GOESCHE COURANTE
Over Anderen Boeg.
binnenland.
NUMMER 32.
TWEE BLADEN.
8 FEBRUARI 1938.
EERSTE BLAD.
181e JAARGANG.
Enkele Liberale
Kantteekeningen
Geen Pachtbureau in Zeeland
ONdX BRANDWAARBORGMIJ.
WEERBERICHT.
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent-
idhap Viissingen 2.30, elder* 2.50 per
Wartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
8ij contr. toot beide veel lager; tar. op aanvr.
IIIW—
Uitgeefster. Naamlooze Vennootschap ,,De Middelburgsche Courant Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen "l
regala f 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriai
.Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regel»,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. mes
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou-
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 C9iiï.
Het is een merkwaardige toestand.
De Liberale Partij verkeerde sinds de
verkiezingen van verleden jaar in zeer
ongezegende crisis-omstandigheden. Op
de vorige algemeene vergadering is toen
een, onder voorzitterschap van den oud
minister Van Lidt de Jeude gestelde,
reorganisatie-commissie in het leven
geroepen, die, om 't nu maar eens kort
en huiselijk te zeggen, het gestrande
scheepje weer vlot moest trekken.
Als sleepbootkapitein heeft de heer
Van Lidth de Jeude goed werk gedaan.
Trouwens, de Nederlandsche zeesleep
vaart is over heel de wereld bekend als
krachtdadig en beleidvol. De monster
rol zijner bemanning heeft men gister
kunnen lezen: mevrouw Jeanne Forta-
nier^-De Wit, E. H. Ebels, L. de Groot,
J. Smid, ir. S. H. Stoffel, A. C. Wessels,
H. P. C. M. de Witt Wijnen en H. A.
Korthals, secretaris.
Maar nu is dit het merkwaardige: van
wege de liberale partij is de uit
komst van dit werk.... vrijwel geheim
gehouden. Althans het gedrukte rap
port dezer commissie was vertrouwelijk
en niet-voor-publicatie-bestemd.
Theoretisch was daar misschien iets
voor te zeggen: welk een indruk moest
het naar buiten maken, als er nog aan
getimmerd, bijgebouwd, afgebroken, ge
pleisterd moest worden? Zeker, maar:
is dat aan den anderen kant niet het
bewijs, hoe diep de liberalen in eigen
oogen gezonken zijn, dat zij bang zijn
voor wat de buitenwacht zal zeggen,
als ze een nieuw ontwerp-beginselpro
gramma openbaar maken en het daar
mede aan het vrije oordeel van vrien
den, geestverwanten en tegenstanders
onderwerpen? Zeker, men zou er zoo
hier en daar stellig onvriendelijke din
gen over gezegd hebben vriendelijke
zeker óók maar uit de wrijving dezer
gedachten zou de waarheid als gewoon
lijk ontstaan zijn, misschien beter dan
nu. Want dat weet een ieder wel: de
besprekingen op een algemeene verga
dering zijn als regel niet bijzonder
vruchtdragend. Maar daarover ware
weer een boek op zichzelf te schriiven,
bijv. onder den titel: De gebrekkige
techniek der democratieDus daar
verder niet van.
Het is dus. schoon theoretisch inder
daad verdedigbaar, toch o.i. practiscb
en tactisch fout geweest, deze stukken
„geheim" te houden. Het breede gebaar:
ziedaar wat wij als den nieuwen koers
van het liberalisme uitzetten, ware ons
liever geweest. Het ware, naar ons ge
voelen, ook beter geweest.
Maar dat heeft niet zoo mogen zijn.
Wel is nu, na afloop der vergadering,
een uitvoerig communiqué aan de Ne
derlandsche dagbladpers verstrekt. Ge
lukkig. mogen we hier aan toe voegen
was dat communiqué ditmaal door vak
lieden opgesteld en niet, gelijk dat van
de vorige vergadering, zoodanig tenden
tieus geconstrueerd dat de buitenstaan
der een volkomen valschen indruk van
de zaak uit moest krijgen. Integendeel: dit
communïaué munt uit door sobere za
kelijkheid; het eenige, wat er tegen in
te brengen ware, is, dat het aftreden
van het geheele partijbestuur toch
geen kleinigheid, waarom lang en vol
hardend gevochten is er wel wat erg
en_|/a^a*el'e 'n wer^ behandeld.
Dit aftreden nu, men dient het te we
ten, zat zoo in elkaar: de commissie
Van Lidth de Jeude stelde voor de toe
komst een andere wijze van samenstel
ling van het hoofdbestuur voor. Werd
dit aangenomen, dan kwamen er dus
nieuwe hoofdbestuursverkiezingen.
Nu was en is er al lang veel ontevre
denheid in de partij over de hoofdlei
ding. Het gevaar was nu niet denkbeel
dig, dat men enkel om het hoofd-
e'.tu«r te wippen het voor
stel-Van Lidth zou aannemen, ofschoon
men het voorstel op zichzelf
toch wellicht nietge-
wenscht zou vinden. Dat zou een
heel onzuivere stemming teweeg ge
bracht hebben, en d a a r o m alleen heeft
het hoofdbestuur, teneinde deze stem
ming volkomen zuiver te maken, en bloc
zijn zetels ter beschikking gesteld Het
stevige applaus hiervoor leek ons half-
om-half te zijn: waardeering voor dit
gebaar èn opluchting dat men nu ein
delijk de zetelvasten los had gekregen.
Dit is, dunkt ons, toch wel een zeer
belangrijk feit.
Want: het reorganisatievoorstel-Van
Lidth om tot semi regionale samenstel
ling van het hoofdbestuur te komen, is
desondanks aangenomen. Dit wil dus
zeggen, dat het logge lichaam, Partijraad
geheeten een stoomafblaasinrichting
en weinig meer 'verdwijnt en
dat in de plaats daarvan een vergroot
hoofdbestuur treedt, bestaan
de uit 7 door de algemeene vergadering
te kiezen mannen, die het Dagelijksch
Bestuur zullen vormen, en verder -
niet uit afgevaardigden van!
maar uit door de 17 cen
trales in den lande te be
noemen h o o fdbstuursle
Jen.
Helaas worden daaraan, echte kwak-
kelpolitiek, toegevoegd 2 vertegenwoor
digers van de een of andere liberale
dames-organisatie, waaraan vrijwel
iedereen in de partij hartgrondig het
land heeft (aan de organisatie, wel te
verstaan, niet aan de dames!) maar
waarvan uit ridderlijkheidsoverwegin
gen (die tegenover blauwkousen toch
feitelijk niet mochten gelden) en vanwe
ge den eerbied voor grijze en witte
haren verschuldigd, niemand den moed
heeft dezen dames nu eens te vertel
len dat ze hun afzonderlijk clubje maar
in een theekransje moesten omzetten.
Maar daar komt men ook wel over
heen.
Hoofdzaak is dus: dat we nu, van on
der op, een algeheele vernieuwing van
besturen en hoogere instanties, tot en
met het hoofdbestuur toe, kunnen krij-
gen.
Wij schrijven: kunnen krijgen.
Want: het zal nu van de georgani
seerde liberalen in den lande zelf af
hangen, of zij, nu de kans er is, door
tasten en de vernieuwing kunnen bren
gen, waarom geroepen werd, en die zoo
noodig is.of niet.
Het nieuwe program bevat vejel
goeds.
Het principieele reorganisatievoor
stel is aangenomen: dat maakt de baan
vrij.
Zal men die baan op gaan?
De heer Van Lidth de Jeude heeft
zich, op de hoofdpunten, in de verga
dering niet meegaande betoond
Gelukkig niet: hij heeft zijn rap
port op menig punt stijf en strak ver
dedigd tegen liet door den heer Wen
delaar geformuleerde standpunt van het
hoofdbestuur in. En de vergadering
heeft zich geschaard achter den voor
zitter der reorganisatiecommissie. De
algemeene vergadering de hoogste
iSJtRcht in de partij sprak daarmede
haar vertrouwen uit in den kapitein
van de sleepboot-, die heit gestrande
scheepje vlot moest sleepen.
Die sleepbootkapitein heeft echter
papieren en een staat van dienst, welke
hem op de commandobrug van den oce-
aanstoomer zelf ook het zoo hoog noo-
dige vertrouwen zouden doen inboeze
men. Wanneer passagiers en bemanning
hem nu zullen verzoeken, het comman
do over te nemen.... wat zal hij dan
doen?
Een moeilijke vraag, voor velen.
Voor degenen, die thans, langs zuiver
democratisch-organisatorischen weg, de
mogelijkheid hebben om te doen, wat zij
in het belang der partij moeten
doen.... en ook voor den man, wien
dan wellicht gevraagd moet worden,
het roer over te nemen.
Deze laatste, geschoold in de parle
mentaire techniek, zal echter weten dat.
wanneer de oppositie een ministerie ten
val brengt, de leider der oppositie aan
het hoofd van de nieuwe regeering
pleegt op te treden.
Mogen dit feit, en de stemming te
zijnen opzichte in de vorige en deze al
gemeene vergadering meê gewicht in
de schaal leggen!
LEGER EN VLOOT.
Bij beschikking van den minister
van defensie is luit. ter zee 2de kl. bij de
Kon. marine reserve H. C. J. Coumou 14
Febr. a.s. geplaatst bij den onderzee
dienst te Willemsoord.
Voor den dienst in Ned. Indië is
bestemd de heer W. A. Rademaker te
O. en W. Souburg, als reserve-onder
officier-vlieger bij het K.N.I.L.
Het „Dagbl. v. Noordbrabant en Zee
land" gooit de zaak nu over een ande
ren boeg.
„Naar aanleiding van het artikel in de
„Midd. Crt." zoo lezen wij nu heb
ben wij al opgemerkt, dat de katholieke
organisaties niet zullen medewerken
aan de totstandkoming van een pacht
bureau in Zeeland, waarin u i t s 1 u i -
tendde tegenstandersvan
de nieuwe Pachtwet de
leiding hebben.
„Immers aldus het „Dbl." hebben
de Z.L.M. en „Grondbezit" zichtothet
uiterste tegen de tot
standkoming van de nieu
we Pachtwet verzet.
Dat de katholieke en de orthodox-pro-
testantsche organisaties met den wensch
van de Z.L.M. niet accoord gaan is geen
gevolg van „roomsche aanmatiging
maar komt voort uit het verlangen naar
betere pachttoestanden"
En verder:
„Feit is, dat èn de Z.L.M. èn „Grond
bezit" zich alle moeite gegeven hebben
om te verkrijgen, dat de nieuwe Pacht
wet verworpen werd. Dat men de lei
ding van het pachtbureau niet in han
den wil leggen van deze organisaties
mag niet bezien worden als een aanma
tiging. Ook in het Zeeuwsche pachtbu-
heau moet de autoriteit van de Staats
leiding verzekerd zijn, die door mid
del van de nieuwe Pachtwet een her
vorming naar betere pachttoestanden
wenscht.
Tot zoover het „Dbl. v. N.br. en
Zeel."
Hiermede schijnt de strijd in een nieu
we faze te zijn getreden. Maar dat is
slechts schijn, want in werkelijkheid
het spijt ons 't te moeten zeggen, want
wij zijn ook liever vriendelijk dan on
vriendelijk stapelt men hier nu nog
een tweede aanmatiging boven op de
eerste!
De eerste was, dat 2/7 der georgani-
seerden de andere 5/7 plus de ongeor
ganiseerden de wet willen stellen*), de
tweede is nu, dat de orthodox-pro-
testantsche en de roomsche landbouw
organisaties tezamen den indruk willen
wekken, dat zij en zij alleen
de goedheid in pacht hebben, doordat
zij en zij alleen streven naar
betere pachttoestanden, terwijl de
Zeeuwsche Landbouw Maatschappij
door middel van een pachtbureau
„van de nieuwe pachtwetgeving
een wassen neus wil maken".
Wij hebben den voorzitter van de
Z.L.M., mr. P. Dieleman, gevraagd wat
hiervan waar kon wezen. „Het is een
leugen" zoo zeide deze „en anders
niets".
„Reeds jaren voor den wëreldoorlog
aldus de voorz. der Z.L.M. heb ik
mij als voorzitter en rapporteur van een
commissie van onderzoek naar verbe
tering in de pachttoestanden veel moei-
te gegeven; de Z.L.M. heeft dit streven
later overgenomen en voortgezet. Nog
bij de behaïideling van de "Pachtwet
heeft zij zich met een breed vertoog tot
regeering en Staten-Generaal gericht,
teneinde wijzigingen te bepleiten, die
door de Zeeuwsche toestanden ge-
wenscht bleken. Voor een deel is dat
ook zoo geschied.
„Het is ongeoorloofd en onwaar, te
stellen dat de Z.L.M. tegen de Pachtwet
geageerd heeft, en dat zij er nu nog te
gen zoude zijn. De Z.L.M. heeft loyaal
getracht, de Pachtwet een zoo goed
mogelijke wet te doen worden en, nu
de wet er is, is de Z.L.M. er voor dat
zij loyaal en zoo goed mogelijk zal wer
ken. De beginselen der Pachtwet: het
continuatierecht, het remissierecht, de
schadeloosstelling aan den pachter voor
verbeteringen tijdens den opgezegden
pachttermijn aangebracht, hebben de
volle instemming der Z.L.M. altijd ge
had, eii hebben die nu nog.
Het is derhalve in strijd met de fei
ten, een voorstelling van zaken te ge
ven als zoude de Z.L.M. tegenstandster
wezen van de Pachtwet. Integendeel:
toen de R.K. en Orth.-Prot. landbouw
organisaties nog niet geboren waren of
nog in hun kinderschoenen stonden,
werkte de Z.L.M. al aan verbetering
van pachttoestanden.
„Tenslotte ware wat die „leiding" be
treft nog dit op te merken. Bij samen
stelling van het Pachtbureau volgens
het voorstel der Z.L.M. zouden toege
kend worden: 6 zetels aan de Z.L.M.;
4 aan de R.K.; 3 aan de C.B.T.B. en 2
aan „Grondbezit", Slechts door laatst
genoemde twee zetels permanent bij
die van de Z.L.M. te tellen, zou men
een hypothetische „regeeringsmeerder-
heid" kunnen krijgen maar dat is een
optelling die volstrekt niet steunt op de
realiteit. Want het is eenvoudig niet
denkbaar dat de zes vertegenwoor
digers van de Z.L.M. in principieele za
ken immer dezelfde inzichten zouden
zijn toegestaan als de twee van
Grondbeziten overal waar dit niet
het geval is, zouden de mannen vai
R.K. en C.B.T.B. de meerderheid kun
nen vormen! Wil men het nog loyaler en
royaler?
Het artikel in het „Dbl." conciudeert,
•lat „De christelijke organisaties in Zee-
landt) hebben.... besloten slechts te
zulien toestemmen [sic!] in de
vorming van een pachtbureau, waarbij
verzekerd is, dat de leiding in over
eenstemming is, met hetgeen de Staats
leiding wenscht
Derde aanmatiging: slechts dan zal
een pachtbureau in Zeeland „in over
eenstemming zijn met hetgeen de Staats
leiding wenscht".... wanneer de perfi
de Z.L.M. er niets in te zeggen heeft.
Maar in gemoede: maakt men het nu
toch niet al te bont?
V O O R DE PR O v INCIE ZE ELAND
MI DDELBURG
■••■ff"•'v-
{Ingez. Med.)
f) Hier wederom die infame tegen
stelling tusschen christelijken niet-
christelijk. Bestaat de Z.L.M. dan uit
Mohamedanen en Boeddhisten?!
2/5 en 3/5 was een verschrijving:
het is nog ongunstiger voor onze tegen
standers, want van de rond 7000 geor-
ganiseerden telt de Z.L.M. er thans
meer dan 5000, de R.K. en C.B.T.B.-
organisaties samen een 2000! Red.
EEN PROTESTVERGADERING VAN
VROUWEN.
De gehuwde vrouw en het voor-
ontwerp-Romme.
Het comité tot verdediging van de
vrijheid van arbeid voor de vrouw, ge
vormd door een groot aantal vrouwen
en andere organisaties van verschillen
de politieke en religieuse gezindheid,
heeft gisteravond in de groote zaal van
het Concertgebouw te Amsterdam een
openbare vergadering belegd om te pro
testeeren tegen het voorontwerp van
wet-Romme, beoogende het verbod van
arbeid voor de gehuwde vrouw.
De vergadering was zoo druk bezocht,
dat eenige honderden belangstellenden
geen plaats meer konden krijgen. Het
gehoor bestond uiteraard in meerder
heid uit vrouwen, waaronder vele jon
geren, doch er waren niettemin ook zeer
vele mannen aanwezig. De presidente
van het comité, mej. mr. Anne Telegen,
zeide dat het plan van den minister een
ondragelijke aantasting is van de per
soonlijkheid van de vrouw.
Een verboden redevoering..
Onder teekenen van afkeuring uit de
vergadering deelde de presidente mede,
dat de minister van justitie niet had
toegestaan, dat op deze vergadering
het woord werd gevoerd door mej. dr.
G. Hannevart, voorzitster van de Bel
gische federatie van vrouwen met aca
demische opleiding. Haar rede mocht
slechts worden vooVgeleizen, wanneeir
zij zelve daarbij niet aanwezig zou zijn.
Mej. mr. E. Ribbius Pelletier, lid van
de Eerste Kamer, gaf vervolgens een
uiteenzetting van den inhoud van het
voorontwerp. Minister Romme wil het
gezin beschermen, aldus spr., en daarom
moet de vrouw van kantoren, uit win
kels en magazijnen verdwijnen, maar de
gehuwde werkster in dienst van parti
culieren mag aan het werk blijven, even
als de winkelierster en de boerenvrouw,
die in het eigen bedrijf van haar man
arbeiden.
Mevr. Ch. L. Polak-Rosenberg meen
de, dat het de bridgende en kletsende
vrouwen zijn, die de minister met zijn
wetsontwerp niet kan bereiken. Het
Verwachting tot morgenavond:
DE BILT: Zwakke tót matige wind uit
Z. richtingen, nevelig tot licht of half
bewolkt, later wellicht toenemende be
wolking, weinig of geen neerslag, tem
peratuur om het vriespunt tot lichte
vorst des nachts, overdag weinig veran
dering in temperatuur.
UKKEL: Matige tot vrij sterke wind
uit Z. richtingen, over het algemeen nog
betrokken en nevelig, aanhoudend ma
tige temperatuur, plaatselijk nachtvorst
bij helderen hemel.
0 o
Wo. 9 Febr. Zon op: 7 h 30; onder: 16
h 59. Licht op: 17 h 29. Maan op: 11 h 15;
onder: 2 h 49. V.M.: 14 Februari.
Hoog- en Laagwater te Vltssiagea:
Januari.
H oogwater. Laagwater
Di. 8 6.19 18.55 0.16 12.57
Wo. 9 7.19 20.05 1.11 13.58
Do. 10 8.40 21.32 2.31 15.20
Hoog- en Laagwater te Wemeldlngét
Januari.
Hoogwater. Laagwater»
Di. 8 7.53 20,27 1.23 13.53
Wo. 9 8.49 21.37 2.16 14.56
Do. 10 10.11 23.10 3.32 16.19
gaat niet om het aantal uren dat de
vrouw in het gezin doorbrengt, maar om
den geest die zij er brengt.
De heer J. C. Deering, alg. secreta
ris der vrijz. dem. jongerenorganisatie,
betoogde dat de jongeren zich krachtig
tegen het wetsontwerp zullen verzetten
De moderne jongeman apprecieert het
in 't geheel niet dat de jonge vrouw op
zoo onelegante wijze van hem wordt
weggeduwd en wordt teruggedrongen
in de positie van zijn grootmoeder of
overgrootmoeder.
De voorzitter las daarna de rede die
mej. Hannevart had willen houden voor.
Daarin hield zij een vurig pleidooi voor
het recht van de vrouw.
Mr. W. C. Wendelaar, voorzitter van
de liberale staatspartij en lid der Twee
de Kamer, hield een rede, waarin hij
zich verzette tegen dit overheidsingrij
pen in het gezinsleven op grond van zijn
liberaal beginsel.
Tenslotte hebben nog het woord ge
voerd mej. ds. Nicolette Bruining, voor
zitster van de V.P.R.O, en mevr. J. C.
van Amstel-van Loeben, lid van de chr.
hist. unie.
Onder applaus werd tenslotte beslo
ten een telegram te zenden aan den mi
nister van sociale zaken, waarin er met
klem op wordt aangedrongen dit ont
werp niet bij de Tweede Kamer der
Staten-Generaal in te dienen en het te
vervangen door sociale maatregelen, die
het der economisch zwakken, uit nood
tot beroepsarbeid gedwongen vrouwen
mogelijk zal maken haar taak van vrouw
en moeder onder minder zware omstan
digheden te vervullen.
TIJDELUK VESTIGINGSVERBOD
SCHOENENBRANCHE.
Nadat op 18 Augustus 1937 oen sper
tijd voor heit sl'agiersbedrijf was inge
voerd en op 9 en 11 Dec, 1937 voor het
broodbakkers- en broodverkoopersbe-
drijf, heeft de minister van economische
zaken thans een tijdelijk vestigingsver
bod uitgevaardigd voor het sthoenher-
steliersbednji, het schoenmakersbedrijf,
het schoenverkoopersbedrijf en het be
drijf van c»thopaedisch schoenmaker, dus
voor de volledige schoenenbranche.
Het is derhalve van heden af verbo
den zonder vergunning van den minister
een inrichting te vestigen, waarin een
der bovengenoemde bedrijven wordt uit
geoefend.
De organisaties van schoenwinkeliers
en schoenmakerspatroons-vereenigingen
hebben zich tot den minister gewend
om spoedige invoering van vestigingsei-
schen voor hun bedrijf. In afwachting
hiervan is de minister van economische
zaken op verzoek van den mid-
denstandsraad overgegaan tot het
voorloopig vestigingsverbod, omdat bij de
invoering van een spertijd voor het sla-
