W©d€
pm*
Kortzichtige
Monumentenzorg
Openbare Vluchtplaatsen voor Luchtgevaar in Middelburg
BINNENLAND.
ZEELAND.
WEERBERICHT.
NUMMER 52.
TWEE BLADEN
DONDERDAG
3 MAART 1938.
EERSTE BLAD.
181e JAARGANG.
Over Luchtbeschermings-Kelders in Soorten.
ODES.
WALCHEREN. m
ZllfD-BEVELAND.
rovmciaW
ELBURGSCHE COURANT
Sttgbiad Voor Midderouig, Goes eii ogent-
•sfcap Vhssingen 2.30, elders f 2.50 per
iwsrtaal Week-abonn. in Middelburg es
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
8y contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
GOISCHE COURANT^
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen I—s?
engels f 2.19, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels?
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. Btt«S
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer
rant" 10 ct. extra fiewijsnommers 5 cent,
I.
Vein allerlei kelders in verband met
de burgerlijke luchtbescherming zal hier
de rede zijn. Van een kelder, die er heel
eigenlijk had moeten zijn, maar er niet
is en er ook niet komt; van een twee
den kelder, die er niet beslist moet
zijn, maar die er, prijzenswaardigerwijze,
onverplicht tóch wel komt, van een die
er misschien wel komt, maargeen
kelder is; van kelders velerlei dus zal
de rede zijn.
Nader omschreven hebben we o.a. op
het oog: het nieuwe Middelburgsche zie
kenhuis, het fraaie in aanbouw zijnde
café aan de Middelburgsche Markt, den
Raad van Arbeid, de Kuiperspoort, en
de voormalige vleeschhal naast het stad
huis.
Het nieuwe ziekenhuis.
'i Is met Middelburgs nieuwe, thans
in aanbouw zijnde, ziekenhuis op het
Noordpoortplein een ietwat eigenaar
dige zaak. De gewone staatsburger stelt
zich namelijk deze vraag: de Wet van
23 April 1936 tot bescherming van de
bevolking tegen luchtaanvallen geeft in
art. 6 den minister van binnenlandsche
zaken vèr-strekkende bevoegdheid „bij
zondere voorzieningen te eischen"
m.a.w.: te verlangen, dat bv. een schuil
kelder worde gebouwd het ziekenhuis
wordt afgebroken en opnieuw opge
bouwd, en er is van den luchtbombarde-
meats-schuilkelder klaarblijkelijk zelfs
geen sprake! Hoe zit dat nu?
lader daad, hier schijnt iets niet te
kloppen. Maar het is slechts schijn, zoo
als zal blijken.
De besprekingen met de interdeparte
mentale commissie en zoo, omtrent de
vernieuwing van ons ziekenhuis, zijn aan
gevangen in September 1935. Het wets
ontwerp was toen nauwelijks bij de
Tweede Kamer ingediend en er was dus
nog geen sprake van, dat terzake dwin
gende bepalingen bestonden. Bovendien
mocht gerust gezegd worden, dat de
burger luchtbeschermingsgedachte toen
nog miet in het Nederlandsche volk leef
de, en het valt derhalve niet te verwon
deren, dat er bij het ontwerpen van de
nieuwe plannen voor een Middelburgsch
ziekenhuis in het geheel niet gedacht
werd aan een luchtbeschermingskelder.
Dit zal te minder verwonderlijk gevon
den worden, wannear men wil beden
ken, dat de opzet van dit nieuwe zieken
huis was: economie, economie en nog
eens economie. In dagen toen, terecht of
ten onrechte, luchtbeschermingsmaatre
gelen, gaskelders e.d. nog als dure parti
culiere overdrevenheden werden be
schouwd, valt het dus niet te verwonde
ren dat men toen niet aan een luchtge
vaar-kelder voor het ziekenhuis dacht.
De plannen voor het nieuwe zieken
huis zijn vervolgens ontworpen en ge
reedgemaakt in Januari en Februari
1936. In April 1936 is toen de Wet tot
stand gekomen: 23 April door de Konin
gin onderteekend, 28 April uitgegeven
en dus 29 April in werking getreden.
Maar de Alg. Maatregelen van Be
stuur, waarvan in Art. 6 der wet sprake
is, waren er toen nog niet! Deze zijn on
derscheidenlijk gedateerd 15 Aug. en 22
Sept., uitgegeven 4 September en 9 Oc
tober 1936.... en toen had inmiddels,
den 16en September 1936, de aanbeste
ding, nog steeds zonder vlucht- of schuil
kelders, plaats gevonden! Alleen de
bouwvergunning is, in dit verband, nog
eenigen tijd aangehouden geworden,
maar dat was al.
Is er dan niet over het luchtgevaar ge
dacht?
Het antwoord op deze vraag moet be
paald bevestigend luiden: men heeft de
ze zaak van alle kanten bekeken.
Maar; zij is ingewikkelder dan men
zoo op het eerste gezicht zou zeggen.
Want men moet hier streng onderschei
den tusschen: a. een scherfvrije, instor-
iings-veilige en gasdichte kelder voor
bpt ziekenhuis, d.w.z, voor pa
tiënten, artsen en verplegend personeel,
en een openbare vlucht of
schuilkelder!
En nu komt het kort en goed hier
op neer: het bestuur der godshuizen
heeft zich terdege rekening gegeven van
de technische en financieele eischen, die
een luchtgevaar-kelder voor het
ziekenhuis zou vergen, maar het is
daarbij tot de stellige overtuiging 'geko
men, dat een eenigszins aan redelijke
eischen voldoende voorziening niet te
betalen was, althans dat de Godshuizen
de extra-uitgaven die dit zou vergen,
niet konden betalen, om de eenvoudige
reden dat de inrichting van een niet-
openbare schuilplaats niet valt onder
de Wet van 23-IV-'36 en dus het Rijk
de meer-kosten, hieruit voortvloeiende,
niet voor zijn rekening neemt!
Rest dus slechts een openbare
schuilkelder. De vraag of die er moest
komen, diende door den minister van
binnenlandsche zaken onder de oogen
gezien en beantwoord te worden. Uiter
aard was de belangstelling van het be
stuur der godshuizen hiervoor aan
zienlijk geringer. Uit het feit, dat de mi
nister van binnenlandsche zaken op dit
punt géén „bijzondere voorzieningen" ex
art. 6 der Wet „geëischt" heeft, mag
aangenomen worden, dat Z.Exc., alles
overwogen hebbende, de inrichting van
een openbare vlucht- of schuilkelder te
dier plaatse niet dringend geboden acht
te.
En daarom is er onder het nieuwe zie
kenhuis géén luchtgevaar-kelder.
door
Prof. Dr. J. HUIZINGA.
Het monument is de Abdij van
Middelburg, een der kostbaarste monu
menten, die ons land bezit.
De zorg is in dezen gewijd aan het
onteigenen en ontruimen van het over
de heele wereld bekende Hotel de
Abdij, te volgen door een nog proble
matieke restauratie van dat deel der
gebouwen.
De kortzichtigheid zit in een
algeheele miskenning van de waarheid,
dat maar al te vaak „le mieux l'ennemi
du bien" is.
Rijksarchief en provinciale griffie heb
ben meer ruimte noodig. Maar er is, zegt
men, andere ruimte beschikbaar dan
juist die van het hotel.
Het hotel is niet in den oorspronke-
lijken stijl der Abdijgebouwen en niet
mooi om te zien. Maar het is honderd
maal aangenamer om te zien dan de
slecht gerestaureerde gedeelten rondom:
het commissaris-huis met de confectie-
gothieke deur, de het vroegst gerestau
reerde torentjes, de kruisgang en boven
al de onbeholpen oplossing van het geval
naast de prachtige laat-zeventiende-
eeuwsche deur. Waarlijk, er is met
restaureeren al genoeg verknoeid aan
de Abdij, al weet iedereen, dat men het
n u veel beter doet dan veertig jaar ge
leden.
Het klinkt misschien vreemd,
maar werkelijk: tot de sfeer der
Abdij werken de niet-gothieke ge
bouwen, d.w.z. het polderhuis, het
hotel en het notarishuis in hun een
voud en echtheid bijna meer mee
dan de gerestaureerde gedeelten!
Die sfeer gaat men nu reddeloos ver
storen.
Men gaat er, hoe moet blijken, want
van den oorspronkelijken toestand der
hotelzijde is weinig meer bekend dan
dat daar gebakken en gebrouwen werd
een kunsthistorisch geheel scheppen,
maar tegelijk „een dooie boel".
Er zullen ambtenaren naar hun bu
reau's fietsen, en toeristen zullen door
hun brillen in hun roode of blauwe
boekjes turen. De logeergasten zullen
wel in Vlissingen onderdak vinden.
Maar men, dat wil zeggen de
Middelburgers zelf en duizenden
landgenooten, voor wie „De Abdij"
een lief ding in hun leven is gewor
den, zullen niet meer in de frissche
stilte van een zomermorgen of in
den droom van een vallenden
avond voor „De Abdij" gezeten, hun
koffie of hun bier vergeten voor de
onvergelijkelijke bekoring van de
schoonste stad van Nederland.
Och lieve menschen in Den Haag,
weest toch wijzer! Slaat geen schen-
nende handen aan iets wat ge niet her-
De Koningin wenscht geen standbeeld.
Uit de briefwisseling, welke gevoerd is
naar aanleiding van aanvragen van ver-
eenigingen aan de Koningin, om een
standbeeld van H.M. te mogen oprichten
ter gelegenheid van Haar regeerings-
jubileum, moet volgens de „Maasbode"
worden afgeleid, dat het H.M. niet aan
genaam zóu zijn, wanneer bij Haar leven
reeds standbeelden voor Haar zouden
tot stand komen.
De fraude bij de Thermionfabrieken.
Ir. D. C. Varenkamp, directeur van de
Thermionfabrieken, aan wien wegens de
reorganisatie eervol ontslag werd ver
leend, deelt het volgende mede: „Jongst
leden Vrijdag werd mijn mede-directeur
de R., gearresteerd, onder verdenking
van fraude. De aangifte geschiedde na
mens commissarissen van het bedrijf.
Deze aangifte heeft niets te maken met
de reeds vroeger in de bladen vermelde
diefstallen, door enkele leden van het
personeel gepleegd. Ook het bericht, dat
de directie in de zaak van de gepleegde
diefstallen niet de noodige voortvarend
heid heeft betracht, is onjuist, daar dit
onderzoek op instignatie van den heer
Varenkamp door de politie van Eist met
kracht is voortgezet.
Zaterdagavond werd ook R„ directeur
van het verkoopkantoor van Thermion-
megatron, gearresteerd, als verdacht van
medeplichtigheid aan de bovenbedoelde
fraude.
VOLSTREKT ONVOLDOENDE
VERWEER.
Het „Dagblad van Noordbrabant en
Zeeland" vertoont tegenwoordig een op
vallend gebrek aan zelfkennis, gepaard
aan een voor zichzelve hindrelijke over
gevoeligheid.
In een halve kolom druks tracht het
zich thans te zuiveren van den blaam,
dien wij op hetzelve wierpen, n.l.: de
foto van het Prinselijk gezin, in strijd
met de voorschriften, te vroeg gepubli
ceerd te hebben. Ontdaan van dikke
woorden („getuigenis vervalschen", „on
waarachtigheid", e.d.) komt zijn verweer
hier op neer: dat „het overgroote deel
van de Zeeuwsche editie na den middag
pas bezorgd wordt" en dat het „Dbl."
„niet zonder verantwoordelijkheidsge
voel" handelde „mag blijken uit de aan
de boden te Goes, Middelburg en Vlis
singen enz. gegeven opdracht, de cou
rant dien dag niet voor één uur te ver
spreiden"helaas„Jammer
genoeg heeft een enkele bode tegen de
opdracht in gehandeld"
I Dit verweer is onvoldoende. Achter op
de foto stond, dat deze alleen opgeno
men mocht worden in de normale
avond bladen van dien dag. De trein,
die de betrokken couranten uit Breda
aanvoert, komt voor half elf in Goes,
kwart voor elf in Middelburg aan. Dan
neemt de bestelling een aanvang. Een
courant die in Goes om des ochtends
half elf, in Middelburg te kwart voor
elf, besteld begint te worden, kan men
toch wel heel erg kwalijk „een normaal
avondblad" noemen, is 't niet?
Alle verdere gepraat hieromheen is
zonder zin. Het kan wel wezen, dat één
man vier uren noodig heeft voor-ie in
Middelburg z'n laatste krantje aflevert.
Ons blad wordt óók zoo hier en daar pas
den volgenden ochtend bezorgd. Maar
daarom noemen wij ons geen ochtend
blad, laat staan een normaal ochtend
blad!
En nu heeft men den boden dien dag
wel opgedragen, naar ons thans wordt
onthuld, de courant niet voor één uur te
bezorgen, maar: dat is een verdediging
achteraf! Als wij een courant om elf uur.
's morgens ontvangen, dan kunnen wij er
niet aan ruiken, dat de Bredasche direc
tie dien dag gezegd heeft: mag pas om
één uur bezorgd worden, nóch dat de
bode dien order aan z'n laars lapte....
Dit verweer, hoe hoog van den toren
ook geblazen, is op den keper be
schouwd toch zwak, zeer zwak en zelfs
volstrekt onvoldoende.
stellen kunt: een sfeer, een stemming.
Ze worden in ons kleine dicht bebouwde
land bij den dag zeldzamer, die plekken,
waar iedereen, als hij maar een kwartier
heeft uit te sparen van arbeid en zorgen,
de wanklanken van het hedendaagsch
bestaan een oogenblik kan vergeten in
overgave aan een zuiver en eenvoudig
schoon.
Hier valt zulk een plek te behouden.
Behoudt haar!
TEGEN BEVOORRECHTING VAN
COÖPERATIES.
De Vereeniging Handelsbelang te
Middelburg heeft zich mede namens
hare zusterorganisaties in het gebied
der Kamer van Koophandel en Fabrie
ken voor de Zeeuwsche Eilanden, te
weten de Chr. Middenstandsver. en
de Hanze te Middelburg; Chr. Midden
standsver., de Hanze en Gemeenschap
pelijk Belang te Vlissingen; Handelsbe
langen en de Hanze te Goes; Nemid-
so te O. en W. Souburg en Handelsbe
langen te Domburg benevens de Hanze-
Vereenigingen te 's-Heerenhoek, Kwa-
dendamme, Ovezande en Hansweert tot
den Raad van Ministers gericht om
krachtigen steun te verleenen aan het
adres der Kamer van Koophandel aan
dien Raad, inzake bevoorrechting van
Coöperaties e.d. boven den vrijen han
del.
EEN MES GEBRUIKT.
Gisterenavond waren een drietal 15-
jarige jong'ens in een pakhuis alhier aan
het stoeien geraakt, nadat zij samen wat
sport hadden beoefend. Nadat men eerst
een der jongens onder zakken had be
graven, doch weer los gelaten; deed men
het met een tweede. Deze kreeg het
blijkbaar benauwd onder de zakken en
maakte zich zoo driftig, dat hij, toen hij
vrij was gekomen een mes dat in het
pakhuis lag pakte, en daarmede een van
zijn kameraadjes een steek in den rug
toebracht. Op het hulpgeroep heeft een
der omwonenden de jongens in huis
gehaald, waar de gewonde door een
dokter is behandeld. De jongen moest
naar het gasthuis worden vervoerd,
waar hij ook thans nog vertoefd. Tegen
den jongen die het mes hanteerde is
proces verbaal opgemaakt waarna hij aan
zijn ouders werd teruggegeven.
EERSTE LUSTRUM VAN HET
TAMBOERS- EN PIJPERCORPS
„JULIANA.
Gisteravond hield het Tamboers- en
Piipercorps .Juliana" voor een zeer
groot aantal belangstellenden een feest
avond in het Schuttershof ter gelegen
heid van het 5-jarig bestaan.
De heer C. P, de Jongh, administra
teur van de Commissie van Bijstand
van de C.J.M.V., waarvan Juliana een
afdeeling is, hield evenals verleden jaar
de openingsrede en wees er op, d,at
Juliana ook nu weer vooruit is gegaan
en op de zeldzaamheid dat een der
gelijke vereeniging de moeilijke eerst
jaren zoo goed door komt. Spr. dank
te den heer I. de Lange, den directeur
en ook den leider van den band, den
heer Minnaar, voor wat zij daarvoor
hebben verricht en bood beide een
bloemenhulde aan namens de werkende
leden.
De heer De Jongh heette daarna de
aanwezigen welkom en wel in het bij
zonder de afgevaardigden van de mu
ziekgezelschappen Crescendo, Excelsior
en Oefening na den Arbeid en van Uit
het VolkVoor het Volk en van de
Padvinders, terwijl hij mededeelde, dat
de Commissaris der Koningin, de bur
gemeester en overste Berghuis bericht
van verhindering zonden.
Hierna zette de tamboers, hoornbla
zers en pijpers een marsch in. Dat zij
dit goed doen is den laatsten tijd bij
openbare feesten volkomen bewezen.
Dat het korps echter ook andere num
mers, meer passend hij een zaaluitvoe
ring kan doen hooren bleek o.a. bij de
Flierefluiter en de Hertenjacht beide
van D. Hol, vooral bij het eerste, waar
Chris Jonöepier zich als een veel be
lovende solist op de piccolo deed ken
nen en hij daarvoor evenals trouwens
het geheele corps na ieder numer een
warm applaus in ontvangst had te ne
men.
Na de pauze stond het programma
niet meer in het teeken van muziek
doch van tooneèl.
Alvorens met de vertolking van den
drieacter „De onuitstaanbare" werd
begonnen, nam de heer De Jongh an
dermaal het woord en zeide nu eens
met het laatste nummer sluiting" het
tweede gedeelte van den avond te
willen beginnen, omdat bii het eindigen,
Gewoonlijk een haastig willen vertrek
ken een rustig slot niet mogelijk is.
Spr. bracht dank aan allen voor hun
belangstelling in Juliana en - beval de
vereeniging ook voor de toekomst voor
die belangstelling aan, opwekkende do
nateur te worden.
Hierna hebben een 14-tal der jongens
op zeer verdienstelijke wijze de vroo-
liike klucht opgevoerd en de aanwezi
gen nog een paar prettige uurtjes be
zorgd.
Verwachting tot morgenavond:
DE BILT: Meest matige W. tot Z.
wind, aanvankelijk helder tot licht be
wolkt, later wellicht toenemende be
wolking, droog weer, weinig verandering
in temperatuur.
UKKEL: Matige wind uit W. tot Z.W.
richting, schoon weer, plaatselijk mist,
vooral tegen den morgen, lichte nacht
vorst,
Vr. 4 Maart, Zon op: 6 h 42; onder:
17 h 42. Licht op: 18 h 12. Maan op: 7 h
04; onder: 20 h 53. N.M. 9 Maart.
e
Hoog- en Laagwater te Vlissmgen:
Maart.
Hoogwater. Laagwmter.
Do. 3 1.58 14.21 8.40 20.39
Vr. 4 2.28 14.53 9.11 21.14
Za. 5 S 3.04 15.27 9.45 21,48
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge:
Maart.
Hoogwater. Laagwater.
Do. 3 3.57 16.16 9.33 21.45
Vr. 4 4.30 16.51 10.02 22.17
Za. 5 S 5.04 17.24 10.38 22.53
Het ongeval E. Tilroe.
Naar wij vernemen is de toestand van
den 16-jarigen E. Tilroe, die vorige week
op den 's Gravenpolderschen straatweg
een motor-ongeval had, waarbij hij een
pols brak en een ernstige beenkwetsure
bekwam, thans vooruitgaande. De eer-
te dagen liet zich de toestand van den
knaap zeer ernstig aanzien, doch ge
leidelijk treedt verbetering in. Intus-
schen zijn tegen E. T. ook nog eenige
processen-verbaal opgemaakt, o.a. we
gens het besturen van een motor onder
den bevoegden leeftijd, terwijl hij ook
niet in het bezit was van de noodige
papieren.
Jubileum E. Tange,
De afd. Goes van den Bond van Chr.
Politieambtenaren heeft gisteren haar
voorzitter gehuldigd in verband met
diens 25-jarig jubileum als veldwach
ter der gemeente Rilland-Bath,
Behalve de leden der afdeeling met
hun vrouwen waren ook eenige leden
der afd. Walcheren en enkele genoo-
digden aanwezig. De tweede voorz.
de heer S. de Putter, heeft na een
hartelijke toespraak aan mej. Tange
bloemen en aan den heer Tange een
boekenstand,aard aangeboden.
Verder voerden nog het woord: de
voorzitter van de afd. Walcheren, de
heer A, de Lange, voorz. v, d. Chr.
Besturenbond, de heer mr. v. d. Veen,
Bondssecretaris en de heer Van Aalst
uit Middelburg, waarna de heer Tange
,allen dank bracht.
De collecte voor het Fonds voor
Bijzondere Nooden heeft deze week
f 35,90 opgebracht.
De bijzondere school blijft.
DOMBURG. Hedenmorgen is bij ds.
Nicolai bericht ontvangen, dat de bijzon-
de school niet wordt opgeheven.
's-HEER ARENDSKERKE. Gister
avond had alhier een uitvoering plaats
voor donateurs en begunstigers der mu-
ziekvereeniging Excelsior met medewer
king van de tooneel-vereeniging Onze
Vrije Uurtjes,
De voorzitter der muziekvereeniging
de heer M. A. Nijsse Czn. opende deze
feestvergadering en bracht in zijn ope
ningswoord dank aan het gemeentebe
stuur, dat op zoo'n prachtige wijze het
mogelijk heeft gemaakt dat er door de
muziekvereeniging met medewerking
der tooneelvereeniging een behoorlijke
uitvoering in het vereenigingsgebouw
gegeven kon worden, en wel door de
verbouwing van .het vereenigingsge
bouw.
Het gebouw leent zich voor dergelijke
uitvoéringen schitterend. Er kan thans
een behoorlijk aantal personen in ge
borgen worden, plus min. 3 a 400. Te
vens is het gebouw zeer geriefelijk en
gemakkelijk ingericht zoowel voor ver
gaderingen en uitvoeringen als bestuurs
vergaderingen. Het gebouw is vgorzien
van een vast tooneel, kleedkamers wel
ke tevens dienst kunnen doen voor
bestuursvergaderingen en een groote
zaal. Na het openingswoord verscheen
het muziekgezelschap ten tooneele en
gaf onder leiding van haar directeur,
