TONY LERCH
W.9d€
GOiSCHE COUQANT
5*1613
PAVILJOEN WANDELPIER
BINNENLAND.
ZEELAND.
WEERBERICHT.
NUMMER 136.
DRIE BLADEN.
ZATERDAG
12 JUNI 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
DE LIBERALE NEDERLAAG.
met zijn Wiener Orkest.
MIDDELBURG.
f?
MIDDELBUBG5CHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal ->Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap ..De Midd«lburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 17
regels f 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer couh
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
m.
(Slat).
„De Avondpost" vervolgt:
Wij hebben in onze vorige
artikelen de volgende oorzaken aange
wezen van den achteruitgang der li
beralen in vroeger en later tijd:
le, de uitbreiding van het kiesrecht;
eindelijk de invoering van het alge
meen kiesrecht, gekoppeld aan het
evenredighcids-s-y st eem
2e. de wijziging in de politieke con
stellatie; vorming van de rechtsche
samenwerking;
3e, het feit, dat de verdediging on
zer staatkundige en maatschappelijke
vrijheden, van den liberalen staat, al
lengs ook bij verscheidene andere par
tijen veilig was, m.a.w. het overnemen
van liberale beginselön door andere
groepen.
Deze drie oorzaken gaan zeer stel
lig buiten eenige schuld en fout der
liberalen om. Maar er waren ook deze
andere:
4e. de miskenning van den godsdienst
.als richting-gevenden factor ook in
het staatkundige leven en het niet-be-
grijpen van het standpunt van de or-
thodox-godsdienstigen;
5e. (dit in het bijzonder in lateren
tijd) het terugvallen op een sociaal-
economische politiek van staatsont
houding; het prijsgeven van de sociale
democratie; het maken van de vrij
heids-idee, sociaal en economisch, tot
een dogma, een doctrine.
Door de oorzaken 4 en 5 schoof de
liberale partij de beide groote histo
rische krachten en waarden in ons
volksleven, godsdienst en democratie,
onder haar politiek weg.
M,aar er zijn nog twee andere oor
zaken voor den terugval aan te wij
zen:
6e. de partij-organisatie voldoet niet;
7e. der partij ontbreekt een goede,
Stuwende, leidende kracht.
Over het eerste zullen wij niet veel
zeggen.
Ernstig is ook het feit, dat de Libe
rale Staastpartij geen gpede leiding
heeft, noch in noch buiten het parle
ment. Dit kan men haar niet aanmer
ken. Het is geen quaestie van schuld,
leiders maakt men niet; zij moeten er
zijn. Welk een invloed kan er van een
goed leider uitgaan, Kuyper. Lohman.
Schaepman. Nolens. Troelstr,a. Borge-
sius. De laatste is vaak' een opportu
nist genoemd, maar hoe wist hij te
pakken! Nolens bewees, dat men niet
eens een groot redenaar behoeft te
zijn, om een partij te leiden. Sinds lang
missen de liberalen een werkelijk lei
der, één, van wien suggestie en kracht
uitgaat.
Nu moeten wij dadelijk zeggen, dat,
indien deze beide laatste oorzaken,
die wij noemden (partij-organis,atie en
partij-leiding),) piet hadden bestaan,
de débacle der liberalen toch geens
zins voorkomen had kunnen worden.
Want de hoofdoorzaak v,an den lateren
tijd, de verkeerde sociaal-economische
politiek, zou er niet door weggenomen
zijn.
Daarom moet er van een ernstige
schuld worden gesproken ter zake van
het misverstaan van wat de liberale
idee ook in onzen tijd vraagt. Hier
heeft de Vrijheidsbond een geweldig
tekort getoond, en is hij halsstarrig in
de verkeerde rijchting voortgegaan.
Hier hebben de elementen, die afkom
stig waren uit het oude vooruitstre
vende liberalisme!, zich geheel laten
absorbeeren en krachteloos maken en
zich in handen gegeven van een po
litiek, welke het liberalisme hoe lan
ger hoe meer liet verdorren. De Ach
teruitgang van het liberalisme is hun
schuld.
Thans is het te laat. Wij spreken het
harde woord uit precies zooals wij het
meenen, zonder er doekjes om te win
den: het is te laat. Naar onze vaste
overtuiging is de zaak voor den Vrij
heidsbond verloren. Welke reden kan
er zijn om ,aan te nemen, dat de ne
derlagen, bij vier achtereenvolgende
stembussen geleden, nu plotseling een
volgend maal in een overwinning zul
len omslaan?
Men bedenke alleen maar eens, dat
er, om de drie ditmaal verloren zetels
terug te winnen, in 1941 noodig zou
zpn, naar ruwe schat t'og en rekening
houdend met verschillende factoren
een toeneming met ongeveer 135,000
stemmen. Wie durft hieraan gelooven?
De liberale politiek, zooals zich die
nu vertoont, heeft „geen toekomst
meer."
Er blijft één oplossing. Een moei
lijke, Maar een dappere. Vereeniging
met den Vrijzinnig Democratischen
Bond.
Die h,ad er al lang moeten zijn. Het
is de fout van beide kanten, dat men
al niet jaren geleden tot één vrijzinnige
partij is gekomen. Thans zal bij fusie
plannen de positie van den Vrijheids
bond heel wat zwakker zijn, dan zij
eenige jaren geleden was. Het is ech
ter de eenige oplossing. Fusie op den
grondslag van een democratisch-soc a-
le politiek. De troost voor de libera
len zal zijn, dat men zoodoende weer
vereenigd wordt met hen, die oorspron
kelijk ook tot de Liberale Unie hoor
den, doch er in 1901 zijn u'tgefoopen.
Naar onze rotsvaste overtuiging, die
wij meermalen hebben verdedigd, en
die bevestiging vindt in den stembus
uitslag v,an dit jaar, is er in ons land
nog voldoende plaats voor een demo-
cratisch-liberale middenpartij tusschen
de rechterzijde en de sociaal-democra
tie. Op Eet oogenblik hebben de vrij.-
zfnnigen gezamenlijk nog slechts 10
zetels, maar het is, in onze huidige
staatkundige verhoudingen, niet alleen
genoeg, om in het parlement nog een
plaats van beteekenis in te nemen en
met eere een vrijzinnige taak te ver
vullen, neen. die positie is zeer stellig
voor verbetering vatbaar. Maar, wij
herhalen het, alleen op de basis van
een democratisch-sociale staatkunde
die elk toegespitst individualisme ver
werpt en oog heeft voor de bijzondere
taak, die een krachtige liberale partij
nog te vervullen kan krijgen. Ook waar
nu de sociaal-democratie sinds lang
op haar hoogte-punt staat, Is er nog
kans opeen goede positie voor een
partij van vereenigde vrijzinnigen,
Strijdend voor het behoud van onze
groote, Zuiver-liberale vrijheden, de
eischen van een „evangelische demo
cratie" op sociaal gebied is er nog
een goede plaats voor een democra-
tisch-liberale partij. Mits men tot de
moedige daad van vereeniging kome
Doet men dit n;et, dan is het uit met
den Vrijheidsbond".
HET KONINKLIJK BEZOEK AAN
AMSTERDAM.
De Prins tegenwoordig bij de
aflossing der wacht.
Duizenden belangstellenden stonden
op den Dam in dikke rijen achter de
afzettingen, toen gistermiddag Prins
Bernhard uit het paleis kwam, teneinde
tegenwoordig te zijn bij de model aflos
sing van de eerewacht van het zevende
regiment infanterie door de eerewacht
van de koninklijke marine. De Prins
droeg de uniform van luitenant ter zee
met witte pet.
Vergezeld door generaal-majoor Best
en gevolgd door de andere officieren in
specteerde, terwijl de stafmuziek van 't
vijfde regiment het „Wilhelmus" ten ge
hoore bracht, Z.K.H. de troepen.
De eere-wacht der marine, bestaande
uit een compagnie matrozen, marcheerde
vervolgens, voorafgegaan door de
marschmuziek spelende mariniers, den
Dam op, om zich in het front van de
eerewacht op twee gelederen op te stel
len. Ook deze troepen werden door den
Prins geïnspecteerd
Nadat vervolgens de eerewachten
over en weer de eerbewijzen gebracht
hadden, volg'de de vlotte afmarsch der
infanterie, waarbij de Prins het vaandel
salueerde. Luide toegejuicht door de
duizenden belangstellenden, trok Prins
Bernhard zich vervolgens in het paleis
terug.
Rijtoer van de Koningin.
Gistermiddag te drie uur is H. M. de
Koningin onder groote belangstelling
van het publiek uitgereden om een be
zoek te brengen aan het stadsdeel gele
gen benoorden het IJ.
Toen H. M. de Koningin, naast wie
mevrouw Van Loon-Egidius was geze
ten met een veerpont het IJ was over
gestoken, sloeg zij den weg in die naar
de vroegere zelfstandige gemeenten
Durgerdam en Ransdorp voert. Langs
den weg hadden de landlieden zich in
schaarsche gïoepjes opgesteld en groet
ten zijn de Koningin eerbiedig. In Dur
gerdam, het aardige dijkdorp, dat zijn
houten huisjes schilderachtig in een lan
ge rij met het front naar zee heeft ge
schaard, h'adden vele bewoners ,zich
langs den dijk opgesteld. In Ransdorp
werd even gestopt om een groepje
Geef aan uw vriend niet de aange
naamste maar de beste raadgevingen.
schoolkinderen gelegenheid te geven
aan H. M. de Koningin een ruiker van
oranje-bloemen aan te bieden. Ook in
Zunderdorp hield de stoet even halt.
Langs den Leeuwarderweg bereikte de
stoet weer het stadsdeel Amsterdam-
Noord. Tegen half vijf was H. M. weer
ten paleize teruggekeerd.
De Koningin bezichtigt de zo-
mertentoonstelling van „Arti".
Ongeveer een uur later heeft de Ko
ningin een bezoek gebracht aan de
kunstzalen van „Arti et Amicitiae aan
het Rokin.
Het bezoek gold de zomertentoonstel-
ling van werken van kunstenaars, aan
wie in de periode van 19011937, de
gouden medaille, die door wijlen Koning
Willem III is ingesteld, toegekend is.
Van elk dezer kunstenaars, wier aantal
36 bedraagt, onder wie 3 beeldhouwers,
waren op de expositie drie kunstwerken
tentoongesteld, waartoe o.m. de gele
genheid was geschapen door inzendin
gen uit openbare en particuliere verza
melingen. Het bezoek van de Koningin
duurde drie kwartier, waarna H. M.
weer naar het paleis terugkeerde.
De bemanning van de „Hordena" te
Amsterdam.
Vrijdagavond is een gedeelte van de
bemanning van het Nederlandsche s.s.
„Hordena", hetwelk onder Panam.ee-
sche vlag, in de golf van Biscaye door
een kruiser van de Francomacht is op
gebracht, met het s.s. „Theseus" van de
K.N.S.M., in het vaderland teruggekeerd
en te Amsterdam gedebarkeerd.
Zooals men zich herinnert heeft de
bemanning te FeöJöl geruimen tijd ge
vangen gezeten. Thans bevinden zich de
kapitein, de heer Barels, en nog zes le
den der équipage in Spanje. Veertien
leden, o.a. de stuurman E. Driesen Ter-
meulen, zijn thans teruggekeerd. Bij aan
komst van het schip weigerde de be
manning iedere inlichting over haar
avonturen. Op eerewoord had zij zich
verbonden om niets uit te laten voor de
kapitein en de andere opvarenden van
de „Hordena" behouden in het vader
land zijn weergekeerd. De schepelingen
zijn nog gisteravond naar hun verschil
lende woonplaatsen vertrokken.
UITVOER VAN BOTER EN KAAS
NAAR DUITSCHLAND..
Naar wij vernemen zal de uitvoer van
boter en kaas naar Duitschland in het
derde kwartaal 1937 grooter kunnen
zijn dan in hetzelfde kwartaal van het
vorig jaar.
Naar het zich laat aanzien zal ruim 1
millioen kg boter en bijna 2 millioen kg
kaas meer kunnen worden geëxpor
teerd.
DE A N.W.B.-HOTELBONS.
Een nieuw plan voor den toe
rist.
De toerist, die de bekoring wil on
dergaan van een zwerftocht door ons
land, hetzij per auto, te voet, op de
fiets, of anderszins zonder een bepaald
doel en zonder vooraf te bepalen, waar
hij onderweg zal pleisteren of nacht
verblijf zoeken, was tot dusver vrii
duur uit, wan reer hij althans geen
tent en kamoeergerei mee op reis nam.
Wanneer hij gebruik wil maken van
voordeeli!ge hotelaaobied'ngen, geba
seerd op pension-tarief, is hij! gebonden
aan een verblijf van minstens drie of
vijf dagen en moet hij zorgen vóiór di-
nertijd weer in zijn hotel te zijn. Hij!
mist dan zijn bewegingsvrijheid en de
charme van het zwerven.
In die moeilijkheid wil nu de Kon,
Ned. Toeristenbond A.N.W.B. voor
zien, die in overleg en in samenwerking
met H.O.R.E.C.A.F. een plan heeft
uitgewerkt, tot de uitgifte van A.N.W.
B,-hotelbons. welk plan tegen den
.aanstaanden zomer tot uitvoering zal
komen.
Het systeem komt hierop neer, dat
de hotefs zich op het standpunt stellen,
aan den zwervenden toerist niet mgér
dan den pensionprijjs in rekening bren
gen, waartegenover deze' zich verplicht,
zoowel zijn lunch als diner en logies
te nemen in een der aangesloten ho
tels. Een onderlinge samenwerking dus,
welke den toerist de volle, gewenschte
bewegingsvrijheid laat.
De bons zijn dit seizoen voorloopig
alleen verkrijgbaar voor leden van den
A.N.W.B. en vereenigingeqf, die zfch
desgewenscht tot den bond kunnen
wenden.
BRENGT U
(Ingez. Med.)
STOPZETTING WERKVERSCHAFFING
Uit betrouwbare bron wordt' verno
men, dat de rijks-inspecteur voor de
werkverschaffing in Zeeland, met ver
scheidene gemeentebesturen in deze
provincie in overleg is getreden, om de
crisissteunregeling voor landarbeiders
gedurende de zomermaanden stop te
zetten.
De werkloosheid onder de landarbei
ders immers is gedurende de laatste we
ken sterk afgenomen en vele gemeenten
hadden geen, althans zeer weinig werk-
loozen meer. Degenen die thans nog
werkloos zijn, zijn grootendeels „be-
roeps-werkloozen".
Het wekt dan ook geen verwondering
dat regeering en gemeentebesturen zich
dergelijke te nemen maatregelen voor
stellen.
Men beweert, dat dit besluit voor vele
gemeenten in werking zal treden met
ingang van 1 Juli en zal eindigen met 30
September.
DE SLAGERS ZULLEN EEN DAG
STAKEN.
In verband met den zw,aren druk, die
de crisisheffingen op het slagersb^drijf
uitoefenen, waardoor volgens ingewij
den het niet mogelijk is het bedrijf loo-
nend te houden, temeer daar prijsver-
hooging den omzet opnieuw zullen
verminderen, komen de slagers in ver
zet. In verschillende plaatsen, ook te
Middelburg en Vüssngen zal dit ver
zet zich Woensdag a.s. uiten in een
sluiting van alle slagerswinkels. Dien
zelfden dag komt de Nederlandsche
Slagershond te Hilversum bijeen, ter
besprek:ng van den ontstane noodtoe
stand.
Een afscheid.
Ingaande 16 Juni a.s. wordt de heer
N, D. van Sabben, werkzaam op het
station alhier, naar Rotterdam over
geplaatst. Gistermiddag nam de heer
Van Sabben van het Stationsperso-
neel afscheid. De stationschef, de heer
Thewissen, sprak namens het geheel©
personeel den heer Van Sabben toe.
hierbij in het bijzonder wijzende op de
humane en prettige wijze waarop de
heer Van Sabben met het geheele per
soneel van hoog tot laag in de afge-
loopen 16 jaar heeft samengewerkt.
Als herinnering werd hem een kunst-
photo en een bloemstuk aangeboden.
De heer Van Sabben d,ankte voor
deze blijken van sympathie, de hoop
uitsprekende dat de goede verstand
houding onder het stationspersoneel
bestendigd zal worden.
DE FINANC1EELE ACHTERUITGANG
VAN ONZE BEVOLKING.
Conclusies uit de belasting-sta
tistiek.
Men schrijft ons:
Dat ook de Middelburgsche bevolking
in en door de crisis ernstig in haar
financieele positile is getroffen, ligt
wel voor de hand en er zijn geen sta
tistieken noodig om iemand daarvan
te overtuigen. Niettemin hebben wij
met belangstelling kennis genomen van
een recente publicatie van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek, waar
in een aantal gegevens verwerkt zijn,
die verstrekt werden door de rijksbe
lasting-administratie.
Deze gegevens wettigen de conclu
sie, dat de bevolking van onze st,ad
in veel mindere mate van de crisis te
lijden heeft gehad dan het Nederland
sche volk in zijn geheel.
Dit moge sommigen een schrale troost
lijken voor de harde klappen, die ook
hier gevallen zijn, maar in werkelijk
heid beteekent het toch -iets méér.
Hoe mjnder immers de financieele
weerstand eener stadsbevolking ge
havend is, hoe meer van dien weer
stand behouden kon blijven, met
des te méér kracht kan getracht wor
den in de economische opleving te
deelen en des te meer mogelijkheden
daartoe zijn ook aanwezig gebleven.
Terwijl in geheel Nederland het aan
tal belastingplichtigen in de rijksinkom
stenbelasting sedert 1930 terug is ge-
loopen van 238 tot 159 per duizend in-
Verwachting tot morgenavond:
DE BILDT; Zwakke tot matige N.W.
tot N.O. wind, half tot zwaar bewolkt,
weinig of geen regen, iets koeler,
UKKEL: veranderlijke wind, geduren
de enkele uren vrij schoon weer, tijdelijk
bewolkte hemel met plaatselijk regen
en zelfs onweer, matige temperatuur
met een nachtelijk minimum van onge
veer 10 graden, in den morgen plaatse
lijk nevel.
Za, 12 Juni. Zon op: 4 h 40; onder:
21 h 20. Licht op: 21 h 50. Maan op:
9 h 05; onder: 23 h 45.
Zo. 13 Juni. Zon op: 4 h 40; onder:
21 h 20. Licht op: 21 h 50. Maan op:
10 h 23; onder: 24 h 07. E.K. 15 Juni.
Hoog- en Laagwatei te Vlissingenj
Juni.
Hoogwater. Laagwater.
Za. 12 4.35 16.52 11.03 23.39
Zo. 13 5.27 17.45 11.46 24.26
Ma. 14 6.21 18.38 12.30
Hoog- en Laagwater te 'Wemeldingei
Juni.
Hoogwater. Laagwater.
Za. 12 6.34 18.54 12.10 24.39
Zo. 13 7.20 19.42 12.56
Ma. 14 8.08 20.27 1.26 13.42
woners, daalde dit aantal in Middel
burg slechts van 262 tot 198. In de
eerste plaats wijst het Middelburgsche
cijfer dus op een meer algemeen ver
breiden welstand in onze stad maar
bovendien daalde hier het aantal belas
tingplichtigen met 24 procent terwijl
deze daling voor het land niet minder
dan 33 procent bedroeg. De aanvanke
lijk reeds bestaande voorsprong boven
het rijksgemiddelde werd tijdens de
crisisjaren dus nog aanmerkelijk ver
groot.
Ondanks de belangrijke bevolkings
toename liep het tot,ale belastbare in
komen in Nederland met 35 procent
terug; in Middelburg, waar het bevol
kingscijfer vrijwel constant bleef,
zakte het totale belastbare inkomen
van f 11,363,000 tot f 7,643,000 en be
perkte de daling zich derhalve tot 32
procent. Ook in deze vergelijking slaat
onze stad dus een goed figuur. Omge
slagen over de geheele bevolking daal
de het belastbaar inkomen in Neder
land sedert 1930 van 550 tot 333 gul
den per hoofd of met ruim 39 procent.
In Middelburg bedroeg dit hoofdelijk
inkomen aanvankelijk f 617, volgens
de laatste opgaven f 415. Ook dit cij
fer, waarin de koopkracht der bevol
king het duidelijkst tot uitdrukking
komt, ligt in Middelburg dus belang
rijk boven het rijksgemiddelde maar
bovendien bedroeg de daling van dit
cijfer in onze stad slechts 33 procent
dus zes procent minder dan het gemid
delde van Nederland.
Nog belangrijk gunstiger zijn de cij
fers over het aantal kapitaalkrachtige
ingezetenen van Middelburg. Aange-
slagenen in de vermogensbelasting, dat
zijn dus zijl, wier bezit C 16,000'of méér
bedraagt, waren er >n Nederland oor
spronkelijk 249 op elke tienduizend in
woners. Dits .aantal is thans gedaald
tot 209. hetgeen dus neerkomt op een
vermindering van 16 procent. De over
eenkomstige cijfers voor Middelburg
bedragen evenwel 318 en 291! Het aan
tal gegoede ingezetenen is hier dus
wel belangrijk hooger dan elders ge
middeld in ons land het geval is en de
teruggang van dit aantal sedert 1930
bepaalde zich tot 8 procent, een per
centage dat niet meer is dan de helft
van het rijksgemiddelde!
Minder gunstig treedt Middelburg te
voorschijn uit een vergelijking van het
gemiddelde vermogen dezer aangesla-
genen. Voor het geheele land liep dit
gemiddelde bezit nl. terug van 79 tot
63 mille of met 20 procent maar hier
daalde het van 67 tot 50 mille, hetgeen
dus een vermindering beteekent van
25 procent. Dank zij het groote aantal
gegoeden is deze teruggang intusschen
niet beslissend voor de totale vermo
genspositie van de bevolking.. Want
verdeeld over alle ingezetenen, daalde
het belastbare vermogen in Nederland
van f 1968 tot f 1314 per hoofd, of met
33 procent terwijl deze cijïers voor
Middelburg f 2142 resp. f 1468 bedra
gen. De daling bleef dus tot 31 procent
beperkt en het hoofdelijk vermogen der
bevolking i!s jni'et .allteen hooger da)n,
het rijksgemiddelde, maar de voor
sprong, dien wij hier in dit opzicht
reeds hadden, is ook nog wat ver
groot.
