I tfroviitciaU
3cevu<0<1tf
MIDDELBUBG5CHE COURANT
GOESCHE COURANT^
U
A. VAN ROON
ÜHNEMLAND,
ZEELAND.
WEERBERICHT.
NUMMER 6.
DRIE BLADEN.
ZATERDAG
8 JANUARI 1938.
EERSTE BLAD.
181e JAARGANG.
DE NADEELEN VAN HET
CADEAUSTELSEL
MIDDELBURG.
GOES.
WALCHEREN.
KOOPT CONTANT
ONTVANGT 15 pCt.
WAARDEBON BIJ
ZUID-BEVELAHD.
rs- en
fchut-
afd.
IP *e
.aiorea
ler«h
bhilde-
:urm s
5chut-
Jan*:
lissis-
|form",
Jan.:
Iluiste-
10 15
Fran-
Frank,
Rede-
IJssel,
h.
Zar.g-
Dagblad Voor Middeiourg, Goes en agent -
ichap Vlissingen. 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
'Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, lngez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekeni ng no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij bet Bureau voor Pu'bliciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 13
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
m
Hoe uit een kleine beleefdheid
een heel systeem is gegroeid.
Mr. M, V sser schrijft ons:
Het is thans bijna honderd jaar gele
den, dat de schrijver van de onsterfe
lijke Camera Obscur,a in de novelle
„Een oude Kennis", met den onderti
tel „Hoe warm het was, en hoe ver",
een beschrijving gaf van een heeten
zomermiddag in een klein stadje. Het
was zoo warm, dat de „dienstmeiden,
die boodschappen deden, .de kinderen,
die meegegaan waren op hope van
een pruim of een vijg bij den kruide
nier toe te krijgen, nauwelijks over de
straat konden voortslepen."
Sedert is er veel veranderd. Dienst-
me den zijn er niet meer, of voor zoo
ver ze er nog zijn doen ze geen bood
schappen meer bij den kruidenier.
Daarvoor moet hun tijd thans te hoog
betaald worden,. De kruidenier Heeft
deze functie overgenomen en „be
zorgt."1 Dat dit ook geld kost vergeten
de Munten wel eens als zij de prijzen
controleeren en zelfs menig kruidenier
houdt daarmede niet voldoende reke-
n'ng bij zijn bedrijfspolitiek.
De pruim of de vijg is echter geble
ven, of liever uitgegroeid tot een soort
wangedrocht: het cadeaustelsel. Het
zal trouwens in den vollen zomer wel
geen vijg geweest zijn, want het oude
kruadeaiersrijmpje zegt:
Vijgen na Paasch,
Schade voor den baas."
Maai Beets w,as dan ook geen vak
man.
De functie van den pruim of vijg
van den kru'denier werd bij den bak
ker en den slager door koek of worst
vervuld. Eenmaal 's jaars gaf de bak
ker zijn vasten klanten een Paasch-
brood cadeau en de kruidenier tracteer-
de mei Nieuwjaar op Zeeuwsche Cho
colade met vele A's. Dit alles bleef
binnen normale grenzen en was niet
meer dan een soort zaken-vriendelijk
heid, Men zou het tegenwoord g met
het woord „service" kunnen aanduiden,
waarmede de leverancier zich in de
gunst aanbeveelt.
Tegen het laatst van de vorige
eeuw mini echter de vrijwillige toe
gift zonderl nge vormen aan. Bij een
pond margarine werd een half pon*J
toegegeven met nog allerlei bons voor
difverse andere cade,aux. Soms stond
men In twijfel of de étalage bedoeld
was voor een winkel in huishoudelijke
artikelen of voor een zaak in boter,
margar'ne enz. Fabrikanten v,an andere
artikelen pasten met meer of minder
succes hetzelfde systeem toe. Het En-
gelsche humoristische blad „Punch"
vertoonde eenmaal een prentje van een
huisvrouw tusschen twee winkelramen
met het onderschrift: „Zal ik hier een
pond thee koopen met een trekpot toe
of daar een trekpot met een pond
thee toe."
De groote oorlog deed deze misstan
den vrijwel f naai verdwijnen, maar
niet lang, nadat de verhoudingen weer
meer normaal waren geworden, her
leefden de oude toestanden weer.
Het bovengenoemde blad „Punch"
verscheen weer met een plaatje, een
jonge man in een sigarenwinkel voor
stellende, die -op zijn vraag naar de
kwaliteit van een doosje sigaretten
van den winkel'er ten antwoord krijgt:
„Het zijn prima cigaretten, dat kunt U
toch weï zien aan de fraaie cadeaux".
Het kon niet anders of de zakenmen-
achem, die hun taak ernstig opvatten
als een sociale functie, moesten z'ch
aan deze uitwassen ergeren. Van erger
nis kwam het tot verzet. En dit verzet
leidde tot een actie tot wettelijke re
geling of liever tot een wettelijk ver
bod vaft wat men het cadeaustel
sel" noemt.
Van de argumenten voor en tegen
het systeem volgt hieronder een kor
te uiteenzetting. Een der voornaamste
argumenten is, dat de kooper te veel
aan een bepaald ,artikel van een be
paalden fabrikant gebonden wordt: im
mers om het begeerde cadeau machtig
te worden, zal hij een bepaald aantal
bons moeten verkrijgen. De kooper is
an Met vrij meer, voelt zich althans
praktisch niet vrij meer :n het beste
den van zijn geld. Daarbij en dit is
een grooter gevaar zullen vele men
tenen geneigd zijn om veel meer van
net bepaalde artikel te koopen dan ze
npocfig hebben om het cadeau maar
spoedig te bemachtigen. Dat is niet
denkbeeldig. Mij is uit de praktijk hei
voorbeeld bekend van een huisvrouw,
Hifi rtewsch haar niet al te ruim hu s-
houdgeld beter had kunnen besteden,
op deze wijze een klein pakhuisje vol
margarine had gekocht om een mooie
theetafel te kunnen bemachtigen Met
het gevolg natuurlijk, dat deze eetwaa<-
nimmer geconsumeerd kon worden,
omdat ze bedorven was,
Ook uit een zedelijk oogpunt ont-
w kkelt men bezwaren tegen het stel
sel. Het is in strijd met de waarheid,
zeggen degenen die zedelijke bezwa
ren tegen dit stelsel hebben, te beWe-
ren, dat werkelijk iets ten geschenÜTe
wordt gegeven. De fabrikant moet wel
degelijk het arukel, dat hij cadeau
geeft, in zijn prijs berekenen. Een Tleel
van het publiek m'sschien een groot
deel .is ook zoc wijs wel dat in te
zien. Niettemin zien deze tegenstan
ders in dtt systeem een mislediiijf van
het publiek, welke evenmin als andere
misleidende reclame, bevorderlijk is
,aan de publieke moraal.
Ainderen voeren nog als argumenten
tegen het stelsel aan, dat het speculeert
op de ondeskundigheid van het publiek
en het den kooper onmogelijk maakt
zich een juist oordeel te vormen over
de waarde van wat hij koopt. Een
juiste besteding van het inkomen wórdt
daardoor belemmerd.
Het argument van het gevaar eener
onjuiste inkomens-besteding wordt o.
m. te berde gebracht door de vereeni-
g ng van huisvrouwen. Zij laat zich vrij
sterk in dezen geest uit en wijst op de
reeds bestaande moeilijkheden voor de
huisvrouw ten aanzien van de kwali
teit der goederen, welke vaak op het
oog af moeilijk te beoordeelen zijn, om
dat de werkelijke hoedanigheid door
den opmaak vaak wordt verdoezeld.
Koopen bij een vakbekwaam en be
trouwbaar leveranc'er is dus ge-
wenscht. Dit en het gevaar van te
groote en onnoodige, om niet te zeg
gen van verkwistende aankoopen( kun
nen er toe leiden, dat het inkomen on
economisch besteed wordt.
Naast fabrikanten, die voorstanders
zijn van het systeem, zijn er ook, d e
er groote bezwaren tegen hebben. De
tegenstanders bewere niet ten onrech
te, dat de fabrikant groote voorraden
moeten houden van artikelen welke hij
niet kent en waarmede hij eigenlijk
niets uitstaande heeft. Dit brengt rente
verlies mede en andere onkosten, Be
halve nog het gevaar van grootere ver
liezen, als een bepaald cadeau j,n'et
gaat." Dan zit de fabrikant met den
strop; Dit kan duchtig in de papieren
loopen. Het eigenlijke art'kel moet al
dus duurder worden, dan wanneer de
fabrikant geen cadeaux geeft. De ge
volgen zijn niet in het voordeel van
den consument.
Bovendien noopt de onderlinge con
currentie de cadeaux-gevende fabrikan
ten hen om de steeds mooier geschen
ken te geven. De kosten moeten dan ojy
het product gevonden worden, dat in
kwal teit verminderd wordt.
Voorstanders van het systeem voeren
aan, dat het stelsel feitelijk op een
soort sparen neerkomt. Een sparen dan
echter, waarop de spaarder geen con
trole heeft. Immers als hij zelfstandig
spaart kan hij het gewenschte artikel
bij een zaak koopen, waar hij over
eventueele gebreken kan reclameeren,
Het cadeau aanvaardt hij zonder zelfs
aan die mogelijkheid te denken.
Een gewichtig bezwaar tegen een
wettelijk verbod werd in 1935 door den
minister van econom'sche zaken aange
voerd. Een groot deel der cadeaux
wordt in Nederland gemaakt. Afschaf
fing van het cadeaustelsel zou de werk
loosheid vermeerderen. Dit bezwaar
schijnt gewichtiger dan het is. De arti
kelen toch, welke nu als cadeaux den
verbru ker bereiken, zullen voor zoo
ver ze werkelijk noodig zijn, door mid
del van den normalen handel in "han
den v,an den consument komen. De fa
brikant, die nu aan den cadeaugever
bij groote hoeveelheden tegen vaak
niet of nauwelijks loonende prijzen le
vert, zal weer een normale winstmar
ge kunnen berekenen. Bovendien zullen
de fabrikanten, die th,ans cadeaux ge
ven, naar alle waarschijnlijkhe'd op
andere wijze reclame gaan maken door
lichtreclames, advertenties, drukwerk
e.d. Daardoor komt in andere bedrij
ven, die vaak loon-intensief zijn, weer
meer werkgelegenheid.
Een groot bezwaar zal echter een
wettelijk verbod opleveren: de juiste
wijze van formuleering. In Duitschland
heeft de regeer ng daarmede groote
moeilijkheden gehad. Er zit heel wat
aan vast. Niemand z,al bv, den sigaren
winkelier willen verbieden een klant
eens met een klein doosje lucifers te
gerieven of den drogist om een kind
Levensgeluk is alleen te verkrijgen
door een heheersching van het denken,
door het zich eigen maken van het ver
mogen om het kaf van het koren te
onderscheiden en zich te doordringen
van het besef, dat niets, wat den ster
veling over komt, zijn innerlijk wezen
kan deren, mits hij de dingen des le
vens maar in blijmoedigheid weet te
aanvaarden.
Mand met bloemen en vruchten van de
schooljeugd voor Prins Bcrnhard.
Het comité van de Nederlandsche
schooljeugd heeft heden ten paleize te
Soestdijk een mand met bloemen en
vruchten laten bezorgen voor Prins
Bernhard.
In een begeleidend schrijven zegt het
comité, dat de Ned. schooljeugd gedu
rende de laatste weken intens met den
Prins heeft meegeleefd. Door de aanbie
ding van bloemen en vruchten wil zij uit
drukking geven aan haar blijdschap over
zijn herstel.
HET PERSGEHEIM,
Minister Goseling vindt in het
geval-Hansen geen aanleiding
tot eenige nadere voorziening.
Op de vragen van het Tweede Ka-
medlid Van de/ Waerdcn betreffende
de gijzel ng van den Haagschc-n journa
list Hansen heeft de mmister van' jus
titie geantwoord, dat hij niet oes'chikt
over middelen om een einde te ma
ken aan een door Hea rechte/ ingevol
ge art kei 221 van b -t wetboek van
strafvordering bevolen gijzeling.
Overigens .hebben, 7oo merkte de
minister voorts 'op, de vra >eo inmid
dels voor het onderwerpelijké geval
practische beteekems verloren, aange
zien de gegijzelde reeds uit de gijzel ng
is ontslagen.
Bij de betrokken gijzeling zijn den
minister geen feiten of omstandigheden
gebleken, welke hem tot eenige nadere
voorzien ng aanleiding zouden kunnen
geven.
MINISTERÏEELE CIRCULAIRE
BETREFFENDE DEN
BRANDSTOFFENBIJSLAG.
De minister van sociale zaken heeft
een circulaire gezonden aan de gemeen
tebesturen betreffende den brandstof
fenbijslag, waarin hij herinnert aan zijn
vorige circulatie inzake dit onderwerp
en waarin de minister bepaald heeft, dat
degenen, die geen volle week bij de
werkverschaffing zijn geplaatst, dan wel
periodiek zijn tewerkgesteld, den brand-
stoffenbijslag slechts kunnen ontvangen
voor de dagen of weken, gedurende wel
ke zij bij de werkverschaffing arbeiden.
Dit voorschrift blijkt aldus schrijft
de minister thans in sommige geval
len onbevredigende consequenties te
hebben ten aanzien van de tewerkge-
stelden, doordat de gesteunden, ook al
ontvangen zij tengevolge van gezinsin
komsten een lage steunuitkeering, wel
wekelijks brandstoffenbijslag ontvangen.
De minister is bereid aan dit bezwaar
tegemoet te komen, doch zou het niet
juist achten, wanneer aan de tewerkge-
stelden ook over de dagen, c.q. weken,
dat zij niet arbeiden, de volle brand
stoffenbijslag werd toegekend.
Immers, het gemiddeld inkomen is
ook bij de periodieke tewerkstelling hoo-
ger dan het bedrag, dat aan steun zou
worden ontvangen. Hierin ligt reeds
een zekere compensatie- Daarenboven
ontvangen de gesteunden 'niet steeds
den vollen brandstoffenbijslag tengevol
ge van het voorschrift, dat bij geheele
werkloosheid de som van steunbedrag
en brandstoffenbijslag en bij gedeelte
lijke werkloosheid de som van het loon
van den ondersteunde, het steunbedrag
en brandstoffenbijslag ten hoogste mag
bedragen 95 van het loon, dat de be
trokken arbeider ten tijde van de onder
steuning in het vrije bedrijf zou kunnen
verdienen, indien hij niet werkloos was.
Met deze factoren rekening houdend,
keurt de minister goed, dat aan de ar-
eens een snoepje te geven. Dit opent
echter den weg tot allerlei ontduiking
waarin degenenen, die zulks willen, op
den duur een zekere v rtuositeit ver
krijgen. De wet op het opruimen en
uitverkoopen levert daarvan voorbeel
den in overvloed.
Nadruk verboden.
beiders, die geen volle week bij de
werkverschaffing zijn geplaatst dan wel
periodiek zijn tewerkgesteld, te rekenen
van 10 Januari 1938 over de dagen, c.q.
weken, dat zij niet zijn tewerkgesteld
(de zg. wandeldagen of -weken) wordt
uitgekeerd 50 van het bedrag, dat zij,
met inachtneming van de ministereele
circulaire van 29 November j.l. als
brandstoffenbijslag zouden ontvangen,
indien zij over bedoelde dagen, c.q. we
ken, wel tewerkgesteld waren geweest.
WAAROM 51 OF 101
VREUGDESCHOTEN
Naar wij onlangs lazen zou het ge
bruik, om bij de geboorte van een
prinses 51 en van een prins 101 eere-
sci'oten te 'ossen, dateeren u t den
tijd van Maximiliaan van Oostenrijk.
Te zijner eere zouden 100 scholen ge
lost worden Bij vergissing werden het
er 101. Sindsdien is dat als gebruik
gehandhaafd. (De Standaard)
Het kleeding- schoeisel en
dekkingfonds,
In een c'rculaire aan de gemeente
besturen heeft de minister van socia
le zaken verzocht hem vóór 15 Januari
opgave te doen van het aantal onder
steunden of tewerkgestelden, dat vol
gens de desbetreffende voorschriften
op 8 Januari tot de spaarregeling zou
den hebben kunnen toetreden, opdat de
verdere verdeeling van de opbrengst
der collecte voor het kleeding-, schoei'
sel- en dekkingsfonds nog in Januari
zal kunnen plaats vinden.
Vrijwillige voldoening van belasting.
De Minister van Financiën maakt be
kend, dat ten behoeve van 's Rijks schat
kist is ontvangen wegens te weinig be-
taa.de belasting naar inkomen en/of ver
mogen (gewetensgeld) bij den entvanger
der directe belastingen te TerneiZen
f 3.26;
wegens te weinig betaalde omzetbe
lasting bij den ontvanger der accijnzen
te Goes f 2.70, onder letter K.
DE BEVOLKING MET 24 PERSONEN
TOEGENOMEN.
Op 1 Januari 1937 bestond de bevol
king der gemeente Middelburg uit 8733
mannen en 9617 vrouwen, iotaal 18350
personen. Gevestigd 430 mannen en 544
vrouwen. Geboren 126 m. en 135 vr. To
taal 566 m. en 679 vr. Vertrokken 454
m. en 557 vr. Overleden 104 m. en 96 vr.
Totaal 558 m. en 653 vr. Totale ver
meerdering 26 vr. Totale vermindering
2 m. Totale vermeerdering 24 personen.
Op 1 Januari 1938 bestond de bevol
king dus uit 8731 mannen en 9643 vrou
wen, totaal 18374 personen.
Er is dus weer een vermeerdering
met 24 personen; dit maakt de ,ac#.ter
uitgang van 32 in 1936 weer voor een
groot deel ongedaan, en brengt het to
taal weer boven de beide laagste aan
tallen van de laatste 25 jaar, namelijk
18363 in 1935 en 18350 in 1937.
Vergeten mag intusschen niet wor
den, dat het aantal vertrokken perso
nen dat der ingekomen met 37 over
treft, en de aanwinst veroorzaakt is
door dat het aantal geboorten 200 meer
bedraagt, dan het aantal overledenen.
De uitkeering aan de Spaarders.
Naar aanleiding van het ingezonden
stukje van „Spaarder" in ons nummer
van Donderdag, deelt men one mede,
dat de eerste uitkeering van het Rijk bij
de gemeente is ontvangen en dat het
de bedoeling is, in de 2e helft van Janu
ari een uitkeering in natura aan de
spaarders te doen, dan zal de tweede
uitkeering van het rijk ook binnen zijn.
Geslaagd voor het examen van
schrijver 2de klasse mej. A. van Bers
thans schrijfster ten kantore van den
Hypotheekbewaarder alhier.
ARNEMUIDEN. Onder leiding van
den heer J. J. C. van der Graaff verga
derde de A. R. kiesvereeniging Donder
dagavond. Na breedvoerige bespreking
werd met algemeene stemmen aangeno
men het bedrijfsordeningsrapport. Naar de
Centrale vergadering werden afgevaar
digd de heeren A. Schuit en A. Corne-
lisse waarbij zij mandaat ontvingen vra
gen te stellen inzake provinciale aange
legenheden.
Langeviele 62-64 Middelburg.
Fornuizen, Stofzuigers, Waschmachines,
Haardkachels enz. enz.
(Ingez. Med.J
Verwachting tot morgenavond:
DE BILT: Matige, later wellicht toe
nemende W. tot Z. wind, toenemende
bewolking, later weer kans op regen,
weinig verandering in temperatuur.
UKKEL: Matige tot vrij sterke wind
uit Z. tot Z.W. richtingen, tijdelijk op
klarend, bij tusschenpoozen zwaarbe
wolkte en heldere hemel, aanhoudend
matige temperatuur, plaatselijk nacht
vorst, vooral bij helderen hemel.
Zo 9 Jan, Zon op: 8 h 09; onder 16 h
05. Licht op: 16 h 35. Maan op: 10 h 51;
onder: 24 h 01. E.K.: 9 Jan.
Ma 10 Jan. Zon op: 8 h 09; onder 16 h
06. Licht op; 16 h 36. Maan op: if h 17;
onder: 1 h 17. V.M.: 16 Jan.
Hoog- en Laagwater te Vlissisgen:
Januari.
Hoogwater. Laagwater.
Za. 8 5.02 17.31 11.44 23.47
Zo. 9 5.49 18.23 12.29
Ma. 10 6.43 19.24 0.40 13.25
Hoog- en Laagwater te Wemeldingei
Januari.
Hoogwater. Laagwater.
Za 8 6.52 19.14 0.14 12.41
Zo. 9 7.33 20.00 0.55 13.27
Ma. 10 8.20 20.56 1.46 14.21
Westkapeile is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later
(S springtij.)
ARNEMUIDEN. Dat kleerendrogen
bij een kachel niet altijd zonder gevaar
is, is Vrijdagmiddag weer eens gebleken.
In een huiskamer, waar bij de kachel
kleeren te drogen hingen, kwam zulk
een kleedingstuk te vallen waardoor het
in brand geraakte, waarna op zijn beurt
het vuur weer een ander kleedingstuk
aanstak. Gelukkig ontdekte de huis
vrouw het gevaar spoedig'. Met de huip
van een buurvrouw wist zij den brand te
blusschen.
NW. EN ST. JOOSLAND. Vrijdag
hield ds. M. van Empel van Middelburg
in de Ned. Herv. Kerk alhier een op
wekkende rede in het belang van het
Ned. Bijb. Gen. voor de afd. Arnemuiden
e. o. van het N.B.G. Ds. Burger van Nw,
en St, Joosland leidde spreker in, waar
na deze in een boeiende rede het belang
van het Genootschap voor ons volk en
niet minder voor de overzeesche ge
westen schetste. Gewezen werd o.a. op
de toenemende vraag naar den Bijbel in
deze donkere tijden. Verder merkte
spreker o.a. op dat het alleen de Staten
vertaling uitgeeft, als zijnde bij ons volk
het meest geliefd. Tenslotte werd ge
wezen op de groote beteekenis van het
Gen. voor de Zending in onze overzee
sche gewesten, welke gezegende wer
king zou moeten ingekrompen worden
indien niet nog krachtiger steun door
ons volk aan het Genootschap wordt
verelend. Nadat spr, de slechts matig
bezochte bijeenkomst met dankgebed
had gesloten werd aan de uitgang de z.g.
„herdenkingscollecte" voor het N.B.G.
gehouden.
OOSTKAPELLE, De eerste luiermand
is alhier uitgereikt aan een echtpaar,
waar dezer dag'en een blijde gebeurtenis
heeft plaats gehad.
's HEER ARENDSKERKE. De bevol
king dezer gemeente bedroeg op 31 Dec.
jl. 4306 personen (2175 m, en 2131 v.).
Er werden in 1937 geboren 46 jongens en
47 meisjes; vestigingen 54 m. en 74 v.
pers.; overleden 23 m. en 21 v. pers.;
vertrokken 79 m. en 104 v. pers. (Be
volking einde 1936: 4312 personen.)
YERSEKE. Benoemd tot controleur
der Steunverleening en werkverschaf
fing te Leerdam de heer P. J. Pekaar,
thans te Yerseke.