GOISCHE COURANT
W.9de
PI8I3
BINNENLAND.
ZEELAND.
Mogelijke en Onmogelijke
Eenheid.
NUMMER 184.
DRIE BLADEN.
ZATERDAG
7 AUGUSTUS 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
De coloradokever te
Bergen-op-Zoom.
ST00MWASSCHERH „ZEELAND"
Langevielesingel D 197 - Tel. 637
Tarief per kilo en per stuk.
MIDDELBURG.
GOES.
WEEK8EM0HT.
WALCHEREN.
Komt er licht in den afschuwe
lijken dubbelen roofmoord
te Vlissingen?
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent-
jchap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, ingez. mededeelingen 60 et. p. r.
üSij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap ..De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekeni ng no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen
regels f 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. me?
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer ecus
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 csnï.
In de nu achter ons liggende verkie
zingsdagen hebben wij getracht, naar de
mate onzer krachten, het onze bij te
dragen in den strijd voor 't behoud der
nationale vrijheid, tegen de, zoo al niet
dreigende, dan toch opmarcheerende,
dictaturen van Moskou en van Mussert.
Onze aanvankelijk met voorzichtigheid
gemengde goede gezindheid ten opzich
te van de Nederlandsche Beweging voor
Eenheid door Democratie hebben wij
daarbij later openlijk tot richtsnoer ge
nomen, toen ons ter dege gebleken was,
dat E.D.D. geen aanloopje tot een volks
front met de communisten w a s, en wij
de nadrukkelijke verzekering van stich
ters en leiders dezer beweging hadden
verkregen, dat E.D.D. dit ook nimmer
worden zou. Tegen het communisme
al evenzeer als tegen het fascisme richt
deze beweging zich immers. Dit anti-
dictatoriale, positief-democratische en
dus, zooal niet bij uitsluiting, in elk geval
toch ook goed in het liberale kader pas
sende, beginsel leek en lijkt ons
bindmiddel genoeg om alle oprechte
aanhangers ervan tot veiligstelling van
dat beginsel te vereenigen. Niet
om ze te doen versmelten, o neen Niet,
om op alle mogelijke andere punten van
wereldbeschouwing de eenwording voor
te bereiden ganschelijk niet Maar
enkel om, gij voor de democratie, hij
voor de democratie, zij voor de demo'
cratie, dan wij allen gezamenlijk voor
dit doel en op dit punt één, ten strijde
getrokken, op het programma of de
doelstelling van E.D.D., luidende:
„De leden van de Nederlandsche be
weging voor Eenheid door Democratie
vereenigen zich, met uitsluiting van elk
streven naar politieke macht, op de vol
gende doelstelling:
1. Handhaving van den in de Grond
wet verankerden, democratischen re-
geeringsvorm.
2. Handhaving der bij de Grondwet
verzekerde burgerlijke vrijheden.
3. Handhaving van den Nederland-
schen Rechtsstaat.
4. Bevordering van een daadwerke
lijke solidariteit der verschillende volks
groepen.
5. Versterking van den zin voor vrij
heid en recht onder het Nederlandsche
volk.
6. Versterking van een op de vader-
ïandsche traditie voortbouwend zedie-
lijk volksbewustzijn boven partij-poli
tieke groepeering en met eerbiediging
van elke godsdienstige overtuiging.
7. Bevordering van een internationale
rechtsorde.
Voor het welslagen v,an een massabe
weging die niet zelf de politieke partij
arena wil betreden, is het noodzakelijk
dat zij een aantal der bestaande groepen
omvatte.
Dat was ook de opzet van E.D.D.
En dat leek aanvankelijk ook te zul
len lukken. Op groote vergaderingen
traden naast elkaar op een sociaal-de
mocraat, een christelijk-historisch man,
een vrijzinnig-democraat, een roomsche
pater en een liberaal; elders was de sa
menstelling van het sprekerstableau
weer anders van nuance, en wij meenen
zelfs zeker te weten, dat aanvankelijk
ook anti-revolutionairen meegedaan
hebben, al vier daar later niets meer van
te bekennen.
En tegen het e nde was 't leelijk
mis. De roomsch-katholieken, schoon
gelukkig wel lid en bestuurslid der be
weging (gebleven, leverden niettemin
geen sprekers meer voor vergaderingen,
en ook de christelijk-historischen waren
niet zoo gul meer al zijn een groot
aantal hunner de beweging tot vandaag
aan den dag trouw gebleven en al heb
ben naast soc.-democraten, vrijzinnig
democraten en liberalen gelukkig tot
den laatsten dag christelijk-historische
mede-Nederlanders naast die andere
verdedigers der 'democratie in E.D.D.
gezamenlijk op de bres gestaan.
In die verkiezingsdagen hebben wij in
ons blad ook een overigens weder
zijds welwillende discussie gevoerd
met den voorzitter der A.R. kiesvereeni-
ging te Middelburg, dr. K. Huizenga,
over het door ons betreurde verschijnsel
at met name de A.R. in Nederland
zich, om huns beginsels wille, zoo dik
ker meenen té moeten afscheiden; over
SP")! onsi maar wij doen
zeggen66 °m eens hirisclijk te
\Y/"
9 zijn het daarover uiteraard niet
eens geworden. En na sluiting der dis
cussie was er voorloopig geen aanleiding
voor ons op de zaak zelve terug te
komen. Die aanleiding is er nu toeval
lig wel. Niet, omdat de zaak vandaag
juist bijzonder actueel zou zijn, maar
om een uiteenzetting van dit afgeschei
denheidstandpunt, welke ons dezer da
gen eens onder de oogen kwam, en die
ons dermate typeerend voor deze anti-
gemeenschappelijke geesteshouding
voorkwam te zijn, dat wij haar (onder
Perskroniek) elders in dit nummer van
ons blad geheel over namen. Alvorens
ons artikel verder te lezen, neme men
dus eerst kennis van hetgeen onder 't
opschrift „Inzake E.D.D." in het tweede
blad door ons uit het orgaan van
't Nedrlandsch Werkliedenverbond
„Patrimonium" overgenomen were
(Voor Waarheid en Recht, Nr. 16.) Hoe
wel Patrimonium formeel geen A.R. or
ganisatie is zoomin als het N.V.V
formeel aan de S.D.A.P. gelijk te stel
len is mag men toch wel aannemen
naar ons van bevriende A.R. zijde te
kennen werd gegeven, dat Patrimonium
en de A.R. Partij hoofdzakelijk eens
geestes zijn.
In dat artikel hetwelk „Eenheid door
Beginsel" tot opschrift heeft, wordt voor
den rechtzinnigen Nederlandschen
christen kort en goed gesteld, dat hij
zich van E.D.D. verre te houden heeft
wijl „geen eenheid door democratie
„maar slechts een eenheid, die haar
„grond vindt in de gemeenschappelijke
„belijdenis van hetzelfde beginsel, mo
„gelijk is."
Het artikel dat wij overnamen dunkt
ons typeeren in den goeden en in
den kwaden zin.
Wat dat laatste betreft: :men leze
den slotzin ervan, en vrage zich af, wie
zijt gij, menschen, die het waagt maar
even met uw menschelijke beperkte
verstandje in een zaak als deze, ja in
alle menschelijke zaken, de scheidslijn
te trekken tusschen datgene wat
uit God is en datgene wat niet uit
Hem is"? Hoe durft gij, slechts op
grond van u w kennis van zaken en
u w persoonlijke opvatting omtrent de
dingen van deze aarde en van 't hierna
maals oordeelende, te verklaren dat
datgene en dat vele, wat die menige op-
recht-geloovige christenen al geloo-
ven ze misschien niet precies het
zelfde wat Gijlieden gelooft in
een beweging als van Eenheid door De
mocratie met hun beste krachten gege
ven hebben, on-christelijk, ja niet
uit God en dus uit Satan zoude
zijn Hoe durft gij, hoe durft gij, die
met den mond zoo dikwerf de nederig
heid des gemoeds predikt, U niettemin
op dezen hoogen troon te zetten en met
uw menschenverstandje te verdoemen,
wat, zoo 't al te verdoemen ware, niet
door U maar door Die ook boven Ulieden
staat, wel verdoemd en vernietigd kan
en z,al worden, naar Zijn, niet naar Uw
believen?
Waaraan ontleent gij het recht in
Uwe kleinmenschelijke waanwijsheid te
verklaren, dat „de beginselen van Gods
woord.... in een beweging als „Een
heid door Democratie" niet tot gelding
kunnen komen"?
Kunt ook gij gelijk de paus ex ca
thedra zijn banvloeken en onfeilbare
uitspraken heet te kunnen geven als
ware ook Gij met onfeilbaar geloofsge-
zag bekleed, met een pennestreek bepa
len: daaruit kan nimmer iets goeds
voortkomen
Bepaalt Gij, wat ....„de ware demo
cratie" is, en is dus door Uw uitspraak
andere democratie, ja alle democratie
die niet met Uwe woorden spreekt en
niet naar den geest en naar de letter
precies uwe formuleering der dingen
aanvaardt, geen ware en dus heelegaar
geen democratie
Op grond van deze en dergelijke aan
gevallen zinsneden uit het artikel ware
de strekking van dit geheele betoog
misschien nog wel feller aan te tasten
Maar dat is toch onze hoofdbedoeling
nu eens niet. Hebben wij in het voor
gaande een der twee zijden van een
mogelijke reactie eens liberalen Neder
landers op de o.i. volkomen ten onrech-,
te in dat betoog van Patrimonium ge
trokken scheidslijn geschetst, wij zou
den den anderen kant van het betoog
den goeden kant niet willen ver-
waarloozen.
Dat is deze: dat inderdaad vrijheid en
democratie op zichzelf geen
diepste levensbeginselen zijn. Dat is
juist. Het zijn wel h o o g e 1 e -
De ware godsdienst is het dage
lijksch leven het dagelijksch leven
dat zich bewust is, dat we God binnen
in ons hebben.
zij
venswaarden, het zijn geen gods
dienstige of wijsgeerige leven-
grondbeginselen.
Maar hier zijn wij dan, dunkt ons
meteen ook aan de bron van het sectari
sche of schismatieke kwaad ,aangelanc
ook.
Wij vermoeden namelijk, dat de
menwerking die links nu hier en dan
daar wel eens heeft voorgeslagen ei
waar rechts als regel zoo angstvallig
althans hard „neen" op zeide, door
rechts misschien voor meer en dus voor
gevaarlijker wordt aangezien dan
werkelijk is of beoogt te zijn.
Wij hopen, dat het zoo is. Want
dan is 't nog mogelijk, dat .we elkaar op
den duur toch nog eens beter leeren be
grijpen.
Wij zien het nl. zoo:
indien de meest-rechtschen ortho
dox-protestanten en gereformeerden in
't kerkelijke, anti-revolptionairen en
staatkundig-ger.eformjeerden en zoo in
't politieke in allerhande als a 1 g e
meen, d.i. alomvattend, bedoelde be
wtegingen, genootschappen, vereenigin
gen enz. enz., op principieele gronden
niet mee willen doen dan zijn er slechts
twee mogelijke redenen hiervoor te on
derstellen: de voorzichtige, behoed-za
me of de alleen-wetende.
De laatste zegt: ik weet het, ik
weet het alleen, en een ieder die
het anders zegt of denkt dan ik, die is
een ketter, weet er niets van en
moest feitelijk te vuur en te zwaarc
verdelgd worden. Wij meenen én wij
hopen dat dit slechts de caricatuur
van de orthodoxie is, zooals de onwel
willende linksche die ziet, niet haar wa
re aangezicht.
De eerste reden zegt echter, dunkt ons
laten wij orthodoxen ons verre houden
van die samenwerking, dat s a m e r
lid van één beweging, één vereeniging
één gemeenschap zijn, omdat d i c
anderen onze beginselen
zullen trachten aan te tasten, ze op z n
minst genomen niet zullen eerbiedi
gen.... en dan zal het toch op schade
voor ons zieleheil moeten uitdraaien
Is deze zienswijze juist, dan zouden
wij verder zeggen: dat er met de diep
ste levensbeginselen niet te scharrelen,
te passen en te meten valt wie zou
het niet toejuichen
Maar: waarom daarnaast niet het
breed-liberale het algemeene alomvat
tende of overkoepelende standpunt me
de ingenomen? Wij z ij n toch alle
maal, behalve politieke partijgangers,
ook en bovenal Nederlanders, zonen van
één volk, en wij gunnen elkaar toch
over en weer het licht in de oogen best
en wij, van links, hebben toch waarlijk
wel den oprecht verschuldigden eer
bied voor wat dien anderen, van rechts
werkelijk diepste levensbeginsel is
zoolang zij ook óns het licht, ons licht,
in onze oogen gunnen.
Waarom dan niet op die plaatsen
waar samenwerking zonder aantasting
dier beginselen mogelijk is, zooveel mo
gelijk broederlijk samengewerkt, tot
versterking van de algemeene volks
kracht en het breede nationale bewust
zijn 7
Laat ons toch met de werkelijkheid
rekening houden
Het is toch immers al te simpel om te
zeggen: eenheid is mogelijk, mits ge
slechts m ij n zienswijze aanvaardt.
Dat kan iedere Nederlander wel tegen
de 7.999.999 andere Nederlanders zeg
gen, maar dat is op z'n minst een flauw
grapje; het is geen realiteitsbesef too-
nen.
De werkelijkheid i s anders. Die is
v e e 1 z1 ij d i g Daar zijn verschillen
die er eeuwig zullen blijven, dunkt ons.
Die ook niet weggedoezeld behoeven te
worden. Die wij ook niet onder valschen
eenheids s c h ij n zouden willen van
gen. Maar boven die verschillende en te
handhaven grondbeginselen uit moe
ten we elkaar toch de hand reiken
om gezamelijk tot goede Nederlanders
elk naar zijnen aard, te worden An
ders gaat het in Nederland verkeerd
Men eische niet gespeend van wer
kelijkheidsbesef, een onmogelijke een-
ïeid, doch men aanvaarde, met onge
schonden behoud van elks eigen grond-
ginselen, de mogelijke eenheid.
Op een aardappelveld te Bergen op
Zoom is een kever aangetroffen, welke
hoogstwaarschijnlijk een coloradokever
is.
Aan alle pachters en eigenaren van
aardappelvelden is een waarschuwing
gericht om nauwlettend toe te zien, ten
einde gevaar voor plantenverwoesting
te voorkomen.
Vondsten van andere kevers moeten
aan de politie worden gemeld.
DE SPELLINGKWESTIE.
Minister Slotemaker de Bruïne
confereert met zijn Belgischen
collega.
Minister Slotemaker de Bruïne heeft
een onderhoud gehad met den Belgi
schen minister van onderwijs, Hoste, over
het vraagstuk van de spelling der Ne-
derladsche taal. Over dit vraagstuk
zal nog nader van gedachten worden
gewisseld,
Nederland neemt deel aan de
Wereldtentoonstelling 1939 te New-York
De regeeringspersdienst deelt met be
trekking tot de wereldtentoonstelling
welke in 1939 te New-York zal worden
gehouden mede, dat de Nederlandsche
regeering, mede namens de overzeesche
gewesten, de uitnoodiging tot deelne
ming, welke van de regeering der Ver-
eenigde Staten is ontvangen, zal aan
vaarden.
Nadere berichten omtrent de organi
satie van deze deelneming zullen t.z.t
worden gepubliceerd.
Een Duitscherfotografeerde
verdedigingswerken.
Het trok gistermiddag de aandacht
van de Kamper politie, dat er van een
jacht op den IJssel foto's werden geno
men in de richting van de op de De La
Sablonierekade gelegen kazemat. Daar
het verboden is verdedigigswerken te
fotografeeren, werd de militaire politie
van het geval op de hoogte gesteld, die
het jacht, ter hoogte van den val van
de brug, sommeerde aan te leggen. Fo
totoestel en film werden in beslag ge
nomen en de betrokken fotograaf aan
gehouden. Het bleek een verslaggever
van een Duitsch blad te zijn.
Middelburg
(Ingez. Med.)
Een fietsend paar gezocht.
Een wielrijder en wielrijdster, vermoe
delijk vacantiegangers, die op Maandag
2 Augustus te ongeveer half negen des
avonds' op den Seissingel ter hoogte van
de „MK" garage een auto zijn tegen ge
komen, wordt verzocht zich bij den com-
missarie van politie alhier bekend te
maken.
Orgelbespeling.
Het programma voor de openbare or
gelbespeling op Dinsdag 10 Aug. a.s., des
namiddags van 23 uur in de Groote-
of Maria Magdalenakerk, door den heer
rans Hasselaar organist der Wersterkerk
te Amsterdam, luidt als volgt:
1. Orgel-koraal: „Wachet auf, ruft
uns die Stimme", J. S. Bach 2, Toccata
en Fuga, d kl. t. J. S. Bach; 3. Sonate I,
F. Mendelssohn, Allegro Moderato e
serioso, Adagio, Andante-Recitativo, Al
legro assai Vivace; 4. „Pièce Heroïque",
César Franck; 5. Koraal-Improvisaties:
a. Ev. Gez. 17, b. Ev. Gez. 251, c. Ev.
Gez. 264, F. Hasselaar.
Met ingang van 16 Aug. 1937 is
belast met de waarneming van de in
spectie der Directe Belastingen te Goes
de heer J. H. van der Borght, ontvan
ger, toegevoegd aan de inspectie Haar
lem D. B.
In eere hersteld.
Aan de pui van de bakkerij Eck-
ïardt in de Korte Kerkstraat ontdekten
we een nieuw uithangbord, waarop in
Grootmoeder kende ons
ZEEUWSCH PROFETENBROOD
reeds als het eenige echte
sinds 1859.
M. P ETERS E,
Patissier, Hofleverancier, Middelhurg.
(Ingez. Med.)
Verwachting tot morgenavond:
DE BILDT; Meest zwakke wind uit
uiteenloopende richtingen, nevelig tot
licht bewolkt, droog warm weer, behou
dens geringe kans op onweer.
UKKEL: Schoon warm weer, met lich
te kans op onweer in het Westen van
België. Morgen verwacht men schoon
weer met plaatselijk onweer en daling
der temperatuur.
Za, 7 Aug. Zon op: 5 h 31; onder:
20 h 40. Licht op: 21 h 10. Maan op:
6 h 50; onder: 20 h 34,
Zo. 8 Aug. Zon op: 5 h 32; onder:
20 h 38. Licht op: 21 h 8. Maan op:
8 h 08; onder: 20 h 53. E.K. 14 Aug.
m
Hoog- en Laagwater te Vlissingen:
Augustus,
Hoogwater. Laagwater.
Za. 7 S 2.27 14.41 8.59 21.30
Zo. 8 3.14 15.27 9.39 22.14
Ma. 9 3.57 16.08 10.17 22.53
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge:
Augustus.
Hoogwater. Laagwater.
Za. 7 S 4.26 16.49 10.05 22.27
Zo. 8 5.14 17.33 10.44 23.09
Ma. 9 5.55 18.11 11.25 23.50
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min, vroeger; Veere 38 min. later
(S springtij).
oud-Hollandsche letters de volgende
rijm voorkwam:
„Had ick Salomo's weysheit,
en Croesus' ghewin,
toch kan ick niet backen
naer ieder man's zin".
Naar de heer Eckhardt ons vertelde
sierde deze spreuk reeds meer dan een
eeuw de bakkerij van zijn voorvaderen
en hij had het een aardig idee'gevonden,
deze traditie weer in eere te herstellen.
J. S. te Arnemuiden kreeg een pro-
ces-verbaal wegens het venten zonder
vergunning.
De collecte voor het Fonds voor
Bijzondere Nooden bracht "deze week
48.65 op.
Hoewel er nu reeds 5 maanden zijn
verstreken, ligt de afschuwelijke dub
bele roofmoord, gepleegd in den nacht
van 3 op 4 !M:aart .1. op het bejaarde
echtpaar Lauwereins in het café Keer
sluis te Vlissingen, nog versch in ieders
geheugen.
Tot gisteren was het de politie nog
niet gelukt eenige klaarheid in deze lu
gubere geschiedenis te brengen; en luis
terde men naar de stemmen van het pu
bliek, dan zou deze zaak wel nimmer
meer woeden opgelost en bleven de da
ders vrij rond loopen.
Tot men nu opeens moet ervaren dat
de politie niet stil zit, doch integendeel
blijft speuren en niet eerder deze zaak
zai laten rusten, voordat de daders hun
verdiende straf hebben gekregen.
Hoe ver er wordt gespeurd is thans
gebleken, want tot zelfs in Amerika
reikten de voelhorens, met het gevolg dat
er thans kans bestaat dat er klaarheid
komt.
'Er zijn n.l. twee arrestaties verricht,
de twee mannen zitten momenteel in het
bureau van politie opgesloten. De eerste
arrestatie geschiedde aan boord van het
Nederlandsche stoomschip „De" 'stad
Haarlem", toen dit schip, komende van
Rio de Janeiro, Donderdagav. de Water
weg binnenvoer en te Hoek van Holland
de politie van Maassluis aan boord kwam
om op verzoek van den commissaris van
politie te Vlissingen, één der opvarenden
te arresteeren. Deze opvarende heeft
waarschijnlijk aan boord zijn mond voor
bijgepraat, hij heeft n.l. aan zijn kamera
den aan boord verteld dat hij bij aan
komst naar Vlissingen zou worden over-
