twincüite
GOE5CHE COURANT
W®dc
PI6I3
1829
ZEELAND.
Bouwen en Bouwmeesters
WEERBERICHT.
NUMMER 257.
TWEE BLADEN.
MAANDAG
1 NOVEMBER 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
BINREMJUID.
PRINSES JULIANA BEZOEKT DE
LEIDSTERS VAN HET
NED. PADVINDERSGILDE,
BELANGRIJKE
GIFT VAN PRINS BERNHARD VOOR
HET LUCHTVERDEDIGINGSFONDS,
KERK EN SCHOOL
SLAGVELD.
Lange Jan.
W er kloozen-kamoen
MIDDELBURG.
GOES.
OND. BRANDWAARBORGMIJ.
VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
Hoog-
WALOHERERb
De Christelijke School te
Domburg zal vermoedelijk
worden opgeheven.
MIDDELdUOGSCHE courant
dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen I7
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou-
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
Over het bouwen schrijft men dik
ke boeken. Over het bouwen van vroe
ger, van elders, ook van hier en nu.
Het bouwen van nu stelt vele proble
men, niet alleen van technischen aard.
Er wordt zelfs over bouwen gefilozo-
feerd, en door sommigen niet weinig. Of
de beste bouwkunde-filizofen ook de
beste bouwmeesters zijn, weten wij niet;
dat het niet allemaal groote bouw
kunstenaars waren, is wel waarschijn
lijk
De bouw kunst heeft lang gedreigd
bouw kunde alleen te worden, en zij
is^over dit rationalistische gevaar nog
lang niet heen.
Een der problemen welke de bouw
kunst van dezen tijd stelt is die van het
moderne bouwen in oude omgeving.
Er is een tijd geweest, en zij ligt nog
niet zoo heel ver achter ons, dat men
daarbij zelfs elk aestetisch rekening
houden met de belendingen als irrati
oneel veroordeelde. Wij hebben eens
een afbeelding gezien waar men in een
pleinwand als die der Brusselsche markt
tusschen twee oude gildehuizen.een
kliniek uit beton, staal en spiegelglas
gezet heeft. Naar ons gevoelen had de
stichter van dat onheil op den electri-
schen stoel een langzamen marteldood
aangedaan moeten worden.
Wij kiezen zonder omwegen partij
voor degenen die in ongeschon
den oude omgeving dit karakter onge
schonden willen handhaven, desnoods
door zoo goedmogelijken nabouw van
wat vroeger was. Zoo als men het bv.
in Brugge vindt.
Daarnaast echter zijn er niet-meer-
ongeschonden steden, met dus een ge
mengd karakter, zoo als bijvoorbeeld
Middelburg en Goes. (Zierikzee stellen
wij meer op een lijn met Brugge en voor
Schouwen-Duivelands hoofdstad, althans
voor de meeste straten en pleinen en
kaden, zou men in 't weren van moder
ne probeersels of bedenksels onzes in
ziens niet streng genoeg kunnen we
zen.)
In steden met een gemengd karakter
staan wij echter niet volstrekt af wij
zend tegenover wat men dan den mo
dernen bouwstijl noemt, al vallen wij
nu niet dadelijk om van bewondering
-voor dit somwijlen, ja dikwerf, kille
kubistische gedoe.
Maar het eigenlijke probleem wordt
hier dan toch ook, in negen van de tien
gevallen, weer glad verkeerd gesteld.
Zoo ook bv. in den Raad van Goes on
langs. Het is namelijk zeer bepaald dan
n i e t de vraag of 't in een stad als
Middelburg of Goes geoorloofd moet
wezen, in nieuwen stijl te bouwen, ook
naast of in de nabijheid van belangwek
kende gebouwen in ouden stijl. Daar
gaat het niet om deze vraag' beant
woordt vrijwel iedereen nu, met ons, in
zulke gevallen bevestigend. Maar het
gaat hier om: of degene, die zulk een
modern bouwwerk zet, dat mag doen
zonder in beslissendema-
te rekening te houden
met degeheele omgeving?
Daar zit hem de kneep. Niet alleen bij
dit eene geval in Goes, neen: in duizen
den gevallen. De bouwmeester van te
genwoordig, indien hij in een oude stad
bouwt, ontwerpt slechts zelden zijn mo
dernen gevel in zuivere harmonie met
de belendingen en de geheele omgeving.
Hij probeert, naar de mate zijner krach
ten,'misschien wel 'n op zichzelf zoo Zui
ver mogelijken toon voort te brengen.
Loffelijk streven op zichzelf. Maar er
is, buiten de teekenkamer, en dus in de
werkelijkheid, nergens een loutere toon,
overal, zelfs op de heide, is het opgele
verde bouwwerk een onderdeel van een
a cc oord. En hoe vele bouwmeesters
hebben ons al met dissonanten opge
scheeptdie ee)n menschenleven
en meer blijven staan?
Er is, na deze generale, ook nog een
particuliere zaak, op heel ander terrein
liggend, 't Zij ons vergund ook daar een
woord over te zeggen.
Men heeft in een goede Walchersche
gemeente, waar zoojuist een nieuwe
(en een flinke) burgemeester benoemd
is, het loffelijk voornemen een nieuw
Raadhuis te bouwen. Loffelijk: want
waar de gemeentelijke regeering nu ze
telt, dat is wel wat héél erg aan den
krappen kant.
Het Werkfonds zal de gelden hiertoe
verstrekken, en dat is erg prettig voor
die gemeente.
Maar nu heeft men getracht en de
behandeling van deze aangelegenheid in
openbare Raadsvergadering maakte wel
een ietwat onpleizierigen indruk
zoo onopvallend mogelijk daarvoor een
architect te benoemen uit Den Haag.
Het heeft ons verheugd, dat in den
Raad dezer gemeente hiertegen openlijk
en stevig verzet gerezen is, eerst tegen
het in geheime vergadering behandelen
van dit geval, vervolgens tegen dezen
uitheemschen architect.
En wij vragen hier, met degenen, die
in dien Raad daar tegen pleitten: waar
toe is het noodig zoo verre te zoeken,
wat men vermoedelijk dichterbij toch
ook wel vinden kan?
Er staat hier in Zeeland al heel wat
bevredigend werk uit den laatsten tijd,
door inheemsche bouwmeesters ontwor
pen en gebouwd.
Geldt het nu nog een particulier,
dan moet men dezen wel vrij laten in de
keuze van zijn bouwmeester, maar als
een gemeente wil bouwen, dan zoeke zij
toch niet ver van huis, wat ze dichter
bij onder eigen provinciegenooten wel
kan vinden!
Natuurlijk is dit geval niet te verge
lijken met het schandaal eener andere
gemeente, die zoo weinig nationale rug-
gegraat had, dat zij een buitenlandschen
architect het Huis dier Nederlandsche
gemeente deed bouwen!
De thans beoogde is een Nederland
sche bouwmeester van eenigen naam en
dus als zoodanig gelijkberechtigd met
alle andere Nederlandsche architecten.
Maar naar ons gevoelen dient 'n Zeeuw-
sche overheid zich toch slechts, wan
neer zij in eigen provinicie geen man
van voldoende bekwaamheid kan vin
den, naar elders te wenden, niet bij
voorkeur dus, en niet eerder.
DE KONINGIN IN DEN HAAG.
H. M. de Koningin is hedenochtend
van het Loo naar Den Haag vertrokken.
Aangezien de D-trein, waarmede H. M
voornemens was de reis te maken, ten
gevolge van de mist vertraging had,
werd een extra-trein ingelegd, waar
het salonrijtuig van H. M. aan was ge
koppeld, Om 7.41 uur vertrok H. M. uit
Apeldoorn. In den loop van den middag
zal de Koningin per auto naar het Loo
terugkeeren.
Geheel onverwacht heeft Prinses Juli
ana Zaterdagavond een bezoek gebracht
aan de leidstersvergadering van het Ned.
Padvinstersglide, welke werd gehouden
in de jeugdherberg „Zonnehoeve" te
Blaricum.
H.K.H., die verleden jaar bescherm
vrouwe van het Ned. Padvinstersglide
was geworden, had toen reeds het ver
langen te kennen gegeven, een ontmoe
ting te willen hebben met de leidsters.
Dit is toen uitgesteld moeten worden in
verband met de verlovingsfeesten.
De Prinses was vergezeld van freule
M. J. baronesse Van Heemstra en werd
aan den ingang van „Zonnehoeve" ont
vangen door de presidente van het
hoofdbestuur mevrouw E, van den
BoschDe Jongh, terwijl het geheele
hoofdbestuur en de 180 aanwezige leid
sters zich in den had hadden opgesteld en
de Prinses met gejuich ontvingen.
Hier werden de trainers aan H.K.H.
voorgesteld. Mevrouw Van den Bosch
De Jongh sprak daarna de Prinses toe
en vertelde hoe blij men was met dit
onverwacht en verrassend bezoek. De
Prinses gebruikte vervolgens met het
hoofdbestuur de thee en onderhield zich
daarna heel ongedwongen met de leid
sters. Er werd een kampvuur ontstoken
en een tooneelstukje opgevoerd.
Al dien tijd heeft H.K.H, zich bijzon
der geamuseerd en zich ongedwongen
met verschillende leidsters van het ge
zelschap onderhouden. Omstreeks half
acht is Prinses Juliana naar het paleis
Soestdijk teruggekeerd.
Het bestuur van het luchtverdedi
gingsfonds maakt met groote dankbaar
heid bekend, dat het van Z.K.H. Prins
Bernhard een belangrijke gift mocht
ontvangen.
Zooals bekend is het luchtverdedi
gingsfonds opgericht om jongelui, die
daartoe financieel niet in staat zijn, maar
wel physiek geschikt, tot burgervlieger
Naar het geluk loopen geen sneltrei
nen, maar zwaar beladen goederen
treinen, vol zorg en arbeid, offers en
strijd, waken, dulden en lijdensmart
en wee, zuchten en tranen.
op te leiden, en wel zoodanig, dat zij, als
het noodig mocht zijn, in korten tijd als
militair vlieger aan onze legerreserve
kunnen worden toegevoegd.
Het bestuur van het luchtverdedi
gingsfonds spreekt den wensch uit, dat
vele landgenooten dit koninklijk voor
beeld zullen volgen door een bijdrage te
storten op girorekening 287177 ten name
van: penningmeester vereeniging voor
nationale veiligheid.
PRINS BERNHARD BEZICHTIGT
DE TROMP"
Prins Bernhard heeft hedenochtend'
vergezeld van M. M.'s adjudant luite
nant ter zee der 1ste klasse Jhr. E. J.
v.an Holthe en van den adjudant van
Z.K.H. kapite n J. K. H. de Roo van
Alderwerelt een bezoek gebracht aan
de werf der Nederlandsche Scheeps
bouw Maatschappij te Amsterdam, ter
bezichtiging van de aldaar in aanbouw
zijnden flottieljeleider „Tromp".
Onder leiding van kolonel Doorman
begaven de prins en de beide heeren van
zijn gevolg zich aan boord van den oor
logsbodem, waaraan hard gewerkt wordt:
want men hoopt de „Tromp" binnen
vier maanden geheel gereed te kunnen
opleveren. Het bezoek duurde bijna een
half uur. Na ten kantore afscheid van
de leden der directie te hebben genomen,
vertrok Prins Bernhard tegen elf uur van
de terreinen der Scheepsbouw Maat
schappij.
DE NIEUWE BURGEMEESTER
VAN HAARLEM,
Bij K.B. van 29 October 1937 is met
ingang van 15 November benoemd tot
burgemeester der gemeente Haarlem:
dr. J. E. baron de Vos van Steenwijk,
met toekenning van gelijktijdig eervol
ontslag als burgemeester der gemeente
Zwolle.
De heer P. J. M. van Os, ontvanger
van de invoerrechten te Rotterdam,
heeft Zaterdag afscheid genomen wegens
het bereiken van den pensioengerech
tigden leeftijd. De heer van Os is o.a
jarenlang ontvanger geweest te Vlis
singen.
Heffing op zalm wordt afgeschaft.
Naar wij van bevoegde zijde verne
men, zal de heffing welke bij den invoer
van versche, gezouten, gerookte, ge
droogde en gekoelde zalm tot een be
drag van 0.08 per kg netto ten behoe
ve van het landbouw-crisisfonds wordt
geheven, met ingang van 1 November
1937 niet worden verlengd.
Heffing op boter.
De heffing op boter is voor deze week
wederom vastgesteld op 40 cent per kg.
Geslaagd voor het examen water
bouwkundig opzichter, de heer A. Peter-
meijer Jr. te Middelburg.
Aan de universiteit te Leiden
slaagde heden voor het candidaatsexa-
men rechten mej, E. J. de Waardt uit
Middelburg.
Ze vallen weer neer, de soldaten,
In 't verre Oost-Azische land;
Ze worden verdelgd en vermorzeld
Als door een onzichtbare hand.
Ze worden als ratten vernietigd,
Ze worden verwond en verstikt.
En officieel is dat geen oorlog,
Want 's is een gewapend conflict.
Ze vallen weer neer, de soldaten,
In modder en aarde en slijk
En iedere vierkante meter
Wordt bloedig betaald met een lijk.
Ze vallen, de mannen, de jongens,
Die niets wellicht hebben misdaan.
Men schiet ze kapot als reptielen,
Men maait ze, als maaide men graan.
Ze vallen weer neer, de soldaten,
Ze worden als dieren geslacht,
Ze worden met vroolijke marschen
Naar 't gruwzame slagveld gebracht.
Straks krijgen ze weer monumenten,
Met bloemen en kransen eraan.
Maar ginds, op hun kerkhoven, zien
[we
Hun weenende kinderen staan.
Het Provinciaal Comité voor de
Centrale voor werkloozenzorg, gesticht
op init'atief van den Raad van Ned.
Kerken voor Practisch Christendom
heeft aan alle plaatselijke comité's in
Zeeland een circulaire gezonden, waar
in het Comité mededeelt, dat de Gen-
trale besloot van 22 November tot 18
December en van 2 Januar.' tot 5 Fe
bruari een kamp te organiseeren te
Chaam.
W,aar voor vele. jeugdige landarbei
ders zeer binnenkort een periode van
maandenlange werkloosheid aanbreekt,
rekent het Prov. Comité erop, dat een
groot aantal jeugdige werkloozen zich
zal aanmelden. De gelegenhe d daartoe
bestaat tot en met 13 November bij
den secretaris van het Provinciaal Co
mité,- den heer J. Lorier te Middel
burg.
De verloting der S. H.
De prijzen van de verloting van de
afdeeling Middelburg van de Vereeni
ging tot bevordering van de belangen
van slechthoorenenden die Zaterdag
avond niet werden afgehaald kunnen
iederen avond na 7 uur worden afge
haald ten huize van mevrouw Van Dein
se, Balans 13.
Benzinedief betrapt.
Een taxi-chauffeur (F. C. v. d. V.)
meende reeds eenige malen gemerkt te
hebben, dat zijn benzinereservoir abnor
maal vlug leeg was. Hij besloot, met een
collega zijn wagen die regematig voor
het station geparkeerd staat, eens te
bespieden. Vrijdagavond werd het ge
duld der bespieders beloond en ontdek
te men, dat collega J. P. bezig was de
benzine af te tappen. De politie werd
van het feit in kennis gesteld, die pro
cesverbaal op maakte.
V erkeer s-ongevallen.
Zaterdag, ongeveer kwart voor twee,
werd de wielrijder W. J, P., wonende te
Biezelinge, op den hoek Opril Groote
Markt-Noordzijde Groote Markt, aan
gereden door een auto toebehoorende
aan J. H. C. F. te Souburg. P. zelf kwam
met den schrik vrij, doch zijn rijwiel
was aan de voorzijde vernield.
De voetgangster A. van W.Den
H., wonende te Zetten, werd Zaterdag
te kwart voor vijf, op den hoek Agnes-
gang-Westwal aangereden door een
auto. Dr. Snoek, die de eerste hulp ver
leende, vermoedde een breuk in een der
dijbeenen. De poltie maakte proces-ver
baal op en stelt 'n nader onderzoek in.
Rijwiel vermist,
P. M. G. deed aangifte van de ver
missing van zijn rijwiel, dat hij voor lo
gement „De Omroeper" geplaatst had.
Snel recht.
Bij den kapper F. W. de K., in de St.
Jaqobstraat werd Zaterdag door eenige
baldadige jongelui een ruit gebroken.
De arm der wet greep zoo snel toe, dat
de dader reeds aangehouden en de ruit
betaald was, toen de heer Ter K. op het
bureau aangifte kwam doen.
Tegen den landbouwer P. de D.,
alhier, is proces verbaal opgemaakt we
gens het vervoeren van ziek rundvee.
De bakker J. L. H. van D, werd
verbaliseerd wegens het doen verrich
ten van arbeid door een jeugdig persoon
vóór den voor hem vastgestelden tijd.
De C.J,V.-bazaar.
Zooals te verwachten was is de C.J.
V.-bazaar een succes geworden. De toe
loop was vaak zoo groot, dat de zaal te
klein bleek. Zaterdagavond werd be
sloten met een Amerikaanschen verkoop
en gingen daarmede de laatste artikelen
van de hand. De totale opbrengst be
droeg 2400. Te verwachten is, dat
meer dan 2000 voor het nieuwe C. J.
V.-gebouw gereserveerd kunnen wor
den. De arbeid van zoovelen, om dezen
bazaar te doen slagen, is zoodoende
door de resultaten wel beloond,
Steunverleening B.
Donderdagmiddag werd in het Schut
tershof een vergadering gehouden van
de gemeentebesturen op Zuid- en
Noord-Beveland en Walcheren, alsme
de de leden van de B-comité's, ter be
spreking van den B-steun en de dezer
dagen ingevoerde spaarregeling. Van
het departement v,an soc ale zaken wa-
-
TE -
Ml D DEL BURG
(Ingez. Med.)
Verwachting tot morgenavond;
DE BILT; Zwakke tot matige O, tot
Z. wind, nevelig tot zwaar bewolkt,
waarschijnlijk eenige regen, weinig ver
andering in temperatuur.
UKKEL: Matige Z.O. wind, betrok
ken tot nevelachtig weer, bij tusschen-
poozen regen, onveranderde tempera
tuur, met een nachtelijk minimum van
ongeveer 9 gr.
Ma. 1 Nov. Zon op: 6 h 57; onder:
16 h 30. Licht op: 17 h 00. Maan op:
5 h 09; onder: 15 h 26. N.M. 3 Nov.
e
Hoog- en Laagwater te Vlissingen:
October.
Hoogwater. Laagwater.
Ma. 1 12.10 6.18 18.46
Di. 2 0.32 12.44 6.54 19.24
Wo. 3 1.07 13.21 7.30 19.58
Ma.
Di.
Wo.
Laagwater te Wemeldinge;
October.
Hoogwater. Laagwater.
1.40 13.57 7.27 19.44
2.22 14.36 8.05 20.23
3.02 15.16 8.38 20.54
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min, later
(S springtij).
en
1
2
3
ren aanwezig de heeren Rooyackers,
Jansen, Minke en Planken.
De heer Rooyackers gaf in een hel
dere uiteenzetting de totstandkoming
en het doel van de extra-steun in den
vorm van kleeding, dekking en schoe -
sel weer. Daarbij werd naar voren ge
bracht) dat, vóór zoover zulks maar
eenigszins mogelijk is, met plaatselijke
toestanden rekening zal worden gehou
den. De spaarregeling, die reeds in
versch llende gemeenten in werking is
getreden, is weder een extra-uitkeering
maar met een kleine bijdragfe van de
werkloozen zelf.
V,an de gelegenheid tot het stellen
van vragen werd een zeer ruim ge
bruik gemaakt.
De burgemeester van Goes dankte
de departementsambtenaren voor hun
init atief en moeite, daar voor velen
de lezing ongetwijfeld verhelderend zal
hebben gewerkt,
Men schrijft ons:
Reeds sedert langen tijd g ngen er
geruchten te Domburg dat de Christelij
ke school alhier zou moeten verdwij
nen. Tot op heden echter, is dat nog
niet met zekerheid te vermelden, hoe
wel het met den huidigen stand van
zaken wel zeer waarschijnlijk lijkt. Im
mers: scholen, welke een te gering leer
lingenaantal hebben moeten zooveel
mogelijk gecombineerd worden met
andere scholen en zoo zou vervolgens
het concentrat e-wetje ook de christ.
school hier moeten worden gecombi
neerd met een soortgelijke school indien
er zich een dusdanige school bevindt
binnen een grens van 4 km. Dit nu is
het geval met de D aconie-school te
Aagtekerke (hoofd de heer J. Birza).
Voor het combineeren echter komen
alleen die scholen in aanmerking die
na 1920 zijn gesticht en nu bestaat de
Christ. school te Domburg volgend jaar
60 jaar. Echter, en dit is het kard'nale
punt, niet in haar huidigen vorm. De
school is in Augustus 1878 gesticht en
stond onder leid ng van het bestuur
der confessioneele vereeniging te
Utrecht. Tot d.at in 1920, nadat het
toenmalige hoofd, de heer J, D. de
de Graaf, volgens de leidende figuren
op dat terrein onbekwaam was geacht
voor zijn taak, een schoolbestuur van
Domburgers werd gevormd. Dit be
stuur vroeg ingevolge de schoolwet-De
Visser aan de gemeente om een school
gebouw. De confessioneele vereeniging
ontsloeg het personeel en het school
bestuur voornoemd nam nieuw perso
neel, d.w.z., een nieuw hoofd en het
benoemde dezelfde onderwijzeres be-
