DE TROONREDE.
IN MANTEL-
EN JAPON-
STOFFEN
S. WIENER i CO
Kantfee keningen
NOUVEAUTÉS
BINNENLAND.
NUMMER 222.
TWEE BLADEN.
DINSDAG
21 SEPTEMBER 1937. EERSTE BLAD. 180e JAARGANG.
MIDDELBURG
Ds. Van Duyl uit de N.S.B.
getreden.
Ook mr. D. F. Pont ver
laat de N.S.B.
PRINS BERNHARD BIJ DE OEFENIN
GEN DER LICHTE BRIGADE.
lp
IIDDELBURGSCHE COURANT
Jagblad Voor Middelburg, Goea en ageflt-
«chap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Het is ditm,aal een getemperd opti
misme, wat als melod sch motie! in de
Koninklijke rede, waarmee H, M. he
den de nieuwe zitting der Staten-Gc-
neraal opende, doorklinkt. Getemperd:
want hoezeer de economische opleving
hier te lande zoowel als in de geb eds-
deelen buiten Europa tot dankbaarheid
en hoop aanleiding geeft, de openbare
financiën zuulen voorloopig nog zor
genkind blijven. De opleving heeft de
pos tie van het budget niet reeds zoo
veel vermogen te verbeteren, dat za
ken als de verbetering van het onder
wijs eindelijk weer eens ter hand
zouden kunnen worden genomen. Voor
velen zal deze mededeeling een lee-
lijke teleurstelling beteekenen. De
toestanden op onderwijsgebied zijn al
lerbedroevendst. Jaren aaneen is ten
deze een politiek toegepast, welke
tenslotte veel op een afbraak is gaan
lijken. De- mededeeling, d,at er nu ver
moedelijk nog geen beg n met eenigen
heropbouw kan worden gemaakt, heeft
ons in deze Troonrede, wat haar nega
tieven zin aangaat, het meest getrof
fen. En de vraag werpt zich op, of
indien aan het hoofd van het departe
ment van O., K. en W. een krachtiger
bewindsman stond deze teleurstel
lende mededeeling ook zou zijn gedaan,
De regeering geeft met eenigen na
druk blijk van haar kerkelijk kar.akter:
haar hele d zal doelbewust streven
naar .beveiliging en versteviging van
de positief christelijke grondslagen on
zer samenleving". Dat is ota zichzefx
ook voor den vrijz nnigen Nederlander
een verheugende belofte. Onze sa
menleving heeft vermoedelijk nergens
zoozeer behoefte aan dan aan het be
wustzijn, dat ze inderdaad wortelt m
christelijke grondslagen. Maar toch
wachten wij ten deze met eenige scep
sis de daden der regeering ,af. Hei
vage program, dat ze ter toelichting van
haar christelijk kenmerk ontvouwt:
,werkdadige zorg voor een gezonde ont-
ploo ïng van het huwelijks- en gezins
leven, bescherming van de publieke
eerbaarheid, onthouding door de over
heid v,an aanmoediging van alles wat
tot ontheiliging van den wekelijkschen
rustdag aanleiding geeft", klinkt ons
nu niet bepaald als geestdriftig bazuin
geschal in de ooren. Als het alleen in
dergelijke, natuurlijk op z'chzelf wel
belangrijke, doch geenszins voor het
onderhavige vraagstuk: merkwaardige
aangelegenheden gezocht moet worden,
kan men zich moeilijk veel van de
praktijk voorstellen. De wel heel glib
berige "redactie van de zinsnede inza
ke de „ontheiliging van den wekelijk
schen rustdag" verraadt trouwens, hoe
zeer ook nu weer het k e r k e 1 ij k
element de christelijke goede bedoelin
gen der regeeringen parten speelt. De
roomsch-katholieken hebben nu een
maal een veel ruimer opvatting van de
Zondagviering dan de gereformeerden.
Van meer dan een „onthouding" kon
op dit punt 'n de Troonrede dienten
gevolge geen sprake zijn. Als 't voor
't^ overige nu in de praktijk ook maar
niet op allerhande onthoudingen gaal
neerkomen. Er is ten deze eenige er
varing met de kerkelijke coalitie-
regeeringen.
Categor sch in deze Troonrede klinkt
de zinsnede inzake de weermacht.
„Belangrijke voorstellen
tot versterking der weermacht zullen
onverwijld ,aanhangig worden gemaakt".
Op enkele pacifistische geesten na,
die de barsche werkelijkheid der inter
nationale samenleving op hun wijze
onder de oog'en zien (of niet zien) zal
het geheele Nederiandsche volk .deze
zinsnede ongetwijfeld met instemming
begroeten. Ook ial dient er zooals
verderop blijkt voor geleend te wor
den. Zoo althans vertolken wij de me
dedeeling, dat de verhoog ng der de
fensie-uitgaven „enkele bijzonderefi-
nancieele voorzieningen" noodig zal
maken. Gelegen in een niet bepaald
ongevaarlijken hoek van een wereld
deel, d,at trilt van de politieke span
ningen, is een betere militaire uitrusting
voor ons land gebiedende eisch. Het
heeft niet den minsten zin de eventu
aliteit van een nieuwen oorlog te ne-
geeren. Hoe vlugger en hoe energieker
de regeering deze zaak aanpakt, hoe
beter. En wat voor Nederland geldt,
geldt in dezelfde mate voor ons Indië.
De huidige gebeurtenissen in China
houden, wat dit betreft, een geduchte
waarschuwing in. Er mag in deze zaak
niet te veel op de kosten gelet worden.
Schrielheid zou ons in vervolg van tijd
22* GOESCHE COURANTE
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij bet Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederiandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen I7
regels f 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
H.M. de Koningin heeft hedenmiddag
de nieuwe zitting der Staten-Generaal
geopend met het uitspreken van de vol
gende Troonrede:
Leden der Staten-Generaal,
Mij wederom in Uw midden bevin
dend, gevoel Ik allereerst behoefte
uiting te geven aan Mijne gevoelens
van dankbaarheid voor de tot dusver
voortschrijdende verbetering in het
economische leven hier te lande. Deze
verbetering in belangrijke deelen van
het bedrijfsleven verlevendigt de hoop,
dat de nog steeds omvangrijke werk
loosheid geleidelijk verder zal kunnen
worden ingeperkt.
Alle maatregelen, die der Regeering
doelmatig voorkomen om het proces
van herstel uit de langdurige depres
sie te bevorderen, zullen harerzijds
worden genomen of aan Uwe goedkeu
ring onderworpen.
De ontwikkeling van den economi-
schen toestand in Nederlandsch-Indië
geeft reden tot voldoening; in het gun
stig verloop van de opbrengst .der
landsmiddelen weerspiegelt zich de
allerwegen ingetreden opleving in
landbouw, handel, nijverheid en
scheepvaart, waartoe mede bijdroegen
de over het algemeen bevredigende
oogsten van de voedselgewassen der
inheemsche bevolking.
Het stemt Mij tot verheugenis, dat
als gevolg daarvan thans weder een
stijging valt waar te nemen van het
welvaartspeil der bevolking van Ne
derlandsch-Indië en dat een begin kon
worden gemaakt met de verlaging van
de op haar rustende lasten. De rui
mer vloeiende middelen geven gele
genheid in meerdere mate dan de laat
ste jaren het geval kon zijn, gelden
beschikbaar te stellen voor de bevor
dering van de geestelijke en stoffelijke
belangen der bevolking.
Door toepassing van daartoe ge-
eigende middelen zal ernstig worden
gestreefd naar verbreeding en verster
king van de economische basis-, ten
einde die voor de toekomst beter be
stand te doen zijn tegen schokken, als
welke in de laatste jaren werden on
dervonden.
Hoewel in Suriname een lichte ver
betering, zoowel bij den in- en uitvoer
als bij de voornaamste cultures viel
op te merken, bleef de economische
en financieele toestand van dat ge
west nog weinig bevredigend, in te
genstelling met dien van Cura9ao, aan
welk gebiedsdeel die wereldcrisis
schier ongemerkt is voorbij gegaan.
Te midden van de geestelijke ver
warring in de wereld, waaraan ook
ons volk niet geheel ontkomt, is steeds
dringender de eisch, dat in wetgeving
en bestuur vóór alles Gods wet tot
opperste richtsnoer worde genomen.
In zijn algemeen karakter zal het re-
geeringsbeleid het kenmerk dragen
van een doelbewust streven naar be
veiliging en versteviging van de posi
tief christelijke grondslagen onzer sa
menleving. Aldus zal een beleid kun
nen worden gevoerd, dat met ver
mijding van toespitsing van tegenstel
lingen ook door zijn innerlijke re
delijkheid instemming vordert.
Het karakter van dit beleid zal tot
uifmg komen met name in werkdadige
zorg voor een gezonde ontplooiing
van het huwelijks- en gezinsleven, be
scherming van de publieke eerbaar
heid, onthouding door de overheid van
aanmoediging van alles wat tot ont
heiliging van den wekelijkschen rust
dag aanleiding geeft, en krachtige
handhaving van het gezag. Eerbiedi
ging van de vrijheid van godsdienst
en van geweten, en handhaving van
den rechtmatigen volksinvloed op het
landsbestuur blijven hechte pijlers
van ons volksbestaan.
De regeering overweegt een nadere
regeling van het vereenigingsrecht, ter
bevordering van een meer werkdadig
repressief toezicht, naar de reeds
thans in de wet neergelegde normen
van openbare orde en goede zeden.
Hoewel de internationale omstan
digheden veelszins aanleiding geven
tot bezorgdheid, bleef het vriend
schappelijk karakter, hetwelk onze
verhouding tot andere mogendheden
pleegt te dragen, ongerept bewaard.
Niettemin zal, gelet op de spanningen
in de verhouding tusschen de volken
en het daarmee saamhangende gevaar
van internationale verwikkelingen,
zoowel hier te lande als in Indië, moe
ten worden voortgegaan met de ver
sterking van onze weermacht. Belang
rijke voorstellen daartoe zullen onver
wijld aanhangig worden gemaakt.
De regeering zal zich beijveren de
samenwerking in onderneming en be
drijf ten bate van de geheele volks
huishouding te bevorderen.
Met handhaving van krachtige me
dewerking aan de bevordering van op
wederkeerigheid gegrond internati
onaal ruilverkeer, is noodig verster
king van onze handelspolitieke weer
baarheid, ter beveiliging van den bui-
tenlandschen en binnenlandschen af
zet van onze producten, met inacht
neming van nauwe samenwerking tus
schen Nederland en de deelen van het
koninkrijk buiten Europa.
De landbouwcrisismaatregelen zul
len, met handhaving van den voor den
landbouw nog noodzakelijken prijs
steun, zooveel mogelijk beëindigd wor
den. Daarnaast zal bevorderd worden,
dat nuttige regelingen door de be
drijf sgenooten zelf zullen worden
overgenomen en voortgezet of opge
bouwd.
Verschillende wettelijke maatrege
len tot verhooging van het peil van den
SCf
landbouw zullen worden voorgesteld.
In voorbereiding zijn wettelijke re
gelingen tot beperking van den arbeid
der gehuwde vrouw en tot het reke
ning houden met gezinslasten bij het
arbeidsinkomen.
Ten aanzien van de landarbeiders
zal de practische uitvoerbaarheid van
een wettelijke regeling van den ar
beidstijd, voor zoover misstanden niet
door onderling overleg van de georga
niseerde belanghebbenden uit den weg
worden geruimd, worden onderzocht.
Het temperen van de gevolgen der
werkloosheid voor hen, die daarvan
slachtoffer blijven, beschouwt de re
geering als een harer voornaamste
plichten. Wettelijke regelingen betref
fende werkloosheidsverzekering en
steunverleening zullen worden voor
bereid. Voortgegaan zal worden met
de uitvoering van openbare werken
als middel tot werkverruiming, met de
werkverschaffing en met het cultu-
reele werk voor de werkloozen.
Ondanks de ingetreden verbetering
in den economischen toestand en de
daarmede samenhangende stijging van
de opbrengst der middelen, blijven, na
de diepe depressie der laatste jaren,
de openbare financiën nog in bijzon
dere mate zorg vereischen. Buiten
hetgeen op economisch-sociaal terrein
en op het gebied der defensie onver
mijdelijk is tot behoud en versterking
van de Nederiandsche volkskracht,
zullen vele op zichzelf gewenschte of
nuttige maatregelen, waaronder die
op het gebied van het onderwijs, dan
ook eerst ter hand genomen kun
nen worden, wanneer de inwendige
positie van het budget voldoende zal
zijn versterkt.
De verhooging der defensie-uitga
ven zal enkele bijzondere financieele
voorzieningen noodig maken.
Naast de reeds genoemde voorzie
ningen stelt de regeering zich voor een
regeling tot coördinatie van het goe
derenverkeer te land en te water tot
stand te brengen, terwijl een herzie
ning van de woningwet in voorberei
ding is en een wettelijke regeling van
de opleiding der onderwijzers zal wor
den aanhangig gemaakt.
De toewijding, waarmee Leger en
Vloot, zoomede de ambtenaren in bur
gerlijken dienst in het geheele Ko
ninkrijk, hun taak vervullen, stemt Mij
tot erkentelijkheid.
In het komende zittingjaar zal weer
veel arbeid en toewijding in hartelijke
samenwerking van Regeering en Sta
ten-Generaal worden gevraagd. Met
de innige bede, dat ons allen door den
Almachtigen God de kracht en de
wijsheid geschonken worden, die Hij
alleen geven kan, verklaar Ik de ge
wone zitting der Staten-Generaal ge
opend.
heel duur te staan kunnen komen.
Een interessante al'nea in de Troon
rede schijnt verder die, waarin v,an een
„nadere regeling van het vereenigings
recht" wordt gesproken. De regeerinp.
overweegt deze nadere regeling, „ter
bevordering van een meer werkdadig
repressief toezicht, naar de reeds thans
in de wet neergelegde normen van
openbare orde en goede zeden." Dat
klinkt eenxgszins raadselachtig. Op wat
voor corporaties wordt hier in het bij
zonder gedoeld? In elk geval zal het be
duiden, dat de regeering op dit gebied
meer dan tot dusver aan banden wil
leggen. Missch en is daar wel wat voor
te zeggen. Maar waakzaamheid lijkt
hier geboden.
Van belang zijn tenslotte enkele me
dedeelingen v,an socialen aard. De ar
beid der gehuwde vrouw zal worden
beperkt en een wettelijke regeling is
in de maak „tot het rekening houden
met gezinslasten bij het arbe:dsinko-
men." Dit laatste zal we! beteekenen:
een klein kluifje voor de groote ge
zinnen; uit de katholieke hand van den
minister v.an sociale zaken, prof.
Romme. En dan wil de regeer'ng on Jer
oogen zien, of het mogelijk ;is, ook/
voor de landarbeiders een wettelijke
regeling van den arbeidstijd in te voe
ren. Naar all'e waarschijnlijkheid zai
het onderzoek daarnaar, geruimen tijd
duren. De aard van het boerenbedrijf
maakt een dergelijke regeling heel
m je lijk. Trouwens de regeering zou
veel liever zien, dat ten deze de belang
hebbenden zelf orde schiepen: „Voor
zoover misstanden niet door overleg
uit den weg worden geruimd," zegt ze
bij wijze van .aanmoediging aan boeren
en landarbeiders, om zel'f opnieuw de
hand aan den soc alen ploeg, te slaan.
DE LAATSTE
STALEN OP AANVRAAG
(Ingez. Med.)
Oxe „persoonlijke redenen."
Het N.ationale dagblad bevatte giste
ren het volgende bericht:
Men deelt om mede, dat ds. G. van
Duyl de volgende brief heeft g^r cht
aan den leider van de Nationaal-socia-
listische beweging:
„Hiermede verklaar ik, dat ik mij
tot mijn leedwezen genoodzaakt zie mij
terug te trekken uit de nationaal-soci-
alistische beweging, hoezeer .ik haar
beginselen, haar strijd en haar leider
ben toegedaan.
De redenen van dit terugtrekken
zijn .van volstrekt persoonlijken aard
en staan met de beweging in geen en
kel verband.
Ik verzoek U dus hierbij ontslag uit
mijne funct es en tevens als lid der be
weging."
Tevens werd ons medegedeeld dat
ds. Van Duyl den voorzitter van het
centraal stembureau heeft medegedeeld
dat hij zijn benoeming tot lid van de
Eerste Kamer niet .nanneemt. Naar men
ons van bevoegde zijde mededeelde
ligt de reden van dit uittreden zooals
uit het bovenstaande reeds bleek 'n
zuiver particuliere aangelegenheden
van as. Van Duyl; Wij hebben dus
hieraan dan ook verder niets toe te
voegen".
Het Nationale Dagblad meldt verder:
Tot opvolger van ds. Van Duyl in de
Eerste Kamer is aangewezen mr, W.
de Rijke uit Haarlem.
Mr. D. F. Pont, lid der Eerste Kamer,
verzocht ons mede te deelen, dat hij he
den het volgende telegram heeft ver
zonden aan ir. A. A. Mussert, leider
der nationaal socialistische beweging in
Nederland:
„Kan wegens geschokt vertrouwen in
uw leiding niet langer deel uitmaken
der N.S.B; Stel mijn Kamerzetel ter be
schikking".
Wij herinneren er aan, dat mr Pont
eenige maanden geleden ontslagen werd
als burgemeester van de gemeente Hille-
gom, wegens zijn toetreding tot de
N.S.B. Het is wel heel teekenend, dat
nu ook deze functionaris, wien eenigs-
zins het aureool van martelaar ten deel
viel, de beweging verlaat.
Voor ingewijden schijnt het ontslag
van ds. Van Duyl en mr. Pont intusschen
geenszins onverwachts te zijn gekomen.
Sedert de verkiezingen rommelde het
voortdurend in de leidende kringen der
N.S.B.
Prins Bernhard heeft ook gisteren de
oefeningen der lichte brigade in den
Achterhoek bijgewoond.
De prins was al om half tien te paard
gestegen en van Diepenheim uit in de
richting, ingeslagen door het 2e regiment
huzaren, weggegaloppeerd. Aan de oe
feningen nam Z.KH. ditmaal niet daad
werkelijk deel, hetgeen o.a. bleek uit de
veldmuts, die de Prins bij zijn veldtenue
van ritmeester droeg.
Om twaalf uur was de prins bij de z.g.
hooge brug over de Schipbeek, Hij on
derhield zich met verschillende officie
ren, o.a. met kolonel van Voorst tot
Voorst, die den prins op de stafkaart