KRONIEK van den DA6. Onrechtmatig bezit BINNENLAND. ZEELAND. TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEÜWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN VRIJDAG 3 SEPTEMBER 1937. No. 207. Een dubbele speculatie. DE BESTRIJDING VAN DE WERKLOOSHEID. Conferentie op het ministerie van sociale zaken. STIJGENDE ONTVANGSTEN VAN DE SPOORWEGEN. NEDERLANDSCHE ARBEIDERS IN DUITSCHLAND. MIDDELBURG. De Winkelweek. De Pawiak. Duitschland en Italië zijn indertijd uit* het niet-inmengings-contröle-stelsel weg- geloopen naar aanleiding van een (be weerden) duikbootaanval op den Duit- schen pantser-kruiser „Leipzig". Als het politieke bloed der Engelschen even heet (voorgewend of niet) als dat der Duit- schers was, zouden zij op 't oogenblik aanleiding hebben, om nog iets meer in dien geest te presteeren. Woensdag is zooals men weet een Britsche tor pedojager, de Havock, tusschen Alicante en Valencia kruisende, door een onbe kenden onderzeeër beschoten. Gisteren werd een Engelsche tankboot onder de Spaansche kust door een torpedo van een eveneens onbekenden onderzeeër getroffen. I Dit zijn geen incidenteele gevallen meer. Gedurende een paar weken be leeft men nu al geregeld deze dingen. Het begon in de Turksche wateren, waar een geheimzinnige duikboot onlangs „roode" Spaansche schepen in den grond trachtte te boren. Daarna kregen sche pen van diverse nationaliteit (Engelsche, Fransche, Spaansche) op verschillende plaatsen in het Westelijk bekken der Middellandsche zee aanvallen te verdu ren. Dinsdag j.l. werd een Russische vrachtboot, op weg van Engeland naar Egypte, voor de Algerijnsche kust ge torpedeerd. En daarop zijn dan eergis teren en gisteren de gevallen van de Havock en de Britsche tankboot gevolgd. Er zit systeem in de zaak. Men krijgt den indruk, dat men hier met een kwaadaardige actie te doen heeft; een actie van een onzichtbare macht, die er op uit schijnt het „roode" Spanje te blokkeeren door het Westelijk bekken der Middellandsche zee onveilig te ma ken. Het lijkt een geluk, dat het politieke bloed der Engelschen tegenwoordig niet zoo heel heet is. Vermoedelijk waren er anders al tegenprestaties geleverd, Waarvan men zich de gevolgen alleen maar met een gevoel van huivering kan probeeren voor oogen te stellen. Maar al is het dan minder heet dan dat van enkele andere Europeesche vol keren, dat het niet meer zou kunnen gaan koken, moet wel heel onwaarschijn lijk heeten. Engeland wil uitermate gaar ne den vrede bewaren. Het heeft om die reden al zooveel over zijn kant laten gaan, dat het zich van sommige onder nemende mogendheden een zekere min achting op den hals haalde. Ergens in P°btieke strijdperk staat zonder wijfel echter de streep, waar overheen ohn Buil eventueele uitingen van die minachting niet langer verdraagt. Het m-jj i?ns voor' dat, wat er nu in de ^dellandsche zee geschiedt, een heel „eschikt middel is, om op die streep te komen. Jrij algemeen wordt veronder- s eld, dat het Italiaansche duikboo- en zijn, welke de stelselmatige actie in en nabij de Spaansche wateren ten uit- I t oer leggen. Men kan er dan een eigen- aardige uiting' van Mussoliniaanschen ln z'en' de Duce de nei- j «mg heeft ten aanzien van Spanje heel veel voorzichtigheid uit het oog te ver liezen, was reeds gebleken ter gelegen- j heid van den val van Santander. Hij heett toen met generaal Franco tele grammen gewisseld en aan de openbaarheid prijsgege- e.n, daarin openlijk wordt erkend, aat de itahaansche troepen, die in Span- je strijden, geregelde troepen - onder- ee en dus van het Italiaansche leger ,ZI,n'. ®n waaruit verder bleek, dat met minder dan twaalf bekende Itali- ansc e generaals, wier namen in de Frin,^ -PTS .werden gepubliceerd, franco ter zijde zijn gesteld. van l °P®"ba^!ng had het karakter FranU uittarting van Enge]and en Frankrijk. Hoewel de geheele wereld al 56). door DOROTHEA GERARD Zonder die tweespalt in zijn binnenste was^ er ov®r)gens veel in de nieuwe om geving, a Timosh aantrok. De oude ozak rook bloed en met gretigheid snoof hij de geur 0p, welke hem van vroeger zoo welbek.end was. In elke Kozakkenpatrouille, die bij op straat te genkwam en die hij met naijverige oogen nastaarde, scheen hij een belichaming te zien van zijn eigen onrustige jeugd. Ach, als zijn arm maar niet zoo stram was geworden, hoe kostelijk zou hij het dan hebben gevonden met hen mede te rij den! Maar was die arm nu wel zoo stram? Soms, als hij aan het schoenen poetsen was, zou een toevallige toe schouwer van hem geschrokken zijn, als hij zoo plotseling een zwaai maakte, wel eens met een schoen van Katya aan zlJn hand, om de buigzaamheid van zijn spieren te onderzoeken. Zijn sabel, dien i) zoo verstandig geweest was mede e nemen, was in ieder geval zoo scherp a s vroeger. Met glinsterende oogen on- erzoc t hij in de eenzaamheid van zijn s ap amer de scherpte van de snede. n zij een gelukkig toeval was hij op een dag toeschouwer geweest bij straat gevechten, waarbij de Kozakken char- lang wist, dat de Italiaansche „vrijwilli gers" geregelde troepen waren en de Ita liaansche regeering hen naar Spanje had gezonden, hield men tot aan den val van Santander zorgvuldig de fictie van het vrijwilligerschap in stand. Immers: ook Italië heeft de niet-inmengingsovereen- komst onderteekend. Een openlijke er kenning, dat de fascistische regeering geregelde troepen naar Spanje zou heb ben gezonden, zou dus een notoire schennis dier overeenkomst hebben be- teekend. Die schennis is er nu dan echter. Mus solini heefk eenvoudig de niet-inmen- gingsovereenkomst aan zijn laars gelapt en openlijk uit laten bazuinen, wat voor heen te Rome steeds werd ontkend. Bo vendien zeide hij in zijn jongste rede voering (onlangs te Palermo), dat Italië nooit zou gedoogen, dat er in Spanje „een communistisch régime of zoo iets" tot stand zou komen. M.a.w. Ita lië zal er tegen eiken prijs voor zorgen, dat Franco overwint. Ook deze uitlating is volkomen in tegenspraak met zijn handteekening onder de niet-inmen- gingsovereenkomst. De Fransche regeering heeft de vorige week bij monde van haar gezant te Londen de aandacht van de Engelsche op deze prestaties van den Italiaanschen dictator meenen te moeten vestigen. Men schijnt er te Parijs danig van ge schrokken. Wat Eden geantwoord heeft, is niet bekend gemaakt. Vermoedelijk zal hij te kennen hebben gegeven, dat de Engelsche regeering de ongerustheid der Fransche deelt, maar.... de vrede. De vrede. Wellicht zou de vrede ge kocht kunnen worden tegen den prijs van een aantal getorpedeerde Engelsche koopvaarders en oorlogsschepen. Het staat bij ons echter vast, dat Engeland dien prijs in geen geval zal betalen en dat na de aanvallen der duikbooten van gisteren en eergisteren de tanden van John Buil vaster op mekaar geklemd staan dan toen de vorige week de Fran sche gezant den nood zijner regeering kwam klagen. Men gaat uit den aard der zaak zoe ken naar een verklaring voor den dan toch wel heel gevaarlijken onderne mingslust, welke Mussolini thans ten toon spreidt. Het kan niet anders, of men moet haar zoeken in het Verre Oos ten. De Duce meent zonder twijfel, dat Engeland, nu Japan bezig is zich daar ginds aan andermans goed waaronder zeer omvangrijke Engelsche belangen te vergrijpen, nog veel minder dan voor heen aan Italië de tanden zal durven laten zien. Zoo gaan hier dus twee spe culaties hand in hand. Japan veroor looft zich John Buil te tarten, omdat de politieke spanningen in Europa hem de handen binden; Italië doet hetzelfde, aangezien de gebeurtenissen in het Ver re Oosten hem eveneens touwen om de polsen lijken te hebben gelegd. Als de beide speculanten het maar niet zoover laten komen, dat John Buil razend wordt en de beide breekbare boeien verbreekt Faillissementen, De volgende faillissementen zijn ge ëindigd door een verbindend geworden eenige uitdeelingslijst: De Commanditaire Vennootschap Zeeuwsche Breierij Baart en Volleman te Hulst. Curator mr. G. B. H. de Rechter te Hulst. Uitkeering aan de con currente schuldeischers 2,264 pet. De vennoot L. M. Baart, koopman te Hulst, uitkeering 100 pet. De vennoot P. J. H. Volleman, fabri kant te Hulst, zonder eenige uitkeering E. A J. Pateer, ontvanger-griffier van polders te Hoofdplaat, curator mr J. Erasmus te Oostburg. Uitkeering aan de concurrente schuldeischers 2.47 pet A. van de Sande Jersz. Sr., zonder be roep te Krabbend ij ke, curator mr. A. L. W, van Heel te Goes. Uitkeering aan de concurrente schuldeischers 29,97 pet. ges hadden gemaakt, Hij had op zijn beenen staan trillen van opwinding, au tomatisch zijn vuisten ballend en ont spannend, En dien nacht had hij niet kunnen slapen. Ha, dat gevoel als het staal in menschelijk vleesch dringt, het rammelen van het gevest als het op een schedel neerdaalt! Hij had het ervaren in 1863, het mooiste jaar van zijn leven. Hij zou er een lief ding voor over ge had hebben, als hij het nog eens mocht beleven. Als bij klaar lichten dag de dood waarde door de straten, was het een hard gelag werkeloos te blijven toe kijken. Zijn vingers jeukten om mee te doen aan het werk. Iemand den sabel door het lichaam jagen leek hem een goed middel om een einde te maken aan en tweestrijd in zijn binnenste, maar het moest zijn in dienst van Vadertje of van zijn genadige meesteres. Het ergste van het geval was, dat tot nog toe zijn plicht hem nog geen enkel slachtoffer had aan gewezen, waarop hij zijn plicht kon na komen. Ja! 1863 had hem daartoe heel wat meer gelegenheid geboden! Terwijl Malania nog altijd bezig was met haar pruik, kwam Timosh de kamer binnen met een visitekaartje, dat bijna ver- ?vn 'n de pa'm van z9n l°mpe hand. 'VjY Nolinski", las Katya onver schillig, „ik ken niemand van dien naam. Wat een ongewoon uur voor een be zoek! Zeg hem, dat ik alleen des middags ontvang, Timosh". „Hij zeide. dat hij mijn genadige Donderdag heeft de minister van so ciale zaken een conferentie gehouden met vertegenwoordigers van werkge- vers-vereenigingen, arbeidersvereenigin- gen en middenstandsvereenigingen, over maatregelen die kunnen strekken tot be strijding van de werkloosheid. Verscheidene van de aanwezigen heb ben hun standpunt ter zake uiteengezet, waarbij vele belangrijke kwesties ter sprake kwamen. De minister is voornemens, na deze bespreking' verder overleg te doen ple gen door een in te stellen werkcommis- sie, bestaande uit vertegenwoordigers van de centrales en het departement van sociale zaken met de vertegenwoordi gers van de bedrijven waar het nemen van bepaalde maatregelen mogelijk wordt geacht. De definitieve ontvangsten van de Nederl,andsche Spoorwegen over de maand Mei, met inbegrip van de ont vangsten der geëxploiteerde spoor- en tramwegen waren totaal f 8,387,466. In Mei 1936 bedroegen de ontvangsten f 7,685,074. Totale ontvangsten van 1 Janiyar af f 40,331,618 (in 1936 f 38,185,329). De minister van sociale zaken heeft ten vervolge op de beantwoording van vragen van den heer De Visser (comm, betreffende de verplichting van Neder- landsche werklooze arbeiders uit grens plaatsen om in Duitschland te gaan wer ken, nog het volgende medegedeeld: Den minister is slechts één geval be kend, waarin een moeilijkheid, als door den heer De Visser genoemd, is ont staan. Voor zoover hem bekend is, heeft tot heden geen van de in Duitschland te werk gestelde Nederlandsche arbeiders eenige moeilijkheid wegens zijn politiek inzicht ondervonden, noch heeft hun eenig gevaar bedreigd. Als „principieele reden" ziet de minister niet het enkele bestaan van een afwijkend politiek in zicht. Uit een ter zake ingesteld onderzoek is gebleken, dat ook in het bedoelde ge val geen moeilijkheden te duchten wa ren; zulks spreekt wel heel duidelijk uit het feit, dat de andere arbeiders, die door het gemeentebestuur voor het werk waren aangewezen, niets onaangenaams hebben ondervonden, terwijl ook zij kun nen worden beschouwd eenzelfde poli tiek inzicht te hebben als de in door den steller der vragen bedoelde arbeider. De opleving in den kleinhandel. Het secretariaat van den centralen bond van Ned, verbruikscoöperaties schrijft ons: Onder de vele gegevens die den laat- sten tijd gepubliceerd worden, om te illustreeren, dat ook in Nederland een economische opleving plaats vindt, ont breekt nog steesd een cijfer dat een beeld geeft van den invloed dien de kleinhandel van die opleving ondervindt, Het economisch bureau van den cen talen bond van Ned. Verbruikscoöpera ties heeft in begin Augustus aan de bij dien bond aangesloten coöperaties ge vraagd om opgave van het bedrag der geldelijke omzetten in de perioden 6 Juli tot 1 Augs. 1936 en 5 Juli tot 31 Juli '37 Het bureau ontving antwoorden van 108 coöperaties en het bleek, dat hun om zet in de maand Juli 1937 7.1 pet. groo- ter was dan in de maand Juli 1936. De omzet van de brood- en banket bakkerij afdeelingen steeg met 6,8 pet., die van de kruideniersafdeelingen met 5,1 pet., die van de overige afdeelingen met percentages, varieerende tusschen 6,3 en 22.6 pet. Wellicht mag uit deze cijfers de con clusie worden getrokken, dat ook de detailhandel, zij het in bescheiden mate, in de opleving gaat deelen meesteres wilde spreken, ook al moest hij me tegen den grond slaan", ver klaarde Timosh, terwijl hij met een hoon lachje zijn brokkelige tanden liet zien. „Nu, misschien is het zeer belangrijk! Hij heeft misschien een boodschap.." „Ja, het is zeer belangrijk," zei een stem in de gang, welke beide vrouwen verschrikt het hoofd deed omwenden. In een bestoven reispak, met de muts in de hand stond Witek Swigello op den drempel. De pruik viel bijna uit Malania's han den, terwijl Katya haastig opstond met een blos van verwondering op de wan gen. Zij had Witek niet gezien sedert de verbreking van haar engagement en wist volstrekt niet, hoe hij de zaken op vatte, „Gij hier? Niet bij Kazimira? Wat moet dit beteekenen?" „Het beteekent, dat Kazimira mij mijn afscheid heeft gegeven", zei Witek ern stig, welke Katya in de eerste opwel ling had toegestoken. „Ge wilt ongetwijfeld daarmee zeggen dat Kazimira zelve afscheid heeft geno men van deze wereld". Katya ging weer zitten, terwijl haar gelaat verbleekte. „Is het einde kalm geweest?" vroeg zij daarop zeer zacht. „Geen pijn? Geen vrees?" „Pijn noch vrees. Zij is zacht ingesla pen". „Goddank'!" Het was gisteren reeds over dag druk in de straten met hen, die de winkels met een extra bezoek vereerden, althans hun blikken eens extra langs de uitstal lingen lieten gaan. Des avonds, den der den mooien avond van deze Handelsbe- langweek, was het weer zeer druk op straat en daarvan profiteerden ook Crescendo en de padvindersband, die een drie kwartier door een deel der stad trokken, begeleid door een drietal be stuursleden en weder met het vaandel der jubileerende vereeniging. Op de Markt werd te kwart voor tien besloten met den trommelmarsch door 't muziekkorps en een taptoe van de hoornblazers van de padvinders. Intusschen hadden de overige be stuursleden de voorzitter is juist in deze week door ziekte verplicht thuis te blijven zich vereenigd in hotel de Burg om den rijstenbrijberg ->-an bij de 98 winkeliers ingeleverde antwoorden op de raadsels in de étalagekasten door te eten. Zooals te begrijpen was, was het goede woord dikwijls meermalen gera den en dan moest bij loting uitgemaakt worden wie de gelukkige zou zijn. Als d't bekend was, werd direct de briefkaart getypt en zoo kon in den kortst mogelijken tijd ieder weten, dat hij bij dezen of genen winkelier volgende week een prijs kan afha'en. Zij, die heden niets hoorden en dat zijn er dus honderden, weten dus, dat het g'eluk hen ditmaal niet heeft gediend. De etalages, Onze wandeling langs de winkels, die wel voor den wedstrijd staan ingeschre ven, vervolgende was ons eerste doel de Rctterdamsche Kade, en met name de zaak van den heer S. J. Klemepier, d;e evenals altijd ook nu weer toont, dat ook zijn artikelen, die van het kruide niers- en aanverwante vak, zich goed voor een pakkende etalage leenen. In de Spanjaardstraat waardoor wij naar het centrum terugkeerden namen wij kennis van de flinke strijkster, die daar de goede kwaliteit van de gele verde strijkijzers demonstreert, en als men dit ziet dan ziet men vanzelf ook de andere keur van art'kelen op huis houdelijk gebied. De Burg nemende stonden wij eerst stil bij den kunsthandel van den heer J. Minderhoud, firma C. W. D'huij, waar een etalage is tot stand gebracht van artikelen van werkelijke kunstwaarde Even verder bekeken wij de goed ge rangschikte paren schoenen van den meest uiteenloopenden aard bij het ma gazijn „de Magneet", om daarop de Burg te verlaten, de Gravenstraat in te gaan, om bij de firma SiesWittentrop, die een keurig in het wit gestoken bruid in haar etalage heeft staan en daarom heen vele artikelen die -vooral voor on ze lezeressen van groote waarde zullen worden geacht voor het voltooien .rarer toiletten. Was de bruid in de Gravenstraat al leen, die bij den heer L. J. van 't Westende in de Gortstraat is van haar aanstaanden echtgenoot vergezeld en kan zij deze met trotsch wijzen op de vele practische geschenken die zij kreeg en Weer volgde een oogenblik van stilte lang genoeg voor een korte stille bede Daarop sloeg zij vastberaden haar oogen weer op, waarin nog een traan glansde, en zei op anderen toon: „En je bent nu gekomen om mij te hel pen, niet waar? Mij te helpen om hem vrij te krijgen?" „Natuurlijk kom ik je helpen", zei Witek haastig, maar toch niet met die levendigheid, welke zij onwillekeurig had verwacht, en zijn muts tamelijk ze nuwachtig tusschen zijn handen draai end. „Ben je dan niet daarvoor hiergeko- men?" „Zeker, maar ook voor nog wat an ders". Zij keek hem verbaasd aan. Hij zag er vermoeid en verreisd uit, was blijkbaar zoo van het station naar haar toegeko men, wat op zichzelf al reeds iets zoo ongewoons was, dat de ongewone tijd er wel door werd gekarakteriseerd. Maar dat verbaasde haar niet. Zij was meer getroffen door het gedwongene van zijn optreden, de zenuwachtigheid welke er uit sprak en welke zij nog nooit tevoren had opgemerkt bij den vriendelijken en vrijmoedigen schilder. „Hij heeft mij iets te zeggen, dat hij zonder getuigen wil mededeelen," over woog zij1, terwijl !'zij een ongeduldigen blik in de richting van haar gezelschaps juffrouw opving, „Matoushka", zeide zij hardop tot Ma. (Ingez. Med.) die allen in deze zaak gekocht blijken te zijn. Zoowel in de Lange- als bij de Korte- delft hadden wij nog een medewerken den winkelier te bezoeken. In de Lange- delft was het de zaak van den heer Leo Helder, die in een van zijn etalageruim te een vooral ook goed belichte uitstal ling heeft gemaakt van zijn bekende Helders's brillen en andere optische ar tikelen. Bij het einde van de Kortedelft doch feitelijk op den Lain is de winkel der firma R. M. Smits gevestigd. Moge de zonnestralen, die op den achtergrond der etalage die keurig geschikt is met boeken en schrijfbehoeften, een aanwij zing kunnen werden, dat een nieuwe da geraad in aantocht is, een betere tijd voor den middenstand. Nog een der deelnemende winkeliers stond voor gisteren op ons lijstje en dan doelen wij der. heer J. Klaver, die in de etalage van het eerste pand van het Amerikaansch Verkoophuis, een ver scheidenheid van dercisaisons en winter jassen naast verschillende heerenmode artikelen heeft bijeen gebracht. Ook nu trokken enkele winkels, die niet voor den wedstrijd zijn ingeschre ven, onze aandacht en wel het eerst die der firma Gebr. Hildernisse, die goede zorgen heeft besteed aan zijn kast met boeken enz. Op de Markt namen wij een kijkje bij de ramen van de firma D. J. Dronkers en Zonen waarnaast de bekende Verka- de's artikelen, ook het Phoenixbier in fleschjes voor de ramen zijn geplaatst. Op de Pottenmarkt etaleert de heer R. R. Augustijn het portret van Konin gin Wilhelmina omgeven door witte bloemen, terwijl de heer W. J. Bosdijk in de Langëviele vooral propaganda rraakt voor de Karei I s garen en voor den uit denzelfden tijd dateerende hof nar. Smakelijk ziet het op nette wijze ge- etaleerde brood en het klein goed van de bakkerij „De klok" er uit. In de Langedelft vroegen de beide eta lages der firma D. de Jager Jr. onze be langstelling en kregen deze ten volle zoowel die met kachels en haarden, ais die met sanitaire artikelen. Wij maak ten nu een wandeling naar de Nieuw- straat en brachten een bezoek bij de uitstalling van den heer L. Janse, die gaskachels en electrische artikelen brengt. In de Korte Delft heeft de heer D. P. Cornelisse van zijn niet groote uit stalkasten met zijn artikelen op foto- graphisch gebied toch wat goeds be reids, terwijl de heer N. P. Dekker in de Giststraat verschillende types naaima chines en ook rijwielen en benoodigdhe- den naar voren brengt. Op den Wal zorgt de heer C. Flipse steeds voor mooie etalages van kinderen Flora's en is dezere dagen met een extra bouquet Iania Petrowna, die onverstoord weder overgegaan was tot het in orde brengen van haar pruik, „zou u niet denken, dat u uw haar gemakkelijker kondt opma ken in de andere kamer? Daar is immers een grootere spiegel.... En nu, wat is er?" vroeg zij, terwijl zij haar oogen af wendde van de deur, die de trouwe ge zelschapsjuffrouw achter zich had dicht getrokken. HOOFDSTUK IV. Het was het uur van de middagwande ling, wat wilde zeggen, dat alle behalve de als „gevaarlijk" gesignaleerde gevan genen mochten genieten van het voor recht om zooveel mogelijk frissche lucht in te ademen in een dier hoogommuurde op een put gelijkende binnenplaatsen van het leelijke grauwe monster, bij de inwoners van Warschau bekend als de Pawiak, het doorgangshuis naar het groote en doodelijker monster, dat de Citadel g'eheeten werd. Als de Citadel iets losliet, wat zij eerst had opgeslokt, was het veelal met de bestemming naar elen hoog len izeer (pigenaardig bouw werk, dat, zeer in het oog vallend, op een hoogte stond en dat, reeds uit de verte zenuwachtige menschen haastig het hoofd deed omkeeren, vromen even haastig een kruis deed slaan. 1 (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1937 | | pagina 5