L m
<jOESCHECOUBANT£!2£
Pepita et Boris
iwl
Paviljoen Wandefpier
BINNENLAND.
WEERBERICHT.
ZEELAND.
NUMMER 173.
TWEE BLADEN.
MAANDAG
26 JUU 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
Het Vraagstuk der Eeue
Vrijzinnige Partij in
Nederland.
MIDDELBURG.
WALCHEREN.
ZUID-BEVELAND.
i j
ELBURG
eevwgeUe
dagblad -Voor Middelburg, Goes ea agent
schap Viissingen 2.30, elders 2.50 per
.wartaal Week-abonn. ia Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingaz. mededeelingen 60 ct. p. -
Bij confer, voor beide veel lager; tar. op
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant Bureaux; Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten hij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen I7
regels f 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
75 ct. bij vooruitbetaling Adv. me!
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou*
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 eed.
Met een rustige zakelijkheid die als
een weldadige rustpoos in 't gieren en
bulderen des woedenden Vrijheidsbond-
schen scheldorkaans is, wijdt het week
blad van den Vrijzinnig-Democratischen
Bond andermaal een beschouwing aan
het Fusieprobleem.
Het hoodfartikel, blijkens de signa
tuur, van de hand des waarnemenden
redacteurs mr. L. G. van Dam, be
gint met te wijzen op den achteruitgang
van het vrijzinnige stemmentotaal.
Het vervolgt dan:
(n.s.) „De daling van het vrijzinnig
stemmencijfer is het gevolg van de ern
stige verliezen van de Vrijheidsbond;
het zoeken naar de oorzaken daarvan is
echter niet alleen Vrijheidsbond's be
lang, doch een belang van
geheel vrijzinnigNeder-
1 a n d. De liberale verliezen hebben de
c vrijzinnige invloed op ons staatkundig le
ven doen verzwakken. Het isvoor
ieder Nederlands vr ij zin
nige plicht wegen te zoe
ken om de staatkundige
invloed der vrijzinnigen
te versterken en te zor
gen, dat niet een groei
end aantal vr ij zinnige
Nederlanders hun stem
geeft aan anti-vr ij zinnige
p a r t ij e n
Het probleem is: op welke wijze is
deze grote afval van vrijzinnigen te be
dwingen? Welke zijn de oorzaken daar
van? Wat moet er geschieden, om de
ze oorzaken weg te nemen?
Het onderzoek van dit probleem be
hoort te geschieden in de sfeer, welke
de ernst van 't vraagstuk medebrengt;
de toon, waarin De Vrijheid van 14 Juli
j.l. onder 't opschrift: „Eenzijdige critiek
van lijders aan fusie-koorts" de kwestie
bespreekt, is ongetwijfeld aan het zoe
ken van een oplossing niet bevorderlijk.
Er is in Nederland plaats voor twee
vrijzinnige partijen: een vrijzinnig-demo
cratische en een vrijzinnig-conservatie
ve. Beide hebben bestaansrecht en
.eigen taak en plaats. Er is nu eenmaal
een aantal vrijzinnigen, dat van de de
mocratie niets weten wil, dat het alge
meen kiesrecht een onding vindt en
gaarne het kiesrecht zou inperken, dat
sociale wetgeving afwijst en op econo
misch en sociaal terrein overheidsbe
moeiing slechts in noodgevallen aan
vaardt, dat in de Indische politiek het
Nederlandse belang als enige richtsnoer
ziet en in alle opzichten van moderne
denkbeelden niets hebben wil. Voor de
ze groep is een partij nodig, die een
staatkunde voert, als de Vrijheidsbond
de laatste jaren gevoerd heeft. Deze
vrijzinnig-conservatieve politiek is door
de Vrijheidsbond consequent gevoerd.
De liberale fractie stemde tegen alle
nieuwe wetsvoorstellen van sociale
aard, om maar te noemen de wet tot
vreedzame bijlegging van arbeidsge
schillen, bindendverklaring collectief
contract, bindend- en onverbindendver-
klaring ondernemersovereenkomsten,
regeling van 't pachtcontract, e.d. Op
het terrein van de defensie wordt geen
offer groot genoeg geacht; op het ter
rein van de Indische politiek wordt de
conservatieve staatkunde consequent
doorgevoerd. Op het terrein der staat
kundige democratie vindt het beperken
van de vrijheid van drukpers en het
openen van de mogelijkheid tot het we
ren van ongewenste volksvertegen
woordigers liberale steun.
Het spreekt vanzelf,
dat de grote stemmenaf-
val der vrijzinnigen bij
velen de vraag doet rij-
z e n, of een concentratie
f? an alle vrijzinnigen in
een part ij daartegen re
medie bieden kan.
Deze vraag stelt zich als vanzelf en
het is niet verstanding om degenen, die
deze vraag aan de orde stellen, met de
termen „brooddronken belhamels", „bel-
letjetrekkende bengels", „vocifererende
vandalen" te betitelen, zoals „De Vrij
heid'' nodig acht. Met dat soort dTscus-
sie-methode kan men wel eigen partij te
gronde richten, maar geen moeilijke pro
blemen oplossen. Wien de Goden willen
verderven, slaan zij met blindheid.
Zou door de oprichting
van één algemene vrijzin
nige part ij de terugkeer
der afvallige vrijzinni-
gen worden bevorderd en
zou nieuwe verdere afval
daardoor worden tegenge
gaan?
Dat is de vraag, welke beantwoording
behoeft en om dit antwoord te kunnen
geven is een onderzoek van de o o r -
zaken van de liberale
nederlaag noodzakelij k."
Het artikel beschouwt dan de onzen
lezers bekende cijfers, betoogt, dat „de
conservatieve politiek der liberalen
de oorzaak der ineenstorting niet
[kan] zijn" en vervolgt:
„Er is plaats in Nederland voor een
partij, die een dergelijke staatkunde ver
dedigt. Er is plaats voor een vrijzinnige
anti-democratische groep.
De grote fout van de Vrijheidsbond is
echter, dat hij, een anti-democratische
politiek voerende, niettemin zijn actie
voert onder de vaan der democratie,
Stel U eens voor, dat wij die een demo
cratische staatkunde voeren, onze actie
zouden voeren onder de leuze: „Ver
sterkt de reactie!" De democraten zou
den ons verlaten en de conservatieven
zouden ons toch niet stemmen!
Wie oude jaargangen van De Vrij
heid naslaat, vindt daarin voortdurend
uitvallen tégen de democratie; de laat
ste jaren is dat geheel veranderd: de
propaganda klopt niet meer met het
beleid.
Het gevolg is geweest, dat door deze
democratische allure, al werd deze dan
ook niet gedekt door een democratische
politiek, grote groepen vrijzinnigen, die
van de democratie niets willen weten,
naar de N.S.B. en A.R. zijn toegelopen.
Vooral de N.S.B-aanwas is daaruit te
verklaren. Toen na 1933 de propaganda
der liberalen zich sterker dan ooit op de
democratie instelde, hebben vele, voor
malige liberale, elementen zich naar de
N.S.B. gericht.
Daarom is de, in enkele persorganen,
aan de Vrijheidsbond gegeven raad om
zich meer democratisch te oriënteren,
ook zo funest voor de Nederlandse vrij
zinnigheid. De democratische vrijzinni
gen vinden in de Vrijzinnig-Democrati
sche Bond een volkomen bevredigende
organisatie. De conservatieve vrijzinni
gen zullen zich, bij een democratischer
oriëntatie, in nog sterker mate van de
Vrijheidsbond afwenden, met als gevolg
versterkte daling der vrijzinnige invloed.
Integendeel: wil de Vrijheidsbond de
thans afgevallen elementen terugwin
nen dan zal hij zijn eigen conservatief
karakter duidelijk moeten doen uitko
men en zijn democratische elementen
moeten uitstoten. Op deze wijze zal hij
ook in staat zijn een duidelijke eigen
plaats in het Nederlands staatkundig le
ven te verwerven. Funest is echter
halfslachtigheid.
Ik wil niet ontkennen dat ook orga
nisatorische en propagandistische fou
ten de nederlaag der liberalen versterkt
hebben; de tegen onze partij ontketen
de advertentie-campagne b.v. moet ve
len hebben aangestoten. De hoofdoor
zaak ligt hierin echter niet.
De plaats van de Vrijheidsbond is:
verzamelpunt te zijn van de conserva
tieve vrijzinnigen; op deze wijze alleen
zal hij de vrijzinnigen, welke ditmaal
A.R., C.H. of N.S.B. stemden, terugwin
nen.
Het artikel vervolgt dan;
„Ik kom terug op mijn vraag; Zou door
de oprichting van één algemeene vrij
zinnige partij de terugkeer der afvalli
ge vrijzinnigen worden bevorderd en
zou nieuwe verdere afval daardoor wor
den tegengegaan?
Uit het bovenstaande volgt, dat ik de
ze vraag vooralsnog ontkennend moet
beantwoorden. De conservatieve, anti
democratische, elementen zouden zeker
niet terugkeren; integendeel de afval
zou naar beide kanten worden bevor
derd. Voor een vrijzinnig-democratische
en 'n vrijzinnig-conservatieve partij is
beide plaats. Een fusie zou vrijzinnigen
naar beide richtingen afstoten; op het
terrein der specifieke vrijzinnigheid is
echter samenwerking geboden.
De democratische elementen, die de
Vrijheidsbond, vooral onder de jonge
ren, telt, zullen zich moeten aansluiten
bij de Vrijzinnig Democratische Bond;
de conservatieve elementen, die in de
Vrijheidsbond de koers aangeven, zullen
zich daarin thuis blijven gevoelen en
wellicht ook de Nationaal-Herstellers
tot zich kunnen trekken. Op deze wijze
zullen er twee vrijzinnige groepen zijn,
die ieder een eigen taak hebben te ver
vullen. Alleen op deze wijze is het m.i.
mogelijk te voorkomen, dat grote groe
pen vrijzinnigen blijvend hun stem uit
brengen op anti-vrijzinnige partijen.
Grondslag voor een fusie zou er
slechts zijn, indien de Vrijheidsbond een
zo groot aantal democraten zou blijken
te bevatten, dat deze de conservatieve
elementen zouden kunnen uitstoten;
een nieuwe vrijzinnig-conservatieve
partij zou dan echter toch weer moeten
worden opgericht. Een overgang van die
democratische elementen naar onze
Bond zou bij ons uiteraard met instem
ming worden begroet en daaraan zou
den wij ongetwijfeld in ons partijleven
gaarne plaats geven. Zij zouden zich on
getwijfeld in onze kring evenzeer op
hun plaats gevoelen als wij hun deelne
ming aan ons werk met vreugde zouden
begroeten."
Tot zoover dit artikel, dat in veler
lei opzicht onze instemming kan ver
werven.
Toch dunkt ons deze beschouwing niet
geheel van eenzijdigheid vrij te pleiten
en met name wordt hierin wederom in
sterkere mate dan met de feiten in over
eenstemming is, den Vrijheidsbond zijn
conservatisme verweten, den in dien
bond veronderstelden democraten ze
zijn er, velen! den wat al te eenvou-
digen raad gegeven, dat zij zich en dan
nog wel moeten, aansluiten bij den
Vrijzinnig Democratischen Bond.
Van moeten kan hier natuurlijk
nooit of te nimmer sprake zijn. Indien
deze democratisch en sociaal gevoelen
de leden van den Vrijheidsbond al zeg
gen: nu is het genoeg, nu dulden wij het
vermoorden of laten doodbloeden
van de liberale of vrijzinnige en demo
cratische gedachte in onze partij niet
langer, nu zullen wij tot eiken
p r ij s onze opvattingen tot gelding
doen brengen dan ligt het inderdaad
reeds om praktische redenen voor de
hand een ernstig en diepgaand, op wel
slagen gericht, onderzoek in te stellen,
naar de vraag, of deze vrijzinnige en de
mocratische liberalen het misschien met
den V.D.B. eens zullen kunnen word
den.
Maar; dat moet dan een v r ij en
e e r 1 ij k onderzoek opvoet van
g e 1 ij k h e i d zijn.
Niet een: gij kunt bij ons komen of
niet, al naar ge verkiest.
Wij beseffen de groote waarde van
eenheid en machtsvorming terdege;
daarop is dezerzijds ook meer dan eens
ggwezen. Wij erkennen, dat in den lan
de de V.D.B. den wind ditmaal heeft
meê-gehad al zullen zij zich, provin
ciaal, hier nog wel geen overdreven ver
wachtingen maken.
Wij zijn inderdaad van oordeel, a 1 s
fusie zoo niet met den Vrijheids
bond, dan toch met het democratische
deel van dien Bond oprecht moge
lijk zal blijken te zijn, zij dan ook po
litiek n o o d z a k e 1 ij k is. Wij mo
gen daar misschien nog wel aan toe voe
gen, dat zoodanige samensmelting of
overgang, naar ons oordeel, niets on
eervols in zich kan houden, geen lafhar
tig „overloopen" naar een vijand zal we
zen, doch dat er niets anders dan een
vrije en eerlijke wilsbeschikking in ge
zien mag worden van een vrijen, libera
len, Nederlander, die oprecht van oor
deel is, dat de liberale idee dan beter
gediend zal worden door die eene, vrij
zinnige en democratische, d.w.z. libera
le, partij, dan thans door den Vrijheids
bond.
Maar nog eens, wij waarschuwen de
vrijzinnig-democraten even welmeenend
als nadrukkelijk: indien Gij de mogelijk
heid wilt openen „een overgang van de
democratische elementen uit den V.B.
naar den V.D.B." ooit met die instem
ming te zullen kunnen begroeten,
waarvan in boven-aangehaald artikel
sprake is, stel U dan nu reeds in op het
eenig juiste standpunt van de ronde
tafel-conferentie.
Anders zien wij er niets van terecht
komen.
Dan is de kans meer kan het
nooit zijn! reeds verkeken voor de
zaak goed en wel aan de orde is.
VUSSINGEN
Het Mexicaansche danspaar
van bijzondere klasse.
(Ingez. Med.)
UITVOER VAN MELKPRODUCTEN.
Naar wij van bevoegde zijde verne
men, is, met ingang van Donderdag 22
dezer, de uitvoer van melkproducten,
voorz'oover deze nog niet onder de land-
bouwcrisiswet viel, eveneens onder deze
wet gebracht. Bijgevolg is van dien da
tum af de uitvoer van bedoelde produc
ten naar de landen waarheen deze tot
dusverre zonder uitvoercertificaat,
kon geschieden, verboden, tenzij deze
is gedekt door een uitvoercertificaat,
waarin tot zoodanigen export machtiging
wordt verleend. Aanvragen voor deze
certificaten, wielke op bepaalde voor
waarden en tot nader order door den
betrokken exporteur zelf mogen worden
uitgeschreven, alsmede verzoeken om op
gave van nadere bijzonderheden dezer
regeling kunnen door belanghebbenden
bij bovengenoemden export worden ge
richt tot de afdeeling zuivel Engeland
der Nederlandsche Zuivelcentrale, Laan
van Meerdervoort 84, te 's Gravenhage.
Nederlander zes weken in Duitschland
ia arrest.
Naar wij vernemen is de heer C. G.
uit Tilburg, vertegenwoordiger v.an de
N'euwe Tilburgsche Courant, die op
12 Juli jl. zijn 5-jarig zoontje naar een
kennis in Duitschland wilde brengen en
te Duisburg werd gearresteerd wegens
vermeende overtreding der devizenbe-
palingen, na het voltoo'de onderzoek,
waaruit z.ijin onschuld bleek, Vrijdag
avond op vrije voeten gesteld en Za
terdag te Tilburg teruggekeerd.
DE K.L.M. VAART WEL.
Het eerste halfjaar heeft bij de K.L.M.
alleszins gunstige bedrijfsresultaten op
geleverd. Niet alleen voor de Amster-
sterdamBatavia route en het Europee-
sche bedrijf, maar ook voor het binnen-
landsche luchtnet en de kleine, doch ge
zonde, Nederzetting in West-Indië.
In de eerste zes weken van het zo-
mervervoer sedert de laatste week
van Mei werden meer dan 16.000
passagiers op de K.L.M,.-vérbindingen
met het buitenland geboekt, terwijl de
binnenlandsche luchtlijnen een contin
gent van 3000 reizigers brachten, een
totaal dus van bijna 20.000.
Het binnenlandsche luchtnet.
Het vervoer op het binnenlandsche
luchtnet heeft hiertoe in belangrijke
mate bijgedragen. In de tweede week
van Juli werden alleen op de binnen
landsche lijnen een kleine 900 reizigers
geboekt, tegen slechts 540 in de over
eenkomstige week van 1936.
De Zeelandlijn meldt goede resultaten.
Het vervoer op de groote Europee-
sche lijnen der K.L.M. is dezen zomer
steeds hooger geweest dan het vorige
jaar. Druk bevolkt zijn vooral de lijnen
naar Berlijn en naar Italië, terwijl het
verkeer met Londen intensiever is dan
ooit. In de laatste week vlogen bijna
driemaal zooveel passagiers naar Parijs,
dan in de overeenkomstige week van
1936, hetgeen vooral aan de wereldten
toonstelling moet worden toegeschre
ven. Ook het vervoer naar en van
Scandinavië is veel beter dan het vorige
jaar.
Ruim 6000 kg vracht per dag.
Naast het passagiersvervoer ontwik
kelt de verzending van vracht en post
per vliegtuig zich nel. Gemiddeld ver
voert de K.L.M. op haar lijnen en die,
welke zij in samenwerking met buiten-
landsche luchtverk'eersmaatschappijen
vliegt, 32.000 kg vracht per week en 11
tot 12 duizend kg post. Het totale
vrachtvervoer bedroeg over de laatste
zeven weken meer dan 300.000 kg het
geen neerkomt op ruim 6000 kg per dag.
De Amsterdam-Batavia-route.
Van veel belang zijn ook de vervoers-
resultaten van de AmsterdamBatavia-
route, juist nu deze dienst eerst gedu
rende anderhalve maand met de nieuwe
Douglasvliegtuigen van het type DC 3
wordt uitgevoerd. Vergeleken met de
overeenkomstige vluchten met de DC 2-
toestellen in 1936 is het postvervoer
met de DC 3 met 100 gestegen, het
passagiersvervoer met 57 en het goe
derenvervoer met 52
Verwachting tot morgenavond:
DE BILDT: Meest matige W. tot N.W.
wind, betrokken tot zwaar of half be
wolkt, afnemende kans op regenbuien,
weinig verandering in temperatuur.
UKKEL: Matige winden uit W. tot
N.W., afwisselend heldere en bewolkte
hemel, plaatselijk regen, vrij koel weer
met een nachtelijk minimum van onge
veer 8 graden. Voor morgen wordt beter
weer verwacht.
Ma, 16 Juli. Zon op: 5 h 12; onder:
21 h 00. Licht op: 21 h 30. Maan op:
21 h 47; onder: 8 h 44. L.K. 30 Juli.
Hoog- en Laagwater te Vlissingei»
Juli.
Ma.
Di.
Wo.
Hoog-
Hoogwater.
26 3.58 16.10
27 S 4.33 16.44
28 5.12 17.25
Laagwater.
10.18 22.52
10.52 23.32
11.31 24.14
en Laagwater te Wemeldinge;
Juli.
Hoogwater. Laagwater.
Ma. 26 5.51 18.09 11.24 23.49
Di. 27 6.25 18.40 12.00 24.29
Wo. 28 S 7.00 19.17 12.40
Westkapelle is 28 min,
23 min. vroeger; Veejce
(S springtij).
en Domburg
38 min. later
Reeds bijna 80 jaren het echte
ZEEUWSCH PROFETENBROOD
en nog niet door ander overtroffen,
M. P E T E R S E,
Patissier - Hofleverancier - Middelburg.
(Ingez. Med.)
HET ONTSLAG VAN
BURGEMEESTER JHR. VAN DOORN.
Bij K.B. is thans aan jhr. H. A. van
Doorn, op zijn verzoek, met ingang van
30 September 1937, eervol ontslag ver
leend als burgemeester der gemeente
Oost- en West Souburg, met dankbe
tuiging voor de langdurige diensten door
hem als burgemeester bewezen.
J. J. Peeters f
Op bijna 73-jarigen leeftijd is alhier
overleden de heer J. J. Peeters, die
meer dan een halve eeuw werkzaam is
geweest op de drukkerij der firma D.
G. Kröber jr. later G. W. den Boer, en
gedurende dien geheelen tijd als zetter
en opmaker zijn krachten aan ons blad
heeft gegeven. Sedert enkele jaren heeft
de overledene, die drager was van den
bronzen medaille van de Oranje Nassau-
orde, kunnen genieten van een welver
diende rust na een leven van werken
en toewijding ook aan de belangen van
ons blad. Een korte, doch hevige onge
steldheid maakte een einde aan zijn
welbesteed leven.
AAGTEKERKE. Op de Zaterdagen
17 en 24 Juli hielden de afdeelingen
Aagtekerke en Meliskerke van den
Bijz. Vrijw. Landstorm een onderlinge
schietwedstrijd waaraan door 13 schut
ters van elke afdeeling werd deelgeno
men. Maximum te behalen punten 200
per schutter. De afdeeling Aagtekerke
behaalde 2380 punten, de afdeeling Me
liskerke 2358 punten. De medaille die
voor dezen wedstrijd was beschikbaar
gesteld werd gewonnen door de afd.
Aagtekerke met 22 punten voordeel.
RAAD VAN 'S HEER ABTSKERKE.
'S HEER ABTSKERKE. Zaterdag
vergaderde de Raad, onder voorzitter
schap van d'en burgemeester. Afwezig
de heer Van Weele.
Van den heer L. Overbeeke te Wol-
faartsdijk was ingekomen een verzoek
tot opheffing van een voetpad, loopen-
de van Sinoutskerke naar het „hooge
huis"; dit voetpad loopt door een wei
land van adressant.
De gemeenterekening over het jaar
1936 werd den Raad aangeboden met de
volgende bedragen: ontvangsten 17.207
uitgaven f 15.769, goed slot 1.438.
De rekeningen 1936 der armbesturen
werden vastgesteld met de volgende be
dragen: 's H. Abtskerke, ontvang 5175
uitgaaf 2663, goed slot 2512.
Smoutskerke, ontvang 5886, uitga
ven f 4617, goed slot 1269. Baarsdorp
ontvang 2020, uitgaven 2020, goed
