Een nieuwe Koers
GOISCHE COUPANTM
wiridi d 1 ij k
tof hoogï T-dTmKL'tïct ~nSS£
182 9
BINNENLAND.
WEERBERICHT.
ZEEL»,
NUMMER 245.
TWEE BLADEN.
MAANDAG
18 OCTOBER 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
Indrukken van het Utrechtsche congres van
den Vrijheidsbond.
OND. BRANDWAARBORGMIJ.
VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
ra
's-HEER ARENDSKERKE.
De jaarlijksche oefening van het
Ned. Roode Kruis.
ELBURG5CHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap VKssingen 2.30, elders f 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Sij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon IT.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsohe Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1 7
regels f 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Adrertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou-
rant" 10 et. extra Bewijsnommers 5 cent.
zich geacht achtende Vrijheids.bondsche
zijde aldus deed. Enhet is ook
heelemaal niet belangrijk.
Strijd om het hoofdbestuur en
om de nieuwe richting in de
politiek. Een ferme com
missie onder een vertrouwen-
hehbenden en vertrouwenwek-
kenden leider,
Men pleegt in Vrijheidsbond-
scfaen kring de illusie gaande te houden,
dat een besloten vergadering of huis
houdelijk congres niet „voor de pers"
is. Somwijlen wordt dit aan 't begin der
vergadering nog eens nadrukkelijk ge
zegd, soms ook niet. Maar in elk geval
houdt de pers zich er niet aan. Wij
hebben dat reeds meer dan eens on
dervonden. Natuurlijk hebben wij ons
steeds wel n,aar dit voorschrift ge
richt, zoolang anderen zich er ótó'k aan
hielden welteverstaan. Gaf een a n-
d e r blad echter toch een verslag
of overz'cht der ver.gadering, dan
schreven wij er daarn.a natuurlijk ook
over.
Dezen keer behoeven we dit echter
niet eerst af te wachten: onder het
klinkende ons wat al te klinkende
opschrift „Crisis in den Vrijheidsbond
bezworen", bevatte een hoofdstedelijk
Zondagochtendblad reeds een uitvoerig
verslag van de Zaterdagavondvergade
ring, waarin diezelver huishoudelijke be
slotenheid door het doorzichtige truukje
van een, enkele malen herhaald „Naar
wij vernemen" en „naar verluidt", op
niet bepaald overtuigende wijze tot uit
drukking werd gebracht!
In elk geval: wanneer elders in bree-
den lezerskring reeds een verslag ver
schenen is, dran achten ook wij ons ook
ditmaal niet meer gebonden. Dat ware
dwaasheid.
Het is trouwens in meer algemeenen
zin de vraag, of het wel juist is een
zoo bij uitstek het gansche pol'tieke
publiek rakende zaak als de huidige
crisis in den Vrijheidsbond onder uit-
sluit-ng der openbaarheid te behande
len.
Erg liberaal-in-den-slechten-zin is het
misschien wel, maar een ietwat ge-
kuischt verslag of overzichtelijk-sub-
ject'eve beschouwing men moet op
een huishoudelijke vergadering ronduit
kunnen zeggen wat men op het hart
heeft lijkt ons eerder nuttig en noo-
dig.
Het ging, met terzijdestelling van al
wat bijkomstig is, in Utrecht kort en
goed om het hoofdbestuur en om de
toekomst ge Vrijheidsbondsche politiek.
Er w,as een niet onbelangrijke stroo
ming, die het hoofdbestuur weg wilde
hebben behalve de verdediger van
de desbetreffende motie-Bussum heeft
ook de voorzitter van den Centralen
Liberalen Kring dit, met anderen, vier
kant gezegd er was een grootere
strooming, die dit toch wel wat al te
krras vond. Deze laatste strooming werd
echter niet weinig versterkt, dunkt ons,
door het, naar onze meen'ng, niet cor
recte rammelen met de portefeuilles
van hoofdbestuurszijde.
Niet, dat wij dit rammelen op zich
zelf onwelluidend of ongeoorloofd vin
den integendeel, men kent ons
standpunt ter zake. Maar het dreige
ment: als gij een ons onwelgevallige
motie aanneemt dan zetten wij onzen
hoed op en we gaan naar huis, n u,
tie, het oproepen van 't voor vreesach
tige lieden ijsselijke schrikbeeld eener
bestuurlooze partij zoo iets als een
chauffeurlooze autobus. Nu: we zouden
heusch wel een nieuwe chauffeur ge
vonden hebben, maar zoover kwam het
toch niet,
Behalve enkele flinke kerels, wier
van de onze min of meer afwijkende
meeningen wij met belangstelling en
waardeering aanhoorden, trad er ook
nog een liberale mijnheer uit den vol
tooid verleden tijd voor jonkvrouwe
Wendelaar en tegen ons blad in het
krijt; dat de vergaderingsleider daarbij
tolereerde dat deze aftandsche libera
le toernooiridder omtrent den gezond
heidstoestand van den particulieren
persoon des hoofdredacteurs van ons
blad enkele onbehoorlijkheden ten bes
te gaf, siert dien spreker noch den
voorzitter, schoon het ons koud kan
laten, 't Was immers niet voor 't eerst
dat men in de afgeloopen maanden van
Het belangrijke is: wat er nu wer
kelijk gebeurd is.
Dat is dan dit.
De motie-Bussum, verlangende dat
het H.B. zijn mandaat ter beschikking
van de vergadering zou stellen, is na
een abele verdediging op het juiste
momfent ingetrokken ten behoeve van
de twee moties-Rotterdam en Utrecht,
waarvan de eerste door het H.B. óók
volstrekt onaannemelijk was verklaard.
Maar het gezamenlijk en in gemeen
schap rammelen met de portefeuilles
der zetelvasten maakte toch lang niet
dien diepen indruk op de vergadering
welke men van achter de groene tafel
klaarblijkelijk ervan verwachtte: de'
geest dezer moties een scherp op-
positioneele doch ook constructieve
geest was tezeer naar den zin der
vergadering! Dat was, zelfs voor het
hoofdbestuur merkbaar! En de opmer
kelijke ovaties die onze -oud-minister
van waterstaat jhr. ir. Van Lidth de
Jeude meer dan eens kreeg, waren
evenzoovele ongeformuleerde maar
niettemin duidelijk-sprekende moties!
Arnhem heeft toen goed werk gedaan
door een tusschenvorm te zoeken van
de moties Rotterdam en Utrecht, en
daar is het tenslotte heengegaan. Ze
ker, het H.B. heeft nog een aantal o.i.
overigens volstrekt onbelangrijke con
cessies aan zijn prestige verlangd en
verkregen, maar dat is van secundair
belang.
Hoofdzaak is dat de vergadering
het H.B. zoo duidelijk als in verband
met de bekende omstandigheden in re
delijkheid verwacht kon worden, te
kennen heeft gegeven, niet alleen dat
het anders moet, maar ook dat d e
p a r t ij wil zeggen hoe het an
ders moet, en dat de part ij d
leiding in dezen uit
haar midden zal geven,
vrijwel ongeacht wat gezegd H.B, daar
van nu eigenlijk wel vond of vinden zal.
Daar komt het feitelijk op neer,
A
Wat is er nu dus besloten?
Zonder stemming is, nadat zij door
het Hoofdbestuur was „overgenomen",
de volgende resultante-motie tot stand
gekomen uit de vier krachten: Rotter
dam, Utrecht, Arnhem, Hoofdbestuur.
Te weten: door de Algemeene Verga
dering wordt een Commissie van Voor
bereiding benoemd, waaraan wordt op
gedragen: ,a. een onderzoek in te stel
len naar de maatregelen, welke naar
hare meening getroffen moeten wor
den, zoowel ten aanzien van de staat
kundige positie der Partij ((beginselver
klaring, partij-progr,amma etc.) als ten
aanzien van hare externe en interne
organisatie; b, de resultaten van haar
onderzoek/, vergezeld van voorstellen,
eventueele reglementswijzigingen etc.
neer te leggen in een zoo spoedig mo
gelijk, uiterlijk op 1 Januari 1938 in
gereedheid te brengen Rapport; c. dit
Rapport terstond ter kennis te brengen
van het Hoofdbestuur, de Centrales en
Afdeelingen en tenslotte uiterlijk een
maand na verzending van het Rapport
wordt dan een Algemeene Vergadering
gehouden, waarin voormeld Rapport
met de begeleidende voorstellen behan
deld zullen worden, tezamen met even
tuele door de Centrales of Afdeelingen
uiterlijk één week vóór de Vergadering
in te dienen amendementen of gewij
zigde voorstellen.
A
Dit wat de motie betreft. Maar daar
was meer bij. Oud-min'ster Van Lidt de
Jeude heeft namelijk onlangs een vier-
sfe'hngen geformuleerd ten aanzien
van het liberalisme. Deze stellingen zul
len feitelijk ten grondslag gelegd wor
den aan de zelfherziening der nart;;
Zij luiden als volgt: P
1, Onze Partij is een staatkun
dige partij, die zich ten doel
stelt, het levenspeil van de be
volking geestelijk en stoffelijk
te verhoogen, door bevordering
van sociale rechtvaardigheid in
een rechtsstaat op den christe-
lijken grondslag, evenwel zon
der dat de overheid zich richt
naar bepaalde kerkelijke ge
zindheden,
2. Zij tracht dit doel te berei
ken door instandhouding van
Het leven is niet zoo kort, of er is
nog altijd tijd om anderen te helpen.
Emerson.
het liberalisme in den ruimsten
zin in tegenstelling met fas
cistische en marxistische stroo-
mingen met herziening van
zijn staatkundige taak, in ver
band met de zich steeds wijzi
gende maatschappelijke vor
men,
3, Zij stelt de nationale een
heid, belichaamd in de consti-
tutioneele monarchie van het
Huis van Oranje, boven alle
godsdienstige, staatkundige en
maatschappelijke tegenstellin
gen, Zij bevordert de eendracht
van de verschillende bevol
kingsgroepen door het aan-
kweeken van saamhoorigheid
en verdraagzaamheid met ver
werping van rassen- en klas
senstrijd
4, Zij beschouwt persoonlijke
vrijheid met eigen verantwoor
delijkheid als een onmisbaar
element voor een gezonde sa
menleving, met erkenning van
groepsvorming als een natuur
lijk gegroeid maatschappelijk
element. Zij aanvaardt als
overheidstaak, de groepsvor
ming te regelen, voor zooverre
het gemeenschapsbelang zulks
vordert ,zoo noodig door beper
king van het individualisme,
A A
A
Vervolgens 's de commissie benoemd.
Dat dreigde óók weer verkeerd te
gaan. M,aar de vergadering deed zich
gelden! De vijf voorgestelden zijn niet
met een hoeraatje verkozen verklaard,
maar men heeft er negen van gemaakt
en van de vier, die er bij kwamen, zal
zeker een belangrijke invloed ten goe
de uit gaan. Als eerste dezer vier noe
men wij den voorzitter van Landbouw
en Maatschappij, den grijzen vechters
baas voor den boerenstand, den heet
J, Sm d; verder den bekenden midden
stander den heer L. de Groot, als ar
beider den heer Wessels en als vrouw
mevrouw FortanierDe Wit.
Voorzitter der commsisie werd met
overweldigende meerderheid van stem
men jhr. ir. Van Lidt de Jeude; verde
re leden werden de HH. Ebels u t Gro
ningen, ir. Stoffel uit Delft, Korthals
en De Witt Wijnen.
A A
A
Dit is eigenlijk het eenige belangrij
ke wat er in Utrecht gebeurd is. Daar
na is men genoeglijk soms ook on
genoeglijk gaan praten over van al
les en nog wat, doch d,at was, naar
veler gevoelen, eigenlijk maar wat voor
de vaak.
De vraag rest: Kan men voldaan zijn
Kan men nu weer eenige hoop voor
de toekomst hebben?
Ons antwoord luidt: voldaan zeker
nog lang niet. Men mag hoop koesteren
zwakke hoop, doch ook meer niet.
Wij weten het immers uit de onder
vinding der laatste jaren: een commis
s:e meer of minder, en er gebeurt, iia-
dat het rapport is uitgebracht, tóch
niets.
Met deze mogelijkheid dienen wij
thans andermaal in nuchterheid reke
ning te houden. Gaat het zoo dan
kan een dreigend bankroet niet meer
voorkomen worden.
Maar er s, schoon geen zeker
heid nog, toch een kans dat het
anders gaat. De partij heeft aan het
hoofd harer vernieuwingsbeweging 'n
man gezet, die zonder twijfel door al
len hoog gewaardeerd wordt, een man
waarin men geloof heeft.
Wij krijgen den indruk, dat de heer
Van Lidt de Jeude er naar streven zal
dit in hem gestelde groote vertrouwen
niet te beschamen; dat hij zal voelen
wat er in de diepte gaande is en zal
beseffen wat er op het spel staat, en
dat hij desnoods heilige huisjes en per
soonlijke gevoeligheden om het groote
doel niet zal ontzien.
Is dat zoo, dan is er, dunkt ons, eeni
ge reden om met een welwillend gema-
tigd-optimisme den loop der dingen
even aan te zien.
Dat de crisis in den Vrijjieidsbopd
bezworen zou zijn zooals 't opschrift
in gezegd ochtendblad luidde komt
ons wel wat al te optimistisch voor, ten
zij men het zou zien van den bestuurs-
kant en in den allerbeperktsten zin, dat
de vergadering de leiding niet de woes
tijn in gestuurd heeft. Dat crisisje is dan
inderdaad bezworen. Maar dat is bij
lange na niet deeigenlijke crisis!
Die woedt nog onverminderd voort', en'
het is de taak der commissie Van Lidt
de Jeude om die wezenlijke
crisis te bezweren, zoo dat
men weer vertrouwen in z'n eigen po
litieke partij krijgt!
Wij wenschen haar daartoe den moed
en de kracht, de wijsheid en het jfoede
inzicht.
Dat dit reorganisatie en her-oriëntee-
ringsscheepje onder dezen bekwamen
enNgeachten gezagvoerder wél en snel
vare op haar moeizame onderzoekings
tocht, opdat het spoedig een goed vaar
water moge verkennen waardoor het
later 't partijschip van de klippen af
weer in de veil ge volle zee kunne
brengen.
Schout-bij-nacht Van Lidt de Jeude:
goede reis op uw verkenningstocht!
J VAN
TE
MIDDELBURG
(Ingez, Med.)
HET INCIDENT MET DE
JAPANSCHE VISSCHERS IN
NED.-INDIë,
De Japansche consul-generaal te Ba
tavia heeft aan het Japansche ministe
rie van buitenlandsche zaken te Tokio
medegedeeld, dat hij zijn leedwezen
heeft betuigd .tegenover de Ned.-Indi-
sche regeering met betrekking tot het
incident van 30 September, toen een
Nederlandsch flottielje-vaartuig gescho
ten heeft op de Japansche trawler „To
kei Maru", waarbij twee leden der be
manning werden gedood en twee ge
wond.
De consul-generaal vroeg waarborgen
tegen dergelijke voorvallen in de toe
komst. De Ned.-Indische regeer ng wei
gerde hierop een definitief antwoord te
geven. Naar vernomen wordt, zou de
Japansche regeering rechtstreeks n|?t
de Nederlandsche regeering in onder
handeling trêüén om een oplossing voor
deze zaak te vinden.
A
A
Bij d t telegram kan worden aange-
teekend, dat het bedoelde incident zich
heeft voorgedaan tijdens de rechtmatige
uitoefening van het politietoezicht in de
terr toriale wateren van Nederlandsch-
Indië.
Zulke incidenten zullen zich in de
toekomst dus uiteraard niet meer be
hoeven voor te doen indien de Japan
sche visschers zelve h ertoe geen aan
leiding geven.
DE BEGRAFENIS VAN DE SLACHT
OFFERS DER T-l,
Zaterdagavond heeft onder groote
belangstelling te Banda de begrafenis
plaats gehad van vier der slachtoffers
van het verongelukte marinevliegtuig T-l
Het stoffelijk overschot van reserve-lui
tenant ter zee Van Haften was nog niet
gevonden.
De begrafenis geschiedde van het
vlaggeschip „Sumatra", dat met de „De
Ruyter'V een divisie itorpedojagers,
het kabe'lschip „Zuiderkruis" en twee-
groepen vliegtuigen aanwezig was.
Van alle schepen en huizen woei de
viag halfstok. Met sloepen werden de
kisten, die waren gedekt met de Neder
landsche vlag en de onderscheidings
teekenen der overledenen, naar den wal
gebracht, waar ze door den commandant
der zeemacht, den eskader-commandant
den civiel-geza,ghebber van Banda en tal
(van zee-officieren, onderofficieren en
manschappen werden opgewacht.
Een schat van bloemen dekte de kisten.
Aan de groeve sprak de commandant
der zeemacht woorden van deelneming
tot de nabestaanden, terwijl hij dankte
voor de plichtsbetrachting, door de ge
storven kameraden betoond.
Daarna sprak de vlootpredikant ds.
Vaandrager en tenslotte de luitenant ter
zee Van Olm als groepscommandant van
de omgekomenen.
Te 2 uur 's nachts verliet het eskader
de reede van Banda, om den oefentocht
in de richting van Soerabaja voort te
zetten.
Het departement van marine ontving
betuigingen van deelneming van H. M.
de Koningin, den Gouverneur-Generaal,
de ministers van Koloniën en Defensie,
van den legercommandant en van de
marine-commandant in Nederland.
ABONNEMENTEN en ADVERTEN
TIES voor dit blad worden aangenomen
door den Agent
C. VAN DER PLASSCHE.
Verwachting tot morgenavond:
DE BILT: Zwakke tot matige veran
derlijke wind, nevelig tot licht bewolkt,
waarschijnlijk droog weer, weinig ver
andering in temperatuur.
UKKEL; Zwakke wind uit Z.O. rich
tingen, vrij schoon weer, maar nevelig,
zachte temperatuur met een nachtelijk
minimum van ongeveer 5 gr, plaatselijk
mist op het laatst van den nacht. Het
betrekkelijk schoon en zacht weer zal
nog wel eenigen tijd aanhouden.
Ma, 18 Oct. Zon op: 6 h 31; onder:
16 h 59. Licht op: 17 h 29. Maan op:
16 h 00; onder: 4 h 34. V.M. 19 Oct,
Hoog- en Laagwater te Vlissingen:
October.
Hoogwater. Laagwater.
Ma. 18 12.01 6.08 18.33
Di. 19 0.28 12.35 6.43 19.12
Wo. 20 1.01 13.12 7.20 19.53
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge:
October.
Hoogwater. Laagwater.
Ma. 18 1.35 13.53 7.17 19.29
Di. 19 2.20 14.33 7.49 20.07
Wo. 20 3.00 15.16 8.24 20.44
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later
(S springtij).
De jaarlijksche oefening van het Ned.
Roode Kruis is ditmaal (Zaterdag) in
de provincies Noord-Brabant en Zee
land gehouden. Zij bestond uit de ver
zorging en het vervoer van oorlogsge-.
wonden, die slachtoffers waren van een
strijd, welke ten Oosten van Breda
verondersteld werd.
In oorlogstijd worden de geworicTen
eerst naar hulpposten vervoerd, van
daar naar hulpverbandplaatsen en dan
naar hoofdverbandplaatsen. Van de
hoofdverbandplaatsen gaan zij naar een
afvoerstation. Het Brabantsche Etten-
Leur was het afvoerstation, gelegen
buiten het bereik van het verdragende
geschut. De gewonden zouden in wer-,
kelijkheid verbonden en wel aan het
afvoerstat on zijn aangekomen. Dit was
thans niet het geval. De eerste behan
deling behandeling had hier thans ook
plaats. Om 9 uur Zaterdagachtend wa
ren er 50 aspirant-gewonden ,aanwezig,
nog onverbonden. Het waren werkloo-
zen uit Breda die door bemiddeling
van den burgemeester verlof hadden
van den m'nister van sociale zaken
om aan deze oefening deel te nemen.
De gewonden werden gesorteerd en
elk hunner kreeg een label aan zijn ias
geknoopt, waarop naam en aard der
verwonding was opgeteekend. Beenen
en armen werden gespalkt en buiken
omzwachteld. Zusters brachten lafenis
in waterketeltjes rond. Op de banken
van de treincoupees werden vervolgens
brancards geschroefd en in een aantal
auto's werden deze tusschen houten
latten opgehangen. De auto's vertrok
ken omstreeks kwart over 11, de trein
om 12,10.
Tegen twaalf uur kw.amen de auto's
met gewonden in Bergen op Zoom
aan om vandaar per schip naar Wemel-
d'nge te worden overgezet.
Bij de haven van Bergen op Zoom
had dr. Blom van Assendelft de medi
sche leiding. De hoofdbestuursleden en
militaire officials, die ook te Etten-Leur
aanwezig waren, stonden aan den wal
toe te kijken. Ónder hen bevond z ch
dr. Winckel, de leider van de ambulan
ce, door het Ned. Roode Kruis naar
Abessynië gezonden. Van den walkanj
naar het leege ruim van den motor-
lichter, door het vrijwillige korps vaar-
tuigendi.enst ter besch'kking gesteld,
gleden de brancards over twee balken.
De gewonden werden voorzichtig op
hun brancards in het ruim gelegd
het waren er in totaal 12. Van_Wemel-
