binnenland»
ZEELAND.
NUMMER 48.
DRIE BLADEN.
ZATERDAG
26 FEBRUARI 1938.
EERSTE BLAD.
181e JAARGANG.
Liberalisme en
Christendom
Het pachtbureau en het Kon.
Ned. Landbouwcomité.
tflODELBURI.
GOES.
WI1REEÜGHT.
Echt iets voor'n meisjeskamer
zoo'n leuke
kleerborstel
f 0.95
escher^cenh ls is
WALCHEREN,
tavweinte
ELBURG5CHE COURANT
Voor MiddesAorg, Goes en ageat-
VKasingen 2.30, elders 2.50 pat
kWartaal Week-aboan. in Middelburg e>
Gfto» lê ct. p. w. Advertentiëu 30 ct. per
tegti, Ingez. mededeelingen 60 et. p. r.
3jj eontr. voor beide veel lager; tas. op aaavT.
GOESCHE COURANT ^!2
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening ao. 43255 -Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij bet Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen —Z
regels f 2.10, elke r. m. 30 ct. Ruferiaü
„Kleine AcSvertantiên", ten hoogste 6 regels
6 75 ct. bij vooruitbetaling Adv.
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer coca
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5
De rechtsche pers wijdt den laatsten
tijd, na het liberale reorganisatiecon
gres, veel aandacht aan de gewijzigde
houding van het ofiicieele, in een par
tij georgan seerde, liberalisme ten op
zichte van het christendom.
Ook ons Zeeuwsche zusterorgaan, het
anti-revolutionaire dagblad „De Zeeuw"
heeft herhaaldelijk blijk gegeven van
haar belangstelling in deze materie.
Veel verheugenis was er bij haar ech
ter n et; zij vond het maar zoo-zoo en
ze had, om 't eens gemoedelijk te zeg
gen, niet veel fiducie in de zaak.
Trouwens, de belangstelling van „De
Zeeuw" voor het overleden, veraschte
en in den wind uitgestrooide, dus,
voorzoover hef stof gaat en dan en-
kél haars riziensl volkomen vernie
tigde liberalisme, is van ietwat nega
tieven aard. Namelijk om den anti
revolutionairen lezers van De Z." du -
deiijk te maken, dat ze geen vertrou
wen kunnen (en mogen) hebben in het
liebaugeln van het liberal sme met het
christendom. En dit is, hoe gek het ook
moge kl nken, van het standpunt van
„De Zeeuw" bezien nog niet eens zoo
erg gek ook. Want volgens De Zeeuw"
is er eigenlijk, al zegt zij dat niet met
zooveel woorden, maar een volstrekt
juiste houding van de politiek tegenover
bet christendom, en dat is de opvatting
die daaromtrent gehuldigd wordt in de
anti-revolutionaire partij. Deze houding
is d e juiste. Dan zijn er nog ande
re opvattingen, d e weliswaar niet ge
héél zuiver op de graat zijn, maar waar
men toch sympathiseerend tegenover
k,4n staan: dat zijn die welke in de
christelijk-historische partij hun concre
tiseering v'nden.
Moeilijker wordt het al met de
roomsch-katholieken. Dat is gevaarlijk
terrginl Want aan den rechtervleugel
van de anti-revolutionairen begint het
ianti-papisme steeds meer den kop op
te. steken, zoo. als dat in de Staatkun
dig-gereformeerden o.a. zijn felle uit
drukking v'ndt. Maar zoolang de anti
revolutionairen door afbrokkeling aan
dien kant niet gedwongen worden met
„al wat paapsch is" te breken, zoolang
gaat het nog aan om ook de roomsch-
katholieken mede als stut en_ steun on
der den troon van het „posit'eve chris
tendom" te zetten en te houden.
Maar: d,aar houdt het dan ook op,
met de christenen. De rest deugt niet
Zeker: er kunnen heel behoorlijke lie
den onder zijn, beste, brave menschen
die met de beste bedoelingen bez eld
hun leven trachten te leven. chris
tenen zijn het niet.
Want laat ons nu toch even wel
wezen en met dien waanzin van het „po
sitieve" christendom ophouden. Onge
lukkiger term is niet denkbaar. Noem
het kindje bij den naam: rechtzinnig,
orthodox, ste l, hard, w,at ge maar
wilt of beter vindt, maar schei uit met
dat „pos'tieve." Dat is onzin. Er be
staat geen posit'ef vuur of positief wa
ter, en er bestaat ook geen positief
christendom, net zoo min als negatief
christendom,
Er zijn in de wereld godsdienst1 ge en
godsdienstlooze menschen; de gods-
dienstigen laten zich verdeelen in Chris
tenen, Joden, Moh.amedanen, Boeddhis
ten, enz. enz,; de Christenen weer in
Protestanten en Katholieken; de eerst-
genoemden in honderden soorten, de
tweede o.a. in Roomsch-, Grieksch-,
Oud- en Vrij-Katholieken. En van die
Protestantsche christenen zijn er nu
meer en minder rechtzinn ge, meer en
minder strengen; er zijn christenen, die
eenvoud g met den geest van alomvat
tende naastenliefde zooals deze
door Jezus gepredikt werd, meenen
te kunnen volstaan om het volle
recht te hebben, zich christenen
te noemen, er zijn er anderen, die
méer eischen stellen, in eindelooze
ve7s?je^enhe d en zonder scheme
scheidslijnen tusschen d "n een en
en..?n. er- ^-en scherpe lijn tusschen
posihvlsme het anderg (ne^
ga ïvisme W1j OIis WlHarlijk nJet u't
e pente trekken, dunkt ons vol
strekt onbegonnen werk.
Het gaat dus om meer of minder
rechtzinnigheid, om de orthodoxie
En nu is der liberalen ernstge be
zwaar, d,at de orthodoxen of rechtzin-
nigen vinden: „zoo als w ij het op
vatten, dat en dat alléén, is
echt christendom. De rest, hoe goedj
ook bedoeld, is dus in d t opzicht geen
knip voor den neus waard." Zoo zég
gen ze het misschien niet precies, maar
daar komt het toch op neer.
Dat is dus ons eerste bezw,aar: de
monopoliseer rig van het begrip „chris
telijk" en „christendom" door de thans
rechtsche" partijen. Wij kunnen be
grijpen, dat in hun ideologie dit
toelaatbaar of misschien wel 't eenig
mogelijke schijnt; wij als liberaal echter
zullen ons er nadrukkelijk tegen blij
ven verzetten.
Desaln ettemin verklaart de liberale
partij thans den christelij-
k e n grond sla, g van de
Nederlandsche samen
leving te erkennen.
Voor den doorgewinterden anti-revo
lutionair is d,at een verklaring, die
weriig om het lijf heeft. Omdat dit
christendom, zoo als het hier, in deze
rieuwe liberale beginselverklaring be
doeld wordt veel breeder is:
het omvat dat van den a.r. en den c h.,
van de r.k. en bovendien het ten dee-
le rechtzinnige en grootendeels vrijzin
nige christendom van liberalen, vrijz n-
nig-democraten, sociaal-democraten en
on-politieken.
En de liberale partij erkent als re-
alite't dit feit: dat de grondslag
van het Nederlandsche gemeenschaps
leven in zijn wezenstrekken en in al-
gemeenen zin ©en christelijke grond
slag is. De liberale partij ziet dit, er
kent dit, aanvaardt dit, neemt dit als
wezenlijk punt, als zaak, de moeite van
het constateeren en erkennen waard, in
haar program op.
Maar: daarmede wordt zij niet tot
anti-revolutionaire of christelijk-histo
rische partij! Zij blijft daarmede
liberale partij. Alleen zooals
het Lib. Weekbl. dit goed formuleerde:
,,de liberale partij heeft in de formu
leering harer religieuse paragraaf met
groote stelligheid pos'tie willen kiezen
tegen de onverschillig
heid welke een vroeger
liberalisme kenmerk-
t e. Zij wil den godsdienst bescher
men, en de rijke ontw'kkelingskansen
bieden die hij noodig heeftAlleen
binnen het kader v ,a n een neu
tralen Staat kan de gods
dienst de bescherming genieten, wel
ke wij aan deze hooge levenswaarde
verschuldigd zijn."
Nu kunnen a.r. en r.k. zeggen: „dit
's zinledig, die opvatting omtrent de
„christelijke grondslagen"wij ant
woorden: daarmee veroordeelt ge uzel-
ven.
Alles wat niet precies volgens de op
vatting der rechtsche pers is, is ech
ter voor ons daardoor nog niet tot zin-
ledighe'd geworden!
Dat de rechtsche partijen meer ver
trouwen in het liberalisme zouden krij
gen door dit nieuwe programpunt, heb
ben wij nimmer geloofd.
Het kan echter tot versterking in
e gen kring voeren.
Wij dulden niet dat er naast ons een
groote smart leeft, zonder dat wij er
ons deel van opeischen. De ijver,
waarmede wij anderer vreugde trach
ten te deelen, wordt lauwheid, verge
leken met het vuur, dat ons drijft hun
verdriet te deelen.
George Duhamel.
DE BELGISCHE REGEERING EN DE
SOCIALISTEN,
De correspondent van de N.R.C. te
Brussel meldt:
Niet zonder bezorgdheid wordt in
gouvernementeele kirngen, die op
Woensdag a.s. gestelde nieuwe bijeen
komst van den socialistischen partijraad
tegemoet gezien. Het zou immers best
kunnen gebeuren dat, na de tusschen-
komst van verscheidene nog ingeschre
ven sprekers en vooral van den leider
der partij, Emile Vandervelde, de meer
derheid in dezen raad zich tegen de bui-
tenlandsche politiek van minister Spaak
kant, wat dezen laatste en vermoedelijk
ook de andere socialistische minister,
tot uittreding uit het kabinet-Janson
zou nopen. Van verschillende zijden
blijkt men echter, sedert Woensdag,
over het dreigende crisisgevaar te heb
ben nagedacht met het gevolg dat thans,
bij de sociaal-democraten zelf, stemmen
opgaan voor verwijzing van dit „ideo
logisch conflict" naar een buitengewoon
partijcongres. Zoodoende zou men, in
ieder geval, weer wat tijd kunnen win
nen en het de Kamer en ook den Se
naat mogelijk maken de nog nrit aan
genomen begrootingen voor 1938 goed
te keuren. Bovendien verwacht men
dat de Britsch-Italiaansche besprekin
gen, tegen dien tijd haar beslag zouden
hebben gekregen waardoor de kwestie
der eventueele erkenning van het Itali-
aansche keizerrijk, door België, in een
nieuw daglicht zou komen te staan.
EENHEID DOOR DEMOCRATIE.
Prof. Blaauw schrijft ons:
Over de vereeniging Eenheid door
Democratie verschenen binnen weinige
dagen verschillende berichten in pers
en radio die voor sommige bladen aan
leiding warén tót kritische artikelen en
bij vele landgénooten verbazing of te
leurstelling wekten.
Ik kan U meedeelen als belangstel
lend insider, dat hiervoor geen redenen
bestaan en ik verklaar, dat in de af-
deelingen, in de algemeene en in de
openbare vergaderingen van deze Ver
eeniging geenerlei principi
eel e meeningsverschillen
bestaan, dat een hechte sterke band
ons allen bindt, onafhankelijk van ieders
persoonlijke politieke en godsdienstige
overtuiging. De noodeloos-vliegensvlug
aan pérs én radio toegezonden mede
deelingen betroffen kwesties van Hoofd
bestuur en Redactie. Deze zaken zullen
worden opgelost, zooals in zoo menige
vereeniging geschiedt. Laat U aan ons
daarvoor even den tijd.
Maar het Vereenig'ngsleven groeit er
bloeit in rustig stijgende lijn, dank zij or
de en offeringsgezindheid in de talrijke
afdeelingen. Deze vereeniging heeft een
heel stuk leven en program vóór zich
Zij is jong en vol hoop voor de toekomst
MR. T. J. VERSCHUUR
PARTIJVOORZITTER VAN
ROOMSCH KATHOLIEKE
STAATSPARTIJ.
De partijraad van de roomsch katho
lieke staatspartij heeft gisteren in haar
te Utrecht gehouden vergadering mr. T.
J. Verschuur tot partijvoorzitter geko
zen, met 82 van de 116 stemmen,
DE REGEERINGSMAATREGELEN IN
HET SLAGERSBEDRIJF.
In verband met de vaststelling van
mriimumprijzen voor verkoop van
vleesch door het opbouw comité voor
de slagersbedrijven 's-Gravenh.age,
heeft de Nederlandsche vereeniging van
veeweiders en meesters zich tot den mi
nister van economische zaken gewend
met het verzoek, bij het nemen van
maatregelen als die, welke vestiging van
bedrijven beperken en bij de toepassing
van de reeds genomen maatregelen,
waar het betreft de slagersbedrijven, ge
noemde vereeniging, als zijnde de be
langrijkste schakel in de veehouderij
voor de vleeschdistributie, te willen
hooren.
GEEN VERLAGING VAN DE HEFFING
OP VROEGE AARDAPPELEN.
In antwoord op vragen van het Twee
de Kamerlid, den heer Wijnkoop, ver
klaart de minister van economische za
ken, dat hij niet bereid is de heffing op
de teelt van vroege aardappe'en te laten
vervallen of haar te verlagen tot 30
per ha. De verhoogde heffing is noodig
voor de instandhouding van een voor
de vroege aardappelenntelers noodza
kelijk geachten steun.
RIJKSTUINBOUWCONSULENT
GESCHORST.
Naar wij vernemen heeft de minister
van economische zaken met toepassing
van artikel 90 van het algemeen rijks
ambtenarenreglement den rijkstuin-
bouwconsulent te Nijmegen geschorst en
aan de administratieve hulp van dien
ambtenaar ontslag aangezegd.
BESCHERMENDE MAATREGELEN
VOOR DEN
LEVENSMIDDELENHANDEL
GEVRAAGD.
De landelijke bond van kruideniers,
gevestigd te Utrecht heeft een telegram
tot den minister van economische zaken
gericht, waarin hij aandringt op spoedi
ge beschermende maatregelen voor den
levensmiddelenhandel, zooals in buiten
land reeds zijn genomen. De bond uit
voorts de dringende gebodenheid voor
een absoluut verbod van levensmidde
lenverkoop in warenhuizen en daarme
de gelijkstaande grootbedrijven, alsme
de van een verbod van uitbreiding der
filiaalniaatschappijen.
In de g'steren gehouden maandelijk-
Ische vergadering der eerste af deeling
van het Kon. Ned. Landbouw-Com té te
's-Gxavenhage, werd een schrijven voor
gelezen, ontvangen van den minister van
economische zaken, waarbij aan de dr.e
centrale landbouw-organisaties werd
verzocht de van verschil.ende zijden ge
dane aanvragen tot erkenning van een
pachtbureau in Zeeland met elkaar in
overeenstemming te brengen.
Besloten werd het standpunt in te ne
men, dat de pachtbureaux, die in samen-
werkrig met de drie centrale 1 andbonw-
oxgan'saties tot stand zullen worden ge
bracht, als verantwoordelijke lichamen
hun eigen voorzitter en secretaris die
nen aan te wijzen.
HERDENKING
MARNIX VAN ST. ALDEGONDE.
Men schrijft ons:
Op initiatief der Souburgsche Oranje-
vereenig.ng is, zooals reeds eerder werd
vermeld, een comité samengetseld met
het doel Marnix van St. Aldegonde op
waardige wijze nationaal ,te herdenken.
Daarvoor heeft dit comité zich thans
verzekerd van de medewerking van Ne
derlandsche en Belgische autoriteiten.
Zoo hebben de minister-president, dr. H.
Colijn, en de minister van onderwijs,
kunsten en wetenschappen, prof, Slote-
maker de Brui'ne het beschermheerschap
op zich genomen, terwijl de commissaris
der Koningin in Zeeland, jhr. mr. Quar-
les van Ufford, als eere-voorzitter in het
comité zitting nam.
In de maand September 1936 zal een
officieele herdenking plaats vinden bij
de ter eere van Marnix opgerichte ge
denkzuil te West Souburg, alwaar Ne
derlandsche en Belgische autoriteiten
zullen spreken. Naar ons wordt meege
deeld zal ook het stadsbestuur van Ant
werpen Marnix herdenken, waartoe de
Belgen met 10 schepen naar West Sou
burg zullen komen. Verder zal er nog
getracht worden later een openluchtspel
op te voeren, speciaal betrekking heb
bende op de figuur van Marnix en we!
in het zeer historische fort Rammekens.
Jeugdavond.
Donderdagavond werd alhier in de
Nieuwe kerk de groote jaarlijksche Wal-
chersche Jeugdavond gehouden, uit
gaande van den Ring Walcheren van
het Ned. Jong. Verbond en het Verbond
van Chr. Vrouwen- en Me'sjesvereeni-
gingen. De heer J. Schipper, hoofd der
Hervormde school 't Zand en voorzit
ter van den ring opende op gebruike
lijke wijze.
Mevr. Tonsbeek-ten Cate, te Kamper
land, sprak over „Blijdschap" en ds. G.
P. van Itterson van 's-Gravenhage over
„De geestelijke nood van ons geslacht".
Beide onderwerpen werden met groote
aandacht beluisterd. De zangvereeniging
„Looft den Heer" van 't Zand, dir. de
heer Bommeljé verleende haar mede-
werk'ng, zulks op zeer verdienstelijke
wijze.
Ongeveer 800 personen waren aanwe
zig.
DE ABDIJ-KWESTIE IN DEN RAAD.
Aan de raadsleden is medegedeeld,
dat het in de bedoeling ligt tegen Vrij
dag 4 Maart des avonds te 8 uur een
raadsvergadering bijeen te roepen, ter
behandeling van het voorstel-Jeronimus
nopens de plannen met het hotel de
Abdij c.s. en van een nog nader toe te
zenden voorstel van B. en W.
Tevens is er opgewezen dat in de
raadsvergadering van 16 Februari ten
onrechte is gezegd, dat bezwaren voor
3 Maart moeten zijn ingediend. Dit moet
zijn voor 11 Maart.
STEDELIJKE AANWINSTEN.
Nu dezer dagen de schutting neerge
haald is, die om het centrale telefoon
gebouw geplaatst was, en ook de zware
hoornen, die er voor stonden, gerooid
zijn, komt eerst goed tot zijn recht welk
een groot bouwwerk er mede verrezen
is. De hoek v. tl. SpiegelstraatWijn
gaardstraat heeft er een geheel ander
Met klem dringt de bond aan op in
diening van daartoe strekkende wets
ontwerpen.
Verwachting tot morgenavond:
DE BILT: Matige tot krachtige, meest
Zuidelijke wind, zwaar bewolkt tot be
trokken met kans op eenigen regen, iets
zachter.
UKKEL: Matige tot vrij sterken wind
nit Z. tot Z.W. richtingen, bewolkte en
tijdelijk heldere hemel, plaatselijk kans
op regen, aanhoudend matige tempera
tuur, met een nachtelijk minimum boven
het vriespunt
m
Zo. 27 Febr. Zon op: 6 h 54; onder;
17 h 33. Licht op: 18 h 03. Maan op:
5 h 16; onder: 14 h 51.
Ma. 28 Febr. Zon op: 6 h 51; onder:
17 h 35. Licht op: 18 h 05. Maan op:
5 h 40; onder: 16 h 00. N.M. 2 Maart»
Hoog- en Laagwater te Vlissingen:
Februari.
Hoogwater. Laagwater.
Za. 26 11.18 23.42 5.09 17.34
Zo. 27 12.12 6.08 18.27
Ma. 28 0.29 12.51 6.51 19.05
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge;
Februari.
Hoogwater. Laagwater.
Za. 26 0.20 12.49 6.08 18.37
Zo. 27 1.22 13.49 7.08 19.33
Ma. 28 2.13 14.32 7.55 20.14
Westkapelle is 28 min, en Domburg
23 mm. vroeger; Veere 38 min. later.
IS springtij.)
karakter door gekregen. En het lijkt ook
waarschijnlijk, dat in een dergelijk groot
gebouw een beduidend aantal employé's
te werk gesteld zullen worden, waar
door deze centrale een dubbele aanwinst
voor Goes zal zijn.
Een kleinere aanwinst, maar die wel
gememoreerd mag worden, is de bete
geling (of moeten we schrijven: bestra
ting met tegels?) van de Papegaaistraat,
waardoor deze een eigenaardig karakter
gekregen heeft. Men denkt aan de be
kende passages. Alleen de overkapping
ontbreekt nog.
„HOSANNA."
Gisteravond kwam het muziekgezel
schap „Hosanna" onder voorzitterschap
van den heer A. M. Duyvewaardt in
jaarvergadering bijeen. Na het openings
woord van den voorz. werden de jaar
verslagen geleverd, waaruit bleek dat
1937 een druk jaar voor Hosanna is ge
weest. Behalve de gemeente-concerten,
werden ook concerten gegeven bij het
jubileum van „Euphonia", te Bergen op
Zoom en met le Kerstdag gewijde mu
ziek 's-middags op de Groote Markt.
Verder werd aan de verschillende fees
ten meegewerkt. De muzikale leiding
bleef in handen van den heer C. G.
Govaarts, musicus te Bergen op Zoom.
Het ledental nam ook dit jaar toe. De
penningm. sloot de rekening af met een
batig saldo, dank zij de gehouden col
lecte. De aftredende bestuursleden de
heeren A. M. Duyvewaardt en J, Droo-
gers werden herkozen. De begrooting
1938 werd in ontv.ang en uitgaaf vast
gesteld op f 996 met een post onvoor
zien van f 63. Van den heer T. Fabe-
rij de Jonge was bericht ingekomen dat
hij ontslag nam als lid van de commis
sie van advies. Besloten werd hem het
eere-lidmaatschap der vereen, aan te
bieden. Na het behandelen van enke
le interne aangelegenheden eindigde de
heer W. O. de Beste met dankzegging.
(Ingez. Med.J
WESTKAPELLE. Onder leiding vftn
den directeur, den heer P. de Rooi;, gaf
het Dameskorir alhier Vrijdagavond in
„Het Kasteel van Batavia" voor teen
volle zaal een uitvoering. De verschillen
de zangnummers, welke het koor liet
hooren, hebben bewezen wat een dorps-
zangvereeniging onder een eminenten
leider kan presteeren. Een welverdiend
applaus klonk na elk uitgevoerd num
mer. Ook de opvoering van een viertal
tooneelstukjes oogstte een luid applaus.
