r<witïrtH(£
ELdUQGSCHE courant
GOESCHE COURANT -
W.9de
1829
Alarm
BINNENLAND.
WEERBERICHT,
NUMMER 116.
TWEE BLADEN.
DONDERDAG
20 MEI 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
PI6I3
Dr. N. J. C. M. KAPPEIJNE VAN DE COPPELLO.
OND. BRANDWAARBORGMIJ.
Hoog-
ZEEUMDe
ZUID-BEVEUHD.
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon I 7.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1 7
regels f 2.10. elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
TiiiiiTWHiiaiMiiii I wiin
De politieke weerdienst heeft aan alle
Posten het sein: Weest op Uw hoede ge
telegrafeerd.
Er is gevaar in de lucht.
Er moet alarm geblazen worden.
Het gaat om een hoog nationaal goed:
onze vrijheid is in gevaar.
De vrijheid staat wankel, omdat de
democratie wordt aangevallen.
In 1670 verscheen te Amsterdam een
„Godgeleerd-Staatkundig Vertoog", het
welk wilde aantoonen, „dat men niet al
leen de vrijheid van denken behou
dens de vroomheid en de rust in 't Ge-
meenebest kan toestaan, doch dat zij
zelfs niet dan ten koste van de rust in
den Staat en van die vroomheid kan
worden opgeheven".
Het geschrift verscheen, om staatkun
dige redenen, naamloos, maar later werd
toch bekend, dat het van een jongen Ne-
derlandschen wijsgeer was. Wij schrijven
nadrukkelijk Nederlandschen
wijsgeer, al was de schrijver dan van
Portugeesch-Joodschen bloede: Baruch
d'Espinoza was zijn naam, later bekend
als Bento de Spinoza.
Op het laatst zijns levens heeft Spi
noza nog een, korter, „Staatkundig Ver
toog" geschreven. Uit dat laatste werkje
halen wij de volgende merkwaardige
zinsnede hier aan.
„Inderdaad, zij, die het mogelijk 'ach
ten, dat een enkel mensch het hoogste
Staatsgezag alleen in handen houdt, be
driegen zich te eenen male. Want de om
vang van iemands recht wordt alleen
bepaald door zijn macht. De macht van
een mensch is echter bij lange na niet in
staat zulk een last te dragen. En zoo
komt het, dat hij, die door de macht van
het volk tot alleenheerscher wordt ge
steld, weldra weer voor zichzelf bestuur
ders zoekt, of raadslieden, of vrienden,
aan wien hij zijn eigen en aller belang
toevertrouwt; zoodat elk rijk, dat vol
strekt door een man geregeerd wordt,
inderdaad en in werkelijkheid niets dan
een veelhoofdige regeering heeft, wel
niet openlijk, maar in 't geheim en daar
om juist zeer verkeerd"
„Uit dit alles volgtdat de
toestand der onderdanen des te ongeluk
kiger is, hoe onbeperkter de oppermacht
in den Staat aan hem is opgedragen".
Wij haalden niet volledig juist aan:
Spinoza schreef in een tijd, waarin men
nog geen self-made dictators kende en
wel absolute koningschappen, en hij
schreef dus over den k o n i n g-alleen-
heerscher. Maar wat hij over dien ko
ninklijken dictator van eeuwen geleden
schreef, past precies op de eigengemaak
te dictatoren van tegenwoordig, en al is
het dan een Jood, die dit schreef: deze
echt-Nederlandsche gedachten van den
grooten Nederlandschen wijsgeer der ze
ventiende eeuw zijn voor ons Nederlan
ders van de twintigste eeuw aanzienlijk
meer waard dan menige bewering van
een arischen bloed-en-bodemer.
Er dreigt gevaar.
Van twee kanten nog wel, schijnbaar
tegenovergesteld, doch in werkelijkheid,
wijsgeering en practisch, nauw aan el
kaar verw.ant. Van den kant der com
munisten en van den kant der fascis
ten. De eersten willen onze maatschap
pij met alle middelen omvergooien om
op de rookende puinhoopen met de
ïiiet-vermoorde staatsburgers een Ne-
derlandsch sovjetparadijs op te richten;
de tweeden willen weliswaar de eer
sten den kop indrukken, maar daartoe
willen ze met veelszins gelijke midde
len en methoden óók eerst de groote
kladder,adatsch. Eerst het Nederland
sche volk verdeelen in Joden-Marxis
ten te eener 2ijde. en nationale Volk
en-Vaderlanders te anderer zijde, dan
een werkelijke 0f in elkaar gezetten
ran °Psfand, 0f jets anders dat
Z£A rnrnmimio komt, en daarna
de communisten achter het prikkel
draad en in de gevangenis, Mussert of
j 8r°P- .^leenheer schers-
stoel, de Koning n huisarrest op het
Loo en de zegeningen van den natio-
naal-socialistischen staat, met zijn on
vrijheid van meeningsuiting, zijn poli.
tiek verklikkerssysteem en al den ver-
werpelijken aankleve van dien, zullen
over Nederland komen.
Het een óf het ander.
Men kan van meening verschillen
over de vraag, welke der twee bezoe
kingen het ergste zoude wezen.
Maar de goede Nederlanders zullen
n et van meening kunnen verschillen
over dit punt: dat wij in Nederland
van communisme noch van fascisme ge
diend zijn.
2. -Ht wij in Nederland, dat, in engeren
j1"' wij in Zeeland, op den vrijen bo-
m als vrije mannen en vrouwen
w Hen blijven leven.
Daarom wordt er alarm geblazen.
Omstreeks den tijd der verkiezingen,
nu vier jaren geleden, verscheen ook
het kloeke werk „Wilhelmus van Nas-
souwe", het herdenkingsboek van Wil
lem van Oranje.
In het Inleidend woord tot die uit
gave schreef prof. mr, dr. B. C. J. Loder,
de oud-president van het internationale
hof in Den Haag, de volgende wijze
woorden:
„Nederland viert de herdenking der
geboorte, vier eeuwen geleden, van den
stichter van zijn Staat, van Willem den
Zwijger, onder wiens nazaten het zijn
grootheid, zijn welvaart, zijn zelfstan
digheid en geluk deelachtig werd en
mocht behouden. Al zijn wel en wee,
slechts onderbroken doo,r een korte
tusschenpoos, heeft Nederland door
leefd onder de leiding, de liefde, en de
trouwe toewijding der leden van dat
Vorstenhuis, aan wien iedere rechtge
aarde Nederlander zich verknocht ge
voelt als een zoon aan zijn vader.
Want dezelfde deugden die den Stam
vader hebben gesierd zijn het erfdeel
geweest der nazaten van beiderlei kun
ne hun levensbeginselen van vrijheid,
mits met orde, van recht en rechtvaar
digheid; van ongeëvenaarde plichtsver
vulling en van godsdienstzin boven ge
loofsverdeeldheid.
Vrijheid van denken met orde van
landelen; afkeer van de gemeenschaps
zin doodende partijschappen en zinledi
ge leuzen, dat is het, wat de Nederlan
der van zijn vorsten, de Oranjes, leeren
kan en leeren moet".
Wijze, welhaast profetische woorden!
Nu is het zoo ver. Nu staat de vrijheid
van denken op het spel: zij dreigt ver
vangen te worden door partijschap en
zinledige leuze, terwijl ons Vorstenhuis
op het tweede plan verdrongen dreigt
te worden.
Dat alles en nog veel meer is in ge
vaar.
Er is een strooming van bewust wor
ding op dit punt in Nederland ontstaan.
Een strooming, die machtig aanzwelt.
Die een dam kan en wil op werpen te
gen den wassenden vloed: dat is de Ne
derlandsche Beweging voolr Eenheid
door Democratie.
Geen politieke partij, geen kiesver-
eeniging is dit. Het is een samenwerken
van velerlei politieke mannen en vrou
wen, van Rechts en van Links, doch al
len in de ure des gevaars bezield met
deze eene gedachte: de democratie
moet in Nederland veilig gesteld wor
den. Te duur hebben wij om onze vrij
heid gestreden, dan dat wij die nu per
stembiljet weer zouden verkoopen.
Daarom roepen wij bij dezen allen op,
in massa ter vergadering te komen,
morgenavond in Middelburg en in Vlis
singen, Maandagavond aanstaande
Goes.
Het moet een indrukwekkende de
monstratie worden van ons aller onver-
zettelijken wil, de democratie in het
vrije Zeeland te handhaven tegen alle
aanslagen, zoowel van links als van
rechts, zoowel van communisten als van
fascisten!
Daarom: allen op naar de vergaderin
gen van „Eenheid door Democratie".
Op voor de „vrijheid, mits met orde
voor recht en rechtvaardigheid", zooals
Loder het zegt. Allen gezamenlijk op
voor de democratie!
AFLOOP AANBESTEDINGEN EN
VERKOOPINGEN.
Dinsdag werden ten overstaan van
notaris Verbist in de „Prins van Oran
je" in het openbaar verkocht 3 huizen
aan de Leliestraat te Goes, welke
werden gegund ,als volgt: No. 64 koo-
per G. F. H, Luwema te Heinkens
zand voor f 3410; no. 62 kooper J
Straub te Kloetinge voor f 3375; en no
60 kooper L, W. Dekker te Goes q.q
voor f 3480.
Perceelen Fransche zaaioesters
verkocht.
Heden, Donderdagmorgen werden te
Middelburg voor den Staat publiek
verkocht 4 kavels uitgezaaide Fran
sche oesters; iedere koop plm. 400,000
stuks.
Koop a: Eensgezindheid, Yerseke
f 11500; koop b: P, Verweys Sr, f 11000
koop c: P. C. Baay, Tholen f 12000
koop d: Jac. Prins, Yerseke f 12800
De regeering heeft op deze door haar
in^ 1936 gekochte oesters een flinke
Winst gemaakt. Ze gaf ongeveer f 60,000
uit en heeft nu met de verkooping van
dezen winter mee rond f 140,000 ge
maakt.
Den nieuwen staat der nieuwe heeren wijzen wij onvoorwaardelijk af.
Behoud van een vertegenwoordigend stelsel als kerngedachte van het Ne
derlandsche volksleven sedert er een eigen volksbestaan was, is een ge
biedende eisch.
II
De terugkomst vau het prinselijk paar.
Naar wij vernemen zullen Prinses Ju-
iana en Prins Bernhard zich Zaterdag
22 Mei op den middag te Harwich aan
boord van Hr. Ms. „Jva" inschepen
voor den overtocht naar Nederland.
Hr. Ms. „Java" zal denzelfden avond
om 7 uur te IJmuiden aankomen, alwaar
het prinselijk paar zal debarkeeren.
GESCHENK VOOR DE PRINSES VAN
EEN HONGAARSCHE SCHOOL.
Toen H. K. H. Prinses Juliana en
Prins Bernhard huil reis van Boedapest
naar Weenen maakten, liep in Abar in
Tsjecho-Slowakije het gerucht, dat het
prinselijk paar door die gemeente zou
'komen. Den leerlingen der R. K. Hon-
gaarsche lagere school was voor die ge-
egenheid het Wilhelmus geleerd en bo
vendien zou een geschenk worden aan
geboden. De route werd evenwel gewij
zigd en Ai'oar kreeg het prinselijk paar
niet te zien, zeer tot teleurstelling van
de leerlingen der genoemde school. Het
bewuste geschenk is nu met een bege-
eidenden brief aan H. K. H. aangeboden
op haar verjaardag en de Prinses heeft
voor deze attentie in hartelijke bewoor
dingen laten bedanken.
VLIEGONGELUK IN INDIë.
Piloot omgekomen.
Een Fokker-vliegtuig van de Indische
(militaire) luchtvaart afdeeling is nabij
iet vliegveld Tjikampek (Java) bran
dend neergestort. De bestuurder, ser
geant Luca, is bij dit ongeluk gedood.
Officieel wordt omtrent dit ongeluk
nog medegedeeld, dat het te wijten is
aan een foutieve landingsmanoeuvre,
waarbij de Fokker de boomen rond het
Vliegveld raajkte. Hierdoor is de ma
chine over den kop geslagen, neerge
stort en in brand gevlogen.
De Europeesche sergeant Luca werd
gedood in het toestel aangetroffen. Hij
was gehuwd en laat een kind achter.
OVERBODIGE BORDEN LANGS DEN
WEG.
De K.N.A.C. heeft zich tot alle hoofd
ingenieurs van den rijks- en provincialen
waterstaat gewend met het verzoek ten
spoedigste te willen overgaan tot het
verwijderen van alle borden, die tot 1
November 1.1. gediend hebben lot aan
duiding van 1ste en 2de klasse wegen.
Sinds de invoering van het nieuwe mo
tor- en rijwielreglement hebben genoem
de borden iedere beteekenis verloren en
kunnen zij slechts nog aanleiding geven
tot verwarring en het afleiden van de
aandacht van weggebruikers.
Jong Holland snakt naar werk.
De centrale voor werkloozenzorg
deelt ons mede, dat thans van 329
plaatselijke comité's de voorloopige c.q.
definitieve opbrengst der collecte be
kend is. Door deze comité s werd een
bedrag van 79393 ten behoeve van
den arbeid der centrale ingezameld. Van
119 comité's zijn de gegevens nog niet
ter beschikking,,. Aan bijdargen van par
ticulieren, ondernemingen en vereeni-
gin'gen werd tot dusver een bedrag van
f 4621 ontvangen, zoodat in totaal
ee nbedrag van f 94,014 ter beschik
king is.
DEMONSTRATIES MET DUITSCHE
VLIEGTUIGEN OP SOESTERBERG.
De Duitsche vlieger Rudolf Lochner,
die op tweeden Pinksterdag bij de vlieg
wedstrijden op het vliegveld Eelde bij
Groningen den eersten prijs behaalde,
heeft gisteren met zijn stuntmachine, de
Buecker Jungmeister, een bezoek ge
bracht aan de militaire luchtvaartafdee-
ling te Soesterberg, teneinde hiermede
eenige demonstraties te geven.
Zooals zich laat begrijpen, waren vele
militaire vliegers en verschillende mili
taire autoriteiten bij de demonstratie
aanwezig. Ook de heer Slot van de afd.
vliegtuigbouw der N.V. Kon. Mij, De
Schelde te Vlissingen, die de licentie
rechten van Buecker Flugzeugbau A.G
heeft, was aanwezig.
Vlieg'er Rudolf Lochner heeft met zijn
stuntmachine'verschillende fraaie kunst-
vluchten uitgevoerd, waarin hij zilch
buitengewoon meester toonde. De vril
les, de rolls, de tonneaux en de loopings
volgden elkaar in een zeer snel tempo op
en werden door het deskundige publiek
VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
met gretige belangstelling gevolgd. Voor
al de loopings voorover wekte ieders be
langstelling.
Vervolgens hebben eenige instruc
teurs van de vliegschool te Soesterberg
eenige vluchten met het toestel uitge
voerd. Zij waren na hun vlucht vol lof
over de buitengewone vliegeigenschap-
pen van de 'Buecker Jungmeister.
Voorts bracht gistermorgen de Duit
sche vlieger Helmuth Kalkstein met het
Klemm L, 65 vliegtuig een bezoek aan
de luchtvaart te Soesterberg. De vlieger
behaalde den tweeden prijs bij de vlieg
wedstrijden te Eelde.
Ook Helmuth Kalkstein heeft eenige
demonstraties met zijn toestel uitge
voerd, waarbij enkele knappe staaltjes
op het gebied van de luchtvaartacroba-
tiek ten beste werden gegeven. Het was
huiveringwekkend om te zien, toen de
vliegef, terwijl het toestel op den rug
vloog, enkele duikvluchten tot zeer laag
over den grond uitvoerde om dan plot
seling het vliegtuig weer op te trekken,
teneinde het weer in den normalen
stand te brengen.
Verschillende militaire vliegers heb
ben vervolgens ook met het Klemm-
vliegtuig eenige vluchten gemaakt, zij
waren allen buitengewoon ingenomen
met de prestaties van het vliegtuig.
Stijgende uitvoer van landbouw-, tuin
en zuivelproducten.
Volgens de maandstatistiek van den
in-, uit- en doorvoer, bewerkt door het
Centraal Bureau voor de Statistiek,
heeft onze uitvoer van boter in April
5812 ton netto ter waarde van
f 4,159,000 bedragen, tegen 5440 ton
bruto ter waarde van f 2,747,000 n
April van het vorige jaar en 4956 ton
bruto ter waarde van f 2,257,000 in
April 1935.
Evenals in Maart heeft Groot-Bri-
tannië weer ongeveer 70 ct. en Du:tsch-
land weer 85 54 ct. per kilogram netto
betaald.
De uitvoer van kaas heeft in April
4802 ton (netto ter waarde van
f 2,099,000 bedragen, tegen 4438 ton
bruto ter waarde van f l',755',000 in
April va nhet vorige jaar en 4643 ton
bruto ter waarde van f 1,681,000 in
April 1935.
Ons land heeft in de vorige maand
6568 ton versche eieren ter waar
de van f $922,000 uitgevoerd, tegen
6329 ton ter waarde van f 1,880,000
in April 1936.
De uitvoer van eieren heeft in de
eerste vier maanden van dit jaar rum
3 millioen gulden meer opgebracht dan
in de eerste vier maanden van 1936,
De uitvoer van aardappelen
was in April als volgt:
Kleiaardappelen: 16,521
ton ter waarde van f 579,000, tegen
11,535 ton ter waarde van f 304,000 in
Alpril van het vorige jaar.
Zandaardappelen: 6730
ton ter waarde van f 205,000, tegen 4859
ton ter waarde van f 116,000.
Pootaardappelen: 3677
ton ter waarde van f 192,000; tegen
1364 ton ter waarde van f 82,000.
In April was de uitvoer van groen-
ten: Wi i t t e kool: 1711 ton ter
waarde van f 39,000, tegen 1208 ton
ter waarde van f 102,000 in April van
het vorigp jaar.
Savoyekool: 2161 ton ter
waarde van f 106,000, tegen 158 ton ter
waarde van f 24,000.
Roode kool: 2017 ton ter waar
de van f 64,000, tegen 1145 ton ter
waarde van f 107,000.
Bloemkool: 206 ton ter waarde
van f 63,000, tegen 323 ton ter waarde
van f 73,000.
Sla: 11,850 ton ter waarde van
f 2,237,000, tegen 11,768 ton ter waar
de van f 1,904,000,
Uien en sjalotten: 3283 ton
ter waarde van f 72,000, tegen 295 ton
ter waarde van f 11,000.
Komkommers: 815 ton ter
waarde van f 219,000, tegen 746 ton
ter waarde van f 166,000.
Spinazie: 970 ton ter waarde
van f 122,000, tegen 412 ton .ter waar
de van f 35,000 in April van het vorige
jaar.
MIDDELBURG
(Ingez. Med.)
Verwachting tot morgenavond:
DE BILT: Zwakke tot matige Z. tot
O. wind, gedeeltelijk bewolkt, droog vrij
warm weer, behoudens kans op onweer.
UKKEL: Matige veranderlijke win
den, vooral uit kei Zuiden, tijdelijk be
wolkt, plaatselijk regen en zelfs onweer,
vrij zachte temperatuur met een nachte-
ijk miuiniii'.i van ongeveer 10 graden,
Do 20 Mei: Zon op: 3 h 59; onder 19 h
54. Licht op: 20 h 24, Maan op: 15 h 12;
onder: 1 h 37. V.M.: 25 Mei.
en
Do.
Vr.
Za.
Hoog-
20
21
22
en
Laagwatei
Mei.
Hoogwater.
10.13 22.29
11.08 23.21
12.51
te Vlissingen:
Laagwater-
4.04 16.27
5.05 17.21
6.52 19.04
Laagwater te Wemeldinge:
Mei.
Hoogwater. Laagwater.
Do. 20 11.40 4.59 17.34
Vr. 21 0.04 12.39 5.28 18.28
Za. 22 2.01 14.30 7.49 20.13
Westkapelle is 28 min. en Domburg'
23 min. vroeger; Veere 38 min. later
S springtij).
HANSWEERT, Het Nederlandsche
zeilschip „De Hoop" geladen met ma
cadam naar Bergen op Zoom is gister
middag bij het binnenkomen van de ha
ven op den Oostberm omhooggevaren en
MijVen zitten. Met behulp van de sleep
boot Dordrecht is het schip later vlot
gebracht, waarna het de reis heeft voort
gezet.
IERSEKE. Woensdagmiddag is in de
haven van Ierseke gearriveerd een ge
zelschap studenten van de Rijks uni
versiteit te Utrecht voor een bezoek
aan de oester- en mosselcultuur. Ook
werd nog een bezoek gebracht aan de
verschillende kreeftenparken. De ex^
cursie, die onder leid ng stond van dr.
Grijns, den rijksbacterioloog te Bergen
op Zoom, werd ook bijgewoond door
prof. dr. Van Vuuren van Utrecht.
Omstreeks 3 uur zijn de ongeveer 70 da
mes en heeren van de Kijkuit vertrok
ken op de motorboot van de Vische-
rijpolitie „De Gier", tene'nde met laag
water een bezoek te brengen aan de
verdronken landen van Reimerswaal. De
schipper van „De Gier" heeft een bij
zondere studie'gemaakt van deze ver
dronken landen,
Woensdag wilde de 20-jarige C,
Stobbelaar op de Haven twee vech
tende honden sche den. Daarbij werd
hij zoodanï.g gebeten dat hij zich on
der behandeling van dr. Polderman
moest stellen. Nadat de honden in de
haven waren geworpen, daar ze anders
niet te scheiden waren, scheelde het
niet veel of de eigenaars waren ook
handgemeen geworden.
KAPELLE. Van 1 April 1936 tot 31
Maart 1937 werd door de veilingsver-
eeniging Kapelle Biezelinge en Omge
ving geveild voor een bedrag van
f 834,347.
Aardbeien 675256 kg, gemiddelde
prijs f 13,46 per 100 kilo, tot een be
drag van f 90873,52; kruisbessen 624734
gem. prijs 6,07; appelen 2507693 kg,
gem. f 12,61 en f 8,61; peren 1164188 kg,
gem. prijs f 12,49 en f 6,89.
RAAD VAN RILLAND BATH.
RILLAND BATH. "Woensdag verga
derde de Raad, onder voorzitterschap
van burgemeester P. J. Dominicus, vol
tallig.
De v o o r z. deelde naar aanleiding
der notulen mede, dat het voetbalterrein
reeds is gedraineerd, dat door de Wa
terleiding Maatschappij bericht is ge
zonden dat indien in den derden weg de
waterleiding wordt gelegd tot aan de
