I
WOdc
M6I3
Model 1938 - 350 c.c. kopklep
5\KÖStbV Naam
C. DE LEEUW, Middelburg, Tel. 669
MRBHJMi
WEERBERICHT.
ZEEL».
NUMMER 23.
TWEE BLADEN.
VRIJDAG
28 JANUARI 1938.
EERSTE BLAD.
181e JAARGANG.
Om Art5 onzer Grondwet
De groote conversieleening
1938.
De journalistieke wacht te
Soestdyk.
MIDDELBURG.
®f&L6HEREN.
ZU9D-BEVELAND.
oor leden.
20.G0 h-
„Rotter-
Feesthal;
in." 20 h.
ie Rkytm.
zaal, St.
scheming
fanisaties,
St. Joris
Heils; Le-
17.00 en
de hr. J<
b. Dillet -
ajaarsstor-
h.
sche Kerk
P, G. van
in. Fonds
De Een-
Dptocht en
arkt, daar-
en ontste-
nv. 18,30 h
IX) 3 Feb.
Galahad",
tinée.
X) 3 Feb.:
ken" (De
is) en ,,De
h. ZO 15
28
e" en
0 en
Jan.-DI
„Wee
Di 14
I tfrovittcUilc
MIDDELBURG5CHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent -
ickap VHssingen f 2.30, elders f 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, lngez. mededeefingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
GOISCHE COURANT
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1—1'
regels f 2.10, elke r. m. 30 et. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. mei
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
tviering i l&
tannia" te
Zooals wij in vorige nummers van ons
blad vermeldden en schreven, begint er
tegenwoordig in Nederland, ook in Zee
land, verzet te rijzen tegen zekere
Roomsche „eischen" op maatschappelijk
gebied.
Wij hebben verklaard, het opkomen
▼an dit verzet toe te juichen. Maar; bin
nen zekere grenzen. Zoodra het verzet
tegen aanmatiging de grenzen
van het redelijke overschrijdt, en
dan tot anti-papisme «wordt, zeggen wij:
halt, niet verder.
Men zal ons zeggen: wat is dan wel
het wezenlijke, kenmerkende verschil
tusschen bovenbedoeld verzet tegen be
paalde Roomsche „eischen", als aanma
tigend gebrandmerkt en veroordeeld, en
anti-papisme, hetwelk verwerpelijk is?
Wij antwoorden dan: anti-papisme is
een onredelijke geestesgesteldheid, ge
grond op een eveneens onredelijken, in
de duistere diepten van het mensche-
lijke driftleven wortelenden, afkeer van
enkele medemenschen, enkel omdat de
ze medemenschen een anderen gods
dienst belijden, waarin andere gebrui
ken heerschen, gebruiken, die door som
mige niet-roomschen als „vervloekte af
goderij" worden bestempeld. Dit pri
maire, onredelijke, somwijlen onweer
staanbare, gevoel wordt dan ver
sterkt door historische waarheden, ver
mengd met historische legenden en on
waarheden, en bovendien nog door ook
naar ons gevoelen, inderdaad laakbaar
optreden, in sommige gevallen, op maat
schappelijk of buiten-kerkelijk terrein.
Maar het primaire in he.t pure anti
papisme blijft altijd, naar onze opvatting,
het volstrekt onredelijke gevoelsargu
ment, ontsproten aan een eveneens vol
strekt ontoelaatbare generalisatie: „de"
Roomsche Nederlanders deugen niet, en
wat dies meer zij.
Dat is eenvoudig dwaasheid.
Precies even dom, en even ontoelaat
baar, als de stelling dat „de" liberalen
of „de" socialisten niet zouden deugen.
Zulk een anti-papisme zullen wij,
waar we het ontmoeten, bestrijden: wij
staan aan den kant van roomsch-katho-
lieken of welke andere medeburgers
ook die, worden zij achteruitgezet en
komen zij hun recht opeischen, onzen
steun zouden vragen.
Mits natuurlijk, het spreekt al even
zeer vanzelf, hetgeen zij eischen, inder
daad recht, redelijk en bil-
1 ij k is. Niet alleen uit roomschen, ook
niet alleen uit liberalen, of welken ge
zichtshoek ook bezien, maar naar maat
staven die redelijke, bezonken mannen
van alle richtingen of partijen, streven
de naar de grootst mogelijke objectivi
teit, als goede maatstaven zullen erken
nen.
W i 1 men elkander verstaan, en zijn
kleine, persoonlijke belangen uitgescha
keld, dan de ervaring leert het
lukt het meestal ook wel, met goeden
wil, tot elkander te komen.
Zijn wij dus tegenstanders van het
anti-papisme, wij zijn evenzeer tegen
het toegeven aan onredelijke roomsche
(of welke andere ook) „eischen" gekant.
Toch kunnen wij een en ander zoo-
al niet billijken, vooral niet in z'n ergste
uitingen als er nu enkele gesignaleerd
zlJn niettemin wel eenigszins b e -
r ij P e n. Ook het regenten-liberalis-
me van de vorige eeuw gaat in dezen
niet vrij uit.
Er is een tijd geweest, we weten het
allen, dat de liberalen de lakens uit
deelden. Overal, ook, mischien wel op
de eerste plaats, in de politiek. Nu is
dat bijkans in z n tegendeel omgeslagen:
om „in de politiek vooruit te komen,
moet men liever christelijk-historisch
wezen dan liberaal tegenwoordig. Maar
dat tusschen haakjes.
In dien, thans al ver achter ons lig-
genden, tijd waren de „baantjes" meest
voor de liberalen en hun geestverwan
en. Dat drukte inderdaad een liberaal
empel op tal van regeeringscolleges, op
^magistratuur, de vrije beroepen, etc
i"i?n' ook al weer begrijpe
lijkerwijze, verzet in „rechtsche" krin-
j toen ook het intellectueele leven
daar ging opbloeien. Verzet, uit een op
gedrongen minderwaardigheidscomplex
geboren, en dus: heftig, óók niet altijd
redelijk.
Uit dien toestand is de, naar onze
overtuiging, hoogst verwerpelijke
evenredigheidstheorie ge
boren. Het leerstuk dat wijl 30 van
het Nederlandsche volk roomsch is,
30 rechtzinnig-protestantsch, 22
sociaal-democratisch, 5 communis
tisch en 13 min of meer liberaal,
dus let op, lezer, want om dit dus
gaat het ook 3/10 van alle burgemees
ters roomsch, en, dat niet alleen, maar
óók 3/10 van alle.landbouwconsu-
lenten, rechters, gedeputeerden, postbo
des, rijksveeartsen, belastingkommiezen,
deurwaarders, hoogleeraren in de oog
heelkunde, 't strafrecht, de zielsziekten,
de boschbouwkunde, de verloskunde, de
wiskunde, ook 3/10 van de leeraren aan
Rijks en gemeente- hoogereburgerscho-
len, enz. enz. enz., in elk geval ongeacht
hun andere karaktereigenschappen, be
kwaamheid, ervaring en diploma's,
roomsch moeten wezen. Of, mutatis mu
tandis, rechtzinnig-protestantsch, of so
ciaal-democratisch of wat dan ook.
Deze theorie nu, wij verklaren het op
zettelijk, is tot op zekere hoogte niet
zonder grond, maar voor de rest een
voudig klinkklare onzin.
Tot op zekere hoogte ontbeert zij in
derdaad niet allen grond: waar het
om zaken van politieke n of gods-
dienstigen aard gaat, aanvaarden
wij haar in hoofdzaak. Het ware toch
onvergeeflijke dwaasheid in Zoutelande
een roomsche, of in Aagtekerke een
sociaal-democratilschen burgtemeestejr
te benoemen, even zot als het ware in
Roermond een staatkundig gereformeerd
man of in Maastricht een anti-revolu
tionair tot burgemeester te maken!
Waar dus een redelijk aanwijsbaar
verband tusschen levensopvatting
of wereldbeschouwing en ambt of functie
bestaat, aanvaarden wij, als ieder wel
denkend mensch, den regel dat op een
kennelijk roomschen post een r.-katho
liek man, op een kennelijk liberalen post
een liberaal man benoemd worde, en-
zoovoorts.
Maar zoodra men daar
buiten gaat, en voor een hoog-
leeraarspost in de mijnbouwkunde, voor
een belastinginspecteurspost of een
rechterszetelof een secretariaat
van een pachtbureau, „roomsche" of
„anti-revolutionaire" of „christelijk-his-
torische" of „liberale" of „sociaal-demo
cratische" zetels gaat creëeren naar de
opgemelde evenredigheidsformule, dan
zeggen wij: neen, duizendmaal neen!
Dan mag, geheel ongeacht iemands
politieke of godsdienstige richting of op
vattingen, slechts één maatstaf gelden:
de bekwaamheid en geschiktheid. An
ders niets. Dan komt men in strijd met
onze grond we t, wanneer men „het
geloof" of „de politiek" ergens tot be-
noembaarheidsvoorwaarde gaat stellen,
Beseffen degenen, die deze evenredig
heidsleer in haar volle werking voor
staan, niet, dat die op de
zelfde principiëele fout
steunt, welke zij den li
beralen van vroeger
verweten
Zij immers klaagden toen: of een
a.r. of r.k. man bekwaam en geschikt
is, doet er niet toe, er wordt toch een
liberaal benoemd.
Wat was de grond van dit be
zwaar?
Dat toen, naar het heette, niet de
geschiktheid en bekwaamheid (van den
a.r. of r.k. candidaat) den doorslag gaf,
maar diens politieke gezindheid.
Edoch: wil men thans van a.r. en
r.k. zijde niet precies het
zelfde, alleen met verwisseling
der letters? Eischt men thans ook niet,
dat de politieke gezind
heid boven bekwaamheid en geschikt
heid den doorslag zullen geven?
Ddar ligt de fout.
Daartegen zullen wij ons blijven ver
zetten op dezelfde gronden, welke vroe
ger a.r. en r.k. politici aanvoerden om
de hegemonie van het liberalisme te be
strijden.
Gelijke rechten voor alle Neder
landsche staatsburgers.
Oók als ze niet roomsch of recht
zinnig-protestantsch zijn!
Denk om art. 5 der Grondwet: Ieder
Nederlander is tot elke landsbedie
ning benoembaar.
Wij staan op onverkorte handhaving
van dit grondwettig recht. Onverkort
naar rechts èn naar links.
Door geweld krijgt men zeer weinig
gedaan; met zachtheid en gedald over
wint men alles.
Een geweldig succes.
Naar wij vernemen is op de gister
gehouden inschrijving inzake 3:3 V?
procent Nederlandsche 'staatsleening
1938 tot een zoodanig bedrag van het
recht van voorkeur gebruik gemaakt,,
dat op de vrije inschrijvingen slechts
een minimaal percentage zal kunnen
worden toegewezen.
Uit verveling gaat men maar
dichten
B a a r n, 28 Januari. Weer is een
nacht zonder avonturen voorbij gegaan.
De journalisten hebben hun wachtjes
te vergeefs geklopt. Zooals reeds eer
der is vermeld, is er in het Badhotel,
waar de blijde tijding het eerst zal b n
nenloopen, een dubbele wacht betrok
ken. In de werkkamer van het A.N.P.
waken eiken nacht de officieren, verte
genwoordigers van den minister van
defensie tezamen met de redacteuren
van het A.N.P., terwijl in de wachtka
mer van de pers, waar de telextoestel
len straks het heugelijke nieuws zullen
registreeren, des nacht twee der Ne
derlandsche journal'sten bij toerbeurt
waken. Deze laatstgenoemden hebben
den nacht verdeeld in drieën. Van
twaaf tot drie, van drie tot zes en van
zes tot negen waken zij getweeën vol
gens een vast rooster. Dit duurt nu
reeds ettelijke dagen. In de lange nach
telijke uren, waarin men volkomen op
eigen humeur en geest is aangewezen,
sluipt de verveling gemakkelijk b nnen,
doch ook een zekere esprit. Er is een
bord in het wachtlokaal, waarop eiken
morgen de producten prijken van
„wachtcommandanten". De inhoud is
stereotiep dezelfde: er is niets bijzon
ders, doch de vorm is steeds smake
lijk. Waren de nachtrapporten in den
beginne zuiver militair, opgemaakt" door
„sergeants-vulpendragers", de verbeel
ding voerde den nachtwaker telkens
verder en versjes, ja zelfs gedichten
bleven niet uit.
We laten h er als voorbeeld het jong
ste wachtrapport volgen, waarin ver
eeuwigd wordt, wat de wachtcomman
danten Werkman en Zijlstra waarna
men.
Nachtrapport.
„Rechts zijn de lichten uitgegaan,,
links branden nog twee lampen,
wij kunnen rustig slapen gaan,
dit wordt geen nacht van rampen."
Hiermede kwam een Engelschman
de wachF tevreden stellen.
Wat later zagen wij den man
al weer paleiswaarts snellen.
Gelijk tevoren had ook toen
de tocht geen resultaatje,
dies wijdde hij z'ch aan kapoen
en aan huzarenslaatje.
Hij bleef hardnekkig op vannacht,
hij scheen geen slaap te kennen.
Hij deelde onze kalme wacht,
ook hij schijnt al te wennen.
Te wennen aan het troostloos beeld
aan maagd'lijke papieren,
waarnaar wij starenj, loom, verveeld,
geduldig als de mieren.
De mieren paren hun geduld
aan onvermoeibre krachten
van werklust zijn ook wij vervuld,
zelfs bij dit lange wachten.
De Engelschman zit aan de bar,
wij gaan maar weer eens slapen,
de eerste wacht is voor elkaar,
de tweede komt nu gapen.
Badhotel 03 uur.
DE RIJKSPOSTSPAARBANK.
Tegoed met 56 mdllioen
gestegen-
Blijkens opgave van de Rijkspost
spaarbank bedroeg het tegoed op de
spaarbankboekjes aan het einde van het
jaar 588.275.240 (v. j. 532.184.853) en
was derhalve met ruim 56 millioen
toegenomen.
oliebad, kettingkast, 4 versnellingen,
voetschakeling van f 685.voor f 535.—.
Zendt onderstaande bon in en U ontvangt de schitterende prijscourant.
■HHHHHBHHHHflEHSHBSBSSHln AdfCS
(lngez. Med.)
DE WIJZE, WAAROP DE
GRONDWETSHERZIENING ZAL
WORDEN BEKEND GEMAAKT?
Naar wij vernemen, ligt het in het
voornemen van de regeering, dat de
plechtige afkondiging van de jongste
grondwetsherziening zal plaats vinden
zoowel in Nederland, als in Neder-
landsch-Indië, Suriname en Curasao.
Beoogd wordt daardoor uitdrukking te
geven aan de staatsrechtelijke gelijk
stelling van de overzeesche gebiedsdee-
len met het rijk in Europa sinds 1922 en
zoodoende ook bij deze gelegenheid de
gedachte der irijkseenheid te verster
ken.
De wijzigingswetten zullen, naar in de
bedoeling ligt, in de vier gebiedsdeelen
op een nader te bepalen dag op eenzelf
de tijdstip, nl. te half drie uur des na
middags Nederiandschen tijd, (d.i., in
verband met het tijdsverschil, denzelf
den dag 's avonds in Ned.-Indië en 's-
ochtends in Suriname en in Curasao),
worden opgenomen in het officieele pu
blicatieblad (in Nederland: het Staats
blad, in Ned.-Indië: het Staatsblad van
Ned.-Indië, enz.) en wórden voorgelezen
in een plechtige openbare zitting van
het hoogste rechtscollege en in Neder
land tevens, als gebruikelijk, in een zit
ting van de gerechtshoven en arrondis-
sements-rechtbanken. Gelijktijdig zal
het besluit van publicatie in de vier ge
biedsdeelen worden voorgelezen bij het
openbaar bestuur, te weten, in Neder
land, in alle gemeenten, van de pui of
voor de eur van het huis er gemeente
en te Batavia, Paramaribo en Willem
stad van het paleis van den gouverneur-
generaal en den gouverneur.
EERE-PROMOTIE VAN MINISTER
SLOTEMAKER DE BRUïNE.
Prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruine
is gister gepromoveerd tot doctor ho
noris caus,a van de evangelisch theo
logische Jan Hussfaculteit te Praag.
De plechtigheid geschiedde in de rechts
kundige faculteit van de Karei IV univer
siteit, in tegenwoordigheid van den mi
nister van openbaar onderwijs, Franke,
den minister van buitenlandsche zaken,
Krofta, den Nederlandschen gezant, L.
Carsten, en den consul-generaal, A. M.
Doorn,, den chef der Fransche militaire
missie, generaal Faucher, alsmede tal
van andere persoonlijkheden uit de po-
l'tieke, cultureele en kerkelijke kringen
van Tsjecho-Slovakije.
Verscheidene sprekers, w.o. prof. Bed-
nar en de deken der evangelische facul
teit, prof. Zilka, gaven uiting aan de
dankbaarheid van Tsjecho-Slowakije
en de Tsjecho-Slowaaksche gerefor
meerde kerk voor de gastvrijheid, die
Nederland aan Comen'us heeft verleend,
en voor de door de Nederlandsche re
geering en prof. Slotemaker in het bij
zonder, verleende hulp bij den bouw
v,an het Comenius-mausoleum te Naar-
den.
Boterheffing.
De heffing op boter is, behoudens
tusschentijdsche wijzig'ng, voor de week
van 27 Januari tot 3 Februari vastge
steld op f 0,65 per kg.
Verwachtign tot morgenavond:
DE BILT: Stormachtige Zuidweste
lijke tot Westelijke wind, betrokken met
regen, later tijdelijk opklarend, aanvan
kelijk veel zachter.
Za.. 29 Jan. Zon op: 7 h 49; onder: 16
h 38. Licht op: 17 h 08. Maan op: 6 h
16; onder: 14 h 51. N.M.: 31 Januari.
Hoog- en Laagwater te Vlissingem
Januari.
Hoogwater. Laagwater.
Vr. 28 11.42 5.37 18.06
Za. 29 0.08 12.28 6.34 18.49
Zo. 30 0.47 13.03 7.18 19.26
Hoog- en Laagwater te Wemelding*!
Januari.
Hoogwater. Laagwater.
Vr. 28 0.58 13.22 6.41 19.07
Za. 29 1.53 14.11 7.38 19.54
Zo. 30 2.37 14.50 8.21 20.32
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later.
(S springtij.)
KERK EN SCHOOL.
WILHELMINADORP. Einddiploma
Zeeuwsche Fruitteeltschool: J1. L, de
Jager te Kapelle; P. de Jonge te Ove-
zande; D. Nieuwenhuize te 's-Graven-
polder; J. Pieterse te Ellewoutsdijk; J
v. d. Plassche te 's-Heer Arendskerke;
B. v. d. Reepe te Heinkenszand; I.
Schout Jacz. te Baarland; W. A.
Schrier te Waarde; H. J, Centse te
Rilland; J. M, C. Straub te Kloetinge;
A. Ton te Serooskerke (W.); M. Ver
burg te Waarde; M. Verhulst te Bie-
zelinge; A, J. v. d. Weel te Burgh en
J, A. Zuiddijk te Wemeldinge.
Besmettelijke ziekten.
In de week van 16 tot en met 22
Januari kwamen in onze provincie vier
gevallen van roodvonk voor, nl. twee
te Kortgene Jin één gezin) en één in
ieder der gemeenten Krabbendijke en
Schoondijke.
STORING IN DE STROOMLEVERING.
Hedenmorgen is tijdelijk de stad van
electrischen stroom ontbloot geweest De
oorzaak daarvan was een storing in den
hoofdvoedingskabel voor het gemaal
„de Boreel" van den Polder Walcheren.
Benoemd tot controleur afdeelings-
secretaris van Bodjonegoro (Java) mr. J.
P. van Rigteren vroeger alhier thans
controleur te Koeala Koeroen (Borneo).
SINT LAURENS. Donderdagavond
hield de burgerwacht in café „Bloemen-
daal" haar 16e jaarvergadering, onder
leiding van den commandant P. Boon.
Uit het jaarverslag' van den secreïaris-
penningmeester bleek, dat het aantal
leden 42 bedraagt; de rekening 1937
sloot met een saldo van f 3.De voor
zitter deelde mede, dat het bestuur be
sloten heeft niet meer mee te doen aan
de schietvaardigheidsproeven, zulks in
verband met de daaraan gestelde abnor
maal zware eischen. Tot bestuurslid
werd herkozen de heer W. Walraven; in
de plaats van den hr. J. Marinissen, die
zich niet meer beschikbaar stelde, werd
tot lid van het bestuur gekozen de heer
P, Hoef kens. De begrooting voor 1938
werd vastgesteld op een bedrag van
f 139. Uit de gehouden aanteekeningen
bleek, dat Joh. Marinissen Jr. in 1937
de hoogste schutter voor scherpschieten
en K. Wouterse voor het K.S.O. was. Dc
wisselbeker werd door den burgemeester
uitgereikt aan P. Hoefkens., die hem in
eigendom heeft verworven en het bewij-s
van schietvaardigheid C aan P. Walra
ven.
WEMELDINGE, Gevonden: een da-
mesparaplui, inlichtingen bij den gem.
veldwachter.
Aan de school voor Geref. U.L.O.
te M i d d e 1 b u r g' is tot tijdelijk onder
wijzer benoemd de heer G. van Eerden,
tot nog toe werkzaam als kweekeling
met akte aan de leerschool der Chr.
Kweekschool te Groningen.
