DINER met CONCERT
AmbtsgeheimRaads-
geheirri j en Persgeheim.
n.
NIEUWE Kwarfaalabonnees
HOTEL NOORDZEEBOULEVARD Vlissingen
BINNENLAND.
WEERBERICHT.
NUMMER 301,
TWEE BLADEN.
WOENSDAG
22 DECEMBER 1937. EERSTE BLAD. 180e JAARGANG.
GRATIS ft
De erkenning van het
Italiaansche imperium.
De invoering van de pachtwet.
jhovmcteW
MIDDELBURG SCHE COURANT
Dagblad Voor Midderaurg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg ea
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, lngez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
=2* GOISCHE COURANT^
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant": Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publicitèitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 17
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. -Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
«tij.
fSB
Na gewezen te hebben op:
le het wezenlijke verschd in aard en
karakter van het typische ambtsgeheim
van notaris, geestelijke, geneesheer e.d.
en het geheim eener Raadsvergadering
met-gesloten-deuren, en
2e den plicht eener rechte overheid
in den democratischen staat, de pub.ieke
zaak publiek te behandelen, stelden wij
de vraag:
en nu de journalist en het „ambts"-
geheim des Raadslids?
Laat ons echter eerst een nuchter-
psycholog'sche opmerking mogen maken
Een geheim is tusschen twee men-
schen. Wat drie weten, is al geen wezen
lijk geheim meer, wat dertien, of 'zeven
tien, of, als in Den Haag, vijf-en-veertig
wetendat i s eenvoudig géén ge-
hem. Er zu len zeker wel overal uiterst
consciëntieuze Raadsleden wezen, wier
lippen tegenover een ieder omtrent
alles wat in geheime Raadsvergaderin
gen verhandeld is, met zeven zegelen
gesloten zu len zijn; maar even zeker
zullen anderen evenmin nalaten het (in
meer of minder „diep" of „volstrekt"
vertrouwen) aan hun echtgenoot (e),
weer anderen aan hun naasten mede
werker hun politieke vrienden en geest
verwanten, etc., etc., etc. te vertellen.
Het vo'sterkte en o.i. ware, typi
sche ambtsgeheim des priesters, ge-
neesheeren e.d., bestaat in de werke
lijkheid dus eenvoudig niet bij gemeen
teraden, prov. staten en de Kamers.*)
Wïj v e r g o lij k e n dit niet en wii
veroordeelen het al evenmin.
Wij stellen het slechts nuchter
vast, meer niet.
Het is een a'om in den lande verbreid
feit, een gewoonte. Zoo men wil: een
slechte gewoonte maar zij bestaat,
of wij het goed vinden, of niet.
Dit is evenwel een zaak, die in de
eerste plaats den Raadsleden, niel
den journalisten aan gaat.
Men moet deze twee dingen niet ver
warren.
De vraag, of een Raadslid eigenmach
tig mag besluiten, het wettig opgelegde
geheim eener Raadsvergadering te ver
breken. 't zij omdat deze werkelijke ver.
plichting in wezen, tegenover eigen ge
weten, in het algemeen niet erkent, 't
zij omdat hij in een bijzonder geval van
rordeel is, dat het algemeen belang on
danks alles van hem vergt te spreken,
is stellig een uiterst gewichtige vraag.
maarde vraag is hier niet aan
de orde! Ten hoogste misschien zeer
zijdelings. ''"PiJjV
Hi'er gaat het om deze heel andere
vraag: indien een Raadslid aan de
peis mededceMngen uit den geheimen
Raad doet. hoe moet de pers daar
dan tegenover staan? Dat is de quaestie
die cns thans bezig houdt.
Hoe wordt dan wel de constructie
t-a.v het k'appen uit een geheimen
Kaad a a n de courant?
In de eerste plaats: de behoorlijke jour
nalist zal, naar ons gevoelen op geener
lei wijze ooit trachten, langs welke we
gen en door we'ke middelen ook. een
Raacfs'id te bewegen of over te halen
tot het mededeelen van feiten uit een
geheime Raadsvergadering.
Zulke mededeelingen moeten hem
spontaan, meestal ongevraagd
en in elk geval onuitgelokt ba-
reiken, of ze bereiken hem niet.
Vervolgens zal een behoor'ijke journa
list, ook al bereiken hem spontaan zoo
danige mededee'intfen, doch k'aarblijke-
lijk met mala fide bedoelingen, daar
van in zijn courant nimmer gebruik ma
ken: wij zijn geen nieuwtïesjagers en geen
sensatiezoekers, nog minder handlangers
van corrupte geesten.
Maar wanneer een gemeenteraadslid,
uiteraard op z ij n verantwoording, meent
J Schrijver dezer regelen heeft des
tijds als gemeenteraadsverslaggever in
en Ge'derschen Achterhoek herhaalde-
journalisten, wanneer er
he? p O" de tribune was, g e-
wnnrüif n Raadsvergaderingen bijg'e-
rni e ^^ter-burgemeester zei
'x ee" ach naar de perstafel:
maar ht"f? eime vergadering heeren.
nen van'? maa,ï z''«en".... de man-
vtilnpn e Ders h'eten dan zoplantf hun
hun m r"s. en zwetfen nahiur'ük in
tirant over het aldus verhandelde!
(subjectief) gerechtigd te zijn enkele zeer
algemeene (gelijk in het onderhavige
Haagsche geval) dan wel meer verbijzon
derde mededeelingen uit een geheime
Raadsvergadering aan een journalist te
doen, met de bedoeing (en dus met het,
al dan niet, uitgesproken, verlof) deze
mededeelingen in het publiek be
lang bekend te maken, mits die jour
nalist (wat overigens voor ons vanzelf
spreekt) zijn zegsman niet verrade. dan
rust, naar ons, gevoelen, op dén journa
list, mits ook hij bij zelfstandige overwe
ging' zoodanige pub icatie in het algemeen
belang acht, de journalistieke plicht
tot deze publicatie over te gaan. Der
halve heeft hij, naar ons gevoelen, van
wege dien plicht, ook het zedelijke
en journalistieke recht tot d'e publi
catie te besluiten.
En wanneer de justitie dan, gelijk in
het^ g'eval-Hansen wil trachten via de gij
zeling den journalist te dwingen dengene
die hem in het publiek belang
(hetwelk ook dit Raadslid-volksverte
genwoordiger mede opgedragen is te be
waken) een mededeel ng deed, te verra
den, dan rust op den journalist bovendien
de plicht de dure, voor collega Hansen,
met de Kerstdagen in zicht, zelfs onmen-
schelijke harde plicht, te z w ij g e n. Om
dat de rechter hem nog niet toekent het
verschooningsrecht. ervan mr. J. H.
W. Q. ter Spill 'bekende, aan dit
onderwerp géWijde juristenvergadering
te Haarlem zeide:Erkent men dit
onbeperkte erschooningsrecht niet,
dan zet men voor alle inquisitie van
staatswege de deur open".
Het verschooningsrecht, hetwelk, naar
't ons voorkomt, geen wetswijziging
vergt, maar dat reeds in de bekende ar
tikelen 218 Sv. en zoo men de zaak uit
mr. Schuurmans Stekhovens standpunt
wil bezien, 219 Sv., vervat ligt, doch op
zijn erkenning nog slechts wacht.
Dat dit niet een eenlhigs-meening is
mog'e blijken uit den tekst der volgende
motie, op het internationale perscongres
te Rome kort voor den oorlog aangeno
men: „De uitgever, de directeur, de re
dacteur, evenals alle andere personen,
welke hebben deelgenomen aan het ma
ken en het verspreiden van openbaarma
kingen, hebben den plicht te wei
geren te getuigen over den
oorsprong der artikelen,
welke de openbaarmaking bevatten",
Na het vorenstaande mag duidelijk
zijn, wat de bron is waaraan het recht
bet zedelijke recht welteverstaan
tot pubkcatie van zelfs geheime en
vertrouwelijke stukken kan ontspruiten.
Het recht, dikwerf de plicht ook.f)
Veile sensatiezucht noch concurrentie-
vrees of drang mogen hier een rol spe
len. Bij het langs normale wegen erlan
gen van „primeurs" omfrent niet-g'ehei-
me of niet-meer-geheime of, niet waar
lijk vertrouwelijke berichten (een stem
peltje alleen is hier niet voldoende!) mag
deze, ietwat sma'end „nieuwtjesjagerij"
genoemde zucht misschien wel eens me
dewerken. Te wiens of te wier behoeve
geschiedt dit overigens? Van ditzelfde
publiek hetwe'k de krant leest en daarin
veel nieuw nieuws eischt, maar boven
dien den te zijnen behoeve dit nieuws
in het zweet huns aanschijns garenden
tot dank dan „persmusk:et", „sensatie
zoeker" of „nieuwtjesjager" scheldt!
Maar bij de, soms na veel wikken en
wegen en ernstig gewetensonderzoek,
geschiede openbaarmaking van mede-
f) De Nieuwe Rotterdamsche Courant
egen wier opvattingen te dezer zake wij
ons op onderdeelen onlangs richtten,
s aa op dit punt principieel volkomen
aan onze zijde; ook zij erkent in haar
oo artikel, aan deze zaak gewijd, het
journalistieke recht en den plicht
tot pub icatie „nrts een evident alge
meen be ang dit eischt". Alleen bestaat
in het geval-Hansen verschil van mee
ning over de vraag, óf zulk een evident
algemeen belang' hier de publicatie
vereischte. Maar dat doet van het be
ginsel niets af.
Zij, die' zich met inoang van 1
Januari a s. op ons blad abonnee-
ren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende' nummers
Die haastig is tot toorn,, zal dwaas
heid doen.
deelingen als die, waarvoor thans onze
beroepsbroeder in het gevang zit, moet
deze sensatiezucht, zoo zij ai mede aan
wezig moge zijn, in elk geval een zeer
ondergeschikte rol spelen.
Hoofdbeweegreden moet in dit ge
val**) zijn het publieke wel-
z' ij n, hetwelk in een democratischen
staat gediend wordt door het oude, maar
thans langzamerhand weer in gevaar ge
rakende pers-adagium: de publieke
zaakmoet publiek behan
deld worde nj
Zou in alle vertegenwoordigende li
chamen steeds tot het uiterste naar de
zen gulden regel gehandeld worden,, zou
men nimmer de deuren sluiten behal
ve wanneer het, uit dezen gezichtshoek
bezien, volstrekt noodzake-
1 ij k is, zóo noodzakelijk dat iedere be
hoorlijke journalist, mocht hij kennis
krijgen van het in conclave behandelde,
er als fatsoenlijk man tóch geen letter
van zou publiceeren.dan zouden
conflicten als het thans bestaande niet
meer kunnen voorkomen.
Maar zoolang dit niet het geval is;
zoolang er nog geheime vergaderingen
van volksvertegenwoordigende lichamen
gehouden worden over zaken die, een
enkele maal zelfs in strijd met de letter
der gemeentewet, meermalen in strijd
met den geest ervan en nog vaker strij
dig met de e'schen van een zuiver en
sterk democratisch staatsbestel, niet ge
heim zouden behooren te zijn, zoo
lang zalde journalist die, onuitgelokt,
mededeelingen hieromtrent ontvangt
welke hij in het publieke welzijn meent
te moeten afdrukken, daartoe moeten
over gaan.
De kans op gijzeling en strafrechte
lijke vervolging zal hij daarbij dragen, in
het bewustzijn, zijn journalistieken be-
roepsp.icht en zijn democratischen ge
meenschapsplicht gedaan te hebben.
In dit geval: het is een misver
stand dat de taak eens nieuwsblads
uitsluitend zou zijn opvoed en d
het algemeen belang te
dienen! De meeste abonnees zouden
na drie dagen bedanken. Terecht: hoofd
functie van de courant is: nieuws
mededeelen. Vandaar den naam:
Nieuwsblad. Zij doet dit niet onge
limiteerd: er zijn wettelijke en zedelijke,
geschreven en ongeschreven regelen die
ook daarbij aan de „sensatiezucht" en
„nieuwtjesjagerij" wettelijk of in eigen
behoorlijkheidsbesef paal en perk stel
len!
LEGER EN VLOOT.
Bij Kon. Besluit zijn met ingang van
1 Januari 1938, benoemd en aangesteld,
bij het reserve-personeel der landmacht:
bij het wapen der infanterie:
Tot reserve-eerste-lu.tenant, bij hun
tegenwoordig regiment of korps, de re-
serve-tweede-luitenants L. A. J. Bakx en
F. Hausel beiden van het 3e regiment
infanterie; W. P. C. van der Welle, J.
H. Ligteringer, H. van der Schuur, C. J.
Kooman, R. Mulder, D. J, van de
Wetering, B. M. van Griethuijsen,
T. Snaauw, C. A. van der Eyk C. J. Kip
allen van het. 14e reg. infanterie,
Bij Kon. Besluit is, op het daartoe
door hem g'edaan verzoek, eervol ont
slag verleend uit den mi itairen dienst
aan den reserve-eerste-luitenant mr. F.
L. S. F. baron van Tuyll van Seroosker-
ken, van het le regiment veldartillerie.
VAN ONZE ADVERTEERDERS,
In het pand Korte Delft 25
te Middelburg waar reeds enkele
jaren artikelen werden verkocht
voor gebruik ter plaatse of elders, die
tot de délicatessen op het gebied van
voeding mogen worden gerekend, open
de heden de heer J. Wolfs de salon
„Croquant", met de bedoeling om onder
dezen naam, doch in denzelfden geest,
de zaak te hervatten. Wij namen een
kijkje in winkel en salon en dit alles zag
er frisch en netjes uit, terwijl ook de
bereide artikelen er smakelijk uitzagen.
Het is voor onze hoofdstraat ge'ukkig, dat
hier slechts een korte stagnatie heeft
plaats gehad.
t 0 w
RESERVEERT UW^ TAFEL .TIJDENS DE FEESTDAGEN
(BY CANDLELIGHT)
COUVERT f 3.50 MENU OP AANVRAAG
CONCERT OOK DES MIDDAGS VAN 5—7 UUR
(lngez. Med.)
HOFBERICHT.
In verband met 'de omstandigheden van
de Prinses moeten H. M. de Koningin
en H. K. H. de Prinses op geneeskundig
advies ter voorkoming van elk mogelijk
infectiegevaar het deelnemen aan groo-
tere openbare bijeenkomsten voorloopig
zooveel mogelijk vermijden.
Jhr. mr, dr. N, C. de Gijselaar overleden.
Te Wassenaar is gisteravond in den
ouderdom van 72 jaar overleden jhr. mr.
N. C. de Gijselaar, oud-lid van de Eer
ste Kamer (voor de Chr. Hist. Unie), oud-
president-curator der Leidsche univer
siteit en oud-burgemeester van Leiden.
Viering van „de blijde gebeurtenis"
te Gent,
Het comité „huwelijk H. K. H. Prin
ses Juliana", te Gent (België) dat de zoo
schitterend geslaagde feesten, ter gele
genheid van het huwelijk van Prinses
Juliana en Prins Bernhard, te Gent or
ganiseerde, neemt ook thans alle maat
regelen om ter gelegenheid van de te
verwachten blijde gebeurtenis in het
prinselijk gezin, voor de meer dan twee
duizend te Gent woonachtige Nederlan
ders feestelijkheden in te richten.
Er zal een speciale kerkdienst wor
den gehouden. Verder zal een feestavond
worden georganiseerd en zal een revue
worden opgevoerd. De revue krijgt tot
titel „In Holland staat een wieg".
De „Vereeniging van Nederlanders'
die tevens haar 15-jarig bestaan her
denkt, zorgt voor een nachtfeest, dat na
afloop van het officieele feest zal aan
vangen.
Een voorstel der Nederlandsche
regeering.
Het A.N.P. meldt uit Oslo:
In een interview met het Noorsche
telegraaf-agentschap, naar aanleiding
van een bericht, dat de Nederlandsche
regeering den anderen „Oslo-staten"
heeft verzocht, zich aan te sluiten bij
een stap met het doel, den grooten
West-Europeeschen mogendheden te
verzoeken, de Italiaansche souvereini-
teit over Abessynië te erkennen, heeft
de minister van buitenlanckche zaken,
Koht, verklaard, dat Nederland eenigen
tijd geleden een gezamenlijken stap
heeft voorgesteld.
De Noorsche regeering heeft geant
woord, dat Noorwegen op het oogenblik
niet voor een dergelijke demarche in de
West-Europeesche hoofdsteden is. Zij
stelt zich op h'it standpunt, dat deze
kwestie door de groote mogendheden
dient te worden geregeld.
Phohi zendt volledigen Kerstdienst naar
Indië u?t.
Voor het eerst in de geschiedenis van
den Nederlandschen kdrtegolf-omroep
zal met Kerstmis een volledige kerk-
d'enst naar Indië worden uitgezonden
De Pbohi zal namelijk op verzoek van
de stichting radio-comité Amsterdam-
Zuid den dienst ter inwijding van
het kerstfeest u:tzenden. die Vrijdag
avond a.s. wordt gehouden in de Park-
kerk te Amsterdam-Zuid (geref. kerk in
hersteld verband). Als voorgangers zul
len optreden de predikanten prof. dr.
P. Stgenga Azn, en dr. J. G. Geel
kerken. terwijl medewerking wordt ver
leend door het Parkkerk Koor.
De uitzending naar Indië vindt plaats
25 dezer van 15 40 tot 16 40 Neder
landsche tijd op golflengte 16.88 m.
Sieun pluimveehouderij in 1938
De minister van economische zaken heeft,
naar wij van bevoegde zijde vernemen,
besloten ook in 1938 aan pluimveefok
kers en houders Van vermeerderings-
bedrijven steun te verleenen. Behoudens
enkele kle:ne wijzigingen is deze regeltné
geUik aan die, weTke in 1937 heeft ge
golden. Slechts is het steunbedrag voor
kuikens door fokkers aan houders van
Verwachting tot morgenavond!
DE BILT; Zwakke tot matige wind
uit Z. richtingen, nevelig tot zwaar be
wolkt, weinig oi geen neerslag, tempera
tuur om het vriespunt, in het Noordoos
ten, overigens dooi.
UKKEL: matige Z. tot Z.W. wind, be
trokken en nevelig, tijdelijk regen of mot
regen, stijging ,der temperatuur, alge-
meenen dooi. Nachtelijk temperatuur-
minimum van 1 tot 5 graden.
Do 23 Dec. Zón op: 8 h 10; onder 15 h
47. Licht op: 16 h 17. Maan op: 23 h 38;
onder: 10 h 58. L.K.: 24 Dec.
o
Koog- en Laagwater te VHssisgeni
December.
Laagwater.
10.10 22.19
11.03 23.07
11.54 23.55
Wemeldiagei
Laagwater.
11.09 23.27
12.02
0.17 12.53
en Domburg
38 min. later
Di.
Wo.
Do.
Hoog-
21
22
23
Hoogwater.
3.19 15.54
4.11 16.46
5.05 17.40
en Laagwater te
December.
Hoogwater.
Di. 21 5.24 17.51
Wo. 22 6.11 18.36
Do. 23 6.59 19.25
Westkapeile is 28 min.
23 min. vroeger; Veere
(S springtij).
vermeerderingsbedrijven afgeleverd, ver.
laagd van f 0.15 tot f 0.12 per kippen-
kuiken en van 0.36 tot 0.15 per vrou
welijk eendenkuiken.
De regeeringspersdienst meldt:
De voorbereidende werkzaamheden
tot invoering van de pachtwet zijn op
het departement van justitie en econo
mische zaken in vollen gang. De colle
ges van Gedeputeerde Staten zullen één
dezer dagen het verzoek ontvangen, om
van advies te dienen over de samenstel
ling van de pachtkamers.
Ook ten aanzien van de pachtbureaux
zijn de beslissingen in voorbereiding.
Het ligt in het voornemen, per provincie
slechts één pachtbureau te erkennen.
De mogelijkheid tot afwijking van de
provinciale grenzen wordt echter open
gelaten.
De beoogde territoriale indeeling der
pachtbureaux brengt mede, dat de tot
standkoming ervan niet aan het toeval
kan worden overgelaten. Intusschen zal
de regeering zich daarbij zooveel moge
lijk op den achtergrond houden. De bu
reaux hebben immers de bestemming de
maatschappelijke organisaties, welke
daarvoor in aanmerking komen, in de
gelegenheid te stellen, zelfstandig aan
de uitvoering van de pachtwet mede te
werken. De regeering wenscht, dat dit
beginsel reeds bij de oprichting der
pachtbureaux tot uitdrukking komt. Zij
heeft dientengevolge de drie centrale
landbouworganisaties verzocht de orga
nisatie van de pachtbureaux ter hand te
nemen. Aan dit verzoek verbond zij den
wensch, om bij de oprichting dezer bu
reaux ook de organisaties, die de alge
meene belangen van den gronde'gendom
bevorderen, in het overleg te betrekken.
Hieraan is gevolg gegeven en met de
voorbereidende werkzaamheden werd
een aanvang gemaakt.
De keuze is op de centrale landbouw
organisaties gevallen, omdat deze de
beroepsbelangen van den landgeburiker
als zoodanig behartigen, onverschillig
hi welke betrekking hij tot den door
hem bewerkten bodem staat. Verwacht
mag worden, dat zij er in zuilen slagen
het maatschappelijk element bij de uit
voering van de pachtwet tot gezonde
ontwikkeling te brengen.
De aan de pachtbureaux toekomende
zelfstandigheid zal niet onbegrensd kun
nen zijn. De regeering zal er door het
houden van toezicht voor waken, dat
het doel en de grondslag van de pacht
bureaux ongerept blijven en misbruiken