WO de
Vrijheidsbond-Congres.
BINNENLAND.
WEERBERICHT.
NUMMER 240.
TWEE BLADEN.
DINSDAG
12 OCTOBER 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
PI6I3
ZEELAND.
MIDDELBURG.
GOES.
VLISSINGEN.
ZUID-BEVELAHD.
I Stwiwcinf#
MIDDELBUQGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
GOESCHECOUGANT-
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgscbe Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Fasnilieberichtea ea dankbetuigingen I7
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnummers 5 cent.
:ag
ii.
Om de leiding.
Gisteren hebben wij te dezer plaatse
uiteengezet waarom, hoe wenschelijk
en zelfs noodzakelijk de vervanging
van de huidige twee liberale partijen
door een, deze beide omvattende poli
tieke organisatie ook zoude zijn, er
practisch op dit oogenblik geen zicht
op is dat dit doel, langs organisatori-
schen weg, bereikt zou kunnen worden.
De vraag rest: wat dan?
Wij zien nu twee mogelijkheden.
De eene ;s: dat de Vrijheidsbond nu
eindelijk toont te bes.effen, wat er op
het spel staat, en dat met forsche, des
noods met ruwe hand, ingegrepen wordt
"om zijn ondergang te voorkómen.
De andere is: dat de, vooruitstreven
de en oprecht-democratische elemen
ten in den Vrijheidsbond uittreden en
zich in een afzonderlijke organisatie
gaan vereenigen om, indien hun aantal
en hun politieke standing dit veroor
loven, rechtstreeks in bespreking te
treden met den V. D. B., teneinde te
onderzoeken of samensmelting van die
te vormen groep met dien bond door
bei.de deelnemers aan de besprekingen
mogelijk en wenschelijk
wordt geacht. Zou omtrent deze vraag
geen algeheele overeenstemming te be-
re ken zijn, dan zien wij i met be
zwaard gemoed helaas geen ande
ren uitweg dan oprichting, naast den
Vrijheidsbond, van ;een nieuwe Radi
caal-Liberale partij, opdat degenen, die
er in den Vrijheidsbond dan de brui
van zullen geven, niet politiek dakloos
behoeven te worden. Een bescheiden
hutje op de heide is in den sneeuw
storm toch altijd nog beter dan het ont
breken van alle dekking.
Nu spreekt het vanzelf, dat alle bona
fide leden van den Vrijheidsbond zullen
zeggen: dan moeten we de eerste dezer
twee mogelijkheden natuurlijk verwe
zenlijken. (Bona fide beteekent ditmaal
niet: opgetogen, van heeler harte, want
die z ij n er in deze dagen niet
meer. Het wil alleen zeggen: te goeder
trouw, zij 't dan zonder eenig enthousi
asme en missch'en boordevol kritiek).
'Maar: daar, gaat het niet om: of we
den Vrijheidsbond al dan niet zullen
hervormen.'
Het gaat om heel wat anders nu. Na
melijk: om de middelen dezen
ondergang te voorkomen.
Daarover bestaat diepgaand
verschil van meening, wederom tus-
schen de conservatieven en de voor
uitstrevender Conservatief is, zoo
ooit, dan hier het juiste woord, want
tenslotte zal het Zaterdag in Utrecht
hier om gaan: of men het hoofdbestuur
en den algemeenen partijvoorzitter zal
behouden of.... met onbepaald
verlof zenden. Daar gaat het om.
De rest is bijzaak.
Wij zijn er ons van bewust, dat het,
met een motie van wantrouwen, de
inzenden van een geheel
.o. bestuur, den partijvoorzitter in-
c. u}s\ een uiterste en pijnlijke maatre-
8e is. Een maatregel bovendien, wel
ke niemand bij wijze van simpele
uiting van misnoegen voor zijn reke
ning' zou willen nemen. Het zoeken
van zondebokken is, op zichzelf be
schouwd, al geen verheffend werk, en
somwiU»eten Van z°ndebokken staat
van bokkenP ^a ^'n met scI''eten
nokken zonder zonde.
Desalniettemin is in den loop der nu
achter ons liggende weken, van 26 Mei
tot vandaag aan den dag, het inzicht
bij ons gerijpt, dat het eene volstrekt
en allereerst noodige, om tot een gron
dige verbetering van den toestand te
komen, is: het hoofdbestuur van den
Vrijheidsbond in zijn geheel tot onher
roepelijk aftreden te nopen, en met na
me den partijvoorzitter te beduiden, dat
hij den te onzaliger ure overgenomen,
doch nimmer met de noodige kracht ge
hanteerde, moker des gezags voorgoed
aan betere handen zal hebben toe te
vertrouwen.
Dat klinkt misschien hard, maar het
is noodzakelijk dit nu eens onomwon
den duidelijk te zeggen.
Wij voegen daar aan toe, dat wij te
gen de particuliere persoon van geen
enkel hoofdbestuurslid van den Vrij
heidsbond mr, Wendelaar inbegre-
Pen °°k maar iets hebben; dat wij
elk dezer hoofdbestuursleden van har
te gaarne op allerlei terreinen des le
vens het beste gunnen, en dat wij
met dezen of genen onder hen zelfs
met veel genoegen wel uit visschen
zouden willen gaan, maar: dit alles
kan niets aan onze overtuiging veran
deren een inzicht dat overigens door
velen is gebleken gedeeld te worden
dat het hoofdbestuur al lang zijn
mandaat ter beschikking had b e-
h o o r e n te stellen, en dat het, zulks
te rechter tijd nagelaten hebbende,
thans door de algemeene vergadering,
onverbloemd duidelijk, met het heilige
kruis na heengezonden moet worden.
Persoonlijke overwegingen spelen
hierbij natuurlijk onzerzijds in 't geheel
geen rol. Dat mogen zij, zoomin als bi)
ons aan den eenen, ook bij anderen
naar den anderen kant niet doen.
Trouw aan een leider is een mooie ide-
olog'e, mits de leider een leider en de
partij niet in gevaar is. Het eene is
hier echter niet en het andere helaas
wel het geval, en dan is deze schijnbare
trouw in wezen inertie, donquichoterie
of erger.
Ook bedenke men toch wel, dat er
geen sprake van is als zouden hoofd
bestuur en partijvoorzitter bij wijze
van zinledig zondebok-gebaar de
woestijn in gestuurd dienen te worden,
om daarop den spijt over den bedroe-
venden verkiez:ngsuitslag af te reagee-
ren. Geen sprake van: ook dat zou
kleinzielig wezen.
Neen: het partijbelang en, wijder,
het belang van de liberale gedachte,
eischt dit aftreden!
En waarom?
Zou zulk een heengaan op dit oogen
blik dan niet, gelijk met theatraal ge
baar u:t te roepen ware, gelijk staan
met een gezagvoerder en stuurlieden,
die het in nood verkeerende schip ver
laten? Ach .arme, welk een handig ge
vonden, maar ook welk een pathetisch-
valsche vergelijking!.... Het is veeleer
een onbekwamen, weifelenden en im-
populairen geneesheer bij 't ziekbed
eener ernstige patiënte wegsleuren om er
een bekwamen en doortastenden chi
rurg voor in de plaats te nemen. Of
het ontnemen van de leiding eener
vennootschap aan een incompetenten
directeur en een stel slappe commissa
rissen, d:e het bedrijf op den rand e'en»
afgronds gebracht hebben, en aan wier
wanbeheer paal en perk gesteld moet
worden voordat de uiteindelijke be
windvoerders-boedelberedderaars hee-
lemaal geen duit meer in de brand
kast zouden vinden!
Neen, daar vliegt niemand in. Hoofd
bestuur en partijvoorzitter kunnen toch
zeer wel „voorloopig." aftreden en de
loopende zaken afdoen, mitsgaders,
conform de reglementen, de verkiezing
van een nieuw hoofdbestuur voorbe
reiden? En, meent men dat dit niet zou
kunnen of zouden de .aldus tot af
getreden gedwongen heeren het dan
verder vertikken wat let de souve-
reine algemeene vergadering dan een
commissie van bewindvoerders, be
staande uit 3 of 5 mannen van eer en
goeden naam te benoemen, die de we
dergeboorte der partij zullen voorbe
reiden?
Zóó is het derhalve niet, dat
heengaan nu oneervol zou zijn. Ec is
o.i. zelfs geen sprake van, dat het
hoofdbestuur eenige blaam zou kun
nen treffen, indien het nu aftract in
tegendeel: het zou, naar ons gevoelen,
zelfs een mannelijk besluit zijn, waar
voor wij het gaarne posthume hulde
zouden brengen.
M.aar zoo vraagt de critische lezer
dat is nu alles goed en wel, doch
waarom moet dit hoofdbestuur
nu met den partijvoorzitter voorop, te
kennen gegeven worden, dat het moet
heengaan?
Dan antwoorden wij: omdat dit hoofd-
es uur in het algemeen, en deze par
tijvoorzitter zeer in het bijzonder, geen
grein vertrouwen meer hebben bij de
overgroote meerderheid van het liberaal
denkende deel van ons Nederlandsche
volk.
't Mag zijn, dat de kliek en klak om
de in de partij regeerende heeren he
nen in Utrecht een anderen indruk zul
len vermogen te wekken; 't is mogelijk,
dat het zoo zetelvaste hoofdbestuur
a.s. Zaterdag de te allen kant opko
mende buien weet te bezweren en
meent met „een overwinning op de op
standige elementen" naar huis te gaan
de tijd zal dan leeren dat deze over
winning niettemin het begin van het
nabije einde geweest zal zijn.
Na jarenlang al heel weinig
Wat al kwelling van geest,
Die ge in rimpelen leest,
Of verrast in een zuchtjen van
[smarte'!
Wat al nameloos leed,
Waar geen waereld van weet,
Een geheim tusschen God en het
lharte
vertrouwen in de le ding van den Vrij
heidsbond gehad te hebben, is 26 Mei
jl, het laatste greintje hiervan ook nog
verdwenen.
Men weet natuurlijk zeer wel ook
wij hebben het nimmer ontkend dat
er andere factoren geweest zijn, die
mede als oorzaak van 't stembus
b.ankroet aangevoerd kunnen worden,
maar het georganiseerde, en meer nog
het ongeorganiseerde, l'berale k i e-
z e r s v o 1 k acht voor een zeer
groot deel de leiding van den Vrijheids
bond in dezen verantwoordelijk.
Uit die in den lande alom aanwezige
geestesgesteldheid heeft -de partijle'ding
de eenig mogelijke conclusie te trek
ken: .aftreden.
Doet zij dit n i e t, dan zien wij
kwalijke dingen in het nabij verschiet
Doet zij het wel, en komt er een
nieuw hoofdbestuur, dan wel legt de
algemeene vergadering de boedelberedr
dering en de voorbereiding van de ope
ning eener nieuwe zaak in handen van
een drietal bekwame bewindvoerders
dan achten wij het nog m o g e 1 ij k,
dat een verjongde, vooruitstrevend-de-
mocratisch-liberale partij u t dit alles
te voorschijn komt.
Dan maar ook alléén dan zien
wij nog eenige toekomst voor de zaak.
Maar blijft een radicale ingreep
achterwege; worden wij, nadat de
kwaaisten stoom afgeblazen zullen heb
ben, met een gemuilkorfde motie en
een zoet kluitje het riet in gestuurd
dan zal dit niet, gelijk vroeger reeds
meer dan eens geschiedde, ten zooveel-
sten male gezapig geslikt worden.
Wij zijn er van overtuigd, dat het
dan verkeerd gaat.
De elasticiteitsgrens 's bereikt.
Overschrijdt men die, dan knapt er
wat!
Daarom: dat Wendelaar alsnog Van
Schaffelaar gedenke!
Dan kan zijn mannen een eervolle
aftocht verleend worden.
Errata. Een verschrijving en een zet
fout dienen hersteld te worden. De
verkiezingsdatum was natuurlijk 26 Mei
en nitet 26 Jun En vervolgens leze
men de zin „Indien enkele meer con
servatieve Vrijheidsbonders. een.
(huns inziens) meer streng-liberala
partij stichten".... De zetter had hier
o n z e s nziens gezet, wat strijdig is
met de rest van ons betoog. Beide na
tuurlijk in het hoofdartikel van gisteren,
Hoofdred.
KERK EN SCHOOL.
De heer G, Verdegem, geb. te
Bresken s, slaagde aan de universi
teit te Leuven voor candidaat in de Na
tuurkunde en geneeskunde.
Tot tijdelijk onderwijzer aan de
Chr. U.L.O.-school te 's Hertogenbosch
is benoemd de heer D. H. Schuitmaker
te Goes,
Ned, Herv, Kerk
Ds. A. W. M. Odé te Koudekerk a. d.
Rijn heeft het beroep naar Goes aange
nomen.
LEGER EN VLOOT.
Op 25 Oct. a.s. komt bij de 2e
schoolcompagnie van het reg. kustartil-
lerie te Vlissingen onder de wape
nen de le luitenant S. J. Frelier.
Met ingang van 31 Oct. a.s. wordt
de dienstplichtig sergeant F. Schijf van
de 2e schoolcompagnie reg. kustartillerie
te Vlissingen aangesteld tot onder
officier capitulant bij voornoemde com
pagnie,
Bij het Indisch eskader zijn, naar 't
Bat, Nbl. meldt: overgeplaatst van Hr-
Ms. Sumatra naar Hr. Ms. De Ruyter,
kapitein ter zee C. E. L. Helfrich. com
mandant van het eskader in Ned.-Indië;
kapitein-luitenant ter zee N. A. Rost van
Tonningen, chef van den staf van het es
kader in Ned-Indië; de officier van ad
ministratie der 1ste klasse J. C. Beuge-
link, geb, te Middelburg, secretaris
van den commandant van het eskader
in Ned.-Indië en intendant van het es
kader.
HET TWEEDE KAMERLID
H. VAN HOUTEN.
Van de Gerei, naar Herv. kerk
overgegaan.
Naar de heer H, van Houten, lid der
Tweede Kamer voor de Chr. Dem. Unie,
in De Strijder, het orgaan van zijn po
litieke partij, meedeelt, heeft hij zich
onttrokken aan zijn lidmaatschap van de
Geref. Kerken.
De heer v. Houten was door den
kerkeraad van de Geref Kerk van Gro
ningen de toegang tot het H. Avondmaal
ontzegd en in aansluiting daarop had de
kerkeraad hem geweigerd de b mpvra-
gen te beantwoorden bij den H. Doop.
dien hij voor zijn kind had aangevraagd.
De heer Van Houten deelt mee, eerst
van plan te zijn geweest den kerkeüjken
wegtot het einde toe te bewandelen,
maar daarvan te zijn teruggekomen, wijl
hem dit een volkomen hopeloozen strijd
leek, die wel tot verbittering, maar niet
tot overeenstemming leiden zou.
De heer Van Houten voegt aan zijn
mededeeling toe, dat de bitterheid in zijn
hart wegens hem aangedaan onrecht is
overwonnen en dat hij uit de Geref.
Kerken is getreden met een bede voor
haar in het hart, opdat God haar tot een
zegen moge stellen voor het Nederland
sche volk. De heer Van Houten is nu
overgegaan tot de Ned. Herv. Kerk.
De teraardebestelling van wijlen
ir. Van Steenbergen.
De begrafenis van het stoffelijk over
schot van ir. G. A, v.' Steenbergen van
het Marsman-concern, die omgekomen is
bij de ramp van de „Specht", had gistei-
middag te Bandoeng plaats onder zeer
groote deelneming. De droeve stoet,
welke van het vliegveld Andir vertrok,
werd gevólgd door familie en autoritei
ten. Even over vijven kwam de stoet
aan op den doodenakker, waar bij de
groeve, op verzoek van de familie, al
leen werd gesproken door professoi
Sprenger, voorzitter van de technische
faculteit. Namens de K.L.M. was dr.
Wesenhagen en namens de K.N.I.L.M. de
heer Moes aanwezig.
De afdeeling mijnwezen, was verte
genwoordigd door ir. Van Haeften, een
familiel d van den directeur van ver
keer en waterstaat. Er waren veel
kransen.
A. H, Muim;k f
Wat door de ingewijden reeds lang
gevreesd werd, is gisterenavond, wer
kelijkheid geworden. De heer A. H,
Munnik, in leven gemeente-ontvanger
en controleur bij de plaatselijke belas
tingen alhier, is aan de zijnen, aan de ge
meente en aan verschillende vereenigin-
gen en vele vrienden ontvallen. Nadat de
overledene reeds lang lijdende was ge
weest en met tusschenpoozen zijn werk
had moeten staken, was hij de laatste
maanden steeds thuis en de toestand
was gisterenmiddag zoo, dat hij naar 't
gasthuis moest worden overgebracht,
waar hij na een naar uur is overleden.
De heer Munnik kwam naar Middel
burg ,als rijksklerk bij de inspectie der
registratie en domeinen en toen in 1914
de betrekking van controleur bij de ge
meentebelasting vacant kwam, werd
hij op 28 Januari van dat jaar met in
gang van 1 Februari in die functie be
noemd en is hij dus thans 23 en een
half jaar in dienst der gemeente.
In 1922 kon op het stadhuis een ver
eenvoudig ng worden verkregen omdat
het rijk zich ging belasten met de inning
der gemeentelijke inkomstenbelasting.
De toenmalige gemeente-ontvanger, mr.
H. Doorenbos, nam ontslag wegens zijn
benoeming tot secretaris van de Ka
mer van Koophandel en Fabrieken en
de Raad benoemde op 26 April 1922
den heer Munnik tevens tot ontvanger.
De heer Munnik heeft zich op muzi
kaal terrein zeer verdienstelijk gemaakt
en met name in de Vereeniging voor
Instrumentale Muziek zal men hem zeer
missen. Meermalen heeft de overledene
geëxposeerd op tentoonstellingen van
schilderijen, want ook het gebruiken van
het penseel behoorde tot zijn groote
liefhebberijen. ij
De padvinderij verliest in den heer
Munnik een groote belangstellende, hij
was nl. penn ngmeester van de afdee
ling Walcheren van de vereeniging „De
Nederlandsche Padvinders".
De overledene bereikte den leeftijd
van 59 jaar De teraardebestelling is be
paald op Vrijdag a.s. des middags te
twee uur.
Verwachting tot morgenavond:
DE BILT: Zwakke tot matige wind
uit N. richtingen, aanvankelijk opkla
rend, later weer half tot zwaar bewolkt
ol betrokken met enkele lichte regen
buien, weinig verandering in tempera
tuur,
Di 12 Oct. Zon op: 6 h 21; onder 17
h 12. Licht op: .17 h 42, Maan op: 13
h 41; onder: 22 h 26, E.K. 12 Oct.
Hoog- en Laagwater te VHssingen:
October.
Hoogwater. Laagwater.
Di. 12 5.44 18.18 12.02
Wo. 13 6.41 19.29 0.30 13.04
Do. 14 8.03 20.56 1.44 14.32
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge:
October.
Hoogwater. Laagwater.
Di. 12 7.27 19.52 0.49 13.06
Wo. 13 8.18 20.58 1.36 14.03
Do. 14 9.34 22.22 2.48 15.26
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later
(S springtij).
Te laat in het café.
In den afgeloopen nacht, heeft de po
litie procesverbaal opgemaakt tegen
een café-houder, die na 12 uur nog twee
bezoekers in zijn inrichting had. Ook te
gen deze bezoekers is proces-verbaal
opgemaakt.
Jongen aangehouden.
De politie heeft gisteren aangehouden
en heden op transport naar Tilburg ge
steld een jongen, die aldaar de ouder
lijke woning was ontloopen nadat hij op
school oneenigheid had gehad.
De Kamer van Koophandel.
In het verslag van de vergadering van
de Kamer van Koophandel stond Zater
dagavond dat de Kamer sedert Januari
1937 voor verbetering der Stationsbrug
ijvert. Dit moet zijn: sinds Januari 1927,
De voorzitter heeft niet gezegd, dat
men de kwestie van het borgstellings
fonds cynisch, doch critisch onder de
oogen moet zien.
Rijkspostspaarbank,
In den loop der maand September 1937
werd aan het kantoor alhier op spaar
bankboekjes ingelegd 119.285, en te
rugbetaald 90.845. Derhalve meer in
gelegd dan terugbetaald 28.440. Het
aantal nieuw uitgegeven boekjes be
droeg 60.
ItB&M D -
Chr. Militair Tehuis.
In het Chr. militair tehuis werd
Maandag een feestavond gehouden, in
verband met het afscheid der huis-
ouders, de heer en mevr. Benthem en
het in dienst treden van de nieuwe huis-
ouders, de heer en mevr. J. W. Sigter-
mans uit Utrecht. De zaal was geheel
gevuld met militairen van land- en zee
macht. De band van de kustartillerie
zorgde voor vroolijke muziek.
Ds. S. J. Hartjes heeft de scheidende
huisouders toegesproken, onder aanbie
ding van een geschenk, en de nieuwe
huisouders een welkom toegeroepen.
Namens den Raad van vlootpredikanten
getuigde ds. J. J. v. d. Giesen van de
waardeering voor het werk van het
echtpaar Benthem, terwijl de garni
zoenscommandant, kapitein M. P. W. J.
v. d. Slikke dank bracht namens de
landmacht. Voor de Ver. „Onze Vloot
sprak tenslotte nog de hr. Wijsveld.
De hr. L. A. Stofkoper uit Middelburg
heeft voorts op de hem bekende wijze
de aanwezigen doen schaterlachen met
zijn zeemansschetsen uit zijn bundel
„Op en om den Noordzeeboulevard",
een imitatie Don Kozakkenkoor trad op
en zoo werd de avond verder op pret
tige wijze doorgebacht. Tot slot vol
gende het .afscheid van de afzwaaien
de groep kustartillerie.
HQEDEKENSKERKE. Alhier is na 'n
langdurige ziekte in den ouderdom van
49 jaren overleden de hr, J. L. Allewijn,
president kerkvoogd der Ned. Herv,
kerk.
De overledene was buiten dien be
stuurslid der Coöperatieve Boerenleen
bank en bestuurslid van de onder-afdee-
ling ziekenhuisverpleging voor N. en Z-
Beveland. De begrafenis zal plaats heb
ben op Donderdag a.s.
