GOISCHE COUBAMT£
Lumière
BINNENLAND.
WEERBERICHT.
Dec.;
NUMMER 285.
TWEE BLADEN.
VRIJDAG
3 DECEMBER 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
Inzake de West-Brabanders
en de Zeeuwen.
De toestand van Prins Bernhard.
ZEELJm
MIDDELBURG.
ZUID-BEVELAND.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN W.D.
B.M.W.
B.M.W.'s v.af f495
C. DE LEEUW ffiWiRU
Vr.
Za.
Zo.
De eerste
natrium-verlichting
Gebr. Kunst v.h. Wolders
I
Dec-f-
0.00 h,
,Opge-
h.ZO
3-DI 7
„Ein.
1. ZO
Sursu®
:ref. K>
ir t.b v-
rts" te
ol.
14.00
chakenï
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent-
scbap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bg contr. roor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
CSMWK3WI
Familieberichten en dankbetuigingen I7
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
Dc Zeeuwen staan op uitsterven, maar
geen nood.... het „sterke ras" der
Westbrabanders staat, even edelmoedig
als geloofsijverig, voor de deur des
Kreekrakdams: zij zullen onze
landouwen herbevolken en onze provin
cie, en passant, weer Roomsch-Katho-
liek maken (zooals 't behoort) en dus
doende komt alles weer op z'n pootjes
terecht, tot heil en voordeel van heel
Nederland, van Zeeland in de eerste
plaats, en van de Roomsche sterk-rassi-
ge Westbrabanders nog een klein beetje
ook. Zoo ongeveer ziet ir. Juten van het
dagblad „De Avondster" te Bergen-op-
Zoom de zaak.
Wij hebben in een vorig' artikel reeds
doen blijken, dat dit uitsterven nog wel
een paar weken den tijd heeft en dat
er in elk geval, dunkt ons, niet zoodani
ge reden tot ongerustheid bestaat als
men elders wel meent al worde de
beteekenis van het probleem daarmee
op zichzelf niet ontkend.
Maar gesteld nu eens, bij wijze van
werkhypothese, dat de meer zwartgal-
ligen t.a.v. den Zeeuwschen bevolkings
im toestand wèl gelijk hadden, en dat dus
immigratie, ruime toevoer van versch
bloed, wèl noodzakelijk zoude zijn. Zou
het dan geheel buiten alle quaesties
van godsdienstigen aard of voorkeur om
nu toch wel zóó opgelegd wensche-
lijk zijn dit nieuwe, versche bloed uit dat
fenomenale ras der West-Brabanders
te betrekken, als „De Avondster" ons
wil doen gelooven?
Dit is niet alleen een vraag van quan-
titeit, maar ook, en niet minder, dunkt
ons, van qualiteit, niet alleen een van
hoeveelheid, maar ook een van hoeda
nigheid.
Hoe staat het nu hiermede?
In de Nederlandsche Crimineele Sta
tistiek, (uitg. Centraal Bur. v. d. Stat.)
zijn de meeste gegevens helaas niet ge
splitst naar provincies, zoodat verge
lijkingen hier niet overal onmiddellijk te
trekken zijn. Maar toch wel een enkele.
Zoo vinden wij bv. in de tabel over de
toepassing der Kinderwetten,
dat relatief en absoluut het aantal schul-
digverklaarden van 10 t/m 17 jarigen
leeftijd in 1933'35, in Z e e 1 a n jij
het laagst was van heel
Nederland; per 10.000 van de
bevolking van gelijken leeftijd bedroeg
het aantal schuldigverklaringen voor
Noordbrabant in die drie jaren
onderscheidenlijk 121518 en voor
Zeeland 11912.
Uitvoeriger gegevens vinden wij ech
ter in een kortgeleden verschenen stu
die van mr. L. Drukker, „De Sexueele
Criminaliteit in Nederland" (Dl. VIII
van de Strafrechtelijke en Criminologi
sche onderzoekingen). Het achtste en
negende hoofdstuk van dit boek bevat
ten belangwekkende gegevens van ver
gelijkend onderzoek.
T.o.p. 86 komt een kaart van Neder
land voor, waarop het totaal-aantal ze
dendelicten per 100.000 mannelijke in
woners in verschillende gebieden wordt
voorgesteld. Met de Haarlemmermeer-
streek, Hollands Noorderkwartier en
twee Drentsche streken staat Zee
land hier bovenaan (1117
per 100.000); het zwartste stuk na Lim
burgs mijnstreek is Brabants westelijk
industriegebied (46 pter 100.000), ver
volgens West-Brabant (3639 per
100.000) en dan 't aan Zeeland grenzen
de deel van Brabant (3334 per
100.000).
T.o.p. 90 vinden wij een soortgelijke
kaart, vermeldende het aantal delicten
door jongens van 10 t/m 17 jaar gepleegd
in 1921'30, per 10.000 jongens.
Zeeland blijkt ook hier weer met min
of meer overeenkomstige streken bo
venaan te staan (ten hoogste 1 per
10.000) terwijl de drie genoemde West
Brabantsche gebieden erg laag in de no
teering staan (2/43 per 10.000).
Het slot van 't achtste hoofdstuk de
zer studie vangt aldus aan (p. 107): „Het
„valt op, dat in Noord-Brabant
„het aantal gepleegde delicten relatief
„grooter is dan elders, terwijl in deze
„provinciemeer echtscheidingen en
„scheidingen van tafel en bed plaats
„vonden dan elders, en bovendien in de
„ze katholieke provincie zeer veel groo
tje gezinnen voorkomen en het
„aantal ongehuwden verhoudingsgewijs
„grooter is dan in niet-katholieke dee-
„len van het land."
Voorzoover in de criminaliteit een
hoedanigheidsbepalende factor gezien
kan worden geven de niet alzijdige
maar toch wel belangwekkende cij
fers waarover wij de heschikking kon
den krijgen, nu al niet direct reden om
met hartstochtelijk verlangen uit te zien
naar den komenden opmarsch der Room
sche Brabanders.
De criminaliteit, met name de sexu-'
eele criminaliteit, kan min of meer een
indruk geven omtrent den zedelijken
aard eens volksdeels; hoe staat het nu
echter met den verstandelijken
aard dezer fameuze Brabanders?
Ook hieromtrent zijn uitstekende ge
gevens beschikbaar.
Het Centraal Bureau voor de Stati
stiek heeft nl. in 1935 (bij Wolters, Gro
ningen) uitgegeven een studie omtrent
de intelligentie-verhou
dingen in Nederland. Deze om ve
lerlei reden bijzonder interessante stu
die geeft ons ook hier wel een en ander
ter geruststelling (voor ons Zeeuwen) ter
overdenking (voor al te heetgebakerde
Westbrabanders).
Een statistiek voordeel dezer studie is
hierin gelegen, dat zij met reeds geselec
teerd materiaal werkt. Zij berust nl. op
breed intelligentie-onderzoek van r e -
c r u t e n doch met uitschakeling der
van-te-voren afgekeurden. Dit betee-
kent dus, dat aan de intelligentie ver
schillen die bij dit voor-geselecteer
de materiaal optreden, groote waarde
gehecht mag worden. Ook het getal der
„getesten" (bijna 27.000) is ruimschoots
voldoende.
Op p. 29 vinden wij dan een overzicht
van de provinciën naar het in
telligentiegemiddelde. Bovenaan staan
Noord- en Zuid-Holland, met resp. 93,4
en 91,3; dan volgt Utrecht met 89,1,
daarna komt Zeeland met 82,5.
Vervolgens Overijsel, dan Groningen,
Gelderland, Friesland, Drenthe, Lim
burg.... en als hekkensluiter Bra
bant met 70.7!
Evenwel: op deze cijfers is natuurlijk
de groote-stadslucht nog eenigszins van
invloed. Die invloed is in Zeeland
geringer dan elders, bv. in Brabant. Op
p. 28 vindt men dezen invloed uitgescha
keld, door vergelijking der intelligentie
gemiddelden van de groepen der kleine
gemeenten binnen elke provincie. Dan
staat Zeeland heelemaal boven
aan, Noordbrabant heelemaal^
onderaan de lijst!
Volstaan wij nog met deze zinsnede
uit de Samenvatting van de uitkomsten
van dit onderzoek (p. 65): „Wat de ge
ografische verdeeling betreft: zonder
eenigen twijfel zijn Noord en Zuid-Hol
land, benevens Zeel and, de in
tellectueel gunstigste
provincies, waarbij zich Utrecht
en Overijssel als zeer goede aansluiten.
Limburg en Noordbrabant daar
entegen zijn de meest ongun
stigehet laagste intelligentiepeil
heeft 's-Hertogenbosch met omge
ving".
Laat ons het hier bij laten.
We hebben ons werk ditmaal niet met
vreugde opgeknapt. Wij hebben per
soonlijk onderscheiden goede en zeer
gewaardeerde vrienden onder ide
roomsch-katholieke Brabanders. Hun
bonhomie, hun vriendelijkheid en harte
lijkheid en gemoedelijkheid en gastvrij
heid zijn evenzoovele menschelijke deug
den, waarvoor wij de waardeering heb
ben die ze verdienen.
Ook de ontwikkeling der dingen op
politiek en economisch gebied zien wij
met gelaten berusting aan: het komt in
't einde toch al zoo als 't komen moet.
Als reeds eerder gezegd: anti-papis-
me als zoodanig is ons bij dit alles
vreemd*) al zal een zeker polit;ek-eco-
nomisch ultramontanisme, mocht het
acuut worden, ons zeker op de bres vin
den. ^Maar: de Roomsche landgenoot is
ons in geen enkel opzicht minder dan
de niet-Roomsche.
Als wij dus in het vorenstaande enkele
harde dingen over Brabant hebben moe
ten stellen), die den Brabanders mis
schien niet prettig in de oor en zullen
klinken: dat zij het den man verwijten,
die in dat Bergen-op-Zoomsche courant
je de zaak aan het rollen bracht en niet
ons, die slechts handelden volgens de
bekende versregels uit de chanson bur
lesque:
Cet animal est trés méchant
Quand on l'attaque, il se défend!
De lichtgeloovigheid wapent en on
derhoudt dei troepen, die in dienst
van den laster en de kwaadsprekend
heid treden.
De particuliere secretaris van Z. K.
H. Prins Bernhard, jhr. mr. C. Dedel,
verstrekte hedenochtend te 10,10 uur
het volgende communiqué:
„Prins Bernhard heeft een rustigen
nacht gehad".
DE NIEUWE CHEF VAN DEN STAF
VAN HET VELDLEGER.
Luitenant-kolonel van den generalen
staf A. H. Schimmel, hoofd van de sec
tie B (technische dienst) van het hoofd
bureau van den generalen staf, zal wor
den benoemd tot chef van den staf van
het Veldleger, welke functie door het
overlijden van kolonel Van Santen was
open gekomen,
Majoor V. E. Wilmar, chef van den
staf van de Ie divisie, zal worden be
noemd tot hoofd van de sectie B van
het bureau van den generalen staf.
Besmettelijke ziekten,
In de week van 21 tot en met 27 Nov,
1937 kwamen in onze provincie 3. geval
len van roodvonk voor, nl. één in ieder
der gemeenten Oost- en West-Souburg,
Schoondijke en Hulst,
EEN GELUKKIGE.
Hedenmorgen is alhier bericht ont
vangen, dat de hoofdprijs van de verlo
ting uitgaande van de Hora, vereeniging
van Ambtenaren, gevallen is op de al
hier verkochte loten en bleek dat de
heer J. M. de Koning, ambtenaar bij de
N.V. P.Z.E.M. en wonende te St Laurens
de gelukkige eigenaar van een automo
biel is geworden.
In Europa aangekomen de Oost
Indisch ambtenaar met verlof, ir. P. N.
Hackenberg, landbouwkundige.
A.s, Maandag om 11,15 uur vm,
zal op het Molenwater voor 't front
van den troep worden uitgereikt het
onderscheidingsteeken wegens langdu-
rigen dienst als officier met het cijfer
XV aan den eersten luitenant der m l,
adm. J'j A. J. van Spronsen van dé
S. D. O. A.
De uitre king zal geschieden door
den luitenant-kolonel G. Berghuijs,
commandant van de S.D.O.A. rJaarna
zal de zilveren medaille voor 24-jarigen
trouwen dienst worden uitgereikt aan
den sergeant-kok G. de Boer van de
S.D.O.A., eveneens voor 't front van
den troep.
Ook deze uitreiking zal door den
commandant S.D.O.A. geschieden.
OUDELANDE. Donderdagavond ver
gaderde de plaatselijke afdeel'ng van
het Groene Kruis onder voorzitterschap
van den heer C, Douw. Opgekomen
waren 41 leden. De begrooting voor
1938 werd vastgesteld met een Bedrag
,aan ontvang en uitgaaf van f 650, met
een post van onvoorzien groot f 158.
De heer C. Douw werd als bestuurs
lid herkozen, terwijl in de plaats van
A. Remijnse, d;e wegens gevorderden
leeftijd niet meer in aanmerking wensch-
te te komen, gekozen werd A. W. Nieu-
wenhuize. De voorz. bracht namens de
vereeniging dank aan den heer A. Re-
miinse voor al hetgeen hij in het be
lang v.an de vereeniging heeft gedaan.
De gemeentegeneesheer A. Folmer
uit Dr ewegen heeft zich bereid ver
klaard een cursus te geven voor eer
ste hulp bij ongelukken.
Eén duidelijke aanwijzing, dat wij
hier geen roomsch en niet-roomsch te
genover elkaar stellen, is dunkt ons toch
ook wel, dat wij bij de gunstige
criminaliteits- en intelligentiecijfers voor
Zeeland (natuurlijk) het roomsch-
katholieke deel der Zeeuwsche bevol
king (plm. 18 hebben meege
teld, evenzëer als wij bij de hoogst
ongunstige Brabantsche cijfers
ook de (plm. 15 niet-roomsche Bra
banders gelijkelijk gewicht in de schaal
deden werpen.
YERSEKE. Naar wij vernemen is
,aan de Zeeuwsche mosselvisschers de
vergunning om mosselzaad te halen
van de Waddenzee (die slechts duurde
tot 16 Dec. a.s..) voor onbepaalden tijd
verlengd.
Dit wordt voor menigen schipper, die
over een groote boot beschikt en in zijn
eigen mosselbedrijf geen werk heeft 'n
mooie verdienste. Het zaad is van uit
nemende kwal teit en wordt veel "ge
vraagd. Was voorheen z,aad van de
Belgische hoofden het meest gewensch-
te, dit is nu niet meer het geval. Ten
eerste is de kwaliteit van de volwassen
mossel van de Wadden beter en ten
tweede is dit zaad veel regelmat ger
van grootte. Dit klemt te meer daar
voor leveranties aan het Centraal Ver
koopkantoor zeer veel prijs wordt ge
steld op een uniforme grootte en dit
van het Waddenzaad wordt verwacht.
De prijs van het Belgische hoof den
zaad is ongeveer f 1,50 per 100 kg; het
Whddenzaad van f 1,75f 2.
WAARDE. Ook alhier komt op een
hofstede onder 't vee een geval van
mond- en klauwzeer voor.
WEMELDINGE. Met ingang van 1
Dec, 11, is tot sergeant in actieven
dienst bij de genie te Utrecht benoemd
de heer P. van Dalen, alhier.
-
AARDENBURG, Donderdagmorgen
is op den Eedeweg alhier, de hr. R B.
met een huurauto tegen een boom ge
reden met een snelhe d v.an ongeveer
40 km. Volgens den chauffeur was de
oorzaak van het ongeluk te wijten aan
een kuil in den weg.* De auto werd
zwaar beschadigd. De heer B, kwam
met den schrik vrij.
EEN VOS.
EEDE. Den laatsten tijd werden er
te Eede geregeld hier en daar kippen
en konijnen vermist. Van de daders was
geen spoor te ontdekken. Woensdag
middag bemerkte de landbouwer C. C.
echter dat er een vos in de nabijheid
van het k ppenhok liep. De achtervol
ging die hij instelde lever'de geen re
sultaat op. Het dier vluchtte in de
richting van de grens, waar het op en
kele plaatsen tamelijk boschrijk is, en
nogal veel zandgrond voorkomt. Na
tuurlijk krijgt Reynaard nu van alle
verdwenen konijntjes en kippen de
schuld.
SCHOONDIJKE. In hotel „De
Zwaan" alhier had Donderdag de open
bare eindles plaats van de in het laatst-
verloopen jaar aldaar gehouden, van de
Z.L.M. uitgaande landbouwhuishoudcur-
sus. De belangstelling was buitengewoon
groot, immers behalve het bestuur van
Ceres" en afvaardiging van het dage-
Iijksch bestuur der Z.L.M. waren daar
ook B. en W. van Schoondijke, vele
ouders van leerlingen, oud-leerlingen en
tal van dames, leden van „Ceres" enz.
Later kwam ook de voorzitter der Z.L.
M. mr. P. Dieleman.
Nadat de belangstellenden de ten
toonstelling hadden bezocht van het
werk der leerlingen, die gehouden werd
in de landbouwschool, werd een aan
vang' gemaakt met de eindles.
Een openings- en welkomstwoord
werd gesproken door mevr. Van Cruij-
ningen, voorzitster van de commissie
van toezicht, waarna de ondervraging
der leerlingen begon door de leerares
mej. Komen over behandeling van de
wasch, het verduurzamen van levens
middelen enz. om opgevolgd te worden
door den heer Van Dijk, die trachtte te
weten te komen, wat de leerlingen van
de behandeling van melk, bestrijden van
bacteriën, behandeling van vruchtboo-
men en bestrijding der ziekten daarop,
alsmede van dahlia's en de kweek der-
zelve.
Ondertusschen was mr. P. Dieleman
ter vergadering gekomen, die nu zou
"overgaan tot het uitreiken der diplo
ma's. Op zijn bekende, prettige wijze
hield deze spreker een causerie over
het landbouwhuishoud-onderwijs, dat
volgens hem eigenlijk nog maar in de
kinderschoenen staat; deze cursus is
nu afgeloopen, maar reeds staan er ver
scheidene leerlingen gereed voor den
volgenden cursus. Een dergelijke cur
sus zou eigenlijk een paar jaren moeten
duren, moet uitgebreid worden, ja moet
eigenlijk primair worden. Alle kleine
cursussen zijn overbodig, zoolang een
landbouwhuishoudcursus niet is voorge
gaan; al die kleine cursussen moeten
daarop volgen. Spreker hoopte, dat men
slaat het wereldrecord
met 279 K.M. per uur.
geen kettingen,
compleet met teller.
(Ingez. Med.)
Verwachting tot morgenavond;
DE BILT: Meest matige O. tot N.
wind, zwaar bewolkt met tijdelijke op
klaring, kans op regenbuien, iets kou
der.
UKKEL: Matige wind uit Z.O. richtin
gen, later misschien vrij sterke wind uit
N. richting, zwaar bewolkte tot betrok
ken hemel, bij tusschenpoozen regen,
matige temperatuur.
Za. 4 Dec. Zon op: 7 h 52; onder: 15 h
48. Licht op: 16 h 18. Maan op: 9 h 01;.
onder: 17 h 07. E.K. 11 Dec.
Hoog- en Laagwater te Vlissingent
December.
Hoogwater. Laagwater,
Vr. 3 S 1.19 13.39 7.48 20.03
Za. 4 1.56 14.12 8.25 20.37
Zo. 5 2.26 14.46 8.59 21.11
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge;
December.
3 S
4
5
Hoogwater.
3.15 15.32
3.53 16.05
4.23 16.38
Laagwater.
8.49 21.07
9.26 21.42
10.00 22.17
in Middelburg werd aangebracht door
Electro- en Radio Technisch Bureau
Middelburg - Tel. 247 - Langedelft
V: (Ingez. Mjpd.)
dit hier zal nastreven. Spr. wees vervol
gens op de positie der vrouw door alle
eeuwen heen; er worden thans heel
andere eischen gesteld aan de vrouwen,
en meisjes, aan de toekomstige moeders.
De moeders moeten degelijk zijn en zich
kunnen aanpassen aan de veranderde
tijdsomstandigheden. Het huishoudon-
derwijs dient om de vrouw meer tech
nisch te ontwikkelen. Met toepasselijken'
lof, waar de behaalde punten daartoe
aanleiding gaven, reikte mr. Dieleman
hierna het diploma uit aan de dames:
C. Becu, L. Boerjan, D. Dieleman, M. de
Feijter, Irma A. van den Hemel, S. S. E.
Lako, M. A. Leenhouts, S. J. van Liere,
S. A. van der Slikken, M. Verhage, M.
F. Verstraete, S. A. Wilschut, W. Wis
se en J. M. Wijffels.
De heer Dieleman bracht daarop dank
aan het gemeentebestuur van Schoon
dijke voor de medewerking en aan de
commissie van toezicht, die steeds on
vermoeid van bare belangstelling had
doen blijken.
De heer Van Roosevelt, burgemeester
zei, dat het gemeentebestuur geen
oogenblik had geaarzeld om deze les bij
te wonen, immers de hoffelijkheid en
gastvrijheid leggen het gemeentebestuur
den plicht op tegenwoordig te zijn. Bij
B. en W. bestaat ware belangstelling
voor dit gebeuren en spr. drukte de
hoop uit, dat dit traditie zal worden.
Zoo'n openbare eindles is zoo aantrek
kelijk, dat steeds een schare belangstel
lenden uit de streek komt en het doet
het gemeentebestuur genoegen de bloem
der Z. VI. vrouwen hier te mogen ont
moeten. De burgemeester eindigde met
een extra woord tot mej. Komen en
den heer Van Dijk en met een geluk-
wensch tot de gediplomeerden. Mevr.
Van Cruijningen deed als de heer Van
Roosevelt, ook zij sprak de leerares en
den leeraar toe om daarna de gediplo
meerden te feliciteeren, die ze tevens
aanzette om nu zich aan te sluiten bij
„Ceres". Voor de gediplomeerden sprak
mej. Nanda Wisse vriendelijke woorden
van dank.
Hierna werd de thee gediend en kwam
St. Nicolaas in hoogst eigen persoon
