KRONIEK van dea DAG.
Gevaarlijk spel.
MIJHHARDTjES'
Kou en Griep
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN ZATERDAG 15 JANUARI 1938. No. 12.
De watervloed van 14 op 15
Januari 1808.
ZEEUWSCH VOLKSLIED.
Geen dierder plek voor ons op aard,
Geen oord ter wereld meer ons waard,
Dan waar beschermd door dijk en duin,
Ons toelacht veld en bosch en tuin
Waar steeds d'aloude Eendracht woont
En welvaart 's landmans werk bekroont,
Waar klinkt des Leeuwen forsche stemr
„Ik worstel moedig en ontzwem!"
Het land, dat fier zijn zonen prijst,
En ons met trots de namen wijst
Van Bestevaêr en Joost de Moor,
Die blinken zullen, d'eeuwen door
Waarvan in de historieblaên
De Evertsen en Bankerts staan,
Dat immer hoog in eere houdt
Den onverschrokken Naerebout.
De verovering van Abessynië.
I mooie
In, naar
IM'burg,
?port.
Is in or-
Ktn onze
I mantel
egenjas
goede-
1, Mbg.
samen'
oenbe-
ng zijn
len ne-
C. J.
oom.
■■•M
ERSB.,
de za-
feest-
Zater-
Exit Chautemps.
Toen bij de jaarw'sseling het Fran-
sche parlement de begrooting goedkeur
de met een stemmenverhouding van:
,alle partijen contra de communisten,
hebben wij er te dezer plaatse op ge
wezen, dat dit wel eens het voorspel
van een nieuwe kabinetscrisis zou kun
nen beteekenen. Eerder nog dan zich
op dat moment liet vermoeden, :s die
crisis thans reeds uitgebroken. De
scheur in het Volksfront werd gister
nacht plotseling zoo breed en diep, dat
er geen ontkomen meer voor de regee
ring aan was: ze verdween er in. Men
kent de fe ten: minister-president
Chautemps legde een verklaring in de
Kamer af, behelzende, dat het nu ein
delijk eens uit moest zijn met al de
soc ale onrust in Frankrijk en dat de
regeering een wetsontwerp in de maak
had, om er paal en perk aan te stel
len. Toen vervolgens een communist
de regeering het een en ander meende
He moeten verwijten en aankondigde,
dat zijn fractie er niet veel voor voelde,
om voor een motie van vertrouwen te
stemmen, werd Chautemps boos. Hij
nam opnieuw het woord, om tot vrij
wel algemeene verbazing mee te dee-
len, dat het hem geen steek kon sche
len, wat de commun'sten wilden doen
of laten. Deze bruuske verklaring be-
teekende feitelijk, dat de regeering niet
langer rekening wenschte te houder,
met den linkervleugel van het Volks
front. De socialisten begrepen onmid
dellijk dè consequentie daarvan. Ze
waren al m'n of meer in hun wiek ge
schoten, doordat de regeering Donder
dagmiddag had geweigerd de wissel
markt onder curateele te stellen, en
met dit kunst, en paardenmiddel den
frank zg. op peil te houden. De zitting
werd geschorst, teneinde den socia
Psten gelegenheid te geven, zich over
den ontstanen toestand te beraden.
Toen hun bleek, dat Chautemps niet
bereid was, water bij zijn politieken
wijn te doen, zegden ze hem het ver
trouwen op, waarna er niets anders
voor het kabinet overbleef, dan heen
te gaan.
De bruuske houding, welke Chau
temps heeft aangenomen, hield direct
verband met de verschijnselen, welke
zich deze week op de wisselmarkt voor
deden. De ernstige arbeidsconflicten,
waarmee het nieuwe jaar voor Frank
rijk inzette, bleek het beetje vertrou
wen, dat de regeering allengs bij den
belegger had verworven, als sneeuw
voor de zon hebben doen wegsmelten.
Een stroom van verkoopen van Frah-
sche franken kwam los. Slechts do°
zeer groote intervent e's van officieele
instanties kon deze worden gestuit.
Echter dan zonder dat de termijn-no
teering bok maar eenige verbetering ver
toonde. Integendeel, voor de een-maands-
franken werd in het midden der week
een disag'o van 20 cent genoemd, het
geen dus wil zeggen, dat men bereid
was bij verkoop een rente van 40 pet.
's jaars te betalen. Hiermee was feite
lijk het vonnis over den frank geveld.
Voor de regeering zat er nog maar één
ding op: te trachten een tour de force
te bewerkstell gen, waardoor ze het
verloren vertrouwen met één slag terug'
zou winnen. Daartoe nu diende de stel
lige verklaring van Chautemps. Hij "liet
de Kamer weten, dat ,aan de arbeids
conflicten, welke Frankrijk zoo evident
veel schade berokkenen, per se een
eind moest komen, en dat de regeer ng
bezig was, de noodige maatregelen te
nemen. Had de Kamer het hoofd ge
bogen, dan zou de regeering met nieuw
gezag bekleed wellicht de beweging op
de wisselmarkt geheel tot staan heb
ben kunnen brengen, en vervolgens de
voorwaarden hebben kunnen scheppen
voor een financieel «n economisch her
Uit het EngeUch van
PAUL TRENT.
88).
„Wil je niet met Guy trouwen?" vroeg
mevrouw Cameron verbaasd.
„Het is mijn liefste wensch moeder.
Maar ik heb dingen gedaan, waar ik bit
ter berouw van heb en maar laten
we er niet meer over spreken".
„Ik weet zeker dat Guy je lief heeft,
Eén woord en.
„Ik zal dat eene woord niet spreken.
Ik houd zielsveel van Guy, Hij staat ver
boven me. Ik ben een klein, hatelijk
schepsel. Al wat hij gedaan heeft toen
ik hem zoo verkeerd beoordeelde was
uit een gevoel van plicht. Ik viel er hem
hard over ik trachtte hem te straffen
en ik ben zelf gestraft. Maar ik heb me
één ding vast voorgenomen moeder. Het
verleden is dood. Ik heb alleen maar
herinneringen en daar moet ik me de
rest van mijn leven mede tevreden stel
len".
„Je bent niet wijs", riep mevrouw
Cameron boos.
„Ik ben een vrouw, dat is alles", ant
woordde Stella moe en verliet de ka
mer.
Mevrouw Cameron liep heen en weer.
diep in gedachten. Zij was de laatste
vrouw ter wereld om toe te geven. Nu
stel. De communisten teekenden ech
ter verzet aan, en toen Chautemps hun
bruusk de waarheid zeide, voegden de
socialisten zich aan hun zijde.
Voor de socialisten moet nu de ver-
antwoordelijkhe d zw.aar wegen, Zi)
hadden het in de hand, de regeerinr
het leven te redden. Zij hebben uaf
gewild, of beter vermoedelijk: niet ge
durfd. Men kan daar intusschen
jinkomen. Zouden zij Chautemps ge
wonnen spel hebben gegeven, dan wa
ren de communisten naar alle waar
schijnlijkheid in de oppos tie gegaan,
met alle consequenties daaraan voor
de eerstvolgende verkiezingen verbon
den, Door Chautemps te laten vallen
daarentegen, behielden ze de mogelijk
heid, dat het Volksfront voor de zoo-
veelste maal opgelapt, een nieuw kabi
net baart. Immers de cris s was niet
het gevolg van een stemming in de Ka
mer, maar van een verschil van mee
ning, waaraan door Chautemps een
min of meer persoonlijk kar.akter werd
gegeven. Het is lang niet ondenkbaar,
dat een andere burgerlijke radicaal be
reid wordt 'gevonden, Chautemps als
m nister-president op te volgen. M,aar
de moeilijkheden van nu zullen zich
dan zonder twijfel na verloop van eeni-
gen tijd opnieuw voordoen. Want in
wezen is hét persoonlijk aspect van het
conflict van uitermate weinig beteekc-
n s. W,aar alles om draait is dit: da
de politieke inzichten van de burger
lijke radicalen en de communisten te
veel uiteen zijn gaan loopen: een eenigs-
zins duurzaam compromis lijkt nét lan
ger bestaanbaar. De socialisten zouden
den moed moeten kunnen vinden, uit
dit feit de voor de hand liggende ge
volgtrekking te aanvaarden: d.w.z. met
de commun stén breken en een verbond
aangaan met dp radicalen en een deel
van het Centrum. Dan was een nieuwe
meerderheid mogelijk. Ze zijn echter te
bang voor de communistische concur
rentie, Een regeeringsmeerderheid zon
der de socialisten is vrijwel uitgesloten
Daarvoor zouden de burgerlijke radi
calen het met uiteerst rechts moeien
kunnen vinden. En dat kunnen ze n:et.
Men raakt zoodoende in Frankrijk
steeds verder in een politiek slop.
Misschien zullen kamerontbinding en
nieuwe verkiezingen tenslotte uit
komst moeten brengen. Als er voor
den tijd althans geen ongelukken ge
beuren.
(Eere wien eere toekomt).
Het is in den nacht van 14 op 15 Ja
nuari a.s. juist 130 jaar geleden, dat een
watervloed ons land, in 't bijzonder de
provincie Zeeland, teisterde. In „Na
tuur- en geschiedkundige beschrijving
van den verschrikkelijken watervried
tusschen 14 en 15 Januari 1808", door
S. van Hoek, is deze ramp beschreven,
In dat werk heeft de schrijver ook een
enkel woord gewijd .aan reddingen en
menschlievend hulpbetoon, zonder
evenwel de daden van personen uit te
doen komen.
Het is vooral het eiland Schouwen
dat veel van doorbraken te lijden heeft
gehad; het is te danken aan den moed
van Koenr,aad Rijsenberg uit Zieriïcsee,
dat dit eiland niet is overstroomd. Aan
gezien deze persoon toen aller aan
dacht heeft getrokken en zijn flink op
treden en moedig gedrag door den Ko
ning werd beloond, meen ik goed te
doen deze edele en moedige daad,
waaraan hét eiland Schouwen zijn be
houd te danken heeft, in het licht te
stellen.
Rijsenberg, stalhouder en herbergier
te Z eriksee, bevond zich 14 Januari
met zijn rijtuig op weg van Zieriksee
naar Brouwershaven en andere plaat
sen op het eiland Schouwen. Door den
krachtigen wind werd hij genoodzaakt
zijn reis te onderbreken en te Brou
wershaven te overnachten. De storm
achtige wind verhinderde Rijsenberg n
slaap te komen, zoodat hij om 12
uur op stond, en zich naar de woningen
van verschillende inwoners begaf, om
hen te waarschuwen, d,at men door den
wind en het hooge water in gevaar
kwam te verkëerefa. Daarna redde hij
bij een landbouwer diens beesten en
vervolgens zijn paarden, d e ook reeds
tot hun hals in het water stonden.
Toen Rijsenberg zich daarna in een
koffiehuis begaf, vernam hij, dat de dijk
genaamd „Den Beer" op het doorbreken
stond. Nadat hij zich met het gemeen
teraadslid Hoogeboom hiervan had
overtuigd, verzocht hij dat r,aad:Aid om
it!
maatregelen te nerfaen tot behoud van
den polder Schouwfen en de bevolk'ng.
Toen eenige oogenblikken later de
burgemeester van Brouwershaven, Van
de Velde, in de nabijheid van Rijsen
berg kwam, werd hem, door laatstge
noemde gevr.aagd wie hier burgemees
ter was. Toen de heer Van de Velde
antwoordde, dat hij dit was, gaf Rijsen
berg hem te kennen, dat dan zijne zórg
voor het nemen van de noodige maat
regelen we,l grooter moest wezen.
Waarop de burgemeester zeide, „w.at
kan ik doen?" Het spreekt vanzelf,
dat het antwoord h'erop niet achterwe
ge bleef. „Neemt de zeilen van de hier
liggende schepen in beslag, om daar
mede den dijk te kunnen bedekken."
Waarop de burgemeester antwoordde,
dat hij alleen niet mocht handelen. Rij
senberg maakte hem toen duidelijk, dat
dan binnen 10 minuten de raad bijeen
moest komen. Ook dan nog kon de bur
gervader geen hulp verleenen, meende
hij, want het volk ontbrak hem. „Laat
de klokken luiden en een ieder zal zijn
vlucht nemen naar de kom der gemeen
te", w,as het antwoord van Rijsenberg.
Dat R. zijn raadgevingen aan den bur
gemeester vergezeld heeft doen gaan
met eenige woorden als „bliksem" en
„donder" moge hem niet zwaar aange
rekend worden in dit geval. Er moest
toch gehandeld worden en wel spoe
dig.
De schrijver van het aangehaalde
werk geeft de eer aan den burgemees
ter van Brouwershaven als zou deze
zelf het initiatief hebben genomen tot
het nemen van de noodige maatregelen
en flink zijn opgetreden, doch zonder
de hulp van Rijsenberg was de dijk door-
BILJARTEN,
VAN VLIET VERBETERT HET
NEBERLANDSCH RECORD
GEMIDDELDE.
Te Amsterdam worden, momenteel
de wedstrijden gespeeld voor het bil -
jartkampioenschap van Nederland c,a-
dre 71/2. In de avondwedstrijden van
gisteren leverde Van Vliet een prach
tige prestatie in zijn partij tegen Geh-
rels.
Met ser'es v.an 65 en 93 in de 5e en
9e beurt en een slotserie van 96 maak
te de Hagenaar de 300 in 12 beurten
vol, waarmede hij het Nederlandsch
record gemiddelde van één partij van
21.42, staande op zijn eigen naam en
gevestigd op 10 December v,an het vo
rig jaar te Rotterdam in zijn partij te
gen Van Belle om den Coupe Glorieux,
bracht op 25.
De cijfers der recordpartij waren 2-
0-2-5-65-9-0-0-93-28-0-96.
Bos leverde in zijn partij tegen Dom-
mering ook mooi werk. Hij maakte de
300 vol in 13 beurten met een hoogste
serie van 88 en een gemiddelde van
23.07.
Guy goed bezorgd was, kon ze geen be
ter echtgenoot voor haar dochter ver
langen. Bovendien had Stella, hem naar
hart gegeven en stond haar geluk op het
spel. Een moeder moest in staat zijn tot
opofferingen en daarom ging ze aan haar
schrijftafel zitten en nam de pen op.
„Waarde heer Hallam", het begin was
makkelijk, maar nu„Met genoegen
heb ik gehoord, dat U weer in Weyport
is. Ik vind het moeilijk om uit te druk
ken wat ik wil zeggen, maar ik houd
van absolute openhartigheid. U en mijn
kind hebben elkaar lief en ik geloof, dat
U voor elkaar geknipt zijt. Er zijn een
paar misverstanden geweest en mis
schien ben ik daar zelf in zekeren zin
schuldig aan. Ik wil me daarom zelf ver
nederen door U te vragen mij zoo spoe
dig mogelijk te komen opzoeken, opdat
wij de zaken kunnen bespreken. U zult
Stella niet zien vóór wij gepraat heb
ben. U moet in ieder g'eval komen. Dal
is wel het minste wat u doen kunt, Ika
heb al met kapitein Trevor afgesproken"
dat u morgenochtend aan wal kunt gaan
en ik verwacht u tegen twaalf uur hier".
Ze onderteekende met een breede
streep en las zorgvuldig na wat ze ge
schreven had. Een of tweemaal knikte
ze goedkeurend met het hoofd en nam
toen opnieuw de pen op,
P.S, schreef ze: „Ik ben niet op de
hoogte van alle feiten. Mijn dochter kan
ook wel schuld hebben. Het minste wat
u kunt doen is me een eerlijke en vol
Men heeft zich van deskundige zijde
bij ons er over beklaagd, dat vele
Zeeuwen de woorden van het Zeeuw-
sche volkslied zoo slecht kennen. Bij na
tionale gelegenheden wordt dit gebrek,
zoo zeide men ons, menigmaal pijnlijk
gevoeld. Daarom drukken wij, op ver
zoek, deze woorden hieronder nog een
duidelijk af.
Men knippe dit uit en beware het,
teneinde er gebruik van te kunnen ma
ken bij den samenzang in nationale pro
gramma's en bij feestelijke gebeurtenis
sen.
komen uitleg geven. Stella's geluk is me
heel veel waard. Ze heeft veel verdriet
en ze is al wat ik in de wereld heb, dus
u moet het een ongelukkige moeder
maar vergeven, dat ze u dit vraagt".
Toen ze de enveloppe geadresseerd
had, knikte ze nogmaals tevreden en
liet den brief met een glimlach van vol
doening naar de post brengen.
Guy ontving den brief den volgenden
morgen aan het ontbijt en las hem met
groote verbazing. Zijn eerste opwelling
was om dadelijk aan mevrouw Cameron
te schrijven dat hij niet kon komen,
maar nadat hij den brief nogmaals her
lezen had, begon zijn besluit te wanke
len. Hij wist nog niet wat te doen toen
hij kapitein Trevor zag.
„Je luncht vandaag bij mevrouw Ca
meron, is het niet? Doe haar mijn groe
ten. Je dineert vanavond bij den admi
raal".
„Dat wist ik nog niet".
„Het bericht is juist van het vlagge-
schip gekomen".
Kapitein Trevor bleef nog wat slaan
praten. Guy ging toen naar zijn hut en
kleedde zich in politiek. Kort na elven
was hij aan wal en liep langs den boule
vard, Er waren verscheiden officieren
van zijn oude schip de „Drietand" en ze
groeten hem hartelijk. Ze dwongen hem
mee te gaan naar het Royal-hoiel en
overstelpten hem daar met vragen. Het
was voor Guy een genot weer bij zijn
vrienden te zijn en het speet hent dat hij
gebroken. W,ant niet alleen met woor
den, doch ook met daden, heeft hij
hulp verleend.
Toen dan de klokken werden geluid
en de zielen waren gerequireerd, be
gon het gevaarlijke werk pas. Ook hier
bij was het Rijsenberg, die dit opknap
te. Hij heeft zich met twee personen
in een boot begeven, waarin de zeilen
lagen, en heeft deze laatste met in
spanning van alle krachten en gevaar
voor eigen leven naar den dijk gebracht
en dezen daarmede bedekt, waardoor
deze toen bestand bleef tegen de zee.
Hierboven zeide ik reeds, dat.het op
treden van Rijsenberg aller aandacht
had getrokken en het e land Schouwen
aan deze edele en moedige daad zijn
behoud te danken heeft gehad-
Rijsenberg ontving voor zijn moedig
gedrag van den Koning 12 Januari 1809
een zilveren tabaksdoos met eene toe
passelijke inscriptie. De doos werd
door den heer Van Citters n het eind
van Januari 1809 bij zijn terugkomst
uit 's-Gravenhage medegebracht en
aan den heer A. Schraver, hoofd van
den Rijkswaterstaat 'in Zeeland, ter
hand gesteld. Deze zoffd* het geschenk
met een begeleidend schrijven aan den
heer Rijsenberg toe. In dat schrijven
werd de hoop uitgesproken, dat het
Rijsenberg gegeven mocht worden nog
vele jaren op zijn gedrag en de beloo
ning te kunnen terugzien. Het heeft
evenwel niet zoo mogen zijn. Nog in
hetzelfde jaar overleed hij, nl. 12 Oc
tober en werd begraven 16 October.
Rijsenberg was geen Zeeuw van ge
boorte. Hij was geboren te Griet, ge
meente Zléven,aar, trouwde te Zierik
see 18 Juli 1792 met Isabella Wijnans,
M. D. Lammerts.
Middelburg, December 1937,
verdrijft U wonder snel met
CACHETS MljHHARDT
Koker 12 cachets 5Oct. Proefdoosje 2stuks fOet.
(Ingez. Med.)
hen moest verlaten.
Hij liep langzaam in de richting van
het huis van de Camerons. Zijn oogen
stonden somber en zijn gezicht lusteloos,
maar aldoor dacht hij dat hij nu steeds
dichter bij de vrouw kwam, die hij lief
had. De meid, die de deur open deed,
begroette hem met een glimlach en liet
hem in de zitkamer. Mevrouw Cameron
stond op en kwam met uitgestrekte
handen naar hem toe.
„Mijn beste Guy, ik ben zoo blij dat ik
je weer zie, Je ziet er niet goed uit. Er
moet beter op je gepast worden. Ga zit
ten. jongen".
„Ik voelde dat ik komen moest, maar
ik kan niet blijven, U wist zeker niet
dat ik verloofd ben met juffrouw Glyn
en dat we binnenkort gaan trouwen?"
zei hij kalm.
„Valda is een heks".
„Ze wordt mijn vrouw. Als u op die
manier over haar spreekt...."
„Neem me niet kwalijk Guy, maar ik
ken dat meisje en ik ken jou, lik heb de
ze laatste dagen Stella gadegeslagen en
mijn hart doet pijn voor het arme kind
en
„Ik kwam alleen maar om u te zeg
gen, dat ik geëngageerd ben met juffrouw
Glyn. Misschien had ik beter gedaan het
te schrijven.
„Ik ben heel blij dat je gekomen bent.
Ik beschouw je als mijn zoon. Laat mi]
maar met Valda afrekenen. Wees niet
boos. Kun je ontkennen dat je van Stel-
Onze regeering zou m overleg
met de Belgische besloten heb
ben, haar te erkennen.
De Londensche correspondent van de
N.R.C. meldt:
In diplomatieke kringen te Londen
Wordt verzekerd, dat de Nederiand-
scbe en de Belgis:he regeering een
accoord hebben bereikt over een for
mule met betrekking tot den toestand
in Abessynië. In hoever andere Oslo-
staten zich hierbij zullen aansluiten, is
nog niet bekend. Het schijnt echter de
bedoeling van de twee regeeringen te
zijiC] zoo noodig onafhankelijk op te
treden in de-:e 'vwér.tie. De aankondi
ging van het hes hol tot erkenning s,
zoo werd verouaa'rd, waarschijnlijk pas,
na de Volheabpndsvergadering .te
w,achten. Men. verwacht nl., dat de
Nederland",clm en de Belgische regee
ring te Geneve eerst nog informeel
overleg met Frankrijk en Engeland
zullen plegen en wellicht nader met
Seandinavi: che stalen. Zooals gezegd,
zou het echter het plan zijn, het Bel-
gisch-Nederlandsche initiatief in ieder
gev.al doorgang te laten vinden, onge
acht of daarbij een parallel optreden
van de andere mogendheden wordt
verkregen. Dit is althans in overeen
stemming met de verklaring van minis
ter Patijn, d.at er geen reden is, met
de erkenning op net voorbeeld van
Engeland en Frankrijk te wachten.
VERSTERKING DER
RIJKSVELDWACHT TE SOESTDIJK.
Het detachement van de rijksveld-
wacht te Soestdijk, dat met de regeling
van het verkeer is belast, is gisteren we
der met twintig man versterkt. Dit de
tachement staat onder bevel van den
heer A. de Groot, brigadecommandant
der rijksveldwacht te Zaandam, die ook
de verkeersregeling bij de jamboree
heeft geleid terwijl hij wordt bijgestaan
door den heer G. H. van Lingen, bri
gadecommandant der rijksveldwacht te
Amersfoort. Na het bekend worden van
de blijde gebeurtenis, zal de rijksveld
wacht weder met vijftig man worden
versterkt.
De bewakingsdienst van het paleis, in
gewone omstandigheden twintig man
sterk, onder bevel van den heer Van
Amerongen, is gebracht op een sterkte
van 35 man.
la houdt?" vroeg ze triomfantelijk.
„Ik zie, dat ik beter had g'edaan met
niet te komen. Goeden dag, mevrouw
Cameron".
Maar zij was naar de deur geloopen.
„Blijf nog een paar minuten. Er is nog
iets dat ik moet zeggen", riep ze en voor
hij kon protesteeren was ze de kamer
uit geloopen. Voor een vrouw van haar
leeftijd bewoog mevouw Cameron zich
buitengewoon vlug. Ze wierp de deur
van Stella's kamer open.
„Kom dadelijk hier", riep ze.
„Ja moeder, wat is er?"
„Kom maar, ik heb een verrassing
voor je".
Niets vermoedend volgde Stella haar
moeder naar de woonkamer. Mevrouw
Cameron opende de deur, duwde haar
dochter naar binnen en sloot de deur
achter haar. Guy zag dat hij er ingeloo-
pen was.
„Guy", riep Stella verschrikt, en hij
bemerkte dat zé geen deel had in dit
complot van haar moeder.
„Ik kwam om je moeder op te zoe
ken", zei hij kalm.
„Dat was wreed van moeder. Ik zal
weggaan", antwoordde ze bedroefd.
„Neen Stella. Het is misschien beter
dat we-eens met elkaar praten".
„Er is niets te praten. Ik probeer je te
vergeten".
(Wo;ut vervolgd).