NATIONALE
Victor Hugo's Zeeuwse Reize
KRONIEK van den DAG.
BINNENLAND.
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN ZATERDAG 5 JUNI 1937. No. 130.
!G,
Het gunstige resultaat der
Oslo-besprekingen.
LEVENSVERZEKERING-BANK
VERZEKERD milliard
BEDRAG
(Ingez. Med.)
BISCUITS en CHOCOLA, die Tc kocht,
De handelsmissie naar
Zuid-Amerika.
HUIZE „W E S T E I N D E"
XII.
lig,
Een merkwaardige volksstemming
in Luxemburg.
Morgen vinden er in het groothertog
dom Luxemburg twee volksstemmingen
plaats, de eene, in het heele land, als
referendum over de „Wet tot bescher
ming der politieke en sociale orde .door
de oppositie hoonend als de „Muilkor -
•wet" bestempeld; de tweede, slechts in
de districten Noord en Centrum, om,
overeenkomstig de grondwet, de helft
van de Luxemburger Kamer te vernieu
wen door volgens algemeen stemrecht
en evenredige vertegenwoordiging 26 af
gevaardigden te verkiezen, Elke 3 jaar
treedt nl. de helft der Kamerleden af.
Het is wel een lijdensweg geweest met
die wet tot bescherming der democratie,
zooals de voorstanders haar kortweg
noemen. Het eerste ontwerp is al enkele
jaren geleden bij de volksvertegenwoor
diging ingediend, later is dit vele malen
omgewerkt, tot tenslotte de twee par
tijen die tesamen de meerderheid in de
Kamer hebben, nl. de radikaal-liberalen
en de rechtsche partij, het in onderling
overleg' over een aanvaardbaren tekst
©ena zijn geworden. Eerstgenoemden
hadden daarbij, op aandrang van hun
linkervleugel, tot conditio sine qua non
gesteld, dat de wet zich niet alleen te
gen het extremisme van links, maar
eveneens tegen dat van rechts zou rich
ten, Dit komt dan ook in den door de
Kamer aangenomen tekst tot uitdruk
king.
De oppositie in en buiten het parle
ment heeft echter tegen de aldus met
groote meerderheid aangenomen wet
z\Êk een beroering in den lande doen
ontstaan, dat de regeering, in overleg
met de leiders van oppositie en vakver-
eeniging'en zij het dan zonder dat, als
ten onrechte in de Nederlandsche pers
werd gemeld, met een algemeene sta
king gedreigd is besloten heeft den
gegeven raad, een volksstemming over
deze wet te doen houden, aan te nemen.
Het referendum kwam in de oorspron-
lijke grondwet van 17 Oct. 1868 niet
vooir; het is er, tengevolge van de op
standige woelingen in den lande na het
einde van den wereldoorlog, bij de wet
van 15 Mei 1919 ingebracht En het re-
lerendumartikel heeft nog nimmer in een
organieke wet zijn uitwerking gevonden,
zoodat een volksstemming in het groot
hertogdom in elk geval slechts een
consultatieve werking heeft.
Het is ditmaal pas de tweede keer in
de staatkundige geschiedenis van het
land, dat een referendum plaats vindt;
de eerste was 28 September 1919, over
den staatsvorm, de dynastie em de eco
nomische aansluiting bij Frankrijk of
België.
De vraag, die alle stemgerechtigde
Luxemburgers morgen door het zetten
van een kruisje onder „Ja" of „Neen"
beantwoorden moeten, luidt aldus:
„Gaat gij er mede accoord, dat de wet
van kracht wordt welke beveelt, dat de
communistische partij opgeheven wor
de, evenals alle andere vereenigingen,
welke door geweld of bedreiging de
grondwet of de wetten des lands ver
anderen willen?"
Al weken, ja maandenlang' voert de
oppositie, hoofdzakelijk de sociaal-de
mocraten, gesecundeerd door de commu
nisten en enkele dissidente liberalen,
een verwoeden strijd tegen wat zij noemt
de „kleriko-fascistische muilkorfwet'
Zij stelt daarbij, dat er eigenlijk in Lu
xemburg geen communistisch gevaar te
duchten is schoon minister Bech in
n groote Kamerrede daaromtrent wel
een boekje open gedaan heeft! en
dat dus de wet, vreest zij, slechts zal
dienen om de geestesvrijheid in den lan
de door een rechtsch-klerikale meerder
heid te beknotten. De bekwame en gees
tige caricaturist Simon gaf aan deze ge
voelens uitdrukking in een plaat, waarin
de rechtsche minister-president Bech en
de liberale minister Pierre Dupong den
rooden leeuw uit Luxemburgs wapen
naar de galg van den 6en Juni willen
voeren. Maar de woedende leeuw brult
hun een dreunend „Neen" teg'en.
Aangezien de stemmenverhouding
getrouwe pers eveneens een groote
ongunstigst 3222 is, en de regeerings-
getrouwe pers eveneens een gorote
werkdadigheid ontwikkelde, mag aan
genomen worden dat ook de meerder
heid des volks zich wel achter de wet
zal scharen „vóór wet en orde, tegen
gewelddadige verandering der giondwet,
tegen communisme en fascisme beide",
zooals zij het kort en goed formuleert.
Financieel economisch
weekoverzicht.
De stemming ter beurze werd
echter opnieuw gedrukt door
den wassenden goudstroom.
Wanneer men het resultaat der Os
lo-besprekingen slechts beschouwt als
een voorbeeld aan andere staten hoe
met goeden wil op het doornige pad
der handelsbelemmeringen toch ook
nog bevredigende resultaten zijn te
behalen, dan is er reeds veel mèer
bereikt dan de simpele kennisgeving
der concrete feiten zou doen vermoe
den. Het valt niet te ontkennen dat
de landen welke binnjen het kader
van de Oslo-groep thans tot een con-
venu zijn gekomen geenszins1 geacht
kunnen worden een groep staten te
vertegenwoordigen welke een intensief
handelsverkeer met elkaar onderhou
den, zoodat ook de beteekenis van de
door de partijen over en weer gedane
concessie's niet zoo groot dient te
worden geacht, als men daar graag
aan zou willen toekennen. Dit staat
echter vast, dat waar het aan een
iederen Staat, blijkens de bewoordin
gen van de overeenkomst vrij staat toe
te treden, de waarde van de nieuwe
Oslo-conventie aanzienlijk kan stijgen
wanneer ook inderdaad andere landen,
die een meer intensief handelsverkeer
met de verdragsluitende partijen on
derhouden, aanleiding zouden kun
nen vinden zich aan te sluiten. Dat zij
dan hunnerzijds ook tot concessie's
bereid zullen moeten zijn spreekt wel
van zelf. Anders zou zulks hierop neer
komen dat langs een achterdeurtje
het meest begunstigings-beginsel dat
men juist en speciaal ten aanzien
van de contingenteeringen in deze
overeenkomst heeft willen buitenslui
ten, weer zou worden binnengehaald.
Het zou toch ontoelaatbaar moeten
worden geacht, dat landen die zelf tot
geenerl'ei concessie bereijd zijn. op
grond v,an met de Oslo-staten gesloten
meest-begunstigings verdragen, de
ROTTERDAM
voordeelen van deze conventie zouden
plukken. Dit is dan ook de reden
geweest waarom de Engelsche minis
ter van handel onomwonden heeft
verklaard niet tot de Oslo-conventie
te kunnen toetreden; de tegen-presta-
tie's welke Engeland hiervoor zou
moeten leveren zouden in niet geringe
mate de preferentieele behandeling
welke de dqminions thans genieten
illusoir maken. Men kan stellen dat
speciaal België, Luxemburg en Neder
land bij déze conventie ver zijtn ge
gaan; Nederland bv. verbindt zich een
groot aantal contingenten, waarvan
enkele zeer belangrijke als bv. van
papier, buiten werking te stellen en
voorts tegenover de verdragsluitende
partijen niet tot verhooging van invoer
rechten over te gaan. Van de conces
sie's welke de overige landen hier te
genover stellen profiteeren zoowel Ne
derland als Indië, aangezien de over
eenkomst werd gesloten voor .het ge
heele Koninkrijk. Dat enkele groeps
belangen bij de opheffing van contin-
genteering wel eens in den knel zou
den kunnen komen, wordt door de Ne
derlandsche regeering volmondig er
kend, maar tevens wordt er zeer te
recht .aan toegevoegd, dat deze bezwa
ren gemakkelijker in tijden van op
gaande conjunctuur zijn te dragen dan
in die van neergaande. Trouwens,
wanneer men thans niet tot slachting
der tariefmuren komt, behoeft men zich
voor de toekomst geen illusie's te
maken, want w,anneer de conjunctuur
eenmaal haar draai' naar beneden
neemt, is het te laat,
De stemming op de internationale
markt wordt intusschen nog steeds be-
heerscht door de vrees, dat de over
productie van het goud in verschillen
de landen inflationist:sche tendenzen
in het leven zal roepen. Deze vrees
deed zich in de afgeloopen week ook
weer terdege gelden op de Amsterdam-
sche beurs, ondanks het feit, dat hier
te lande feitelijk niets dan goede tij
dingen vielen te beluisteren. Een zeer
typisch staaltje van een zoodanige
„depressie-mentaliteit" leverde de
aahkondiging v,an het slot-dividend
van de Koninklijke ad 11 54 pet.,
waardoor het geheele dividend thans
1654 jpet. bedraagt. Men moet toch
zijn in heel Neerland zeer gezocht.
Het merk, waarover ieder pocht:
BISCUIT- EN CHOCOLADEFABRIEK
DORDRECHT
(Ingez. Med
toegeven dat dit cijfer zelfs den opti
mist niet kan zijn tegengevallen; des
ondanks reageerde de beurs met een
fiksche koersdal'ng van circ,a 10 pet.,
een beweging welke door de andere
fondsen werd overgenomen. Ook sui-
keraandeelen konden, ondanks de zeer
groote afdoeningen van de Nivas, die
een omvang aannemen, dat men zich
mag afvragen of de zoo juist gesloten
suikerenr.ventie feitelijk niet net te
vroeg is gekomen. Men moet in dezen
de hoop uitspreken dat de Nivas bij
haar groote afdoen'ngen in vorige
maanden "niet te veel naar Euro-
peesche bestemming heeft verkocht,
daar anders de mogelijkheid zou be
staan dat gegeven het haar toege
kende exportkwantum van 1,050,000
ton voor de periode September 1937
tot September 1938, zij niet eens meer
over voldoende suiker voor export
naar haar vaste afzetgebieden t.w.
het Verre Oosten zou kunnen be
schikken en dit toch zou funest zijn.
Goeds valt alleen van onze beleg-
gingsmarkt te vertellen, al zal men de
koersstijging van de overheidsobliga-
ties alsmede van de z.g. integralen,
verschillend beoordeelen al naar
men z'ch plaatst op heb standpunt van
den belegger die hierdoor het „con
versiegevaar" ziet groeien, dan wel
op het standpunt van hem die hierin
een aanwijz ng ziet voor de gestegen
credietwaardigheid van den debiteur.
En juist dit laatste punt is den be
leggers na het kennis nemen van het
dezer dagen gepubkceerde jaarverslag
van den heer Trip, (president van de
Ned. Bank) feitelijk thans eerst recht
duidelijk geworden. Hoewel de presi
dent in zijn jaarverslag nog wel waar
schuwt tegen een „vlotte leeningspo-
lit'ek" door de publiekrechtelijke licha
men hier te lande steekt hij toch niet
onder stoelen of banken dat de toe
stand in Nederland gezond is te noe
men en dat het tijdelijke stokken van
de obligatiemarkt aan geen andere
omsandigheid moet worden toegeschre
ven dan aan de plotseling te massale
conversie's. Het heeft er dan ook al
len schijn van, dat we voor een nieuwe
stroom van conversie's staan. Rot
terdam opende de rij en thans volgt
Arnhem met een f 12,000,000 leening
a 354 pet. tot den koers van 9954 pet.,
voorwaar zeer hoog, 'ndien men be
denkt dat de looptijd gemiddeld 20
jaar bedraagt, tegen die van Rotter
dam. welke tegen eenzelfden koers
werd geëmiteerd, 10 j,aar.
Een ander zeer gevraagd object vorm
den de inwisselbaar gestelde spoor-
wegobligatiën n 3 pet. 50 jarige be
lasting vrije Staatsobligatiën, Veel
keus heeft men trouwens niet, im
mers treedt men n et toe dan moet
men de geheele liquidatie van de
maatschappij medenijaken, terwijl de
ili uitzicht gestelde opbrengsten uit-
e ndelijk niet hoog zijn te noemen.
Koersverloop:
H.V.A. 504—505
Ned, Bank 164-159
Philips 328—320
Koninklijke 422414
Amsterdam Rubber 281286
DE BURGEROORLOG IN SPANJE.
Waarschuwing.
De regeeringspersdienst deelt mede,
dat Nederlanders die zich op de een of
andere wijze bezig houden met, of be
trokken zijn bij den toevoer of het ver
voer van wapentuig en/of vrijwilligers
naar Spanje, ook voor zoover het hier
bij personen betreft die niet reeds uit
dien hoofde onder de Nederlandsche
strafwet mochten vallen, voortaan niet
behoeven te rekenen op de bescher
ming der Nederlandsche regeering, in
dien zij tengevolge van dergelijke han
delingen in Spanje in moeilijkheden zijn
geraakt of dreigen te geraken.
Huldiging op het departement
▼au handel Jhr. Van Kar ne
beek onderscheiden.
In het departementsgebouw aan den
Bezuidenhoutscheweg te Den Haag
heeft de minister van handel, nijverheid
en scheepvaart gistermiddag de leden
der handelsmissie naar Zuid-Amerika,
voor zoover zij in hét vaderland zijn
teruggekomen, een receptie gegeven.
Met minister Gelissen waren o.a. aan
wezig de ministers De Graeff en Slin-
genberg, de diplomatieke vertegen
woordigers van de regeeringen der Zuid-
Amerikaansche staten, welke de missie
bezocht heeft en voorts tal van hoofd
ambtenaren van de departementen van
handel, nijverheid en scheepvaart, van
buitenlandsche zaken, van koloniën en
van sociale zaken. Ook had minister
Gelissen een grooten kring van vooraan
staande personen uit het handels- en
bedrijfsleven alsmede uit de financieele
wereld tot dezen ontvangst genoodigd.
Toen de genoodigden zich in een der
zalen hadden verzameld, trad minister
Gelissen met het hoofd der missie, jhr,
mr. dr. Van Karnebeek, binnen.
Rede minister Gelissen.
Nadat allen gezeten waren, hield de
minister een rede, waaraan wij het vol
gende ontleenen:
Nu de handelsmissie na een tournee
van bijna 4 maanden in het vaderland is
teruggekeerd, heb ik gemeend dit feit
niet ongemerkt te moeten laten voorbij
gaan, doch U temidden van mijn ambt-
genooten, van de vertegenwoordigers
van het bedrijfsleven en van belangstel
lenden te moeten ontvangen.
Van zeer groote beteekenis acht ik in
de eerste plaats, wat door de missie is
gedaan in het belang van het aanhalen
van de banden van vriendschap en we-
derzijdsch begrijpen tusschen Nederland
en de bezochte Zuid-Amerikaansche
staten. Wanneer ik bij bet vertrek der
missie op dit punt verwachtingen koes
terde, dan kan ik thans slechts consta-
teeren, dat mijne verwachtingen zijn
overtroffen. De ontvangst, welke de mis
sie van de zijde der regeeringen en be
volking daarginds ten deel viel, was
U zult dit zeker onderschrijven van
bijzonderen aard. Ik voeg daaraan ech
ter toe, dat Uwe missie en in het bijzon
der haar leider den Nederlandschen
TE 's-GRAVENH AGE
biedt aan Dames en Meisjes een aan
genaam Tehuis voor korten of langeren
tijd. Zeer matige prijzen 1,50 a 3.
p. d.) voor logies met voll. pension; des-
gew. alleen kam. m. ontb. Gev, sedert
1868, Geheel verb, en gemoderniseerd.
Westeinde 31, Telef. 113932.
Westeinde 27, Telef, 110573.
(Ingez. Med.)
BESCHREVEN DOOR ZIJN ZOON
CHARLES HUGO.
18). -
Men nodigde ons uit ook hieraan een bezoek
te brengen (ik verdenk de brave Zierikseeërs
er van, nog trots op dit ding te zijn ook) en we
zijn er een kwartiertje geweest. Het zou een
kwaad kwartiertje voor ons geweest zijn als het
orgel de crisis a la Lodewijk de Achttiende, die
wij doormaakten, niet ietwat verzacht had.
Gelukkig had men den hoofdorganist28) ver
wittigd van Victor Hugo's komst en deze speelde
nu te zijner ere een van die grootse wijzen welke
als zeeën van harmonie aan 't orgel ontstromen;
dit veroorloofde mij die tempel te horen zonder
hem te zien.
Een orgel is altijd schoon. Niets is zo aan
grijpend en zo groots als deze machtige harmonie
welke voortkomt uit die metalen reuzen-pijpen.
De mens heeft de piano uitgevonden, God vond
het orgel uit.
Wij luisterden naar het orgel in diep zwijgen
en in een soort godsdienstige onbeweeglijkheid.
Ik zag dat Victor Hugo in zijn aantekenboekje
schreef. Ik wil het bekennen: 'k was zo vrij
postig me over zijn schouder te buigen en ik las
28) D. H. Ezerman, organist van 18581894.
71 if"-ar, wuaè-
deze versregels, die ge zonder twijfel in zijn
volgende werk zult terugvinden, natuurlijk met
een begin dat hier nog ontbreekt29)
En plotseling vangt
De diepe stem van 't orgel aan te zingen!
Een straal van klanken sprankelt flonkerend uitéén,
Verdwijnt, keert weer, zwelt aan, trilt en glijdt heen,
Zoals in 't woud en in gevechten
't Rumoer ineenstort en weer stijgt, de strijder staat,
En als in water, dat door vuur aan 't razen slaat,
Gaan zich steeds meerd're stemmen vlechten.
In 't sombre koor. Maar 't schijnt, of eensklaps
['t wild en koud
Metaal de aarde blijft en 't rokend slagveld
[schouwt
De velen, die in smart zich wringen,
Door ongekende ontroering aangegrepen is,
Die rust wil brengen in de mensenziel en 't is,
Of wij kanonnen horen zingen.
Van de afgebrande en rampzaligerwijze her
bouwde kathedraal rest ons nog slechts de toren.
Hij is gotisch en van het zuiverste water.
Zijn afmetingen zijn geweldig. Hij is ge
drongen en zwaar. Hij stond los van de kerk,
zoals men dat dikwijls ziet, en vormde naast
-9) Voor deze metrische vertaling van Hugo's verzen
zij mevrouw A. A. M. Horsting-Boerma te Amsterdam
hier gaarne dank betuigd.
haar een afzonderlijk gebouw 30)
In de vijftiende eeuw31) heeft men de bouw
stopgezet; volgens het bewaard gebleven ont
werp zou er een spits op gekomen zijn, die het
geheel tot een hoogte van vijf honderd voeten
zou hebben doen rijzen. Het verval is voor de
kroning gekomen. Dat is het lot van vele ge
bouwen en van vele menselijke instellingen ook.
Vijf of zes werklieden zijn bezig om een der
twee machtige spitsbogen, die zich in de voet
des torens openen, dicht te metselen. Dat wil
zeggen, dat men de toren, na hem van boven
misvormd te hebben, van onderen gaat ver
knoeien; want de zeer geleerde architect, die in
een onbewaakt ogenblik op Zieriksee losgelaten
werd, heeft kans gezien de toren te bekronen
met een soortement Corinthische architraaf die
hem nu doet gelijken op een nachtkastje van
een stompzinnige reus; zulks temeer, omdat dit
reuzemeubel van onderen gemakkelijk open gaat
en de pseudo-griekse architectuur, waaraan hij
nu overgeleverd is, in stijl blijft met hetgeen
zo'n nachtkastje, bij wijze van urnen, pleegt te
bevatten.
De leider van onze karavaan houdt van bergen
beklimmen.
Dus wilde hij ook boven op de toren, en wij
moesten allemaal mee. Franqois-Victor was
groter held dan Charles, Stevens en ik: hij
alleen toonde geen hoogtevrees. Dat komt er van
als je Shakespeare vertaald hebt32).
Wij weigerden dus dienst. Victor Hugo, op de
voet gevolgd door de page van koning Lear,
beklom derhalve zonder ons de treden van de
nauwe wenteltrap, in welks wand telkens, op
gelijke hoogte als de treden, vensters waren,
waarbuiten de afgrond gaapte. Hij had nog de
euvele moed, die treden te tellen; op de kop af:
278. 't Is om van te rillen.
Boven van de toren af moet zich een schitte
rend panorama ontrollen. Aan de ene kant de
zee, aan d'andere zijde de velden en wanneer
men de ogen naar beneden richt, dan ligt daar
het stedeke als het ware aan grootvaders voeten
gelijk een hoop speelgoed schots en scheef
dooreengeworpen.
Toen Victor Hugo weer naar beneden wilde
gaan, stonden aan de drempel van de deur
waardoor men op het plat van de toren komt,
de werklieden die aan de voet van de toren
bezig waren, hem op te wachten. Ze waren hem
op tweehonderdachtenzeventig voeten boven de
zeespiegel komen begroeten. Als dat geen eer
betoon is
30) Dit is niet geheel juist: hij was met twee muren
aan de kerk verbonden.
31) In de Franse tekst staat: veertiende.
32) Frangois Victor Hugo, een broer van den
auteur van ons reisverhaal dus, leverde een zeer ge
roemde vertaling van Shakespeare in het Frans.
(Wordt vervolgd).
