WEERBERICHT.
NUMMER 260.
TWEE BLADEN.
DONDERDAG
4 NOVEMBER 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
Van Lidths Vier Stellingen
in.
é°XSWckcnd
Ontwerp Beginselverklaring eener Vernieuwde
Liberale Partij
II.
III.
IV.
V.
ÜNIiElLANO.
De begrooting van
Binnenlandsche Zaken.
Moderne REIS ULSTERS.
ttfirtocteiU
ELBURG5CHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
iwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
GOESCHE COUBAMT£!2S
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen I7
regels 2.10, elke r. m. 30 ot. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou>
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
De derde en vierde stelling;
3. „De Partij stelt de nationale een
heid, belichaamd in de constitutioneele
monarchie van het Huis van Oranje,
boven alle godsdienstige, staatkund ge
en maatschappelijke tegenstellingen. Zij
bevordert de eendracht van de ver
schillende bevolkingsgroepen door het
aankweeken van saamhoorigheid en
verdraagzaamheid met verwerping van
rassen- en klassenstrijd.
4. Zij beschouwt persoonlijke vrij
heid met e gen verantwoordelijkheid als
een onmisbaar element voor een ge
zonde samenleving, met erkenning van
groepsvorming als een natuurlijk ge
groeid maatschappelijk element. Zij
aanvaardt als overheidstaak, de groeps
vorming te regelen, voor zooverre het
gemeenschapsbelang zulks vordert, zoo
noodig door beperking v,an het indivi
dualisme.
Een klein staatsrechtelijk be
zwaar moet uit de derde stelling ver
wijderd worden. Het Huisvan Oranje
i s niet onze constitut'oneele monar
chie; dit laatste is een staatsvorm en
het eerste is ons bemind vorsten
huis. Het democratische karakter der
partij ware teffens met een enkel woord
in deze beginselverklaring tot uitdruk
king te brengen.
De vierde stelling zouden wij laat
ons er geen doekjes om winden de
ordeningsstelling kunnen noemen. Een
liberaal die, als wij, genoeg heeft van
al te wereldvreemd star doctrinarisme,
probeert h er het „met de ordening
uit te vechten". En zal de liberaal,
krachtens zijn n,aar het individualisme
neigende geestes-structuur, er niet zoo
licht toe komen, gelijk de geheide voor
standers der ordening willen, in het
beginsel der ordening zelve een ideaal
te zien, toch is de vierde stelling,
dunkt ons, ook van die zijde niet an
ders te zien dan als een eerlijke po-
g ng tot meedoen. Dat juist het libera
lisme daarbij de elementen der persoon
lijke vrijheid en der eigen verantwoor
delijkheid voorop stelt, is logisch, en
hoogst nuttig, Ook wie, ,als wij, zegt:
de ordening is op komst en niets zal
de voortschrijdende vorming der bo
venpersoonlijke economische structuren
noch de geleidelijke en gedeeltelijke
vervanging van het economische en
vaak irrationeele vechtbeginsel door
het n menigerlei opzicht betere be
ginsel. dfer geordende redelijke re
geling van een en ander tegenhou
den, zal moeten erkennen dat niets
zoo nuttig en zoo noodig is als dat hier
bij voorbaat tegenwichten gevormd
worden, dat hier mannen met jarenlan
ge, geslachten met eeuwenlange erva
ring, cr-tisch, scherp-critisch toezien,
om te zorgen dat de idealistische orde-
aaars-heethoofden niet teveel pap stor
ten, niet te groote ongelukken, stukken
en brokken, maken. Juist de liberaal-
indiv dualisten menschenkenner
moet hier waakzaam wezen.
Waakzaam, maar niet negatief-afwij
zend gelijk tot dusverre. Niet conser
vatief of reactionair, maar liberaal, d't
is vooruitstrevend in den besten zin.
Tenslotte de vraag: ontbreekt er
niets aan deze stellingen? Ook wanneer
men z eh er van bewust is, dat zulk een
algemeene beginselverklaring geen
Programma is, doch slechts een
iormuleering der beginselen
denTs? Pr°gramma later af te lei-
Dan moeten wij ten aanzien van twee
punten deze vraag zeker bevestigend
beantwoorden. Eén punt, dat v r o e-
g e r niet in een beginselverklaring
opgenomen behoefde te worden, omdat
he.t van zelf sprak, maar hetwelk te
genwoordig door sommigen, en onder
hen van de besten, aangevochten wordt:
de plicht ons vrije vaderland als 't moet
met inzet van ons leven te verdedigen
tegen een :eder, die ons zelfstands
volksbestaan wil aanranden; het ande
re, waar we het den laatsten tijd zeker
jalien over eens zullen zijn, doch dat
niettemin om zijn principieele belang
met onvermeld mag blijven: het gezag
Ten bes.uite dezer artikelenserie zou
den wij dan de stellingen, zoo als zij
S 0ns gevoelen zouden dienen te
geven' Té 6enS in hun °eheei willei>
«even, de eerste twee reeds in onze
LÏ t™8' de laalste als
artikeT™ "'j
kingen o 1 va"daag gemaakte opmer
kingen o.i. zouden dienen te luiden.
i.
De Liberale Partij is een Nederlandsche staatkundige partij, die zich
ten doel stelt, het levenspeil van de bevolking des Rijks in en buiten Europa
geestelijk en stoffelijk te verhoogen door bevordering van sociale recht
vaardigheid in den Rechtsstaat. Zij erkent den algemeen-christelijken
grondslag van het Nederlandsche volksbewustzijn, verlangt evenwel, dat
de overheid zich nimmer richte naar bepaalde kerkelijke gezindheden.
Uithoofde van haar liberalisme natuurlijkerwijze marxisme en fascisme
gelijkelijk verwerpende, streeft zij verwezenlijking van haar doelstelling
na door krachtige verdediging en bevordering van de geestelijke vrijheid
binnen de grenzen door ware zedelijkheid en oprechte godsdienstigheid in
ons volksbewustzijn getrokken. Zij wil daarbij voortdurende vooruitziende
en vooruitstrevende aanpassing van haar staatkundige taak aan de zich
steeds wijzigende maatschappelijke vormen.
Zij stelt de nationale eenheid, belichaamd in het Huis van Oranje,
boven alle godsdienstige, staatkundige en maatschappelijke verdeeldheid.
Daarnevens verlangt zij, datdoor den staatsvorm der constitutioneele mo
narchie, de rechtmatige invloed des ganschen Nederlandschen volks bij
zijn eigen lotsbepaling te allen tijde tot uitdrukking kome. Als strijdig met
den Nederlandschen volksaard van verdraagzaamheid verwerpt zij rassen
en klassenstrijd gelijkelijk; de eendracht en het saamhoorigheidsbewustzijn
van de verschillende bevolkingsgroepen kweekt zij aan.
Zij beschouwt persoonlijke vrijheid met eigen verantwoordelijkheid
als onmisbare elementen in een gezonde samenleving. Zij erkent daarnevens
de groepsvorming als een natuurlijk gegroeid maatschappelijk "element
en zij aanvaardt derhalve als overheidstaak deze groepsvorming, voor zoo
verre het gemeenschapsbelang zulks vordert, te regelen zoo noodig door
inperking van het individualisme.
Zij verlangt van de rechtmatige overheid stipte rechtvaardigheid met
sterke gezagshandhaving; zij stelt principieel de gelding van het Recht
boven die van de brute kracht, zoo in de betrekking der individuen en der-
zelver groepen onderling, als in de betrekking van staat tot staat. De vrij
heid en onafhankelijkheid van ons grondgebied en onzen staat is evenwel
volstrekte voorwaarde tot de handhaving van ons vrije volksbestaan en
onze nationale eenheid, derhalve stelt zij den plicht tot verdediging des
vaderlands tegen vijandelijke aanvallen nadrukkelijk vast.
Hr. Ms. Hertog Hendrik."
Op het departement van defensie is
bericht ontvangen, dat Hr. Ms. „Hertog
Hendrik" 3 November van Leixoes is
vertrokken.
JACHTPARTIJ OP HET LOO.
Op uitnoodiging van de Koningin
heeft gisteren een gezelschap, bestaan
de uit Prins Bernhard, Prins Aschwin,
graaf Von Oeynhausen Sterstorpff, jhr.
mr, dr. W. S. Roëll, kamerheer in bui
tengewonen dienst van de Koningin, W.
A. A. J, baron Schimmelpenninck v.
d. Oye, jagermeester van de Koningin
voor Zuid-Holland, majoor H. G. van
Everd ngen, commandant van het depot
der Kon. marechaussee te Apeldoorn
en jhr. C. E. J. M. Verheyen, eerste
stalmeester, van de Koningin, op wil
de zwijnen gejaagd-
Des morgens is onder leiding' van den
heer W. Brantsma, jagermeester van de
Koningin, te Gorsel en Nierssen ge
jaagd, 's middags onder le'ding van den
houtvester, jhr. ir. W. Röell te Uddel.
Het gezelschap heeft in het Boschhuis
te Gorsel gedejeuneerd; de Koningin en
Prinses Juliana zaten hiermede aan.
De jachtbuit was vrij aanz:enlijk. Na
afloop van de jacht zijn de heeren naar
het Loo teruggekeerd, (N.R.C.)
DE DRAAIENDE ZENDTORENS
TE HUIZEN.
De proefuitzendingen kunnen
spoedig beginnen.
Op de beide draaiende zendtorens'
Huizen, die bestemd zijn voor de
werelduitzendingen van de Phohi-P. C.
.-combinatie, is de Nederlandsche drie
kleur geplant.
Dezer dagen zullen de 63 meter hoo-
ge torens worden afgesteld en dan
zullen ae proefuitzendingen op de golf
lengte 31 meter kunnen beginnen
Zooals men weet is de P. C J. de
korte golf-omroepzender, welke ge
bruikt wordt voor de relayeering naar
de rest van de wereld der progamma's,
die door de Phohi naar Nederlandsch-
Indië worden uitgezonden. Deze zen
der bestaat reeds t:en j,aar, doch on
langs werd besloten een draaibare be-
am-antenne te bouwen om op deze wij
ze de mogelijkheid te scheppen zuiver
in te stellen op elk overzeesch gebied
of land, waarvoor het programma be
stemd is. De be.am-antenne concen
treert de energie in een bepaalde rich
ting, „bundelt" (beams) de energie door
middel van een spiegel of reflector.
Deze bundels kunnen op een bepaald
punt, bv. Johannesburg, Mexico of Bue
nos Aires worden gericht.
Iedere antenne vereischt minstens
twee torens. Men zou dus een zeer
groot aantal zendmasten, elk met een
richtantenne, moeten oprichten voor
elke r'chting, hetgeen een kostbare ge
schiedenis zou worden.
De stralingshoek kan, indien men niet
voor elke afzonderlijke landstreek een
dergelijk stel masten wil plaatsen, nim
mer zeer scherp worden gemaakt.
Bovenop de zendtorens bevinden zich
vier bordessen, waaraan de antenne be
vestigd is. De antennedraden zijn niet
tusschen de beide torens bevestigd,
doch er langs van boven naar beneden.
De houten zendmasten wegen elk 18
ton. Zij rusten op een stalen brug, welke
op 8 zware wielstellen is gemonteerd en
over een cirkelvormige railbaan kan
draaien.
Voorloopig verslag der Twee
de Kamer.
Aan het voorloopig verslag van de
Tweede Kamer, over de begrooting
van binnenlandsche z.aken wordt het
volgende ontleend.
De Zondagswet.
Enkele leden klaagden er over, dat
de Zondagswet bij voortduring niet
wordt nageleefd, en vroegen zich af, of
de gemeentebesturen wel voldoende
doordrongen zijn van de groote betee-
ken's van de Zondagsrust, die een der
voorwaarden is voor de Zondagsheili
ging. Zij wezen in dit verband op het
feit, dat burgerwachten bij voorkeur
op Zondag oefenen, terwijl het aantal
algemeene landdagen, die op den Zon
dag gehouden worden, steeds toeneemt.
Tevens werd gewezen op de huidige
ontwikkeling van de sport, die in toe
nemende mate de Zondagsrust bedreigt
en van zeer velen onnoodigen arbeid
eischt. Men drong er op aan het spe
len van wedstrijden op Zondag zooveel
mogelijk te beperken en daarvoor meer
gebruik te maken van den vrijen Zater
dagmiddag.
Van andere zijde werd opgemerkt,
dat. hoezeer he.'t wenschelijk zou zijn.
dat hier te lande or) sportgebied in
meerdere mate het Engelsche voorbeeld'
gevolgd werd, daartoe een ommekeer in
ons maatschappelijk leven nood g zou
zijn. In dit verband werd nog gewezen
op de groote cultureele beteekenis van
de sport, welke het verkeerd besteden
van den Zondag tegengaat.
De Bioscoopwet.
Verscheidene leden verzochten den
minister een wijziging van artikel 42
v,an het Bioscoopbeslu t te willen be
vorderen, waardoor het mogelijk zou
worden ook bij nakeuring coupures aan
te brengen.
Enkele leden vestigden de aandacht
op de machtspositie, welke de Bioscoop
bond inneemt. Bij herhaling zijn er bot
singen geweest tusschen dezen bond en
gemeentebesturen, waarbij het niet al
leen om belast ngaangelegenheden ging,
maar dikwijls ook om geheel andere
zooals bv. bescherming van de jeugd te
gen de gevaren van de bioscoop. De
bijzondere machtspositie van genoem
den bond maakt in zulke gevallen het
verzet van de gemeentebesturen veelal
krachteloos, zrodat alleen een optre
den van de regeering zou kunnen ba
ten.
Het beleid der regeering tegen
over de lagere organen, de ge-
meentefinanciën en de salaris
sen,
Verscheidene leden wezen op het
feit, dat in den laatsten tijd de auto
nomie der gemeenten zeer in het ge
drang is gekomen. Hoewel zij erkende
dat een bemoeiing', verder gaande dan
in normalen tijden thans aanvaardbaar is,
meenden zij niettemin een al te sterke
zucht naar centralisatie te kunnen con
stateeren, zoodat de kleinste kleinighe
den uit Den Haag worden geregeld en
voorgeschreven. Het eene onderdeel
van gemeentelijke zorg na het andere
wordt in de bemoeiingssfeer van het
departement van binnenlandsche zaken
getrokken en door ministeriëele circu
laires beheerscht. Het misbruik, dat
daarbij van de - buite ne gen schïdd
opgetreden financiëele moeilijkhe
den der gemeenten gemaakt v/ordl,
neemt sterk toe.
Ook de behandeling van de gemeen
ten, welke extra-bijdragen of bijdragen
op grond van noodlijdendheid hebben
moeten vragen, had bij vele leden ont
stemming gewekt. Deze leden drongen
er nog eens met kiem op aan, "dat de
nieuw-opgetreden minister het thans
gebruikelijke en veel te sterke ingrijpen
in 't bestuur der gemeenten zal inkrim
pen en veeleer omgekeerd den uitgroei
van de gemeentelijke zelfstandigheid
en het gemeentelijke zelfbestuur zal be
vorderen.
Vele leden achtten het den hoogsten
tijd, dat de financieele betrekkingen
iusschen het rijk en de gemeenten op
nieuw n onderzoek worden genomen
Blijft de tegenwoordige toestand ge
handhaafd, dan uilen talrüke gemeen
ten binnen enkele jaren onder curatee-
le staan.
Onhoudbaar achtten deze leden ook
de steeds verder gaande verlagingen van
de uitkeering uit het gemeentefonds.
De vrijwillige burgerwachten
en de B. V. L.
Eenige leden w Iden ook nu hun be
zwaren uiten tegen de instandhouding
van de vrijwillige burgerwachten en
den bijzonderen vrijwilligen landstorm
Elders, in het buitenland, 's voldoende
duidelijk gebleken, dat aan het vormen
van particuliere corpsen gevaar ver
bonden is. Nu bovendien bij de verkie
zingen in Me' jl, de v,an alle uitersten
afkeerige gezindheid van het Nederland
sche volk opnieuw zeer duidelijk is ge
bleken en voor de-versterking van le
ger en polit emacht zooveel geld noo
dig is, is er nog meer reden om tot op
heffing over te gaan.
Andere leden ontkenden, dat hier van
particuliere corpsen kan worden ge
sproken. Wel rees bij hen de vraag, of
de burgerwachten in het algemeen nog
beantwoorden aan haar doel. Zijn zij
nog wel voldoende paraat?
Er werd daarom op aangedrongen
een ernstig onderzoek te doen instel
len naar de nuttigheid van de voor de
burgerwachten bestede gelden.
Voorts werd gevraagd, of de betrouw
baarheid der burgerwachten over de
geheele linie door de regeering voldoen
de, is te controleeren. In dit verEand
wezen enkele leden op een eigenaardi
ge mentaliteit, welke bij de Haagsche.
burgerwacht tot uiting kwam en het
noodig maakte, dat de burgemeester
ingreep.
In tegenstelling' tot de léÜen, die
bezwaar maakten tegen de instandhou-
d'ng v,an de vrijwillige burgerwacht en
den bijzonderen vrijwilligen landstorm,
achtten andere leden deze instituten
noodzakelijk. Indien de regeering zorgt,
dat voldoende ernst wordt betracht en
de betrouwbaarheid boven allen twij-
Heden ontvingen wij de moderne
SCHOTSCHE TWEED stoffen voor de
nieuwste Ulsterjassen.
KLEERMAKERIJ J. HOOFTMAN Jr.
Vlasmarkt Middelburg.
(Ingez. Med.)
Verwachting tot morgenavond;
DE BILT; Zwakke tot matige O. tot
Z. wind, nevelig tot half bewolkt, weinig
of geen neerslag, iets kouder.
UKKEL: Zwakke tot matige Z.O. tot
Z. wind, nog plaatselijk bewolkt en ne
velig, maar geleidelijk heldere hemel, op
't laatst van den nacht opnieuw nevel of
mist, matige temperatuur, met een nach
telijk minimum van ongeveer 4 graden.
Do. 4 Nov. Zon op: 7 h 02; onder: 16
h 24. Licht op: 16 h 54. Maan op: 8 h 29;
onder: 16 h 51. E.K. 11 Nov.
Hoog-
en
Laagwater te
Vlissingen;
October.
9
Hoogwater.
Laagwater
Do.
4
1.41 13.55
8.05 20.30
Vr.
5 S
2.14 14.30
8.39 21.01
Za.
6
2.46 15.05
9.15 21.29
Hoog-
en
Laagwater le
Wemeldinge;
October.
Hoogwater.
Laagwater
Do.
4 S
3.39' 15.51
9.10 21.26
Vr.
5
4.14 16.24
9.41 22.00
Za.
6
4.46 16.57
10.17 22.33
fel staat, kunnen zij een nuttig instru
ment in handen der overhe d zijn. Deze
leden drongen er dan ook op ,aan, dat
de bijdragen voor deze instituten wor
den verhoogd.
Samenvoeging van gemeenten.
Verscheidene leden drongen er op
aan, dat in meerdere mate dan thans
geschiedt uit een oogpunt van bezui
nig ng, kleine gemeenten worden sa
mengevoegd.
Benoeming en herbenoeming
van burgemeesters,
Eenige leden uitten hun bezorgdheid
oyer .het standpunt der regeering ten
aanzien van burgemeestersbenoemin
gen. Hoewel zij zich er mede^. konden
vereen gen, dat de regeering let op de
uit de verkiezingsuitslagen blijkende
politieke verhoudingen, en tevens op
kerkelijke verhoudingen, werd toch ge
vraagd hierin n et te ver te gaan. De
hoofdvraag moet steeds blijven wie de
meest geschikte voor het bepaalde
ambt is. In geen geval r,al men het be
grip politieke vacature mogen introdii-
ceeren.
Enkele leden verzochten den minis
ter bij herbenoeming van burgemeesters
even strenge normen toe te passen als
bij de eerste benoeming. Ongeschikten
moeten in 't belang der gemeenten wor
den geweerd. Van een verkregen reUit
mag geen sprake zijn. Het belang der
gemeente moet steeds praevaleeren bo
ven dat van den burgemeester. Zij ver
trouwden, dat de minister op dit punt
niet zou schromen hooge eischen te
stellen en, zoo nood'g, in te grijpen.
NADERE KEURING VAN
INGESCHREVENEN
VOOR BE LICHTING 1938.
Uit overweging, dat het noodig is
gebleken, in afwachting van nadere
wettelijke voorzien ngen, maatregelen
te treffen voor een geneeskundig on
derzoek van ingeschrevenen voor de
lichting 1938, die op grond van hun vrij
stelling wegens broederdienst een
zoodanig onderzoek nog niet hebben
ondergaan, heeft de kroon bepaald, dat,
voor zoover daartoe afwijk ngen noodig
zijn van bepalingen van het dienst
plichtbesluit, die afwijkingeti zullen
worden vastgesteld door den minister
van defensie.
WIJZIGING TARIEF VAN
INVOERRECHTEN VOOR
SIERAARDEWERK EN SIER-
PORSELEIN.
Het ligt in het voornemen der re
geering een nota van wijziging in te
dienen tot omzetting van het sedert 1
Augustus jl, voor sieraardewerk en
s erporcelein geldend invoerrecht van
12 pet. der waarde met een minimum
van f 27 per 100 kg netto in een invoer
recht v,an 20 pet. der waardè zonder
meer alleen voor het
sieraardewerk. Het is voorts
hierbij de bedoeling te bevorderen dat
deze wijziging, doch alleen voor zoover
zij een verlaging van de thans geldende
heffing voor het sierporselein wordt te-
koninklijk besluit in werking wordt ge-
