VOOR DE JEUGD.
ir
ZEEUWSCHE KRONIEK.
GRAPHOLOGIE.
DAMMEN EN SCHAKEN.
DE KASTEELSPOKEN.
ochens vroeg toet 's Zitterdags-
aevens laete, een 'êele weke, wer-
ke, en de Zondag, die was voe de
kleine kurweitjes. Nêe, 't kind dat
groeiden as een 'eiden op, da'
's waer, 'oor, mè' die man kust di'
niks andoe'. Je mó' nie g'löove,
dat 'n dat ok nie' an 't 'arte gieng,
om Mine öf te staen. De man 6
d'r vee' wéét van, noe zat 'n ol-
tied stik-allêene; Zondag en wer-
kendag. En van dat kind 'eit 'n
nooit vrien'schap mir 'ehad. Ze
wou glad niks mi' van z'n wete. Ze
effen of een gróoten 'ekel an
z'n. a Ko zö noe en dan bie Sare
kwam, om ni' dat kind te kieken,
dan kroop ze wig, in 't geitekot,
en a ze 'erope wier, dan zei ze:
,,ni', ik kömme nie', wat geef ik
om dien Ko Pajotte, mie z n krom
me...." bêenen, za' 'k dan mè'
zegge, mè' zie zei wat anders.
Evert dat is m'n Voader, 'oor en
Sare is mijn Moeder, en gae noe
mè' gerust wig, wan' ik komme
tóch nie'; ik bluve bie de miete".
En dan 'ielp niks, a Sare dan a'
zei: ,,'el Mientje, Mientje, wat bè'
je toch een beest. Jie mag je voa
der nie' uutmaeke, 'oor! En dat
de man een bitje areg gaet, dat
kom' van 't 'arde werken, dat a
t'n a' most doé, toen a d'n di' de
krachten glad nog nie' voe' De
man die is dubbel 'ebroke', en di'
gaet 'n ni'."
Sare die d'r woorden beter
kunne spaere. Van stie a Mine d'r
eigen schaemden, wier ze kwaed.
En a Sare een bitje lange zat te
zeuren, dan kwam d'n ouwen aerd
bie Mine boven. En wat a ze 'r
dan zö-a" uutgooiden,doe dat
mer in je pette, 'oor, en zoekt het
thuus mèr uut. Dat is te on-
fersoendelek om neer te schrie-
ven. .en a' je noe nie' wig-
gaet, dan za' 'k nèt is komme.
Dan za' ik Ko Pajptte is laete
lache dan snok 'k de pitter gaef
de kop of en ik geef 'm an de kat
te."
Kiek, ik toet op 'eden nooit
kunne begriepe, wirirom a ze
toch oltied de pitter wou ver-
moor'-e, a ze is 'êel stout was,
Wan', z' 'ieuw van oalle beesten
vee', mè' liek as van de pitter,
toch van gin èen, Dir ze zö-
vee' aregheid in, en 'ie kenden
'eur ok net zó goed; a ze „pie-iet"
zei, dan praatten ie net zö lief
vrom, toet da" ze zelleft op-
'ieuw. En noe an-eens begriepe 'k
het, temissen, 'k g'lóove, da 'k het
wete.
Juust omda' ze niks ergens kon
verzinne, as a "t pittertje d'r is
nie' mi' was, wou ze de ménsen di'
benauwd mie maeke; mie 't erg
ste in 'eur oogen dat ze be-
dienke kust. Ja, 'k g'lóove zeker
dat het dat 'ewist eit. Vraege kan
'k 'et nie' mi', "t méns is a lange
jaeren overleefd.
Afijn, Sare die zuchtten dan,
ze schodden mie d'r 'öod. „Wat
mot die man noe toch wè' dienke'.
Ie za' gelóove, da' ons dat kind
d'r kopje öpmaeke en da' 's toch
glad gin waer"'. Mè' dan gieng ze
toch wig, 'oor, dan liet ze Mien
tje stille bie de geite. Ze wist mèr
oal te goed, da' Mine, a' 't ver
keerd in d'r 'aer schoot, nerregens
on' zag voe
Ko bleef dan nog een stuitje zit-
te prate, of eigeluk was 't Sare
meest, die a an 't woord was. Je
weet ok, 'oe a vrouwelienen bin,
van dat angaende; a 't mie' de
mond te doen was, zouwe ze 't wè'
winne, as veint wezende, ku' je di'
nie' tegenan.
En Ko, de man, die was nie' vee'
van zeggen, die was gewend een
'êelen dag te zwiegen. Die kroter
den di' op dat kleine „pleksje",
oltied alleene op dat bitje grond.
Ie aars niks gin anspraeke as
an z'n paerd, an Prins, en 't
verke en de katte, nou, die' zei 'n
nooit wat tegen; en tegen Prins
was 't aar of uto, allé en o, en dan
je 't 'ehad. „Fooi fooi" 'oefden
'ie tegen Prins nie' vee' te zeggen,
zö glad stieng die nie' mi' 'ie
was varre de punt of.
Het laet z'n eigen goed verstae,
da' Ko d'r tegen öpzag, ieleken
keer, da t'n ni' Sare toemost. Voe'
z'n fersoen dust 'n dat nie' te lae-
ten, mir as ze dan zö zat te wau
welen, dan docht 'n dikkels bie z'n
eigen: „wuuf, W toch je laere;
ik gin smaeke van m'n koffie, a'
jie di' zö zit te raezen". Is êens zei
Sare, wan' die di' mie te
doen, dat die man oltied zö al-
lêene zat, ze zei: „Kiek, Ko,
je most een vrouwe zoeke, dan
je anspraeke, a' je 's aevens
thuuskwam". En dat misviel noe
toch aneens bie Ko. Ie wier zö wit
as kriet, man, en 'ie trok een we
zen as een ouwerwesse spae. Zon
der een woord te spreken rees 'n
overènde en zetten z'n stoel an
de kant tegen 't bestie-beschot.
Toen draaiden 'ie z'n eigen om, 'ie
dee' z'n luppen van mekare en
zeiden anders niks as: „dir 'ope 'k
voe' bewaerd te bluven. Goeien-
aevend saemen". Ie dee' z'n mond
wee' toe, vast toe, en ie
gieng wig.
Afijn, die Sare, die zat net te
kieken, of a ze een klap vlak in
d'r wezen 'ekrege. Die wist nie.tj
wat a ze overkwam. „'El Gróo
ten' zei ze, „noe gae' die anêens
wig,wirrom, m'n goster? Wat
ik noe miszeid? Ik wist nie da'
die Ko zö gauw gerocht was, aars
ik 'ezwege. Ik mêenden 't góed
mie z'n, mè die man, die wil nie'
'eholpe weze. Alia, ie mö' z'n
boontjes dan mè' koke', liek a t'n
z' ete wil."
Ko ei naedien nog ééne keer bie
Sare ewist, om goeiendag te
zeggen. En toen is 'n vertrokke'
nir Amerika. Eest d'n 'êel z'n
ooel verkocht, 'dat spreekt,
meer as de centen voe de bóót,
d'n nie, vee' 'oor. Van 't kleine
i.ilje, dat a t'n d'n voe' Mine
een lekker pluimbèdde 'ekocht, ie
zei: „dan ei ze toch een bédde om
op te slaepen, voe d'r leven".
Dank eit d'n d'r nie' voe' 'ehad,
de man. Ja, zö' bin kinders, temis
sen sommigste.
a bin j'n ouwers nog zö erm,
ze dekke toch zö werm,
en kinders je in soorten.
Mé' Sare 't gelokkeg toch zö-
varre 'ekrege, a was 't ok mie'
vee' moeite, da' Mine 'ezeid eit:
„goeie reize, voader", en een 'and
'egeve. Kosse vanselleft nie'
Ja' 's bie ons gin mode, en dat is
nergenst góed voe' ok. Ko ei nog
wel is litte schrieve, mer ezie-e
ze nie' mi', nooit mi'.
2 AUGUSTUS 1831.
Bij den Kapitalen Dam
wordt tusschen de Hol
landers en de Belgen he
vig gevochten,
Spoedig nadat de Belgen tegen
het Nederlandsche gezag in op
stand waren gekomen, trachtten
zij Zeeuwsch Vlaanderen in bezit
te nemen. Ordelooze troepen wis
ten in October 1830 verschillende
plaatsen in het Westelijk deel te
bezetten, zooals Sluis en Aarden
burg. Tweemaal waagden zij een
aanval op Oostburg, doch werden
telkens met verlies teruggeslagen,
waarna zij ook de eerstgenoemde
plaatsen verlieten.
In Februari en Maart 1831 had
den nog eenige gevechten plaats
aan de grens bij Eede, doch ver
der bleef het vrij rustig tot de
maand Augustus.
Nadat koning Willem I het
„Voorwaarts" had uitgesproken,
trok het Nederlandsche leger van
uit Noord-Brabant België binnen
en begon de bekende tiendaagsche
veldtocht 212-Aug.
M'aar ook in Zeeuwsch-Vlaande-
ren begon de strijd opnieuw. De
Belgische troepen hadden het zoo
gen. Witte Huis, zijnde de sluis
wachterswoning en het Verlaat of
wachtersluis bij den Kapitalen
Dam bezet. Deze dam was in 1788
gelegd tot afdamming van de Pas-
sageule aan de grens van Bier
vliet en Filippine. Dicht bij lag de
hofstede van Gregorius du Bosch,
wonende te Gent. Hij was dijk
graaf van de aangrenzende pol
ders, die door de genoemde sluis
afwaterden. Daar hij terecht
meende, dat de Hollanders met de
sluis een gedeelte van Vlaanderen
onder water zouden kunnen zet
ten, liet hij den Kapitalen Dam
en omgeving door Belgische solda
ten bezetten.
Op den tweeden Augustus werd
door de Hollanders een hevige
aanval gedaan op het Witte Huis
en het Verlaat. Stormderhand wer
den deze veroverd en de Belgen
uit hun stellingen verdreven. Van
dit gevecht bezit de heer P. C. de
Gelleke te Goes een vrij zeldzame
prent.
De hofstede van Du Bosch en
nog een andere hofstede in den
Clarapolder werden in den asch
gelegd.
Nog werd den anderen dag he
vig gevochten bij Stroobrugge en
op 6 en 7 Augustus onder Sluis en
St. Anna ter Muiden, waarbij de
Belgen telkens moesten wijken.
Later hebben de Belgen nooit
weer een poging gedaan Zeeuwsch-
Vlaanderen binnen te rukken. De
ze grensstrook was overal in staat
van verweer gebracht. Tot 1839,
toen de vrede met België eerst ge-
teekend werd, lagen er veel Hol-
andsche troepen.
9 AUGUSTUS 1575.
De stedelijke regeering
van Middelburg besluit
tot den verkoop der klok
ken, ten einde daarvoor
kanonnen in Engeland
aan te schaffen.
Tijdens het beleg had Alva met
blijdschap vernomen „de onspre-
relycke getrouwicheyt, affectie
toegenegenheid), eyffer (ijver),
neersticheyt ende debvoir (plicht)
door de stad bewezen tot den
dienst des konings.
Het was echter voornamelijk het
stadsbestuur, dat, uit vrees voor
het verlopen van den handel, de
zijde van den Spaanschen koning
wilde houden. Ónder de burgers
waren vele zoogen. „Nicodemie-
ten". Dit waren personen, die
voor 't oog der wereld Roomsch
bleven, maar in hun hart de Her
vorming waren toegedaan.
Toen de stad eenmaal aan
Oranje behoorde (18 Febr. 1574),
kwamen de gevluchte Hervormden
terug en de Nicodemieten gingen
openlijk tot den Hervormden gods
dienst over. De regeering der stad
werd natuurlijk omgezet.
Ofschoon Middelburg ontstemd
was over de bevoorrechting van
Vlissingen, Veere en Arnemuiden
door den Prins van Oranje, heeft
het toch zijn volle medewerking
véneend in de eerste en moeilijk
ste jaren van den 80-jarigen oor
log, waarvan het besluit tot het
verkoopen der klokken, teneinde
kanonnen aan te schaffen, een
sprekend bewijs is.
11 AUGUSTUS 1861.
Dr. J, A. Otte te Vlissin
gen geboren.
Vlissingen heeft ook andere hel
den dan die ter zee voortgebracht.
Mannen, die hun leven hebben op
geofferd tot behoud van anderen.
Zulk een held was de zendeling
arts dr. Johannes Abraham Otte.
Zijn vader, die bakker van beroep
was, had Ierseke verlaten en zich
te Vlissingen gevestigd, waar J. A.
Otte op 11 Augustus 1861 gebo
ren werd. De vrome ouders had
den besloten hun kind aan den
dienst des Heeren te wijden.
Daar de bakkerij niet te best
ging, vertrok het gezin naar Ame
rika. Johannes bezocht het Hope
College in het stadje Holland. Zijn
toch niet al te sterke stem ver
zwakte door hevige aanvallen van
diphtheritis, zoodat hij niet in de
theologie, maar in de medicijnen
ging studeeren.
Een geestelijke opwekking on
der de studenten, waarvan Otte de
ziel moet geweest zijn, had ten ge
volge, dat meer dan 100 studenten
de gelofte aflegden zich aan 't
zendingswerk in China te zullen
wijden.
Toen Otte zijn studiën volein
digd had, kon hij door de zendings-
vereeniging wegens geldgebrek
niet uitgezonden worden. Hij
kwam in aanraking met den heer
Van 't Lindenhout, den stichter
van 'de weesinrichting te Neer-
bosch Die bracht hem mee naar
ons land, waar Otte onder Prof.
Donders zich toelegde op de stu
die van oogziekten.
In de vacantietijd te Neerbosch
zijnde, gaf een ziek meisje hem
haar twee halve centen met de
woorden: „Daar moet u in China
een ziekenhuis van bouwen". De
kleine gift, in alle onnoozelheid
geschonken, is gevolgd door g'roo-
te gaven. Na zijn huwelijk in 1887
vertrok J. A, Ótte als zendeling-
arts naar China. Onder veel te
genwerking en met gevaar van zijn
leven heeft hij te Anoy 20 jaar
lang het evangelie gepredikt en
zieken genezen. Hij stichtte een
mannen- en een vrouwenhospi
taal. Een in ons land gevormd dr,
Otte-comité stdunde zijn arbeid,
waarvoor hij zelf geen belooning
wilde ontvangen. Na besmet te
zijn door een patiënt, die longen-
pest had, overleed hij op 14 April
1910.
De herinnering aan hem wordt
te Vlissingen bewaard door den
naar hem genoemde straat in een
nieuwe wijk van de stad.
15 AUGUSTUS 1757.
Een groote levende buts-
kop wordt bij Zaamslag
gevangen.
Het Hellegat, een zeearm van
dé Wester-Schelde, strekte zich
destijds uit tot bij Zaamslag. De
Zaamslagpolder, waarin het dorp
gelegen is, was in 1650 ingepol
derd.
Op 15 Aug. 1757 zwom in 't Hel
legat een butskop, lang 27 voet of
8.10 m. Na een opwindenden jacht
werd het dier door Jan de Vos en
een paar helpers buit gemaakt.
Het tot traan gesmolten spek
bracht veel geld op. Een deel van
het skelet heeft jaren lang „ter
gedachtenis" aan deze bijzondere
vangst aan de buitenzijde van de
kerk gehangen. In 1918 werden
een bovenkaak, een stuk van den
schedel en een dozijn wervels in
't kerkgebouw gebracht. Kort ge
leden zijn deze opgeruimd. Meer
malen zijn dergelijke groote die
ren in de Zeeuwsche wateren ver
dwaald en gevangen, b.v. in 1606
bij Brouwershaven en in 1682 bij
St, Annaland.
In Februari van dit jaar waren
er bij Terneuzen zelfs twee. Deze
waren bijzonder lang, maar dood,
terwijl die bij Zaamslag nog leef
de.
R. B. J. d. M.
(Nadruk verboden).
Ap. Ook al iemand die wei
nig de pen hanteert, ('t doet sterk
aan schoolschrift denken) en wan
neer niet was medegedeeld dat de
schrijfster 35 is, zou men 't wer
kelijk niet gelooven, omdat het
kinderlijk en ongekunsteld is.
Een warmvoelende, vriendelijke
jonge vrouw met een emotioneel
karakter, fantasie en voorstellings
vermogen. Iemand die van een
goed leven houdt, maar daar voor
niet durft uit te komen.
De wilsuitingen zijn ongelijkma
tig evenals haar stemming. Inner
lijk ietwat onzeker en gemakke
lijk te beïnvloeden. Op bepaalde
punten, wanneejr deze hare be
langstelling bezitten, kan zij zich
concentreeren. Vasthoudend wan
neer het principiëele kwesties be
treft. Kwalijk nemend en spoedig
gekrenkt. Maakt gaarne op en
aanmerkingen maar kan die van
anderen niet verdragen, zwaartil
lend en besluiteloos. Bij haar op
treden tegenover vreemden eerder
verlegen dan vrijmoedig. Goede
opmerkingsgave.
Grapholoog.
Zij, die prijs stellen op een be
oordeeling van hun handschrift
door den aan ons blad verbonden
grapholoog, zenden ons tenminste
tien regels van hun gewone, na
tuurlijke handschrift, liefst op on-
geliniëerd papier. De afzender be
hoeft ons niet bekend te zijn; ini
tialen, schuilnaam, motto is vol
doende, wel dienen opgegeven te
worden geboortedatum, leeftijd en
geslacht. Men zende ons tegelijk
een postwissel ad 1.10, waarop
als afzender hetzelfde staat als
onder de schriftproeve, dus of de
ware naam, of de schuilnaam. De
beoordeeling volgt dan later in het
Zondagsblad.
No. 115.
SLABBEKOORN.
1 2 3 4 5
46 47 48 49
VERBURG.
50
Inderdaad zag Zwart hier na op
offering van vijf .schijven een
mooie kans om dam te halen, doch
zag niet, dat Wit de behaalde dam
kon insluiten, Zwart stond alzoo
verloren.
Hier komt echter zeer goed uit,
dat het niet voldoende is dat een
slagzetje wordt gezien, doch dat
ook de na zoo'n zet verkregen
stand moet worden bestudeerd.
Welke schijven offerde Zwart het
eerst
No, 116.
W. LENTE, Middelburg.
1 2 3 4 5
46 47 48 49
50
In dezen stand speelt Wit
4439 met de dreiging door
3732 te winnen. Indien Zwart
nu 2328 speelt om 3732 te
verhinderen wint Wit zeer geestig
door: 47—41; (36X47); 37—32;
(47X40); 32 X 25; (26X37); 27X18;
(40X?); 48—42; (37X48), 39—34
en wint. Een werkelijk prachtig
stukje damspel met als begin voor
Zwart een dwangzet, dat vele ver
rassingen bevat.
Probleem No. 113.
W. LENTE.
Zwart sch.: op. 3, 6, 8, 9, 10, 12,
15, 16, 25, 26 en dam op 50.
Wit sch.: op 17, 21, 22, 28, 33,
34, 36, 39, 40, 44, 47.
Wit wint door: 2924; (16X18);
34—30; (25X43); 28—22; (50X28)
22X4; (28X4a); 24—20; (15X24);
4X49 en wint. a) Op Zwart 12X
21 volgt: Wit 36—31; (26X37);
24—20; (15X24) en 4X39 of 48.
Eindspel No. I.
J. I. COHEN.
Zwart sch.: p 12 en 21.
Wit sch: 28, 37, 40, 45.
Zwart speelt, Wit wint.
Eindspel No. II.
Zwart sch.: op 6, 15, 29.
Wit sch.: op 13, 16, 30.
Wit speelt en wint.
Eindspel No. III.
W. LENTE.
Zwart sch.: op 27, 32, 41.
Wit sch.: op 36, 43, 47, 48,
Wit speelt en wint.
Hoe Wim de spoken ont
maskerde.
door
Violet Carr.
Het was volle maan en prachtig
warm zomerweer. Een troepje
padvinders waren op mars ge
weest en hadden nu voor de nacht
op het landgoed van een rijken
heer, dien een oud kasteel gekocht
had, hun tenten opgeslagen. De
eigenaar van het kasteel was een
aardige man en een prettig ver
teller en toen de jongens na het
avondeten een kampvuur hadden
aangestoken, kwam hij bij hen
zitten en vertelde allerlei bijzon
derheden varf de streek, waar zij
zich bevonden en van het oude
kasteel, dat hij enige jaren geleden
gekocht had.
Wim, die nog niet zo lang pad
vinder was en voor het eerst met
zijn troep mee uit was, zou dien
nacht voor het eerst een paar uur
wacht houden en juist gedurende
de uren rond het middernachtelijk
uur, dus van elf tot één. Vroeger
had hij wel eens gelezen, in
sprookjes natuurlijk, dat om die
tijd de spoken rondwaarden en
toen de heer even ophield met
vertellen, vroeg hij fink, hoewel er
een ondertoon van angst in zijn
stem was of er op t kasteel ook
spoken waren.
De jongens keken hem verbaasd
aan bij die vreemde vraag; maar
de kasteelheer vertelde, dat hij
omstreeks middernacht wel eens
verdachte geluiden hoorde, doch
dat hij het kasteelspook zelf nooit
had gezien.
Eindelijk om half tien, gingen de
jongens naar hun tenten, ook Wim,
die tegen elfuur geroepen zou
worden, om zijn eerste wacht te
kloppen. Het hart zonk hem in de
schoenen, toen hij aan de mogelijk
heid dacfht, dat die kasteelspo-
ken wel eens aan de wandel kon
den gaan, maar even later moest
hij om zichzelf lachen, want zoiets
kwam toch alleen maar in
sprookjes voor.
Spoedig was hij dan ook in die
pe rust en het kostte den jongen,
die hem wekken moest, de groot
ste moeite, Wim weer wakker te
krijgen.
Nu liep er om. het kasteel een
dikke muur, waarop je met gemak
heen en weer kon iopen en een
veel beter overzicht over alles
had. Wim, met een lange stok in
de hand, besloot dan ook op de
muur heen en weer te lopen en
niet in de tent van de wacht te
gaan zitten, omdat hij dan mis
schien in slaap zou vallen.
Door de heldere maan was het
park rond het kasteel duidelijk te
zien Bij elke windje bewogen zich
de takken der eeuwenoude bomen
en wierpen grillige, lange, zwarte
schaduwen op de paden.
Daar sloeg het torenklokje van
het kasteel twaalf diepe slagen.
„Zö", dacht Wim, het spookuur is
aangebroken."
Nauwelijks had hij dit gedacht,
of het was, alsof hij de staldeuren
voorzichtig open zag gaan. Hij
wreef zijn ogen eens uit en ja,
langzaam weken de deuren van el
kaar en zachtjes, zonder eenig ge
luid te maken, kwamen daar vier
griezelige, witte gestalten te voor
schijn, die achter elkaar liepen,
vlak langs de plaats, waar Wim
