BINHENLAMD..
REOHTSZMEH.
WEERBERICHT.
ZEELAND.
NUMMER 284.
TWEE BLADEN.
DONDERDAG
2 DECEMBER 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
Uitsterven,
of Verroomschen
De toestand van Prins Bernhard.
PI RITUS THEELICHTJE
Verbrujk: slechts één
vijfde cent per uur
MIDDELBURG.
GOES.
twiortttl*
ELBURG5CHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg e*
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
22* GOESCHE COUBANT^
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 17
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
ii
Gisteren wijdden wij eenige aandacht
aa* een in het a.r. dagblad „De
Standaard" verschenen beschouwing
van heur Zeeuwschen briefschrijver,
waarin deze de verschillende aanzichten
van onzen bevolkingstoestand critisch
waardeerde, en daarbij, op grond van
juiste cijfers, tot niet al te vroolijke slot
som kwam.
Bij deze rustige beschouwing steekt
wel zeer ongunstig af de wapenkreet,
waarmede ir. Juten, de hoofdredacteur
van het te Bergen-op-Zoom verschijnen
de Roomsche dagblad ,,De Avondster",
in zijn courant de aanstaande ver
overing onzer provincie door het
„sterke ras der katholieke
Brabanters "inluidt.
Ziehier het voornaamste van den in
houd dezer schallende Roomsche fan
faronade:
....„Zeelandis een uitster
vende provincie. Het zal geen 5 jaar
meer duren als het zo doorgaat of
de Zeeuwse bevolking, die tot nu toe
het geringst in aantal toeneemt, zal we
zenlijk in bevolkingsaantal dalen....
Dat moet ons katholieke West-Braban-
ters tot nadenken stemmen. Wij,
katholieke, West-Brabanters hebben nu,
zoals vroeger een voortdurende aanra
king met de Zeeuwen. In karakter en
aanleg hebben wij ook punten van over
eenkomst en daaruit is te verklaren dat
wij met de Zeeuwen goed kunnen op
schieten.
Zeeland is, wat de grondcultuur be
treft, 'n der rijkste provincies (vroeger
terecht wel eens genoemd, de g r a a n-
schuur van Nederland).
Uit een economisch oogpunt zou het
dus niet nodig zijn dat Zeeland een uit
stervende bevolking heeft. Toch zijn ook
de economische verhoudingen daar een
der oorzaken van de uitstervende be
volking. Zeeland bestaat bijna geheel
uit een oer-practische landbouwbevol
king, die aan de in de landbouw werk
zame arbeidersbevolking
zo goed als geen economische ruimte liet
en de daar groeiende grote huisgezinnen
tot emigratie drongreeds lang voor
1914 een bekend verschijnsel.
Die landbouwbevolking lijdt aan i n-
teelt.... gevolg kleine huisgezinnen
en veel zwakzinnigen.... denk aan het
grote Zeeuwse krankzinnigengesticht
„Vrederust" te Bergen op Zoom!
Ook weer economisch gezien komt
dat de Patricische Zeeuwse bevolking
naar eigen inzicht ten goede. Immers,
daardoor kunnen de grote boerderijen
in eigen familie blijven. Dat daardoor de
tijden naderen dat die families uitster
ven.... zullen zij tot hun schande te
laat bemerken.
Maar jnist daardoor komt er voor on
ze rijke West-Brabanters een taak:
in de bel gekomen boerderijen te kopen.
[Vetdruk van ons. Red. M.C.]
Wij, katholieke, Brabanters vormen
een sterk rasdank zij ook onze
grote huisgezinnen. Wij kunnen dus zeer
goed emigreren en daarmee het katho
lieke bevolkingspercentage van Zeeland
vergroten. Wij kunnen dus niet alleen
een economische daad verrichten, die
Zeeland en daarmee ons geheele land
ten goede zal komen, maar ook het Ie-
kenapostolaat in Zeeland versterken;
waardoor eindelijk eens Zeeland op de
weg geplaatst zal worden om weer ka
tholiek te worden. Is dat geen mooie
taak?"
„De publieke opinie ziet het uit-
s ervende Zeeuwse ras, ziet de samen-
ang van Zeeland met Westelijk Noord-
de mogelijkheden om èn
land J11180*1 ®n godsdienstig daar in Zee-
te bereikJn"10nginë C" ®en vernieuwin£
l?.1. zo.7er "De Avondster".
ij zul en er niet veel van zeggen.
P®Plsme_ is ons vreemd, mensche-
iijk en wijsgeerig beschouwd achten wij
het anti-papisme al evenzeer gelijk het
anti-semitisme foutief: ons is de eene
mensch als mensch even lief als de an
dere, en des eenen oprechte geloofsover
tuiging eerbiedigen wij evenzeer als des
anderen andere overtuiging.
Het is dus voorzeker niet uit eeni-
„enei anti-papistisch gevoel of inzicht,
wanneer wij onze felle verontwaardiging
öen^ °Vjr ^en toon' die hier aangesla-
on?vm,°r?' °V,er het in "De Avondster"
pacifin schaamtelooze krijgsplan tot
Pacifique penetratie, teneinde die mee-
De particuliere secretaris van Z. K.
H. Prins Bernhard, jhr. mr. C. Dedel,
verstrekte hedenochtend het volgende
communiqué
Deze nacht heeft meer slaap gegeven
dan de vorige, de hoofdpijn wisselt,
doch neemt in het algemeen af.
Prins Bernhard heeft met genoegen
zijn ontbijt genuttigd. De algemeene toe
stand blijft bevredigend.
Hofjager v, d. Spek heeft buiten de breuk
van zijn knieschijf geen stoornissen van
eenig belang. Ook hij heeft goed gesla
pen.
DE 'HERTOG HENDRIK".
Hr. Ms. pantsersch p „Hertog Hen
drik", onder bevel van den kapitein
luitenant ter zee L, F. Klaassen, is op
1 December van Ponta Delgada i(Azo-
ren) vertrokken.
DE JUBILEUMSTICHTING VAN HET
LEGER DES HEILS.
Onder groote belangstelling van auto
riteiten en geïnteresseerden is Woens
dagmiddag te Hilversum huize „Avond
zon", het nationale geschenk aan het
Leger des Heils, ter gelegenheid van zijn
50-jarig jubileum, op officieele wijze ge
opend door den minister van binnen-
iandsche zaken, den heer H. van Boeyen.
NED. HERV. RADIO OMROEP.
Het hoofdbestuur van de N.H.R.O. is
naar ons wordt medegedeeld als
volgt samengesteld:
Ds. A. J. van Rennes, Strijen, (voor
zitter); ds. Joh. W. Groot Enzerink, Lei
den; dr. W. Jansen, Goes (penningm.);
mr. J. J. J. van Kluyve, Meppel; ds. D.
Louwerse, Kamperland; P. van Ooyen,
Middelburg; F. J. G. Schouten, Amstel
veen; Aug. C. v. d. Walle, Haarlem; dr.
J. v. d. Warf, Groningen; ds. G. van
IJperen, Waterlandkerkje en A. Bou-
man, Buitenruststraat 1, Leiden (secre
taris).
De reis der onderzeebooten O 12
en O 14.
De groep onderzeebooten, bestaande
uit Hr. Ms. O 12 en O 14, onder bevel
van luitenant ter zee le klasse H, C, W.
Moorman, is op 1 December vertrok
ken van St. Jean de Porto Rico naar
Ponta Delgada.
DE PENSIOENEN VAN HET
SPOORWEGPERSONEEL.
In een dienstorder, welke hedenavond
of morgen ter kennis zal worden ge
bracht van het spoorwegpersoneel, deelt
de directie van de Nederlandsche Spoor
wegen over de eventueele intrekking
van de korting van 10 procent op de
pensioenen mede, dat van haar ten aan
zien van de pensioenen geen enkel voor
stel verwacht moet worden.
VERKOOP VAN VLEESCH DOOR
LANDBOUWERS.
In een circulaire aan de burgemees
ters, heeft de minister van binnenland-
sche zaken in verband met de beschik
king van den minister van economische
zaken inzake toepassing van de vesti
gingswet kleinbedrijf 1937 ten aanzien
van het slagersbedrijf medegedeeld, dat,
naar gebleken is, sommige burgemees
ters van meening zijn, dat voor het zgn.
„uitponden" (verkoop van vleesch door
landbouwers) geen vergunning vereischt
is, zooals huns inziens het uitponden zon
der meer veroorloofd is.
Deze opvatting wórdt door den minis-
rendeels zwakzinnige Zeeuwen zoo spoe
dig mogelijk door het „sterke ras" der
Roomsche Westbrabanders te vervan
gen, zoo als men een minderwaardigen
veestapel afslacht en nieuw vee, van be
ter ras, gaat aankoopen en aanfokken!
Men keere de zaak eens om, en men
vrage zich af: als bv, sociaal-democra
ten, of liberalen, eens een gelijksoortig
vertoog ten aanzien van een Roomsch
gewest hadden opgezet, welk een keel
zouden dan blaadjes als „De Avondster"
opzetten.... Men zou hun schreeuwen
tot ver over den Kreekrakdam hebben
kunnen hooren!
Maar geldt de regel van christelijke
naastenliefde, die op het „Gij zult Uwen
naaste liefhebben gelijk uzelve" doet
volgen het „wat gij niet wilt, dat U ge
schiedt, doet dat ook eenen ander niet!"
dan niet voor de hoofdredactie van
„De Avondster"?
De hoogste volmaaktheid bestaat
in het nakomen van de gemeenschap
pelijke plichten op een volmaakte
wijze.
ter van economische zaken geenszins ge
deeld.
Het uitponden d.i. het zonder van
het slagersbedrijf een beroep te maken
van tijd tot tijd slachten van een enkel
stuk vee en het verkoopen van het
vleesch moet geacht worden te val
len onder artikel 1 der vestigingswet
kleinbedrijf 1937,
Hetgeen de betrokken personen, zgn.
uitponders, doen, is dus wel degelijk te
beschouwen als het „vestigen" in den
zin van de wet van een zij het dan
ook primitieve „inrichting", waarin
het bedrijf i.e. het slagersbedrijf wordt
uitgeoefend.
NEDERI.ANDSCH-TURKSCH
HANDELSVERDRAG.
Het Turksche parlement heeft gister
het Nederlandsch-Turksche handelsver
drag geratificeerd
ADRES VAN DE RESERVE-OFFI
CIEREN INZAKE DE DIENST
PLICHT,
De Algemeene vergadering van Ne
derlandsche reserve-officieren heeft aan
de leden van de Staten-Generaal een
adres gezonden in zake het vei'lengen
van den eersten Oefentijd.
In dit adres wordt er op gewezen, dat
het bij de reserve-officieren onwrikbaar
vast staat dat de tegenwoordige oefe-
ningstijd veel en veel te kort is om sol
daten te maken. Maar niet alleen voor de
oefening der manschappen zelve is tijd.
veel tijd nood'g, nog sterker drmgt deze
eisch in het belang van de oefening van
het dienstplichtig kader. Goedgeoefend
kader, berekend voor zijn taak is een
levenskwestie voor iedere weermacht
Niet minder is een langere oefenings-
tijd van de dienstplichtigen noodig' voor
de reserve-officieren, aan wie ir, de su
balterne en ook ten deele in de hoogere
rangen de aanvoering in oorlogstijd is
toevertrouwd.Met hun kennen en kun
i.en staat of valt onze weermacht. Zoo-
als de toestand nu is, ontbreekt de gele
genheid de jonge reserve-officiere i als
zij van de scholen komen, te oefenen.
Er is oefeninggelegenheid noodig met ge
oefende manschappen in grooter of klei
ner verband.
Ten slotte is evenzeer voor de be
roepsofficieren meer tijd van oefening
en het beschikbaar zijn van geoefende
manschappen dringende eisch.
Voor adressante staat op grond van er
varing boven eenigen twijfel, dat ook
bij een oefeningstijd van e'f maanden men
hard, zeer hard zal moeten werken, om
alles te doen opnemen, wat eigendom
moet zijn van soldaat en vooral om een
leger te vormen, een eenheid Geschiedt
zulks, dan zal men als resultaten oog-
zulks dan zal mn al rsultansts-ei'gmeo
sten: le. volled:ge geoefendheid van sol
daat; 2e. verhooging van de bekwaam
heid van het dienstplichtig kader; 3e. de
zekerheid dat de theoretische bekwaam
heid van de reserve-officieren wordt
aangevuld met de volledig practische.
GESCHIL IN DE N. S. B.
Onder de leden van de Natio
nale Werknemersvereniging,
Er is opnieuw herr'e in de N.S.B.
Ditmaal zijn het niet de leiders- aldus
het Volk, doch th,ans zijn het de leden,
van de zgn. Nationale Werknemersver-
eeniging, die in grooten getale u t de
N.S.B.-rijen treden. Alleen in Amster
dam zijn reeds 600 leden van de 1400
leden tellende afdeeling in verzet ge
komen.
Voorzitter en penningmeester van
de afdeeling Amsterdam hebben z'ch
thans ,aan het hoofd van de oppositie
geplaatst; zij weigeren het afdeelings-
kantoor te verlaten, hoewel het hoofd
bestuur den deurwaarder in den arm
genomen heeft om hen te verwijderen.
De Nationale Werknemersvereni
ging werd opgericht 'n navolging van
het Duitsche Arbeidsfront en moest
dienen om die-N.S.B.-ers, die niet tot
de bezittende kl.asse behoorden een
soort vakvereenig'ng te verschaffen.
Daartoe kregen de statuten van die
vereeniging een democratisch tintje,
waarvan in de practijk natuurlijk niets
terecht kwam, .aldus het blad.
In October werd een congres van de
N.W.V. gehouden in een voor de N. S.
B. niet goede stemm'ng. De arbeiders
die lid waren van de N.W.V, in Am
sterdam, waren zeer ontzet, zoo ver
telde men aan het blad, over het ge
beurde op het Blauwe Zand, w,aar ir.
Mussert een arbeider met een zweep
te lijf ging. Dit misnoegen werd ver
achting, toen hij z ch bovendien nog
met allerlei trucjes aan de behandeling
van de zaak door het gerecht poogde
te onttrekken.
Op het congres werd een „financieel
verslag" v.an precies 24 regels lang uit
gebracht, uit niets anders bestaande
dan een vermelding van de kassaldi aan
het begin van iedere maand en een
,aantal posten „algemeene onkosten."
Dit verslag was vergezeld van een rap
port, dat naar den schijn door een
accountant was uitgebracht, doch in
werkelijkheid door een N.S.B.-functio-
nar's was samengesteld.
Op het congres kwam verzet tegen
den gang van zaken en tegen het ont
breken van een financieel verslag,
w.aaruit men de besteding van de gei
den kon zien. Toen de aanwezigen
dachten, dat de besprekingen konden
begienen, werd het congres gesloten.
Onmiddellijk na het congres bedank
ten de penningmeester van het hoofd
bestuur Stolwerk, de voorz'tters van
de afdeelingen Groningen, Den Haag,
Nijmegen, Alkmaar, Haarlem, IJmui-
den, Eichelshoven en Amsterdam, be
nevens de penningmeester van de af
deeling Nijmegen en de secretaris van
de afdeeling Amsterdam.
Deze functionarissen werden, zonder
de leden er n te kennen, door den
voorzitter van het hoofdbestuur, het
nationaal-socialistische Kamerlid Wou
denberg, door gewillige lieden vervan
gen.
De contingenteering van
stikstofmeststoifen.
Gister hielden de kunstmesthandela-
ren vereenigd in de Coöp. Ned. In
koopvereeniging G.A. gevest gd te Nu-,
mansdorp een algemeene vergadering
in 't Oranje Hotel te Breda, ter bespre
king van de ongunstige positie waarin
de handel geraakt is door de Cont'n-
genteering der stikstoffen.
Na uitvoerige discussie's werd be
sloten ai het mogelijke te doen, ten
einde de contingenteering van st'kstof-
meststoffen opgeheven te krijgen om
dat niet alleen zoovele handelaren ern
stig gedupeerd worden door dit stel
sel, doch mede omdat tienduizenden
landbouwers benadeeld worden door 't
betalen van hoogere stikstofprijzen.
DE MOORD TE LEEK.
Verdachten tot zware straffen
veroordeeld.
Het gerechtshof te Leeuwarden deed
vanochtend uitspraak in de roofmoord
zaak te Leek, waarbij C. T., 31 jaar,
W, de B., 41 jaar, beiden exploitant
van een waschinrichting te Groningen
en W. v.an D., 30 jaar, betonwerker te
Hoogkerk, door de rechtbank te Gro
ningen veroordeeld zijn tot respectie
velijk t en, tien en acht jaar gevange
nisstraf,
De procureur-generaal had met ver
nietiging van het vonnis, wegens dief
stal met geweldpleging, den dood ten
gevolge hebbende, en wegens mede
plichtigheid daaraan, tegen :eder der
verdachten vijftien jaar gevangenisstraf
geëischt.
Heden werd C. T. en W. de B. elk
veroordeeld tot twaalf jaar gevangenis
straf en W. van D, tot tien jaar gevan-
gen'sstraf, allen met aftrek v.an voor
arrest.
De verdachten hadden in den nacht
van 1 op 2 December 1936 ingebroken
in een winkelhuis, in gebruik bij C. H.
Reynties en E. A. Reyntjes te Leek.
Zij openden de staldeur met een val-
schen sleutel en wachtten in den st,al
totdat C Reynties. die al'een in h- r
was, zich naar bed zou begeven. De
oude man sliep in de keuken, die aar.
de stal grenst. Een deur tusschen beide
muren werd geforceerd en de mannen
doorzochten het huis. Zij maakten on
geveer duizend gulden buit, alsmede
een bedrag, dat zich in den winkel
bevond. Tijdens het doorzoeken van
het huis, bemerkte Reyntjes onraad.
Hij wilde opstaan, doch, terwijl hij op
den rand van zijn bed zat, werd hij
door het drietal overvallen, achterover
in bed gedrukt en onder hevig verzet
zijnerzijds met een paar touwen vast-1
gebonden ,aan de spijlen van het ijzeren
ledikant. Zijn hoofd werd bedekt met
beddegoed, zoodat hij niet voldoende j
lucht kon krijgen en aan verstikking
of aan hartverlamming overleed, j
(Ingez. Med.)
Verwachting tot morgenavond:
DE BILT: Matige, tijdelijk toenemen
de veranderlijke wind, later uit N, rich
tingen, zwaar bewolkt met tijdelijke op
klaring, waarschijnlijk regenbuien, later
iets kouder.
UKKEL: Vrij sterke tot sterke wind
uit Zuidelijke richtingen, zwaar bewolk
te en tijdelijk heldere hemel, bij tus-
schenpoozen regen, matige temperatuur
met een nachtelijk minimum van onge
veer 5 graden.
Vr. 3 Dec, Zon op: 7 h 51; onder: 15
h 48. Licht op: 16 h 18. Maan op: 8 h
15; onder: 16 h 14. E.K. 11 Dec.
0
Hoog- en Laagwater te Vlissiagem
December.
Hoogwater. Laagwater
Do. 2 0.45 23.00 7.08 19.30
Vr. 3 S 1.19 13.39 7.48 20.03
Za. 4 1.56 14.12 8.25 20.37
Hoog- en Laagwater te Wemeldingei
December.
Hoogwater. Laagwater.
Do. 2 2.38 14.52 8.12 20.32
Vr. 3 S 3.15 15.32 8.49 21.07
Za. 4 3.53 16.05 9.26 21.42
TWEE JUBILEA.
Heden herdenkt de heer L. Louwerse
den dag, dat hij gedurende 25 jaar bij
den reinigings- en ontsmettingsdienst
werkzaam is. Namens het gemeentebe
stuur is hedenmorgen op het kantoor
der reiniging aan den jubilaris de gebrui
kelijke enveloppe met inhoud aangebo
den, terwijl de directeur in den
werkelijken zin den heer Louwerse in
de bloemetjes zette en de werklieden
hem een mooien stoel aanboden.
Een tweede zilveren jubileum viert
heden de heer J. A. de Vos, werkzaam
als boekbinder bij de firma U. F. Auer
en zoon. Hedenmorgen heeft de heer
Auer den jubilaris toegesproken en hem
een geschenk in enveloppe overhan
digd.
DE WINKELSLUITING.
B. en W. hebben goedgunstig beslist
op het verzoek van de samenwerkende
middenstandsorganisaties en besloten
dat op Maandag 6 December alle win
kels tot 11 uur 's avonds geopend mogen
blijven.
HET VERKEER OP HET
NOORDPOORTPLEIN.
De werkzaamheden aan het afbreken
van het gasthuis zijn thans zoo ver ge
vorderd, dat direct gevaar voor de voor
bijgangers niet meer bestaat en het rij-
verkeer weder normaal kan plaats heb
ben dus overeenkomstig de aanwijzin
gen, die aan de lantaarn zijn aange
bracht,
DE VOORUIT.
Buiten onze schuld er was een
drukfout in het ons toegezonden ver
slag meldden wij gisteren, dat de
Zeeuwsche Coöperatieve Broodbakkerij
en verbruiksvereeniging „Vooruit" U.A,
over 19361937 voor de bakkerij 6 en
voor de winkels 4 zal uitkeeren, dit
moet resp, 6% en 4% zijn,
De vluchtheuveltjes.
Hedenmorgen zijn de beide vlucht
heuveltjes op den Dam, die daar voor-
loopig waren gemaakt, weggenomen.
De Oranjevereeniging en de
buurtvereenigingen.
In de vergadering van de Oranje-Ver-
eeniging met de afgevaardigden der
buurtvereeniging op 23 October 1936
gehouden, en waar vertegenwoordigd wa
ren 26 buurtvereenigingen, alsmede van
de Oranje-vereeniging 66 individueele
leden, is het concept-statuten en huis
houdelijk reglement behandeld en, na
breede besprekingen, goedgekeurd en
aangenomen, nadat enkele wijzigingen
waren aangebracht.
Onmiddelijk daarna zijn echter reeds
bezwaren tegen die statuten ingebracht
bij het Bestuur. Speciaal ging het daar
bij over de voor iedere buurtvereeniging