IJrovwcinU
GOESCHE COURANT-
DE .IN DE PIJP.
binnenland.
z wit
Middenstands-
Tentoonstellinkjes.
o?
AA A AR
WEERBERICHT.
NUMMER 273.
TWEE BLADEN.
VRIJDAG
19 NOVEMBER 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
De uitbreiding der weermacht.
Artis wordt met ondergang
bedreigd.
MIDDELBUBGSCHE COURANT
"OkagbiaJ Voor Middelburg, Goes en agexi-
■ehap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. ia Middelburg ea
Sees 18 ct. p. w. Adverteatiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
coatr roor beide veel lager; tar. op aanyr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg
Telefoon: Redactie 269 Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17?
Aangesloten bij bet Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen I—
regels f 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou<
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
i.
Men heeft zoo de laatste jaren in onze
contreien een aantal middenstands- en
aanverwante tentoonstellingen en ten
toonstellinkjes gehad de een met
meer, de andere met minder succes.
Misschien dat deze of gene haren in
richters een batig saldo kan hebben op
geleverd; het is ons niet bekend, maar:
het kan zijn. Dat er andere tentoonstel
lingen en tentoonstellinkjes geweest zijn,
waarbij zulks zeer zeker niet het
geval was, en waarvan er heden ten da
ge nog menige onbetaalde rekening in
menig middenstanderslaadje ligt, is ons
wel van nabij bekend.
Een en ander doet, ten aanzien van
zulke tentoonstellingen, een aantal vra
gen rijzen.
Feitelijk zou de nu volgende vraag het
laatst gesteld moeten worden, maar er
zijn redenen, die hem vóór alles doen
gaan: w i e moet zulk een tentoonstel
ling eigenlijk opzetten en inrichten?
Deze vraag ga voorop, omdat er te
genwoordig een nieuwe broodwinning
in Nederland is ontstaan: die van be
roepsmatige tentoon s t e 1-
lings-organisator.
Wij willen van deze lieden in het al
gemeen geen woord kwaad zeggen: een
ieder heeft het recht om te trachten om
op een eerlijke manier zijn broodje te
verdienen, en wanneer iemand meent
aan het organiseeren van tentoonstellin
gen, nu in Delfzijl en dan in Sluis, mor
gen in Den Helder en overmorgen in
Maastricht, den kost te kunnen ophalen,
dan is dat zijn zaak. Als gezegd: indien
en voorzoover dat op een eerlijke en
fatsoenlijke manier gebeurt, dan is daar
principieel niets tegen in te brengen.
Principieel niet, en van den kant des
mans, die er z'n kostje mee wil verdie
nen niet, welteverstaan. Hij mag in Ne
derland evengoed tentoonstellingen or
ganiseeren, als talhout verkoopen, zil
vervossen fokken, of wat hij maar ver
kiest.
Iets anders is het echter, of de man,
die beroepshalve, gevraagd of o n g e-
v r a a g d, in de plaatsen die hem goed
dunkt, tentoonstellingen wenscht op te
zetten, daartoe met recht de me
dewerking van den middenstand en des-
zelfs organisaties, de autoriteiten, het
publiek en de pers, mag inroepen. Of,
nog duidelijker gezegd want vra
gen staat tenslotte nog vrij of be
doelde middenstanders, overheden e.d.
eenigerlei verplichting hebben, aan de
roepende lokstem dezes tentoonstel
lingsvogelaars gehoor te geven?
Naar onze vaste overtuiging luidt het
antwoord hier: neen!
Allerminst, en integendeel zelfs: naar
ons gevoelen rust in dezen op de over
heid, op de organisaties van belangheb
benden, op publiek en pers, de taak tot
de grootste voorzichtigheid te manen,
en, zoo plannen tot zulk een tentoon
stelling opduiken, zich ter dege af te
vragen, of er daaraan ter plaatse wel
eenige behoefte bestaat, althans, of
aard en omvang der tentoonstelling en
hare adnexa de gegronde verwachting
wekken, dat zij zal slagen?*)
Bij het beantwoorden van deze vraag
mogen de belangen van den, van elders
gekomen, beroepsorganisator, dunkt ons
heelemaal geen gewicht in de schaal
leggen, terwijl ook de eenzijdige belan
gen van plaatselijke lokaliteitenverhuur
ders, caféhouders, en wat dies meer zij,
pas op l allerlaatst in de schaal gewor
pen mogen worden: slechts het midden-
standsbelang en het algemeen belang
mogen hier, dunkt ons, tot maatstaf gel
den.
Het wil ons voorkomen dat, indien
uitsluitend met deze maten in het ver
leden gemeten ware, menige tentoon-
Dat wij dit eerst thans schrijven en
niet vóór de laatstgehouden Middel
burgsche middenstandstentoonstelling
geopend was, vindt zijn oorzaak in het
■f**' dat wij deze zaak niet ten tijde van
e feitelijke voorbereiding dier tentoon-
S 6 jmf ^et houden waarvan in feite
ree s besloten was, aan de orde wil-
en s e len, teneinde niet de kans te
7^Fe u i 3r'n daaraan deelnemende
n ie en door onze actie te schaden.
Wij wachtten derhalve tot die zg. „Ha-
mito was afgeloopen.
Prins Bernhard naar den
wegverkeersdag der K.N.A.C.
Naar wij vernemen, heet Prins Bern
hard het voornemen te kennen gegeven,
de ochtendvergadering bij te wonen van
den op 26 November a.s. door de KN,
A.C. in de groote zaal van den Dieren
tuin te 's Gravenhage te houden wegver
keersdag.
Gift van het prinselijk paar voor de
winterhulp.
Het prinselijk paar heeft den burge
meester van Baarn een gift doen toeko
men als bijdrage in de winterhulpcol
lecte.
VERBINDENDVERKLARING
TEXTIELCONVENTIE.
Naar wij van bevoegde zijde verne
men, heeft de minister van economische
zaken, in antwoord op het desbetreffen
de verzoek van de vereeniging „Neder
landsche texfielconventie medegedeeld,
dat hij in beginsel bereid is de algemeen
verbindendverklaring van het kartel
reglement en de gemeenschappelijke
verkoops- en betalingsvoorwaarden der
cbnventie te bevorderen.
Aan de memorie v.an antwoord der
regeering op het voorloop g verslag der
Tweede Kamer intake de begrooting
van defensie ontleenen wij het volgen
de:
De regeering heeft er bij het ontwer
pen van de maatregelen, welke in de
naaste toekomst ter versterking van de
weermacht zullen moeten worden ge
nomen, naar gestreefd deze te beper
ken tot het strikt noodzakelijke. De
voorgestelde maatregelen beoogen dan
ook uitslu tend, om de weermacht in
zoo kort mogelijken tijd op een zoo
danig peil te brengen, dat een redelij
ke waarborg wordt verkregen voor het
vervullen van de taak, welke haar in
verband met de defensie doelstelling
kan worden opgedragen.
Gezien den toestand op financieel
geb ed acht de regeering voor de ver
dediging van Indië een vloot zooals
door enkele leden werd gevraagd
o.a. tellend 6 groote kruisers. 3 lichte
kruisers, 24 torpedobootjagers en 32
onderzeebooten, niet voor verwezen
lijking vatbaar.
De kosten voor de vlooi.
Wat de zeemacht betreft, komen de
bedragen noodig voor het inhalen van
den achterstand hetwelk voorheen
ten laste van het defensiefonds ge
schiedde ten deele voor op den ge
wonen dienst en ten deele op den ka-
pitaaldienst, en wel ten bedrage van
resp. f 3,525,000 en f 5,500,000 voor het
jaar 1938.
Ten laste van den kapitaaldienst zal
voor de zeemacht in totaal worden
aangevraagd een bedrag van f 20,500.000
waarvan de h er genoemde som van
f 5,500,000 de eerste termijn vormt. Dit
bedrag is bestemd voor bouw en uit-
rustig van drie bewakingsvaartuigen
en een tweeden flottieljeleider. Op den
gewonen d'enst zal over de jaren 1938
tot en met 1941 voor het inhalen van
den achterstand dan nog f 15,525,000
worden aangevraagd.
De kosten voor de landmacht.
Wat de landmacht betreft, zijn de uit
gaven, welke voorheen uit het defen
siefonds werden bestreden, thans ge
heel ten laste van de kapitaaldienst
gebracht en wel voor 1938 tot:
f 13,950.000 voor aanschaffing van
affuiten, geschut, munit'e en ander
materieel tot verbetering en comple
teering van de uitrusting van het le
ger:
f 1,000,000 voor geniematerieel;
(Indien ge talent hebt, zal energie
het nog opvoeren; indien ge het niet
j hebt, zal energie het tekort aanvullen.
stelling niet gehouden zou zijn ge
worden. En wij zijn er van overtuigd,
dat daardoor veel volstrekt onnut uitge
geven geld in den zak gehouden zou zijn
geworden, terwijl de werkdadigheid van
ons economische en maatschappelijke
leven er niets minder om geweest zou
zijn.
Integendeel zelfs: de vraag mag ge
steld worden, of men niet beter gedaan
had, inplaats van zich door dezen of
genen gladden vogel duiten uit den geld
buidel te laten praten, deze bedragen
te besteden aan nuttiger zaken: mo
derniseering van eigen bedrijf, uiterlijk
en/of inwendig, enzoovoorts.
Over het feitelijke nut of onnut van
zulke tentoonstellingen nog iets in een
volgend artikel.
j f 9,125,000 voor vl egtuigen met toe-
behooren
f 2,600,000 voot vliegparken;
j f 2.815,200 voor magazijnen;
f 1,700,000 voor gasbeschermingsma-
terieel en verbindingsmaterieel;
f 3,750,000 vodr intendancegoederen
5 i
en
f 500,000 voor materieel voor den
geneeskundigen, pharm.aceut schen en
veterinairen dienst..
Ten laste van: den kapitaaldienst
zal voor de landtnacht ter voorziening
in de behoefte!) voor eens
worden aangevraagd een totaal-bedrag
van f 137,000,000, waar'n de hierbo
ven genoemde bedragen voor 1938 be
grepen zijn.
De jaarlijks tejrugkeerende kosten,
die een gevolg zullen zijn van het ge
reed en in exploitatie komen van het
nieuwe materieel zullen voor de land
macht uiteindelijk in totaal een bedrag
van f 12,800,000 beloopèn.
De aanschaff ngen voor het materi
eel van de landmacht en van de zee
macht zullen zooveel mogelijk aan de
Nederlandsche industrie ten goede ko
men. In het buitenland zal in hoofd
zaak alleen datgene worden besteld,
wat hier te lande niet vervaardigd kan
worden. Ten aanzien v.an de aanschaf
fingen ten behoeve van de luchtmacht
geldt hetzelfde.
Met dë meen ng van eenige leden,
dat aanschaffing in zoodanig langzaam
tempo moet geschieden, d,at deze uit
sluitend bij de Nederlandsche industrie
kan plaats hebben, kan niet worden
ngestemd. Dé internationale omstan
digheden eischen zoo spoedig doenlijke
aanschaffing, zoodat het tijdperk van
vier jaren voor aanschaffing van het
ontbrekende niet alleen niet te kort,
doch veeleer nog rijkelijk lang genoemd
moet worden.
Economische en industrieele
voorbereiding der verdedi
ging.
Een regeling betreffende een nauwe
samenwerking tusscnen de departemen
ten van defensie en economische za
ken op het geb ed van de economische
en industrieele verdedigingsvoorberei-
ding is ifi vergevorderden staat van
voorbereid'ng en komt binnenkort defi
nitief tot stand.
Van de voorziening in de behoeften
van leger en vloot bij mobilisatie en
in vredestijd is een regeeringscommis-
sariaat voor de economische en indu
strieele verdedigingsvoorbereiding als
centraal coördineerend orgaan bij het
departement van defens'e ingesteld.
Personeel.
In aansluiting op het onder dit hoofd
voorkomende in de memorie van toe
lichting kan worden medegedeeld, dat
het mogelijke wordt verricht teneinde
de u'tbreiding en opleiding v,an het
personeel der zeemacht gelijken tred
te doen houden met de uitbreiding
van het materieel.
Ook in Ned.-Indië wordt het noodi-
ge verricht tot aanvulling van het per
soneel.
Het korps, dat wegens zijne onvol-
tall'gheid de meeste zorg baart, is het
korps zeeofficieren. Voor zoo snel mo
gelijken aanvoer van jeugdige officie
ren worden alle maatregelen genomen.
Vechtwagens.
De minister is inderdaad van
meen ng, dat ook ons leger vechtwa
gens niet langer kan ontberen. Het ligt
in het voornemen zoo spoedig moge
lijk naast pantserwagens ook Vecht
wagens aan te schaffen.
Het voor de kazematten bestemde
geschut is aanwezig. De voor deze
vuurmonden bestemde munitie is ge
deeltelijk gereed en over de kazemat
ten verdeeld en moet 'n zijn geheel
vóór 1 April 1938 worden opgeleverd.
De vliegtuigen der K. L. M,
Het onderzoek naar de vraag of de
bij de K. L. M. in gebruik zijnde vlieg
tuigen bij mobilisat'e voor andere mi
litaire doeleinden dan transportdiens
ten zouden zijn geschikt te maken,
heeft uitgewezen, dat de eischen, wel
ke 'n verband daarmede bij de aan
vankelijke -constructie dezer vliegtui
gen uit militair oogpunt zouden dienen
te worden gesteld, zoowel tot belang
rijk hoogere aansch.affings- als explo:-
tatiekosten dezer vliegtuigen zouden
leiden, terwijl nochtans de bedoelde in
richting zeer geruimen tijd zou vorde
ren. In verband Ir ermede is van het
stellen van bijzondere eischen afgezien.
Zooveel mogelijk wordt met de be
langen van de eigen industrie reke
ning gehouden. De vliegtuigen zullen
dan ook uitslu tend hier te lande wor
den vervaardigd, voor zoover het
eenigszins toelaatbaar is. Vliegtuigmo
toren zullen echter uit het buitenland
betrokken moeten worden.
(Van onzen H-r edacteur).
Artis, de beroemde Amsterdamsche
dierentuin die na de Londensche Zoo
de oudste ter wereld is en (o, ironie!)
het volgend jaar Mei zijn 100-jarig be
staan „hoopt" te vieren wordt met on
dergang bedreigd.
De houders van 3% Hyp. obligatiën
der leening 1895 ten laste van het Kon.
Zoölogisch Genootschap eischen ter
wijl zij wijzen op de noodzakelijkheid
daarvan op 1 Januari a.s. de verval
len coupons op, in totaal 9 tot een be
drag van 202.095, terwijl op 1 Juli
1938 de aflossingen 19331938 zullen
moeten geschieden die, tezamen met de
dan vervallende coupon, een bedrag van
171.455, zullen vergen.
De circulatie voegt daaraan toe dat
indien, hetgeen te voorzien is, daaraan
niet wordt voldaan, de verkoop van het
hypothecaire onderpand, ingeleid zal
worden.
Zullen Rijk, Provincie en Gemeente
nu hunne belangstelling in effectieve da
den weten uit te drukken vóór den fa
talen datum van 1 Januari 1938? Het is
te hopen dat een spoedige oplossing, in
den vorm van geldelijken steun der
autoriteiten gevonden wordt waar Artis
thans een ultimatum met een ander
woord is de circulaire niet weer te ge
ven op korten termijn gesteld is.
In een onderhoud met den directeur
van Artis, dr. Sunier vertelde deze, dat
men steeds geijverd heeft voor een zoo
zuinig mogelijk beheer. Over 19301931
bedroegen de uitgaven 330.928. Over
het jaar 1936—1937219.288. Be
zuinigingen waaronder de dieren even
wel niet geleden hebben. Op de kwaliteit
b.v. van het voedsel is even sterk gelet
als immer het geval reeds was De en
treeprijzen zijn sterk verlaagd, popu
laire tarieven zijn ingevoerd getuige de
kwartjesdagen, de reductie van de en
tree van een gulden tot 75 ct. Maar
hiermede heeft men niet zoo heel
veel bereikt. Helaas is het waar.... i
lagere entrée, minder inkomsten, om
dat het bezoek niet evenredig geste
gen 's met de verlaging der entrée s.
De tijden zijn ook veranderd. Vroeger
wóónde men in Amsterdam en het wa
ren de trouwe gasten en leden van
Artis. Thans woont men veelal buiten
en Artis wordt vergeten.
„Wat wij aan leden hebben, aldus dr.
Sunier, is teruggebracht op kernfami
lies die er voordeel van hebben om met
het gezin en bloc op lage voorwaarden
te genieten van Artis en de families van
den ouden stempel, die het als een
plicht beschouwen Artis te steunen.
Er is een tijd geleden over gesproken
dat de tuin verplaatst zou worden naar
plan Zuid. Het plan is niet doorgegaan
en ik betwijfel trouwens of dat zoovele
voordeelen gehad zou hebben. Dure
grond en mogelijk niet zoo heel goed
geschikt voor dieren door de betrekke
lijk groote onbeschutheid en vochtig
heid. Inderdaad, in Amsteradm-Zuid
zijn meer families wier gesitueerdheid
Artis hoopvol zou kunnen doen stem
men. Maar of elke familie lid geworden
zou zijn.ik weet het niet!
Hoe dan ook, de eischen die thans
aan ons gesteld worden, zijn voor Artis
niet heel prettig. Maar ik geloof dat de
belangsteling die de autoriteiten voor
ons koesteren hoop voor de toekomst
geven.
Mischien dat anders het Nederland
sche volk een steentje wil bijdragen tot
de instandhouding van een instelling
die zich niet alleen locaal, maar over
het heele land, in een zoo groote be
langstelling om verschillende en ver
scheidene redenen mag verheugen.
In 1938. 100-jarig bestaan van
Artis!
KERK EN VREDE EN DE
DEFENSIE-VOORSTELLEN.
Het Centraal Comité tegen ondermijning
van 's lands weerkracht schrijft ons:
In een adres aan de Regeering, in ve
le kranten gepubliceerd, vraagt Kerk
en Vrede zich met diepen ernst af, of
het niet meer op den weg van onze Re
geering zou liggen om zich aan de spits
Douwt Egberts, Echte f rieSche Heeren Baai en
Oud-Hollandsche Pijptabak Ammo 1755
(Ingez. Med.)
Verwachting tot morgenavond:
DE BILT: Meest matige, in het Z. tij
delijk toenemende Z. tot W. wind, zwaar
bewolkt tot betrokken, later tijdelijk op
klarend, regenbuien, zachter in Bet
Noorden, in het Zuiden weinig verande-
ring in temperatuur,
i UKKEL: Matige tot vrij sterke Z. tot
Z. W. wind, zwaar bewolkt met opkla-
ringen, plaatselijk lichte regen, matige
temperatuur, nachtelijk minimum rond
de 0 graden,
j Za. 20 Nov. Zon op: 7 h 31; onder: 10
h 00. Licht op: 16 h 30. Maan op: 18 h
14; onder: 9 h 49. L.K.: 25 November.
Hoog- en Laagwater te Vlissingem
November.
Hoogwater. Laagwater.
Vr. 19 1.18 13.33 7.46 20.13
I Za. 20 S 2.03 14.18 8.34 20.58
I Zo. 21 2.47 15.09 9.25 21.42
IHoog- en Laagwater te Wemeldingei
November.
1 Hoogwater. Laagwater.
Vr. 19 3.20 15.37 8.47 21.06
Za. 20 S 4.08 16.23 9.33 21.54
Zo. 21 4.54 17.12 10.25 22.45
Westkapelle is 28 min, en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later
(S springtij).
te stellen van een beweging, die geen
middel onbeproefd laat om tot betere
verhoudingen en samenwerking tusschen
de volkeren te komen dan over te gaan
tot uitbreiding en versterking van haar
oorlogsmiddelen.
Geen volk, geen Regeering zal ech
ter aan de spits van een beweging
worden geduld, als zij niet over het
moreele of materieel-personeele over
wicht beschikt om die leidersrol over
de volkeren te vervullen.
Een materieel-personeel overwicht is
voor eei^, klein land als het onze uitge
sloten en zou trouwens ook niet in de
bedoeling van Kerk en Vrede liggen.
En voor het aanvaarden van een mo
reel overwicht van 'een kleine natie,
zelfs van een combinatie van kleine na
ties, zijn helaas de volkeren nog niet
rijp; dat leert ons de geschiedenis van
heden slechts al te duidelijk.
De leden van Kerk en Vrede zouden
even goed of even slecht zich aan de
spits van een beweging kunnen stellen
om 's nachts hun huisdeur open te laten
om de dieven tot beter inzicht te bren
gen. Want ook daarvoor4 zijn nog niet
alle bewoners van Nederland rijp. De
politie zou niet toestaan, dat Kerk en
Vrede op die wijze de zwakke broeders
in verzoeking zou brengen.
Zoo mag onze Regeering ook geen
buurstaten in verzoeking brengen om
misbruik te maken van onze zwakte
en daarmede een oorlog te ontkete
nen.
Hoe aanlokkelijk het ideaal van Kerk
en Vrede ook is, wij moeten ons op den
