft het leven zijn bloe
sem verloren.
Rabmdranaat Tagora.
de film een Fransche versie te maken. De
bekende Parijsche acteur Jouvet is aange
zocht om hierin de hoofdrol te vervullen.
Naar wij vernemen heeft de „Karimata"
zich in den storm, welke gisternacht en ook
gisteren over ons land raasde, uitstekend
gehouden. Echter zijn er gisternacht eenige
machines onklaar geworden en ver
nieuwing van enkele onderdeelen is nood
zakelijk alvorens men weer met baggeren
kan voortgaan. Deze reparaties kunnen
uiteraard beter en vlugger op Terschelling
verricht worden dan op het altijd woelige
water tusschen Vlieland en Terschelling.
Tot gistermiddag toe was het onmogelijk
om verbinding met de „Karimata" te ver
krijgen.
In den loop van den namiddag werd de
zee echter iets rustiger en toen hebben de
sleepbooten den molen aangehaakt en naar
de reede van Terschelling gesleept. Daar
ligt de „Karimata" nu, rustig en wel, ter
wijl men druk bezig is, om alles weer in
gereedheid te brengen om zoo spoedig mo
gelijk voor de tweede maal naar het Lu-
tinewrak te vertrekken.
Het oponthoud zal, naar verwacht wordt,
slechts kort duren.
Speciale attracties. Vanaf 1 Juli het
in zijn origineele kleederdracht.
(Ingez. Med.)
Wat is de Koloniale Reserve te
Nijmegen? Wat kan een „mo
derne koloniaal" in den Oost wor
den? En wat kan hij verdienen?
Een Imperiaal Nederlandseli
belang Toenemende Zeeuwsche
belangstelling.
Inderdaad is er wel eens over
gedacht zoo zeide kapitein L. A, v. d.
Berge, in antwoord* op een vraag om
voor den ietwat in een kwaden reuk
«taanden naam „koloniaal" wat anders te
"bedenken. We hebben ons in Nijmegen suf
geprakkizeerd, heel het departement heeft
er ook diep over nagedacht, maar we
konden niets beters vinden. En omdat we
tenslotte meer en beters te doen hebben,
peinsden we maar niet verder, doch
keerden de zaak om: den naam hebben
■we niet veranderd, maar de reputa
tie. Koloniaal worden is niet meer
het uiterste redmiddel om het schuim der
maatschappij onder de pannen te brengen:
het is thans een eer, goed en waar
dig gekeurd te worden in het Kon. Ned.
Indische leger te mogen dienen!
Van scheldnaam is „koloniaal" vandaag
aan den dag tot een eeretitel geworden!
Wat is nu toch eigenlijk wel die „Ko
loniale Reserve" in Nijmegen, welke re
gelmatig door middel van advertenties
in de dagbladen de flinke Nederlandsche
jongens aanmoedigt om dienst te nemen
in het Ned. Indische leger? Hoe is zij
ontstaan, wat is haar taak, wat kunnen
de jongens, die zich tot haar wenden, be
reiken?
Historisch beteekende de Koloniale Re
serve heel wat anders dan tegenwoordig.
In vroeger jaren was het feitelijk een in
richting tot het bijspijkeren van Kaduuk
uit den Oost thuisgevaren kolonialen. Met
een reconvalescenten-compagnie in Zut-
phen en daarnaast de frissche aanwerving
voor den Indischen dienst in Harderwijk.
Langzamerhand is het een na het ander
echter opgeheven en Nijmegen van ka
rakter veranderd; sinds 1912 is de gehëele
Koloniale Reserve alleen in Nijmegen on
dergebracht. En hoewel ook de Indische
verlofgangers administratief „onder Nij
megen ressorteeren" is de hoofdzaak en
hoofdtaak daar toch wel: aanwerving en
voor-vorming van nieuwe soldaten
voor het Indische leger.
Als men in Indië Europeesche soldaten
noodig heeft, dan vraagt men die aan te
Nijmegen. En de Nijmeegsche voorraad-
magazijnen „leveren" dan naar gelang
van het aantal beschikbare en geschikte
manschappen ende voorhanden ver-
voergelegenheid. Want dit laatste schijnt
dikwijls groote moeilijkheden op te leve
ren. Men vraagt zich af, waarom de Kon.
Marine geen 1000-mans troepentransport
schip laat bouwen en in de vaart brengen,
dan was deze quaestie toch meteen gron
dig opgelost?
De hoofdzaak voor onze lezers is en
blijft natuurlijk deze vraag: hoe gaat het
daar in Nijmegen toe, en later in Indië?
Het antwoord daarop kan aldus luiden:
er wordt tegenwoordig op de verheugend
velen die zich te Nijmegen voor den
dienst in Indië aanmelden, een uiterst
strenge selectie toegepast. En degenen die
na dit veelvoudige selecteeringsproces
overblijven, worden in den Oost voor de
overgroote meerderheid flinke soldaten en
na betrekkelijk korten tijd frissche onder
officieren, me't een behoorlijk tot zeer
behoorlijk salaris en een zeer behoorlijke
positie.
In Nijmegen is de gang van zaken al
dus: den soms meer dan duizend om in
lichtingen vragenden worden de' noodige
formulieren gestuurd. Een deel ziet er
dan dadelijk van af, of voldoet niet aan
de eischen. De rest stuurt zijn papieren
in en kloppen deze, dan volgt de zeer
strenge medische keuring. Men wil
slechts physiek prima jonge mannen heb
ben tegenwoordig, geen aftandsche ver
zopen kerels!
De goedgekeurden worden nog even
tjes aan den tand gevoeld, o.a. inzake
hun schoolkennis; de afgekeurden worden
huiswaarts gezonden.
De goedgekeurden komen dan voor den
korpscommandant die op grond van een
oppervlakkigen indruk beslist of ze „voor-
loopig aangenomen" worden of niet. Zoo
ja, dan volgt in den tijd, dat ze verder
in Nijmegen vertoeven, een zeer nauwge
zet onderzoek naar het heden en verleden
van den knaap; daarna kan de definitie
ve aanneming plaats vinden. Gedurende
den tijd der voorloopige verbintenis is
ook de jongeling zelf nog geheel vrij om
zij het tegen betaling van een deel
der voor hem gemaakte kosten zijn
vrijheid te hernemen en het burgerpak
weer aan te trekken.
De knaap is nu recruut. Hij krijgt een
prachtig-mooi uniform pakje aangemeten
en wordt met 24 anderen, onder een ser
geant, in klassen ingedeeld. Twee a drie
maanden duurt dan zijn voorloopige op
leiding. Deze heeft niet tot doel er
een volleerd soldaat van te maken dat
gebeurt later, in Indië. Daarvoor zijn en
kele maanden ook veel te kort. De voor
opleiding dient slechts om eens te zien
wat er in zit of wat er van te maken
valt. Na deze maanden beslist de korps
commandant definitief: naar den Oost,
nog even in Nijmegen blijven, of: er uit!
De door alle beproevingen geslaagde
krijgt 14 dagen verlof om deugdelijk af
scheid van familie, vrienden, bekenden en
z'n meisje te nemen, en dan gaat het naar
den Oost, met een der booten van de
„Nederland" of „Rotterdamsche Lloyd".
Hoe gaat het nu een flinke, oppassende,
kordate „moderne koloniaal!' in onze
overzeesche gewesten? (Modern van
den nieuwen geest doortrokken; het
woord dus niet in de o.i. ontoelaatbaar
verdraaiden zin van „politiek op sociaal-de-
mocratischen grondslag staande" ver
staan
Ziehier dan een normale koloniale loop
baan, zooals kapt. v. d. Berge ons dit
schetste:
Na aankomst in den Oost eerst in het
depot, dan bij de veldtroepen, dienen als
gewoon Europeesch soldaat. Na omstreeks
een jaar examen voor de kaderschool; na
9 maanden, indien geslaagd, aanstel
ling tot korporaal, in den Oost echter „bri
gadier" geheeten.
Als brigadier 1 jaar bij den troep, dan
weer naar de kaderschool, en na 9
mnd. aldaar „afgestudeerd" zijnde kan de
man sergeant zijn.
Op z'n snelst in 4 jaren, gemiddeld in
5 jaren, bereikt dus de als gemeen sol
daat uitgezondene in Indië den sergeants
rang. De daaropvolgende eventueele be
vordering gaat naar anciënniteit.
Na tenminste 12 dienstjaren kunnen
sergeants, sergeants-majoor en adjudan
ten-onderofficier examen doen voor on
derluitenant, een rang die het Nederland
sche leger niet kent. Dit is de hoogste
rang die een koloniaal kan bereiken; het
salaris hiervoor is 220500 per maand
De hoogste te bereiken traktementen
(ongerekend gehuwden en kindertoesla
gen) zijn verder voor: adjudant o.o. 375
per maand; sergt.-majoor 330 p.m.:
sergeant 290 p.m.; de hoogste soldij be
draagt voor een brigadier 1.85 per dag
soldaat le kl. 1.55 p.d. en soldaat 2e
kl. 1 per dag.
Behoorlijk oppassende jongens kunnen
reeds na een jaar verlof krijgen „per
handschoen" hun echtgenoote uit Nerler
land over te laten komen. De vraag of
zoo'n Europeesch vrouwtje het bij het
aanvankelijk nog sober bestaan in Indië
zal weten vol te houden zal veel van haar
eigen karaktervastheid, bekwamheid.,
en misschien ook wel een weinig van de
diepte harer genegenheid afhangen.
Wij vroegen den commandant der Kol
Res.: v/aar komen uw mannetjes vandaan?
Uit welke deelen van het land, en uit
welk soort menschen?
Over het algemeen komen de man
nen overal vandaan zoo luidde het
antwoord. Alleen uit Zeeland en
uit Friesland kwamen er tot dusverre op
merkelijk weinig, en uit Limburg opmer
kelijk veel. Maar den laatsten tijd wordt
het uit Zeeland ook beter.
En uit welke kringen der maatschappij?
Van overal! Misschien heeft de Koloniale
Reserve vroeger wel eens ietwat in niet
al te besten reuk gestaan, maar dit is
nu heel anders geworden: er zijn zoons
van dokters, ingenieurs, leeraren bij, zelfs
een professorszoontje is een goede kolo
niaal geworden. Flinke kerels kunnen we
gebruiken, maar over het algemeen s t r e
ven we niet naar lieden met einddi
ploma H.B.S. of gymnasium. Om deze re
den, dat dezulken meestal op den duur
met een onderofficiersrang niet tevreden
zijn. Maar een enkele loopt er wel zoo
tusschendoorverder krijgen we veel
jongens met enkele klassen H.B.S.met
Mulodiploma, of met. een gewone behoor
lijke lagere schoolontwikkeling, uit alle
rangen en standen der bevolking; uit de
groote steden en van het platteland niet
minder.
Er zijn nog tal van andere mogelijkhe
den, tot specialiseering: monteur bij den
vliegdienst, adsp.-onderofficier-vlieger, en-
zoovoorts. Wie daarover meer wil weten
vrage dat zelfs maar aan den comman
dant der Kol. Res. te Nijmegen aan.
Ons was het slechts om de hoofdzaak
te doen.
En dan is de eindindruk deze: er is
tegenwoordig een, overigens wel verklaar
baar, streven om de niet-intellectueele be
roepen in- een beter licht te zien dan in
den tijd der overmatige verheerlijking van
het intellectualisme. Dit is een gezonde
reactie. De Koloniale Reserve nu biedt
voor jongens met een vast karakter, een
flinken wil tot vooruitkomen, en een ge
zond lichaam, uitstekende kansen tot het
veroveren van een thans eervolle plaats
in de Indische samenleving.
Het is niet "alléén een Indisch legérbe
lang, het is een Imperiaal Ne
derlandsch belang dat dit
door jong-Nederland beseft worde.
Beter een flinke koloniaal in den Oost,
dan een suffe werklooze intellectueel of
semi-intellectueel in Nederland!
Een verklaring van den raad van
ministers. Minister Goseling
zou recht door zee zijn gegaan.
De regeeringspersdienst meldt:
Ter zitting van het ambtenarengerecht
te 's-Gravenhage, gehouden in den namid
dag van Zaterdag 25 Juni 1938, zijn de pro
cedures behandeld, welke door de leden van
het voormalige personeel der brigade ko
ninklijke marechoussee te Oss zijn aanhan
gig gemaakt tegen den inspecteur K. M.
ter zake van hun overplaatsing. In tegen
stelling met de positie in de andere reeks
procedures was in deze zaken de minister
van justitie noch door zijn vertegenwoordi
ger, noch op eenigerlei wijze door van zij
nentwege voorgebrachte getuigen betrok
ken. Door verslagen, zooals die in een deel
der pers zijn verschenen over hetgeen op
voormelde zitting zou zijn verklaard, is de
indruk gewekt, dat de minister van justi
tie in de vergadering van de Tweede Ka
mer der Staten-Generaal van 7 April 1938
ten onrechte, en zelfs in strijd met de waar
heid, zou hebben medegedeeld, dat reeds
van 1 April af tusschen hem en zijn ambt
genoot van defensie overeenstemming zou
hebben bestaan inzake de overplaatsing
van het personeel van de brigade te Oss.
De raad van ministers acht het niet ver
antwoord, dat de mogelijkheid van een in
druk als vorenbedoeld blijft bestaan. Ge
hoord onder meer de volkomen overeen
stemmende mededeelingen ter zake van
den minister van defensie en van justitie,
stelt de raad vast, dat het buiten eiken twij
fel staat, dat reeds op 1 April 1938 de mi
nister van defensie zijn volle medewerking
inzake overplaatsing voor zoover die me
dewerking krachtens de bestaande voor
schriften vereischt was had toegezegd
Deze toezegging is aanstonds gegeven en is
ten volle gehandhaafd.
Dat de uitvoeringsmaatregelen voor de
verwisseling van het personeel der brigade
(waartoe ook behoorde de door den mi
nister van defensie te verleenen machtiging
tot het overbrengen van de inboedels voor
rijksrekening op voorstellen van den in
specteur van het wapen, tot wiens bevoegd
heid het bevelen der verplaatsingen be
hoort) eerst enkele dagen later, op 6 April,
zijn getroffen, hield in geen enkel opzicht
verband met eenig nader beraad tusschen
beide ministers omtrent de noodzakelijk
heid der verplaatsingen. Slechts over het
tijdstip van de verplaatsingen van de ma
rechaussees (niet-onderofficieren) is nog
nader overleg gepleegd. Het overeenstem
mend oordeel van beide ministers stond op
1 April vast en is onveranderd gehandhaafd
gebleven.
Volkomen in overeenstemming met de
vaststaande feiten kon en moest de minis
ter van justitie in de vergadering van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal op 7
April 1938 in tegenwoordigheid van den
minister van defensie verklaren, dat het
tusschen zijn ambtgenoot van defensie en
hem geen oogenblik ontbroken heeft aan de
vereischte samenwerking.
GROOTERE OMZET VAN VISCH OP DEN
RIJKSAFSLAG TE IJMUIDEN.
De omzet van visch op den rijksafslag in
IJmuiden bedroeg over de maand Juni
1938 455.734 tegen 374.458 in Juni 1937,
In de eerste zes maanden van dit jaar be
droeg de omzet 3.309.348 tegen 3.012.811
in de overeenkomstige periode van 1937.
STEEN DOOR DE RUITEN VAN HET
BRITSCHE CONSULAAT TE
AMSTERDAM GEWORPEN.
In den afgeloopen nacht hebben onbeken
den een steen geworpen door een der rui
ten van het Britsche consulaat, gelegen aan
de Heerengracht te Amsterdam. De con
cierge van het gebouw ontdekte vanmorgen
vroeg, dat het groote ronde bovenlicht bo
ven de toegangsdeur was gebroken en dat
op de gangmat een in papier gewikkelde
steen lag, die er door geworpen moet zijn.
Het was een halve klinker, waaromheen
twee brieven waren gewikkeld. In het En-
gelsch en in het Nederlandsch stond hierop
de tekst: „Wij protesteeren tegen den
moord op Ben Josef. De Nederlandsche re
visionistische zionisten".
Zooals men weet is Ben Josef de jeugdige
Palestijnsche Jood, die wegens zijn actie te
gen Arabieren op grond van de anti-ter-
reurwetten door een Britsch gerechtshof is
ter dood veroordeeld en eergisteren te Acre
in Palestina werd terechtgesteld. De re
visionistische zionisten zijn aanhangers van
den extremistisch-nationalistischen Jood-
schen leider Jabotinsky.
De politie, die van de vernieling van het
raam op de hoogte werd gebracht, stelde
terstond een onderzoek in.
22000 VERDUISTERD DOOR EEN
ADMINISTRATEUR.
De politie van het bureau Stadhouders
kade te Amsterdam heeft in arrest ge
steld een in Haarlem woonachtigen admi
nistrateur van de Werkgeversorganisatie
in het bouwvakbedrijf te Amsterdam, die
ten nadeele van deze organisatie in den
loop der laatste jaren een bedrag van ca,
22.000 heeft verduisterd.
Dit aanzienlijke bedrag vormde een be
langrijk deel van het fönds, dat de orga
nisatie had gesticht ten bate van de ar
beiders, der aangesloten werkgevers. Deze
arbeiders ontvingen iedere week, behalve
hun loon een bon. Deze bon vertegenwoor
digt een zekere waarde en zij kon worden
verzilverd wanneer de arbeiders met va-
cantie gingen. De administrateur ontving
het geld voor deze bons van de werkge
vers en hij moest dit natuurlijk in het
fonds storten. Een groot gedeelte echter
gebruikte hij voor zichzelf. Aangezien de
controle wel iets te wenschen over liet
kon hij de knoeierijen geruimen tjjd vol
houden. Dezer dageh, echter werd de
fraude ontdekt. De man heeft bekend.
Verwachting tot morgenavond:
DE BILT: Meest matige W. tot Z. wind,
meest zwaar bewolkt, weinig of geen re
gen, weinig verandering in temperatuur.
UKKEL. Matige wind uit Z. tot Z.W.
richtingen, afwisselend bewolkte en hel
dere hemel, weinig kans op regen, lichte
stijging der temperatuur.
Vr. 1 Juli. Zon op: 4 h 43; onder: 21 h
23. Licht op: 21 h 53. Maan op: 9 h 41;
onder: 23 h 07. E.K. 4 Juli.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen:
Juni.
Hoogwater. Laagwater.
Donderdag 30 S 3.44 16.04 10.12 22.48
Juli.
Vrijdag 1 4.35 16.52 10.58 23.42
Zaterdag 2 5.28 17.46 11.45 24.31
Westkapelle is 28 min. en Domburg 23
min. vroeger; Veere 38 min. later. (S -•
springtij.)
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge:
Juni.
Hoogwater. Laagwater.
Verwachting tot morgenavond:
Donderdag 30 S 5.46 18.11 11.15 23.48
Juli.
Vrijdag 1 6.35 18.55 12.07 24.40
Zaterdag 2 7.23 19.44 12.56
DE „THAMES 3" VLOT.
De gestrande zeelichter „Thames 3" is
vanochtend door de sleepboot „Holland",
\an Mullers sleepdienst in Terneuzen, vlot
gebracht. De „Thames 3" en de "Thames 6"
zijn daarna door de sleepboot „Security" op
sleep genomen en naar Londen vertrokken.
Benoemd tot opzichter bij den Pro-
vincialen Waterstaat de heer J. Maas te
K a t s.
NATUURSCHOON IN ZEEUWSCH
VLAANDEREN BEDREIGD.
Zeeuwsch Vlaanderen is betrekkelijk rijk
aan natuurschoon. Het Zwin geniet groote
bekendheid, vooral ook omdat er den laat
sten tijd heel wat over te doen is geweest.
Thans is het echter in veiligheid gesteld.
Op het grondgebied van Oostburg en
Schoondijke ligt ook nog een bezienswaar
digheid, nl. het Groote Gat. Met treft in
deze uitverkoren broedplaats de kluut, de
fuut, en de bergeend aan, terwijl grutto's,
kievitten, tureluurs en wulpen in den trek-
tijd er te zien zijn. En zoo is het ook met
de kraanvogels, snippen, goudplevieren,
groote plevieren en lepelaars. In den win
ter zijn practisch alle eenden aan het Groo
te Gat te aanschouwen.
Deze voorkeur van de vogels van diverse
pluimage voor dit plekje in West Zeeuwsch
Vlaanderen is algemeen bekend, en deze be
kendheid heeft geleid tot bedenkelijke toe
standen, die wel eens onder de aandacht
gebracht mogen worden.
Het Groote Gat is door zijn vogelstand
namelijk een trekpleister geworden voor
Belgische en Fransche jagers. Deze organi-
seeren er op gezette tijden klopjachten en
het gebeurt wel, dat op één middag meer
dan 200 meerkoeten sneuvelen.
Nu is het Groote Gat een onverdeelde ge
meenschap van ruim 35 ha met een groot
aantal eigenaars en vruchtgebruikers. Als
er dus één van hen vergunning geeft op
't Groote Gat te komen en er te jagen, dan
kan een tweede zulks niet beletten. De
vogel- en natuurliefhebbers staan dan ook
machteloos.
Een ontstellend aantal vogels laat elk
jaar het leven door het bezoek van de ja
gers. Een aantal vogels dat aan het jacht
geweer ontsnapt wijkt meestal uit naar de
Biezekreek onder de gemeente Sint-Kruis.
Niet alleen dat de vogelstand schade on
dervindt van de vele vergunningen tot het
betreden van het Groote Gat, ook de kalk-
vorming wordt er door gestoord. Deze wa
terpartij toch vormt een voor Nederland
geheel eenige kalkvorming, waarvan men
de oorzaak, ondanks de onderzoekingen, nog
niet geheel kent. Deze kalkvorming wordt
aangetroffen op het grondgebied van
Schoondijke, op de plaats welke bij de be
volking bekend staat wegens de overeen
komst der kalkstukken met sintels als
„Zinderplaote". Het water heeft een onge
looflijk hoog zoutgehalte. Verschillende ma
len werd 2 tot 5 pet. geconstateerd.
Door het aanleggen van een dam werd in
1651 de open verbinding van het Groote
Gat met het buitenwater verbroken. Men
zoekt nog steeds naar een zoutbron. Men
vermoedt dat deze zich bevindt in de on
derliggende derrielaag.
De Belgische wetenschap legt een groote
belangstelling aan den dag voor deze kalk
vorming. Jammer genoeg wordt die ver
stoord doordat iedereen er bij kan komen.
In Oostburg is het zelfs mode geworden, dat
de voortuintjes met rotspartijtjes versierd
worden, waarvoor de kalkstukken uit het
Groote Gat zich prachtig leenen. Het ge
meentebestuur van Oostburg begrijpt de
waarde van het Groote Gat en het heeft
dan ook reeds herhaaldelijk pogingen in
het werk gesteld om het uitroeien van den
vogelstand en het onderbreken van de kalk
vorming tegen te gaan. Het gemeentebe
stuur beschikt echter niet over de bevoegd
heid het oord te sluiten.
Een natuurreservaat zou het beste mid
del tot behoud zijn. Daar is men nu mee
bezig. „Het Zeeuwsche Landschap" is door
het gemeentebestuur van Oostburg in den
arm genomen. We hopen van harte, dat
het thans zal gelukken, het Groote Gat,
evenals het Zwin in veiligheid te stellen.