Een overwinning voor Colijn
N
a
Kamer 1937
Staten 1935
Kamer 1933
R. K. Staatspartij
1.169.867
1.030.206
1.037.343
S. D. A. P.
890.880
782.451
798.632
Anti-Rev. Partij
665.378
421.174
499.890
Chr, Hist. Unie
303.798
343.766
339.808
De Vrijheidsbond
160.266
226.935
258.732
Vrijz. Dem. Bond
239.466
156.206
188.950
Communisten
137.070
127.603
118.236
Staatk. Geref. Partij
78.627
93.961
93.273
Rev. Socialist. Partij
32.823
51.600
75.881
Boeren en Tuinders
6.964
47.653
Kath. Dem. Partij
27.673
57.326
61.321
Chr. Dem. Unie
85.007
67.258
38.459
Algem. Belang ([KJ
9.034
N. S. N. A. P.
1.012
N. S. B.
171.057
294.596
Herv. Geref. St.partij
24.498
22.511
33.988
Chr. Nat. Actie
20.493
Lijst Bouwman (r.-k.)
21.199
Nationaal Herstel
6.256
30.329
Zwart Front
8.210
R. K. Staatspartij
31
S. D. A. P.
23
Anti-Rev. Partij
17
Chr. Hist. Unie
8
De Vrijheidsbond
4
Vrijz, Dem. Bond
6
Communisten
3
Staatk. Geref. Partij
2
(28)
(22)
(14)
(10)
(7)
(6)
(4)
(3)
Rev. Socialist. Partij
Boeren en Tuinders
Kath. Dem. Partij
Chr. Dem. Unie
Herv. Ger. St.partij
Nationaal Herstel
N. S. B.
0
(i)
0
(i)
0
(i)
(i)
0
(i)
0
(i)
4
(0)
s.
N van
J&e.
NUMMER 122.
TWEE BLADEN.
DONDERDAG
I
27 MEI 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
a
Overwinning der
Democratie op de Dictatuur
De uitslag der Tweede Kamerverkiezingen.
Débacle voor N. S. B. en Liberalen.
Zetels
De zetelverdeeling.
Oude
Kamer
Zetels
Oude
Kamer
2
I
-
WEBS*i*i vlki we.tuHE^s»"r:
7e klas
van de
|de huif-
op de
llJN.
uit-
rlaad.
kers.
>rde na-
leiders
in wer-
lel de of-
[lent van
Joor een
sling,
ischte de
lenisstraf
Hz', korps
-22.30 h.
Gezel-
lloetinge,
|,E.M,M.'r
[enb. sch.
ffr\
1 rxxn1 vVST"7
rwinciHte
I HH ÜB 110.^0-
-»,it A ailti
QÓBÉÉSSSr
ELBURGSCHE COURANT
Jagfelad Voor Middelburg, Goes en agemt-
3ciiap VKseingen 2.30, elders 2.50 per
iwartaal Week-abonn. in Middelburg en
;Goes 18 ot. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Isgez. mededeelingen 60 ct. p. r.
fSjj contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
GOESCHE COUGANT^
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap ,,De Middelburgscbe Courant Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 1 7.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 17
regels f 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
Als Nederlander en als democraat
verheugen wij ons over den uitslag der
verkiezing van 26 Mei 1937 oprecht en
grootelijks al is deze vreugde n'et
zonder eenige bitterheid vanwege het
feit, dat de liberaal-vrijzinnige richting
in onze landspolitiek van 13 op' 10 zetels
terugviel, de Liberale Staatspartij „De
Vrijheidsbond", waarin de rechtervleu
gel van die richting haar organisatie
of wat daar dan voor door gaat vindt,
zelfs van 7 op 4 zetels verminderd werd.
Maar dat neemt toch niet weg, dat
onze vreugde over dezen uitslag de
droefenis over den klap, de door ons
in engeren zin voorgestane politieke
denkbeelden toegebracht, verre over-
heerscht. Want de inzet van dezen stem
busstrijd was een spoedmobilisatie van
de nationale democratie tegen de naar
de dictatuur strevende machten.
Deze mobilisatie is geslaagd, de strijd
is met inzet van alle kracht gevoerd, en
de tegenstander ligt verslagen ter aar
de Nederland is gebleken voor Mus-
sert noch voor Moskou een welig of
zelfs maar een bruikbaar jachtveld ge
weest te zijn De heer Lou de Visser,
die niet zonder hoop was met een ver-
verdubbelde, in elk geval met een ver-
groote, fractie in de Kamer terug te
keeren, komt in feite met een drie
manschap inplaats van zijn huidige vroo-
lijke viertal terug, en de Nedernazi's,
die bij monde van den heer Geelkerken
veertien dagen geleden naar luid
der berichten verklaard zouden heb
ben dat hunne hoogmogenden thans met
een zetel of twintig nog wel „genoegen
zouden nemen.... hebben den kous op
den kop en maar vier zetels in de Ka
mer gekregen. Hun stemmental, in 1935
nog bijna 300.000, is tot slechts iets
meer dan 170.000 gedaald de Neder
nazi's hebben een klap gehad die tot
Degrelles nederlaag in Brussel staat als
een kanonschot tot een klapperpistool
tje-knalletje.
De heer Antoon Adriaan Mussert zal,
als hij een kerel is, slechts één gevolg
trekking uit dit antwoord van het Ne
derlandsche Volk op zijn tartende uit
daging kunnen maken hij heeft zich
totaal vergist en alleen door heen te
gaan kan hij voor 't nageslacht zijn fi
guur nog redden.
M.aar dat is nu juist het eenige, vree-
„zen wij, wat hij wel niet zal doen.
Dan is 't misschien wel het beste, den
Kamerzetel maar te gaan bezetten ('t
geeft in elk geval f 4500 per jaar) en
middelerwijl uit te zien naar een ander
baantje met een vast inkomen.
De geest van Willem van Oranje heeft
gezegevierd over Mussert en Moskou
beide.de heeren kunnen hun biezen
pakken, hun matten oprollen en den
winkel sluiten 't is niks gedaan in de
dictatuur.
De eenheid der democratie is, toen
zij belaagd werd, op onvermoed-kracht-
dadige wijze tot uiting gekomen de
stille reserve der democratie zooals
dr. Brugmans het te Goes noemde is
ingezet. En zij heeft overwonnen.
Voor een meer gedetailleerde be
schouwing van den verkiezingsuitslag
verwijzen wij naar het vele materiaal,
elders in ons blad aan te treffen. Met
name bestudeere men de tweede wijze
van voorstellen der zetelverdeeling vol
gens den „kiesdeeler d' Hont". Met ons
uitgaande van de stelling, dat wie den
kiesdeeler niet haalt, niet in de Kamer
behoort te komen, geeft deze staat een
aardig beeld van de rechtvaardigheid
der zetelverdeeling volgens dit nieuwe
systeem. Het moge dan, zooals niet zon-
dei eenig recht beweerd wordt, voor
de enger voor de groote partijen zijn,
n ?.nthennen valt, dat het behalve
voordeehger toch ook rechtvaardiger i
Dat de eenmans-„partijtjes" nu uit de
Kamer verdwenen zijn-het heeft onze
hartelijke instemming. Schoon dan nog in
twee graden: van de revolutionaire so
cialisten, de katholieke democraten, de
Lingbeekianen k,an men zeggen, dat een
politieke richting, welke op zichzelven
beschouwd in een parlement niet mis
plaatst was, thans verdwenen is: deze
zullen dus, indien hun opvattingen niet
zonder zin waren, buiten het parlement
moeten blijven bouwen aan hun organi
satie, om te trachten met de middelen
des geestes nog eens terug te keeren
daar, waar zjj uj^ hunnen ,aard wel te-
ihuis behoorden.
Dat de „Boeren en Tuinders" en „Na
tionaal Herstel" verdwenen zijn, de heer
Steeman gekraakt is en nog wat van
dat zihlooze spul of belangenpartijtje
voorgoed weggevaagd is, mag voor de
zuivering en sterking van ons politieke
'even een zegen heeten. Door een pro
ces van biologische zelfreiniging heeft
de democratie de aanfluiting der 53 can-
didatenlijsten en 14 in de Kamer ver
tegenwoordigde „partijen" teruggebracht
tot 20 lijsten met 10 partijen, 1933 met
6 eenmanswagens, 1937 met elke w,agen
tenminste van 1 hoofdconducteur en een
1 „tweeden man" voorzien.
Wat dit betreft is de patiënt gelukkig
weer gezond.
Reeds van vóór de Statenverkiezing
van 1935 dateert ons openlijk stuwen
naar nauwere samenwerking, als 't kan,
hereeniging, der twee liberale vleugels,
Vrijheidsbond en Vrijzinnig-Democraten,
In 1933 haalde eerstgenoemde nog
258,732 stemmen, de laatstgenoemde had
er toen slechts 188.959. Bij de Statenver
kiezing in 1935 liep de Vrijhe'dsbond
slechts weinig terug: tot 226.935; de
Vrijzinnig-Democraten daarentegen be
haalden toen maar 156.206 stemmen.
Thans hebben zij, tengevolge van drie
In het oog vallende factoren nl. den
algemeenen geest des tijds, de popula
riteit van mr. Oud en een voortreffe
lijk verzorgde reclame-campagne in de
dagbladpers enorm opgehaald: hun
stemmental is nu hooger dan de Vrij
heidsbond in 1935 bij de Statenverkie
zing verkreeg.
Voor den Vrijheidsbond is het op 'n
débacle uitgeloopen. Erg verwondert ons
dat niet: er ontbreekt daar nu letterlijk
alles aap wat tot welslagen in de poli
tiek van noode is.
De heer Wendelaar, partijvoorzitter
geworden zonder dat iemand weet waar
om, is a complete failure, of, op z'n
Hollandsch gezegd, een leelijke misgreep
gebleken te zijn.
Zeker: hij is een „aardige", „vrien
delijke",naar sommiger oordeel zelfs, 'n
„charmante" mijnheer. Maar is d a t nu
voldoende qualif'catie om in tijden als
wij thans beleven, een man de teugels
eener partij met een roemrucht ver
leden en met goede, op zichzelf levens
krachtige beginselen, in handen te ge
ven.... enkel omdat verluidt, dat mr.
Fock het zoo wenschte?
Het is pijnlijk, maar het belang der
liberale gedachte gaat boven het per
soonsbelang van den heer Wendelaar
hij is de verkeerde man op d'e plaats,
en wij gelooven niet, dat hij de eigen
schappen heeft, om er nog ooit de rech
te man te worden.
Maar dat is. het niet alleen: de heele
partij-organisatie verdient dezen naam
maar half. De wijze w,aarop de verkie
zingsstrijd gevoerd is, mag den naam
strijd nauwelijks dragen, zoo stuntelig
en onvoldoende was het, Men noodigde
den andersdenkende of tegenstander
met z'n „liberale koffietafels" eenvoudig
uit tot spot en hoon. 't Mag een wondei
heeten dat men nog geen liberale bor
reltafels hield en ook daarvan verslag
jes aan de pers deed toekomen.
Indien deze zijde van de liberale ge
dachte in Nederland niet zooveel ge
zonde kracht nog in zich herbergt, da
zij nu eens tot radikale her
ziening k,an komen, tot radi
le vernieuw in g en verjong-
zijn natuurlijken dood te laten sterven.
Een liberale staatspartij d'e in Nederland
met vier zetels uit de stembus komt,
sel kan putten om tot volkomen zelfver'
nieuwing te komenofhet .alter
natief zij den goeden verstaander over
gelaten.
Vóór 1935 misschien ook onmiddel
lijk na den klap dien de V.B., en in
nog veel erger mate de V.D.B. toen ge
had hebben ware er over hereeniging
te spreken geweest; nu is dat de vraag
misschien. Al b 1 ij v e n wij van oor
deel, zulks mede op grond onzer des
tijds gehouden enquête, dat deze her
eeniging absoluut noodzakelijk
i s, en dus mogelijk moet zijn
Durven de hoofdbesturen van V.B. en
V.D.B. een referendum onder alle le
den van beide partijen aan?
En nu, wat de politieke beteekenis
van dezen uitslag betreft, afgescheiden
van de schitterende overwinning welke
de democratie op Mussert en Moskou
behaald heeft, een enkele opmerking.
Men zie verder eerste kolom,
tweed e pagina
-
