BINNENLAND.
ZEELAND,
WEERBERICHT.
NUMMER 250.
DRIE BLADEN.
ZATERDAG
23 OCTOBER 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
Colijn en Wendelaar.
De positie van den boerenstanc
in het volksgeheel.
Een ieder staat verbaasd
A. C. van der Rest
Lange Kerkstraat 42
Telefoon 168
I SMiritteiate
MIDDELBURG
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap VJissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
8ij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
GOESCHE COUQANT£££
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekeni ng no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers?
Familieberichten en dankbetuigingen 17
regels f 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
Over het congres van den Vrijheids
bond van verleden week schrijit „De
Zeeuw" o.a. als volgt:
„In het officieele communiqué over
het congres wordt gemeld, dat de Voor
zitter, het Kamerlid mr. Wendelaar, den
oud-m nister Van Lidth de Jeude toespre
kende, zeide, „dat de liberalen in Ne
derland niet zouden vergeten, op welk
'n smadelijke wijze Van Lidth de Jeude
door Colijn ten offer was gebracht op
het altaar van de nieuwe coalitie-regee
ring."
De heer Van Lidth de Jeude op sma
delijke wijze ten offer gebracht! zoo
vervolgt „De Zeeuw".
Dat het congres deze woorden met
een krachtig applaus onderstreepte en
dat het den geofferden oud-bewindsman
een langdurige ovatie bracht, is nog wel
eenigszins te verstaan.
De massa was niet in staat deze me-
dedeeling op haar waarheidsgehalte te
controleeren.
Maar dat de liberale pers het niet noo-
dig acht deze zaak recht te zetten, wekt
eenige verwondering.
Uit wat omtrent de Kabinetsformatie
werd meegedee'd is toch gebleken, dat
de heer Van Lidth de Jeude aanvanke
lijk geen bezwaar had op basis door den
Kabinetsformateur opgestelde program
in het Kabinet zitting te nemen.
Later schijnt hij, misschien onder den
indruk van de rede van mr. Oud, wel
bezwaren gevoeld te hebben.
Het positief-Christelijk zat hem dwars
en daarom trok hij zich terug.
Uit principieele overwegingen alzoo.
Dit standpunt kan men eerbiedigen.
Maar hoe nu de heer Wendelaar er toe
kwam te spreken van „een smadelijk ten
offer brengen door Colijn" is, zacht ge
zegd, raadselachtig.
Evenals het zwijgen van de liberale
pers over deze voorstelling in strijd met
de feiten."
Lidth de Jeude en Oud vertegenwoor
digd is; de min-of-meer aan den partij
loozen kant zijnde twee ministers Van
Buuren en Patijn doen dit loyaal-natio
nale linker volksdeel naar ons gevoelen
gansch onvoldoende politiek recht we
dervaren.
Wij gaan zelfs verder: uit hetgeen zie'
rondom de kabinetsformatie heeft afge
speeld en wat daarvan is bekend gewor
den, hebben wij niet den indruk gekre
gen dat dr. Colijn voldoende blijk heeft
gegeven te beseffen op welke basis hij
zulk een verbijsterend groot stemmen-
tal behaald heeft; wij hebben thans niet
voldoende aanwijzingen tot onze be
schikking om daaruit de overtuiging te
putten, dat Colijn het gansche gewicht
zijner persoonlijkheid ten volle in de
schaal heeft gelegd om te geraken tot
de naar ons en zeer veler gevoelen
eenig-juiste oplossing: een herzien natio
naai kabinet op breede basis.
Wij zijn dus, als iedere andere oprecht
linksch-geöriënteerde, pijnlijk teleurge
steld door deze kabinetsformatie, en wij
juichen dus niet, ganschelijk niet, om dit
Colijns gewrocht. Zeker heeft hij, voor
ons, hierdoor aan glorie ingeboet.
Maar dit, dunkt ons, dus duidelijk ge
zegd zijnde, herhalen wij: de wijze van
bestrijding die Colijn hierom van deze
en gene liberale zijde, nu weer van den
heer Wendelaar, ondervond en onder
vindt, keuren wij, als vermoedelijk ten
deele onwaar en zeker geheel onwaar
dig, nadrukkelijk af.
In de eerste plaats prineipiëel, los van
alle bij-overwegingen.
En vervolgens óók nog, omdat zij tac
tisch fout is.
Dit spelletje van: vandaag zijt gij de
groote nationale figuur en morgen ben
je geen turf meer hoog. is te gauw ach
ter elkaar en te politiek-doorzichtig: de
nuchtere mensch riekt het luchtje eraan
al van verre.
Tot zoover het anti-revolutionaire
blad.
Het is ons aanleiding tot een enkele
opmerking.
't Verwijt aan de liberale pers, dat die
het niet noodig achtte de zaak recht te
zetten, komt ons wel wat sterk voor. Er
is tegenwoordig voor haar in eigen ge
zichtskring zooveel te doen, dat zij het
wel aan de klaarblijkelijk waakzame
partijpers van den heer Colijn kan
overlaten voor diens reputatie te wa
ken, dunkt ons.
Maar nu men zich er daar, naar het
schijnt, aan stoot, willen wij toch ook
niet nalaten op te merken, dat wel de
gelijk op het congres zelf deze tactische
blunder van den heer Wendelaar ge
voeld werd.
In den hoek waar schrijver dezer re
gelen gezeten was, merkte iemand on
middellijk, onder instemming der daar-
om-henen-zittenden, op, dat het „niet
erg verstandig van den partij-voorzitter
was, deze rechtmatige hulde aan Van
Lidth de Jeude van een onwaardige
veeg-uit-de-pan aan Colijns adres ver
gezeld te doen gaan." (Wij gaven het iet
wat gekuischt weer; de oorspronkelijke
bewoordingen der opmerking waren hui
selijker en gepeperder!)
Er is dus geen sprake van, dat de heer
Wendelaar met dezen uitval tegen Co
lijn algemeene instemming vond en
kel met zijn hulde aan Van Lidth de Jeu-
He_was dat het geval.
Maar wij verstaan het wel al kun
nen we het daarom niet waardeeren!
ij zien in dezen dommen uitval (even-
vr "U1 °e misselijke teekeningetjes in de
Vrijheidsbondsche partijpers, waarin dr.
Colijn van dit kabinet ineens de natio
nale figuur-at is en om de haverklap als
een paskwil van een Dickensiaansche
steile dominee wordt voorgesteld) een
wanhopige poging om nu eens reuze-
flink een principieel-eigen-standpunt be
stijgend voor den dag te komen.
Het is trouwens niet voor de eerste
maal dat wij tegen dit kleinzielige en
spij ïge gedoe openlijk en duidelijk stel
mg namen; ook kort na de kabinetsfor-
M AS. reven wi> in gelijken zin in ons
blad hierover, gelijk men zich wel zal
willen herinneren.
Nu versta men ons vooral niet ver
keerd.
Wij schrijven dit allerminst om bij de
rechterzijde in het gevlij te komen, noch
uit een ongezonde lust tot bevuilen van
eigen nest. Neen, het een zoowel als
het ander zij verre van ons. Wij betreu
ren het ten zéérste, dat in het huidige
kabinet de linkerzijde niet regulier door
een paar mannen als bijvoorbeeld Van
Prins Bernhard eere-voorzitter van
het Kon, Ned, Landbouw Comité.
Naar gisteren in de jaarlijksche ver
gadering van het Kon. Ned. Landbouw
Comité werd meegedeeld, heeft Prins
Bernhard heit voorzitterschap dezer
neutrale agrarische organisatie aan
vaard.
Rede van den heer Louwes,
In de hedenochtend gehouden verga
der ng van het Koninklijk Nederlandsch
Landbouwcomité te 's-Gravenhage leid
de de heer H. D. Louwes, voorzitter
der Groninger Mij, van Landbouw, een
bespreking v,an de huidige positie van
den boerenstand in het volksgeheel in.
Spr. begon met te betoogen dat onze
boeren- en tuinderstand behoort bi)
ons volk; als ons volk maar verstaat,
dat het ook bij zijn boeren en tuinders
behoort. Er zijn geen vraagstukken van
nationaal belang, die ook niet voor
onzen boerenstand van gewicht zijn,
zoo zijn er echter ook weinig groote
landbouwvraagstukken, die niet de be-
teekenis hebben van nationale proble
men.
De boerenstand moet daarom voor
zijn optreden en werken ,als groote
volksgroep zijn kracht zoeken in pe
netratie en niet in isolement.
De Nederlandsche boerenstand heeft
alle reden zich de gelijke te achten der
andere bevolkingsgroepen en :n rustig
zelfvertrouwen zijn weg te gaan. De
toekomst moet liggen in verbetering
van eigen tekortkomingen, in vermeer
dering van eigen kracht, in den wil het
geheele volk van zijn goed recht te
overtuigen.
De boerenstand moet goed georgani
seerd zijn. Het veel omvattende land-
nouworganisatieleger van boerenleen
banken, veilingen, coöp, instellingen
v,an allerlei slag en doel, vormt meï
de stamboeken en de standsorganisatie
een groote belangengemeenschap. Maar
ei zijn daarbij vele problemen, die zich
thans toespitsen in onze coöp. zuivel
bereiding, welke zich aanpassen moet
aan veranderde omstandigheden, terwijl
het een boerenbelang te achter is, dat
zij in stand gehouden kan worden en de
coöp. zuivelwereld gestaald uit den strijd
met het particuliere grootbedrijf zal te
voorschijn treden.
Is er een boerenstand voor wie al
die organisaties werken, de verwezen
lijking van het groote doel, waarvoor
allen streven, wordt n et weinig be
lemmerd door de confessioneele ver
deeldheid in het landbouwvereenigings-
leder mensch is een kunstenaar en
heeft een groot werk te voltooien. Dit
werk is zijn leven.
leven. Met den afscheidingsdrang der
orthodox-protest,antsche boeren staat
het anders dan met de roomsche col
lega's, die meer compact samenwonen.
De christelijke organisat e moet als het
ware uit het vleesch der algemeene
organisatie worden losgescheurd. De
gedragslijn daar tegenover moet zijn:
nimmer afwijken van de hoogheid en
zuiverheid van het algemeen Neder
landsche karakter en geen duimbreed
prijsgeven van het werkterrein. Verder
in vrede laten gaan, wie meent te moe
ten gaan en daarbij bereid zijn tot een
waardige en opbouwende samenwer
king.
Spr. gaf daarna een uiteenzetting
van zijn bezwaren tegen den bond
Landbouw en Maatschappij, die z.i. in
veel opz chten in een verkeerden koers
verzeild geraakt is. De politieke invloed
is doodgeloopen op een verkeerde tac
tiek bij verkiezingsadviezen, terwijl
verzuimd werd het platteland tot ac
tieve deelname aan het partijleven te
brengen. L. en M. is geen oppositie-
organisatie geworden en heeft door het
vestigen van een eigen drukkerij en de
uitgave van een eigen dagblad het front
der e gen vrantwoordelijkheid zeer ver
lengd en verzwaard, Hier dreigt een
nieuwe belangenstrijd, een soort agra
risch marxisme. Het uitgangspunt is
onjuist: de onbevredigende posit'e van
onze Landbouwbevolking is niet ver
oorzaakt door bewusten onwil of heb
zucht, maar door tal van factoren en
waar ook de boerenstand daaraan zelf
schuld meebrengt, moet verandering
komen in een geest van samenwerken,
overtuigen en gen activiteit.
De „groene-front-politiek" van L, en
M. leidt volgens spr. zeker tot een ne
derlaag.
De heer Louwes wees vervolgens op
het zeer vele, dat nog te doen is om
de plattelandsvrouwen tezamen te bren
gen: hier geven de katholieke organi
saties de algemeene nog een. in meer
dan één opz cht beschamend voorbeeld.
Men moet in eigen kring weten wat
de problemen zijn en hoe men moet
beproeven er een oplossing voor te
bereiken. Daarbij is eendrachtige sa
menwerking noodig. En wanneer men
de industrialisatie wil bevorderen en
daarmede de Nederlandsche productie,
d,an mag daarnaast aandacht gevraagd
worden voor het feit, dat ook de Ne
derlandsche bodem nog door verbete
ring en intensiveering veel meer werk
gelegenheid kan geven.
Wil men door órdenen de vrije con
currentie temperen, men denke dan ook
aan den eigengeërfden boerenstand,
die bij de invoering van de nieuwe
pachtwet nog meer in de verdrukking
geraken zal. Doch aan wie ordenen
wil, stelle men de vr.aag: Hoe wilt ge
dit voor den landbouw verwezenlijken?
In dezen :s nog geen enkel vraagstuk
opgelost.
Op het gebied van staatszorg voor
den landbouw is nog veel te doen. Er
is daarbij veel voor te zeggen om de
sociale wetgeving uit te strekken tot
de kleine ondernemers in midden- en
boerenstand.
Men moet het volk in zijn geheel
voor de boerenproblemen plaatsen.
Het valt te betreuren, dat de land-
bouwhoogeschool te Wagen ngen geen
krachtig centrum is van gezond agra
risch gevoel, een centrum waarvan een
effectieve beïnvloeding onzer openba- f
re meening kan uitgaan.
Het systeem van een urgentie-pro
gramma heeft in den aanvang van de
cris:s uitnemend gewerkt, daarom uitte
spr. den wensch, dat de centrale land
bouworganisaties zullen komen, na be
raad in eigen kring, tot een „permanent
urgentieprogram",, het eene, nationale
landbouwprogram, dat geregeld herzien
kan worden.
Bij de verkiezingen van 1929 en meer
aog in 1933 stond het landbouwpro
bleem zeer sterk in het centrum v,an
de belangstelling, In 1937 was dat door
het sterke van het onveilige en be
klemmende van den tijd in veel min-
dere mate het geval.
Ook het platteland stemt politiek,
dus n et op grond van bedrijfs- en
standsbei,angen. Door actief mee te
doen in de politiek, vertienvoudigd de
kiezer zijn invloed en een politiek ac j
t ef platteland zou het zwaartepunt van j
ons politiek leven zeer sterk naar het j
platteland, kunnen verleggen. Daarom
geen politieke adviezen meer vóór de
stembus, maar zij versteviging van het
politiek leven het parool voor het
platteland. Ook de boeren zijn de sme
den van hun eigen toekomst en hun
eigen geluk.
EEN WELVARENDE GEMEENTE.
Verlaging van alle belastingen.
Heden werd de begrooting 1938 aan
den Raad van Goirle (N.B.) aangeboden,
waaruit blijkt, dat de financieele toe
stand zeer gunstig verloopt. Door den
drukken villabouw langs den Ouden Goir-
lescheweg is de opbrengst der belas
tingen plotseling zeer gestegen, terwijl
door conversie van alle geldleeningen
tot op 3ü pet. en door verlaging der
bijdragen aan de werkloozenkassen, de
uitgaven blijvend een flinke verminde
ring hebben ondergaan. De opcenten op
de vermogensbelasting worden terug ge
bracht van 40 op nul, de opcenten op
de personeele belasting, die vorig jaar
verminderd zijn van 200 op 150 worden
thans gebracht op 125, terwijl de opeen
ten op de gemeentefondsbelatsing ver
laagd worden van 75 op 55.
De werkloosheid in de textielindustrie
neemt langzaam iets af.
DE LOONEN BIJ DE
WERKVERSCHAFFING.
Minister Ronune staat
verhooging toe.
Reeds geruimen tijd heerscht er onder
de arbeiders, te werk gesteld bij de
werkverschaffingen in Zeeland, ont
stemming over de loonen, die daar wor
den betaald. Er moet daar waar niets
tegen is flink worden aangepakt; het
werk is zeker niet lichter dan in het
vrije bedrijf; er is slijtage aan kleeren
en schoenen en vaak moeten vrij be
langrijke afstanden per fiets worden af
gelegd, waarvoor in vele gevallen niets
wordt vergoed.
De loonen zijn meestal echter te laag,
aanmerkelijk lager dikwijls dan de toch
al niet hooge loonen in den landbouw,
door de arbiters vastgesteld. Pogingen
van de zijde der vakorganisaties en
soms door gemeentebesturen bij de in
spectie te Middelburg ingesteld, om
daarin verbetering te krijgen, slaagden
echter niet.
Onlangs hebben de R.K. en de Chr
vakorganisaties evenwel deze kwestie
met den Minister van Sociale Zaken mo
gen bespreken. En met een gunstig re
sultaat. Z. Ex. bleek overtuigd van het
billijke van de wenschen der organisa
ties. Hij heeft nu aan de gemeentebestu
ren van Stavenisse, St. Annaland, St.
Maartensdijk, Scherpenisse en Oud-Vos
meer verzocht mee te werken de loonen
in de werkverschaffing te brengen van
20 op 22 cent.
Een soortgelijk verzoek om medewer
king voor verhooging der uurloonen van
20 op 22 cent zond de minister aan de
gemeenten op Zuid-Beveland: Koede-
kenskerke, Ovezande, Borssele, Nisse,
Baarland en Ellewoutsdijk.
Ten slotte een derde groep gemeen
ten, waartoe de minister het verzoek
richtte mee te werken de loonen te ver-
hoogen van 22 op 23 cent: Hoek, Ter-
neuzen, Westdorpe, Sas van Gent,
Zaamslag, Axel, Zuiddorpe, Hontenis-
se, Graauw en Langedam, Sint Jansteen,
Hulst en Clinge en Vogelwaarde, alle
gemeenten in Zeeuwsch-Vlaanderen.
(De Z.)
LEZING NED. PROTESTANTEN BOND
Gisteravond sprak ds. N. Zwiep uit
Enschedé voor de Ned. Prot. Bond in
de Vrijz. kerk over: „De achtergrond
van het Nieuwe Testament".
Spr. behandelde eerst het ontstaan
van het N. T. waarbij hij in 't licht stelde
dat de Handelingen, de vier Evangeliën
en de Brieven groote verschillen te zien
geven in de wijze waaróp zij ontston
den. Het N. T. draagt het stempel van
den tijd waarin de schrijvers leefden.
De achtergrond is in de eerste plaats
het Romèinsche Rijk met zijn streven
naar eenheid, tot uiting komend in het
verkeer, de taal en het zoeken naar ge-
loofseenheid (Keizervereering) hetgeen
toch niet leidde tot geestelijke nivellee
ring. Er was integendeel een rijk geeste
lijk leven in die dagen. Het Christendom
kwam niet in een leege, doode wereld
zooals dikwijls verondersteld wordt.
Vervolgens was daar het Jodendom
wiens Godsdienst tempelloos was ge
worden, doch niet uitsluitend vertegen-
over wat men al bij
Ass.-Apotheker te%Goes
verkrijgen kan
Diè Sorteering!
Die Voorraad!
Diè Kwaliteiten
Diè Prijzen! en
Diè Coulance!
't Is werkelijk 'n genoegen om
daar zijn Geneesmiddelen, Homoe
opathie, Kruiden, Verband- en Ver-
plegingsartikelen, Instrumenten,
Bandages, Breukbanden, Buikban
den, Elastieken Kousen enz., Che
micaliën en Drogerijen, Babyver
zorgingsmiddelen, T oiletbenoodigd-
heden, Eau de Colognes, Parfume
rieën en Geschenkdoozen te halen!
(Ingez. Med.)
Verwachting tot morgenavond:
DE BILT: Krachtige tot stormachtige,
later tijdelijk afnemende Z.O. tot Z.W.
wind, zwaar bewolkt tot betrokken, met
regenbuien, later kouder.
UKKEL: Sterke wind uit Z.W. tot
N.W., afwisselend zwaar bewolkte en
heldere hemel, tijdelijk regen, op som
mige plaatsen hevige regen en misschien
zelfs onweer, daling der temperatuur,
nachtelijk minimum ongeveer 7 gr,
Za. 23 Oct, Zon op: 6 h 40; onder:
16 h 48. Licht óp: 17 h 18. Maan op:
19 h 23; onder: 1 h 08.
Zo, 24 Oct, Zon op: 6 h 42; onder:
16 h 46. Licht op: 17 h 16. Maan op:
20 h 34; onder: 24 h 03. L.K. 26 Oct.
Hoog-
en
Laagwater
te Vlissingen:
October.
Hoogwater.
Laagwater.
Za.
23
3.04 15.23
9.37 22.01
Zo.
24
3.51 16.16
10.27 22.49
Ma.
25
4.44 17.13
11.23 23.42
Hoog-
en
Laagwater te* Wemeldinge:
October.
Za.
Hoogwater.
Laagwater.
23
5.08 17.22
10.40 23.04
Zo.
24
5.52 18.10
11.30 23.55
Ma.
25
6.40 19.02
12.25
woordigd werd door Farizeërs en
Schriftgeleerden. De Joden hadden in
het Oostelijk deel van het Romeinsche
rijk in schier alle plaatsen hun gemeen
ten en vooral Alexandrië was een
brandpunt van geestelijk en cultureel
leven, waar de zelfbewuste joden
zich verwant voelden aan de Grieksche
filosofen. Het Oude Testament werd
menschelijker verstaan, en kwam los van
het natonalisme, In de mystieke werken
van Philo vallen reeds bijna Christelijke
klanken te beluisteren, hetgeen spr. met
talrijke voorbeelden verduidelijkte. Men
vindt hier ook het verband met het
Evangelie van Johannes.
Uitvoerig sprak ds. Zwiep over de Ro
meinsche godendienst, die in zijn veel
heid en gebondenheid aan de politiek
en deze aarde niettemin menschelijker
werd door het zoeken naar bevrijding
en verlossing. De Oostersche godsdien
sten, vooral de Mithradienst, vroegen
naar gezindheid en persoonlijke toewij
ding. Daar werden ook de sacramenten
en reiniging op den voorgrond gesteld.
In deze wereld kwam het Christendom
en vond ingang bij de vele zoekenden,
Na nog gewezen te hebben op de
christelijke elementen in uitspraken van
Seneca; e.a, wijsgeeren, besloot spr. zijn
boeiende lezing met te zeggen dat de
waarheidselementen uit de oude gods
diensten gezuiverd teruggevonden wor
den bij het Christendom.
Een luchtmülionnair.
Niet alleen de K.L.M., ook de K.N.I.L,
M. heeft verscheidene luchtmillionnairs
in dienst, d.w.z. vliegtuigbestuurders, die
meer dan een millioen kilometer in het
luchtruim hebben afgelegd. Als derde
komt op de K.N.I.L.M. lijst der luchtmil
lionnairs voor onze vroegere stadgenoot
H. K. de Graaf die ruim 5000 uren heeft
gevlogen en wiens „boekje" een „te- 1
goed" van 1.248.800 kilometer laat zien.
