GOISCHE COURANT^
binnenland.
weerbericht.
zeeland!
NUMMER 135,
TWEE BLADEN,
VRIJDAG
11 JUNI 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
DE LIBERALE NEDERLAAG.
MIDDELBURG»
MfALCHEREM.
'■-!< te
MIDDELBUBGSCHE COURANT
iOagblad Voor Middelburg, Goes en agent-
jchap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap ..De Middalburgsche Courant"; Bureau*: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekeni ng no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 1 7.
Aangesloten bij bet Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 17
regels 2.10,. elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou-
rant" 10 ct. e*tra Bewijsnommers 5 cent.
ii
„De Avondpost" vervolgt:
In het jaar 1921 is de Vrijheids
bond opgericht toenmaals in libera
len kring met gejuich begroet.
En toch werd op da t
<o ogenblik de grondslag
voor de latere nederla -
g e n g e 1 e g d.
Die oprichting was een associatie van
allerlei kleine groepen, waarin de Libe
rale Unie en de Bond van Vrije Libera
len de verschijnings-vormen waren van
de vroegere groote liberale beweging.
De Vrijzinnig-Democratische Bond had
aan de fusie niet willen meedoen. Zoo
heeft de Liberale Unie, die altijd een
vooruitstrevende politiek voerde, zich
toen niet alleen geassocieerd met den
op behoudend standpunt staanden Bond
van Vrije Liberalen, [maar ook met
verschillende andere kleine groepen,
waarvan de meeste met
het principieel-liberale
beginsel niets van doen
hadden. Het was dan ook uitermate
kenmerkend, dat van bepaalde
zijde de nieuwe organisa
tie werd belet, zich libe
raal te noemen. Dit wilde men
niet. En deze zijde overwon. Wèl werd
een aantal jaren later de fout ingezien,
en aan de organisatie den naam „Libe
rale Staatspartij" toegevoegd, maar
Vrijheidsbond (voor een staatkundige
beweging geen gelukkige naam) blèèf
het tot op heden toe, en .in dien naam
lag het voorteeken van de doctrinaire
vrijheids-politiek, die de partij meer en
meer is gaan voeren.
Bij de eerste verkiezing, waaraan hij
deelnam, behaalde de Vrijheidsbond 10
zetels, de Vrijzinjnig-Democrjatische
Bond 5. De laatste wist zich te hand
haven en heeft nu 6 zetels; de Vrijheids
bond sukkelde bij elke verkiezing ach
teruit: 10987 en nu 4. Men kan
gerust zeggen: het is zoo goed als uit.
De kracht is gebroken; het moreel is
weg 't schijnt een bovenmenschelijke
taak, er nog iets van terecht te bren
gen.
De grootste oorzaak van de misère,
waarvan de verklaring reeds in haar
geboorte ligt, is deze, dat de Liberale
Staatspartij de Vrijheidsbond hoe langer
hoe meer naar het sociaal-conservatie
ve standpunt is afgezakt.
Zij is, met volkomen verloochening
van de sociale beginselen, welke het
tijdvak PiersonBorgesius tot zulk een
groote en vruchtbare periode maakten
in onze parlementaire historie, terugge
vallen zoo niet geheel, dan toch groo-
tendeels op de oude beginselen van
het doctrinaire, conservatieve liberalis
me. Een heele reeks sociale ontwerpen
van de laatste jaren vond de liberalen,
en vaak alléén de liberalen (soms met
de.... staatkundig-gereformeerden of
de.... communisten) tegen zich. Zoo
werd de partij geplaatst in een uiterma
te onvruchtbaar isolement. Zij had geen
oog voor de eischen van een nieuwe
gemeenschap, een nieuwe sociale en
economische structuur, en de vroegere
leer der staatsonthouding werd haar so
ciaal evangelie. De oude Unie-elemen
ten in haar midden werden totaal op
gelost, gaven zich met huid en haar
over, en oefenden kracht noch invloed
meer uit.
De fout dezer politiek kan in één
woord worden uitgedrukt: individualis
me. Terwijl zich elders een gezond ge
meenschapsgevoel baan brak, een poli
tiek van zedelijke-sociale beginselen en
van sociale gerechtigheid, zooals ook
het kabinet-Pierson had gevoerd, een
politiek waarvan wij ook lijnen getrok
ken vinden in latere pauselijke ency
clieken, trok het liberalisme zich terug
°P de individueele „vrijheid" en werd
met recht een „vrijheids"-bond; zoo
doende werd het individu boven de ge
meenschap geplaatst. Het oude beginsel
van staatsonthouding kwam in de mo
derne liberale politiek steeds sterker
naar voren en men besefte niet, dat,
WaaT l e e s t e 1 ij k e vrijheid
onmisbaar is voor de ontplooiing der
individualiteit, de sociale per
soonlijke vrijheid daarentegen af en toe
aan banden moet worden gelegd in het
belang der gemeenschap en om de
werknemers, economisch vrij te maken.
De liberalen zagen di't niet meer. Zij
wenschten geen regelingen „van boven
at Daarmede verloren zij hun aanhang
onder de democratisch-vrijzinnigen. De
laatste liberale arbeiders liepen onder
dit vaandel weg. Thans bestaan zij niet
meer; zij zijn uitgestorven, net als (naar
men zegt) de witte olifanten. Alle an
dere partijen hebben het arbeidersele
ment in zich; de liberalen niet. Zij zijn,
wat hun sociale politiek betreft, de par
tij van een bepaalde maatschappelijke
groep geworden.
Deze vrijheids-politiek werd ook uit
gevierd op ander terrein, b.v. dat van
het gezin, en dat van*het ongelukkige,
toegespitste feminisme.
Ook wat den maatschappelijken ar
beid betreft werd de bodem der ge
meenschapsgedachte v.'erlaten. Vrijheid
van arbeid en gelijkberechtigheid ook
voor de gehuwde vrouw! riep de doctri
naire liberaal (riep trouwens ook de
vrijzinnig-democraat) en hij vergat, dat
hij zoodoende het gezin èn ideëel èn
economisch ondermijnde en de gehuwde
vrouw als concurrente op de arbeids
markt plaatste tegenover het gezins
hoofd: den gehuwden man. De liberaal
zag het levende element van het i n d i-
v i d u, en eischte hiervoor alle vrijhe
den op, maar hij vergat dat het gezin
voor een volk het meest levende
element, de meest krachtige cel is.
Ook hier een onvruchtbaar on-sociaal
individualisme, al noopte de crisis zelfs
de liberalen een enkele maal tot afwij
king.
Door haar conservatieve, orthodoxe
sociaal-economische politiek brak de
Liberale Staatspartij den pijler af, die
haar sinds de dagen van Goeman Bor
gesius steunde: die der sociale demo
cratie. Door haar negativisme ten aan
zien van den godsdienst had zij geen
contact met het geloovige volksdeel.
En zoo kwam zij hoe langer hoe zwak
ker te staan tot op heden toe.
Zeker, zij blijft draagster van die
groote gedachte: de idee der geestelijke
vrijheid, waarvan onze staatkundige en
maatschappelijke vrijheden bepaalde
verschijnings-vormen zijn.
Voor deze idee hebben de liberalen
arbeid verricht van onvergankelijke
beteekenis.
Maar.voor het behoud en de ver
dediging van deze waarden behoe
ven wij volstrekt niet meer alleen bij de
liberalen terecht. Ware dit zoo, dan zou
hun positie veel sterker zijn, maar het is
niet zoo. Dit deel van het
liberale beginsel is door
andere part ij en overgeno-
m e n. De jongste verkiezing is een ma
gistrale overwinning geweest
voor de vrijheidsidee, voor den libera-*
len staat, maar de nederlaag was
voor de.liberalen. Is dit niet typee
rend?
Waarin zit de attractie van de tegen
woordige liberale politiek? Er klopt
geen hart in. Er slaat geen gloed van
uit. Zij is krachteloos, zonder initiatief,
zonder perspectief, zij wil alleen maar
remmen. Waarom zouden wij dit niet
openlijk mogen constateeren? Het is de
waarheid. En de resultaten bewijzen
het. Wij moeten thans den toestand
flink en eerlijk onder de oogen durven
zien. Die praatjes van: het zal wel weer
terecht komen! die men hier en daar
verneemt zijn onbedoeld mislei
dend. Het komt niet weer terecht,
naar onze overtuiging. Daar is de situ
atie te precair voor geworden. Men
heeft het na iedere vorige verkiezing
ook gezegd. En het is nooit uitgekomen.
De positie der liberalen in ons vader
land is verknoeid, grootendeels door
verkeerde politiek.
(Wordt vervolgd.)
KERK EN SCHOOL.
Tot onderwijzer aan de school met
den Bijbel te Oosterend (Texel) is be
noemd de heer R, Tuinsma, onderwijzer
aan de school met den Bijbel, Kasteel
straat te Vlissingen.
Voor het op 29 Mei j.I. gehouden
examen Esperanto A te Breda slaagden
de heeren M. F, van Hijfte en G. J. A.
Dierikx, beiden te Vlissingen.
Voor het examen voor calculator
in 't Boekdrukkersbedrij'f te Amster
dam gehouden namens de Federatie
van Werkgevers-Organisatiën in het
Boekdrukkersbedrijf, slaagde o.a, de
heer W. N, van Liere te K 1 o e t i n-
e.
Benoemd tot hoofd der Elout van
Soeterwoude School te Den Haag de
heer Jac. Bol te Alphen aan den Rijn,
voorheen te Yerseke.
Geref. Kerk.
Op het tweetal te Voorburg komt voor
ds. J. C. J. Kuiper te Arnhem, vroeger
te Souburg.
Men moet de liefde en het geluk
niet te veel ontleden. Zij gelijken op
bloemen, op vlinders zij sterven
onder de lens van een microscoop.
MINISTER GELÏSSEN TE WEENEN.
De minister van handel, dr. Gelissen,
vertoeft op het oogenblik te Weenen,
voor een aantal officieele bezoeken en
besprekingen.
Gisteravond gaf de Wiener Industrie
club ter eere van den minister een di
ner, waaraan 80 personen aanzaten.
Van de Oostenrijksche regeering namen
aan dezen maaltijd deel prof. Taucher,
de minister van financiën, dr. Neumayer
en de president van de Nationale Bank,
Kienböck. Ook de nieuwe Nederland
sche gezant, die eerst gisteren te Wee
nen geaccrediteerd werd, kon bij deze
gelegenheid voor de eerste maal aan
een officieel diner verschijnen.
Na den maaltijd hield minister Gelis
sen, die stormachtig toegejuicht werd,
een rede over de Nederlandsche in-
dustrieele politiek, die twee uur ge
duurd heeft.
De minister sprak, naar de N.R.C.
meldt, eerst over den algemeenen oeco-
nojnischen 'toestand van Nederland,
vervolgens over de bijzondere structuur
van de Nederlandsche industrie en ten
slotte over de regeeringsmaatregelen op
oeconomisch en industrieel gebied. De
minister bracht een groot aantal sta
tistieken en actueele gegevens en merk
te op, dat speciaal het Nederlandsche
bedrijfsleven zeer gevoelig reageert op
alle internationale verschijnselen.
Levendigen bijval vond de uitlating
van den minister, dat hij hoopte, dat de
overeenkomst van Oslo een gunstig
voorteeken zou blijken voor de slooping
van de internationale handelsbarrières.
De minister maakte er op opmerkzaam,
dat in Nederland in de laatste jaren de
oeconomische structuur wezenlijk ver
anderd is in zooverre, dat het zwaarte
punt zich steeds meer naar de industrie
verplaatst. De industrie is thans de rug-
gegraat van het Nederlandsche oecono
mische leven.
Hij kondigde aan, dat Nederland in
1937 of uiterlijk in 1938 met de uitgave
van omzet-sitatistieken zal beginnen,
een initiatief dat ongetwijfeld interna
tionale belangstelling moet vinden.
Ten slotte merkte de minister op dat
de heele Nederlandsche oeconomische
politiek uitgaat van het standpunt van
te geven en daarvoor te krijgen. Als
crediteurstaat moet Nederland bijzon
der voorzichtig zijn bij zijn internationa
le financieele politieke bedrijvigheid. En
de minister besloot met het uitspreken
van de hoop, dat de komende jaren niet
slechts Nederland, maar geheel Europa
de mogelijkheid zullen bieden voor een
zich steeds ontwikkelenden oeconomi-
schen opbouw.
Nadat minister Gelissen uitgesproken
had, hield de voorzitter van de Wiener
Industrieclub, Generaldirektor Demmer
een rede, waarin hij de dankbaarheid
van de Oostenrijkers voor Nederland
uitte en opmerkte dat op alle gebieden
van cultuur en bedrijf Nederland zeer
vaak een leidende en steeds een toon
aangevende rol gespeeld had. Hij sprak
de hoop uit, dat ook de oeconomische
betrekkingen tusschen Oostenrijk en
Nederland zich gunstig zouden ontwik
kelen, gelijk dat met de cultureele be
trekkingen en de sympathieën reeds het
geval is.
Hierop verklaarde minister Gelissen,
nogmaals het woord nemend, /dat de
oeconomische betrekkingen tusschen
Oostenrijk en Nederland officieel een
passief voor Oostenrijk opleveren, maar
dat dit in werkelijkheid goedgemaakt
wordt doordat de Hollanders een groot
deel van het Oostenrijksche vreemde
lingenverkeer vormen daardoor veel
geld in het land brengen. De minister
merkte schertsend op, dat bewezen was
dat de Nederlanders jaarlijks 32 mil-
lioen gulden in het buitenland uitge
ven, terwijl de vreemdeling in Neder
land niet veel meer dan vijf millioen
brengen. Hij hoopte dat van deze 32
millioen een goed stuk in Oostenrijk zou
worden uitgegeven. Zelf zou hij in zijn
vaderland voor Oostenrijk propaganda
maken, waar hij als particulier steeds
heen ging en thans dan ook een offici
eele vreemdeling was. Deze opmerking
van den minister werd buitengewoon
luide toegejuicht.
BEZWAREN TEGEN HET
VOORONTWERP LANDBOUWOR-
DENINGSWET 1937.
De kamers van koophandel en fa
brieken voor Amsterdam, s Gravenha-
ge, Rotterdam, en Utrecht hebben dezer
dagen een adres gezonden aan den mi
nister van landbouw, en visscherij, waar
in zij haar bezwaren uiteenzetten over
het voorontwerp een landbouw-orde-
ningswet 1937. In dit adres toonen de
kamers aam, dat het Voorontwerp nT
groote lijnen een vrijwel onveranderde
voortzetting is van de agrarische crisis-
politiek, zooals deze is opgebouwd op
de landbouw-crisiswet 1933. De kamers
zijn van meening, dat deze voortzetting
van de landbouwcrisispolitiek in strijd
is met de algemeene economische be
langen van Nederland, en dat het be
roep van de memorie van toelichting op
de ordeningsgedaohte ook vtele voor
standers daarvan niet voor de nieuwe
regeling zal vermogen te winnen. Het
adres betoogt verder, dat de stelling,
als zou jde toekomstige ontwikkeling
van de economische structuur de ont
worpen oplossing noodzakelijk doen zijn,
volkomen onbewezen is. De voorgestel
de regeling zal in het bijzonder groote
nadeelen met zich medebrengen voor
handel en nijverheid, welke zich bezig
houden met aan- en verkoop, distribu
tie, bewerking of verwerking van eigen
en vreemde bodemproducten. In moei
lijke tijden moet afweging van alle be
trokken factoren ongetwijfeld soms lei
den tot tijdelijke maatregelen, die bij
bepaalde bevolkingsgroepen op tegen
stand stuiten, doch die wegens den
noodtoestand in andere bedrijven in
het algemeen belang als onvermijde
lijk moeten worden aanvaard. Het is
evenwel ontoelaatbaar belangrijke tak
ken van volkswelvaart te stemmen met
regelingen, welke in strijd zijn met de
algemeene economische belangen van
het land. De kamers zijn daarom van
oordeel, dat een ontwerp van wet op
dezen grondslag nimmer de volksverte
genwoordiging mag bereiken.
SPANJAARDEN OP AMELAND
GEÏNTERNEERD.
Woensdagavond zijn vier Spanjaar
den, aanhangers van Franco, naar het
eiland Ameland overgebracht, dat hen
als asyl is aangewezen.
Dit viertal, drie advocaten en een stu
dent, had kort na het uitbreken van den
opstand met nog verschillende anderen,
een toevlucht gezocht in het Nederland
sche gezantschap te Madrid. Eenige
maanden geleden zijn deze vluchtelingen
in ons land aangekomen en werd hun
Eindhoven als verblijfplaats aangewe
zen.
De vluchtelingen moesten hun eere
woord geven, dat zij deze stad niet zou
den verlaten. Niettemin verdween een
aantal dezer Spanjaarden. Later werden
zes hunner weer aangehouden. Van deze
Spanjaarden werden vier naar Ameland
gezonden, waarheen zij Woensdag zijn
gebracht. Zij zijn daar in een pension ge
huisvest.
A.N.V. V.-CON GRES.
De algemeene vergadering van de
Alg. Nederlandsche Vereenig ng voor
Vreemdelingenverkeer werd gistermor
gen door baron C. R, T. Krayenhoff
met een hartelijk welkomstwoord iin
het hotel Groot Badhuis te Zandvoort
geopend. Besloten werd een telegram
van aanhankelijkheid te zenden aan
H. M. de Koningin,
Wijlen de heer W. P. F. van Deven
ter werd staande herdacht, terwijl de
voorzitter enkele woorden ter her'n-
nering aan deze krachtge figuur sprak.
De president uitte zijn spijt over het
feit, dat de heer mr. Linthorst Homan
de A.N.V.V. verlaten heeft door zijn
benoeming tot Commissaris der Ko
ningin in de provincie Groningen.
Bij de behandeljng van het jaarver
slag over 1936 werd gewezen op de
buitengewone reclame, welke door de
A.N.V.V. in het buitenland is gemaakt
en woorden van dank werden uitge
sproken tot de directie van de Neder
landsche Spoorwegen voor haar me
dewerking, Het financieel verslag over
1936 werd goedgekeurd.
Uitvoerig werd vervolgens gediscus
sieerd over de behandeling van het
ontwerp-statuten, in overleg met den
regeeringscommissariis der A.N.V.V,
vastgesteld. Het ontwerp werd aange
nomen met 232 tegen 27 stemmen.
In de middagvergadering deelde de
voorzitter mede, dat de heer Th. H.
de Meester te Bussum in het dagelijksch
bestuur was gekozen. Voorts werden in
het hoofdbestuur gekozen de heer mr.
J, Milius te Utrecht (vacature-J. Th.
Verwachting tot morgenavond:
DE BILDT: Zwakke tot matige wind
uit uiteenloopende richtingen, gedeelte
lijk bewolkt, droog warm weer, behou
dens weer toenemende kans op onweer.
UKKEL. Schoon warm weer, lichte
veranderlijke wind met een nachtelijk
minimum van 10 tot 15 graden, lichte
kans op onweer voor hedenavond.
Vr, 11 Juni. Zon op: 4 h 40; onder:
21 h 19. Licht op: 21 h 49. Maan op:
7 h 43; onder: 23 h 20. E.K. 15 Juni.
Hoog- en Laagwatei te Vlissingeni
Juni.
Hoogwater. Laagwater.
Vr. 11 S 3.43 16.05 10.15 22.48
Za. 12 4.35 16.52 11.03 23.39
Zo. 13 5.27 17.45 1JL46 24.26
Hoog- en Laagwater te Wemeldingei
Juni.
Hoogwater. Laagwater.
Vr. 11 S 5.45 18.11 11.19 23.48
Za. 12 6.34 18.54 12.10 24.39
Zo. 13 7.20 19.42 12.56
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later
(S springtij).
W. J. Vermolen te Medemblïk), de
heer J. Lamsveld te AJpeldoorn (va
cature-J. van de Garde te Lochem), de
heer gen. majoor L. C. A. van de Kas-
teele te Den Haag) en Jos. Grolla te
Valkenburg (vacature-J^ Dorren te
Valkenburg).
De middagzitting w,as hoofdzakelijk
gewijd aan de behandeling van ver
schillende huishoudelijke zaken. Be
sloten werd het congres volgend jaar
te Oisterwijk en in 1939 te Leeuwarden
te houden. Met een opwekkend woord
werd de vergadering door den voor
zitter gesloten.
JONGETJE VERDRONKEN.
Gistermiddag werd het bijna 5-jarig
zoontje Jan van de familie Sinke wo
nende Beenhouwerssingel alhier ver
mist. Men zocht te vergeefs, tot men
tenslotte te 10 uur de politie in den arm
nam. Deze is toen gaan dreggen in de
gracht en "na eenigen tijd werd het lijkje
van den jongen opgehaald. Het kind
moet spelende te water zijn geraakt
ONGELUK OP HET VLIEGVELD
VLISSINGEN,
Militair toestel in een sloot te
recht gekomen en geheel ver
nield.
Gistermiddag is het AN.P, meldde
het ons het eerst uit Amsterdam op
het vliegveld te Vlissingen. een militair
toestel verongelukt. Ongeveer 15 vlieg
tuigen uit Soesterberg hadden een be
zoek aan Walcheren gebracht. De be
wuste machine, het nummer 115 dragen
de, zou omstreeks 2 weer opstijgen.
Het kwam echter niet los van den grond
doch reed pardoes in de langs den
Noordkant van het vliegveld loopende
sloot.
De inzittenden, de bestuurder, ser
geant Van Oversist, en een waarnemer,
Wilschut geheeten, liepen geen verwon
dingen op. Alleen had de bestuurder
een gezwollen oog. Met den trein zijn ze
naar Soesterberg teruggekeerd.
Het vliegtuig werd vrijwel geheel ver
nield. Stukken van de vleugels lagen
over grooten afstand verspreid.
De romp en ook' de cockpit, waarin de
sergeant was gezeten, waren danig ge
havend. Denkelijk zal het toestel, dat
heden zou worden weggehaald, niet her
steld kunnen worden.
Het ongeluk is te wijten aan een sto
ring van den motor, Het toestel was een
oude Fokker van het type C. 1.
HET ONWEER.
Het onweer, dat vannacht boven Wal
cheren woedde, schijnt niet veel schade
te hebben berokkend. Alleen zijn door
den hevigen regenval op enkele plaatsen
de veldvruchten er niet beter van ge
worden.
Te Oostkapelle ging het onweer ver
gezeld van een soort orkaan. Een zware
boom van pl.m 4 m lang, met een wortel
van 2 meter diep, werd ontworteld, die
kwam op het dak van het huis van C.
de Hollander Sbij het hof Rijnsburg). Het
dak werd deerlijk gehavend. Op Zeeduin
sloeg de bliksem m een boom Verder
werden nog verschillende hoornen geha
vend.