NATIONALE
DELFTSCHE
SLAOLIE
Alexander Harkens Testament
KRONIEK van den DAG.
CALVÉ-KWALITEIT
DERDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN ZATERDAG 15 MEI 1937. No. 113.
Nederlandsche landbouwers
naar Chili?
LEVENSVERZEKERING-BANK
Het goudvraagstuk.
□la
Engeland, Duitschland en Italië.
De betrekkingen tusschen Engeland
en Italië staan de laatste weken weer
eens aan een tamelijk hevige spanning
bloot. Men heeft het gevoel te Rome,
dat de John Buil een duistere politiek
in Spanje speelt, een politiek dwars te
gen de [overigens ook duistere) belangen
van Italië in. Het geval heeft, zooals
men weet, reeds tot een soort van pers
oorlog geleid. De Italiaansche dagblad
correspondenten zijn op hoog bevel van
den in zijn wiek geschoten Duce uit
Londen teruggeroepen. Gelukkig trekt
de minder zenuwachtige Engelsche re
geering zich van dergelijke ietwat kwa
jongensachtige demonstraties niet veel
aan. Haar taktiek is te doen, alsof haar
neus bloedt, d.w.z.: niet te veel notitie
te nemen van de Romeinsche opvlie
gendheid. Daarmee voorkomt ze ver
moedelijk, dat het toornig woeden van
signor Mussolini de officieele diploma
tieke betrekkingen in 't openbaar gaat
schaden. Tegen een bepaald tempera
ment van den Italiaanschen dictator
schijnt geen ander middel te deugen dan
dat der negatie. En in de kunst der ne
gatie zijn de Engelsehen meesters.
Graaf Ciano, de schoonzoon van den
Duce, heeft eergisteren in de Italiaan
sche „Kamer" een rede over de buiten-
landsche politiek gehouden. Men had
daar nog al wat verwachtingen van, in
verband met het Italiaansch-Engelsche
heibeltje. Sensationeele verklaringen
bleven echter uit. De rede was voor
Italiaansch doen betrekkelijk mat.
Graaf Ciano deelde o.a. mede, dat Ita
lië bereid blijft den vrede te dienen en
ook met Engeland vriendschappelijke
betrekkingen te onderhouden. Wellicht
heeft John Buil gemeesmuild, toen hii
dit vernam.
Ook de verhouding tusschen Londen
en Berlijn laat intusschen weer het een
en ander te wenschen over. De Duitsche
pers heeft op voorbeeld van de Ita
liaansche? de laatste dagen opnieuw
vinnige kritiek op Engeland uitgeoefend.
Daarvan neemt men aan de Theems
echter evenmin veel notitie, blijkbaar
in de onderstelling, dat Hitier er wel
voor op zal passen, de spanning al te
veel op te voeren. Het feit van de aan
bieding der geloofsbrieven door den
nieuwen Britschen ambassadeur te Ber
lijn, Sir Neville Henderson, heeft deze
week trouwens een welkome gelegen
heid tot het uitspreken van verzoenend
klinkende woorden geboden. Hitler's be
scheid op de toespraak van den gezant
was in heel vriendelijke termen vervat.
Het officieuze orgaan de „Deutsche
diplomatisch-politische Korrespondenz
knoopte aan dit onderhoud beschouwin
gen vast, welke de aandacht verdienen.
De verzekering des Britschen ambassa
deurs, dat hij gaarne wil medewerken
om de betrekkingen tusschen beide lan
den op een grondslag van blijvende en
vriendschappelijke overeenstemming te
plaatsen, juicht de „Diplo" toe. Dat er
de laatste maanden nogal schaduwen op
die betrekkingen zijn gevallen wordt
door haar overigens (en natuurlijk) ge
weten aan de z.g. onjuiste berichten in
Engelsche bladen. Verder betoogt de
Korrespondenz dan dat blijkens zekere
verklaringen anti-Duitsche elementen
er reeds op rekenden, van de gerezen
moeilijkheden te kunnén profiteeren;
dat zij hoopten met Engelschen steun
het Duitsche Rijk uit te schakelen als
gelijkberechtigd medewerker in het
Donaubekken
't Geheele artikel maakt min of meer
den indruk, dat Duitsche officieele krin
gen er naar streven, de spanning tus
schen Engeland en Duitschland en Ita
lië althans eenigermate te doen beda
ren. Hiervoor zou ook het bezoek kun
nen dienen, dat, zooals thans bekend
wordt, „minister-president" Göring met
de Pinksterdagen aan Venetië zal bren
gen, naar 't heet om zijn echtgenoote
die nog altijd op Italiaanschen bodem
vertoeft, af te halen. Te Weenen hac
het gerucht, dat tegen Pinksteren een
Duitsche extra-trein Oostenrijksch ge
bied in Zuidelijke richting zou passeeren
en kort daarna terugkomen, al de ver
onderstelling gewekt van een vervroegd
onderhoud HitlerMussolini. Maar uit
Berlijn is gemeld, dat de Duce eventu
eel per vliegtuig naar Berchtesgaden,
waar het landingsterrein gereed is, zou
reizen. Wanneer dat zal zijn laat men in
't midden.
Dat de „Diplo" in zijn artikel de Do
nau-landen ter sprake bracht, hoeft niet
te verbazen. Er schijnen sinds enkele
dagen inderdaad pogingen gedaan te
worden Engeland meer voor midden-
Europa te interesseeren. In Oostenrijk
en Tsjecho-Slowakije maakt men zich
nogal ongerust over de Duitsch-Italiaan
sche „spil". De samenwerking tusschen
Rome en Berlijn zou die beide landen
duur te staan kunnen komen, meenen de
ongerusten. Vandaar dat men te Wee
nen en Praag zijn blikken naar Londen
heeft gericht. Als Engeland bereid ge
vonden zou worden voor steun aan de
politiek der beide landen (welke er in
de eerste plaats op gericht is, van een
curateele van Duitschland en Italië ver
schoond te blijven) zouden heel wat har
ten daarginds weer rustiger gaan klep
pen. Voorshands gejooven wij echter
niet, dat voor de gesignaleerde onge
rustheid inderdaad veel reden bestaat.
Ook al lijkt het twijfelachtig, dat Enge
land er veel voor zal voelen, zich met
het midden-Europeesche wespennest
van heel nabij bezig te houden.
door
MARY HASTINGS BRADLEY.
33).
Dus ze hield nog niet van hem! Ze be
schouwde hem nog niet werkelijk als
haar echtgenoot!.... Verlicht ademde
Alex op en plotseling greep hij haar bij
haar schouders, trok haar naar zich toe
en omhelsde haar.
„Anne! Anne dan toch!"
Ze verborg haar gelaat tegen zijn
schouder.
.Anne, liefsteje weet, dat ik wel
van je houd.... dat ik je altijd al lief
gehad heb, van het eerste oogenblik al.
Toe, zeg, dat jij ook van mij houdt! Zeg!
dat je met mij mee zult gaan!"
Ze hief haar hoofd op en wendde het
heel even af. In het sterrenlicht las hij
haar onzekerheid duidelijk genoeg.
„O, Alexzei ze bevend. „O,
(Alexik weet het zelf niet.heusch,
ik weet het niet!"
Hij liet haar los. Hij voelde een steek
in zijn hart. Zelf zoo beslist en onafhan
kelijk, kon zijn natuur niet zoo gauw
het medelijden vatten dat in haar leefde
en haar gevoel van verplichting tegen
over iemand, dien zij, al was hel dan
ook geheel buiten haar schuld, krenken
Een deel dezer Zuid-Ameri-
kaansche republiek is uiterst
geschikt voor kolonisten uit
onze contreien.
Omtrent het bezoek, dat de Neder
landsche handelsmiss'e in Zuid-Amerika
aan Chili heeft gebracht, wordt ons
nog dd 6 Mei uit Santiago gemeld, dat
zij zich ook heeft verdiept in de vraag,
of Nederlandsche landbouwers z'ch
daar te lande kunnen vestigen. Deze
vraag is een ietwat uitvoeriger be
schouwing waard:
De langgerekte en smalle strook lands:
tusschen de Cordillera de Los Andes en
de Stille Zuidzee, d e Chili heet, kan
ruwweg worden ingedeeld in het droge
en warme Noorden, het koele en re
genachtige Zuiden, en het gem.atigde
midden des lands. S/ehakelt men Het
dorre Noorden en het nog vrijwel on
bewoonde Zuiden voorloopig maar
liever geheel uit, dan blijft het zeer
aantrekkelijke midden des lands over,
doch ook van deze middelmoot komt
het Noordelijke gedeelte, waar de
beide grootste steden liggen, wel nau
welijks voor vestiging door Nederland
sche landbouwers in aanmerking. Het
land is er vruchtbaar en l'efelijk, maai
de gewassen behooren tot de sub-tro
pische groep, en over het algemeen is
het een streek van droge warmte, dus
zeer geschikt voor de volkeren uit
Zuid-Europa dan uit het Noorden van
ons werelddeel. Zoodra men echtei
verder Zuidwaarts de streek bereikt,
waar de regens veelvuld'ger vallen, en
waar de wijnbouw het opgeeft, komt
men in een land w.aar de Nederlander
zich vermoedelijk zeer op zijn gemak
zal gevoelen. Golvende v,alleien van
vrij aanzienlijke breedte, en soms zelfs
uitgesterkte vlakke stukken bieden
daar een voortreffelijken bodem voor
landbouw en veeteelt van de soort
waaraan de Nederlandsche boer ge
wend iisv Er groeit tarwe, haver en
zou. Hoe was het mogelijk dat ze van
hem hield en toch niet met hem mee
wilde komen?
Zonder verder iets te zeggen liet hij
haar gaan.
HOOFDSTUK XL
Uren lang hadden de drie blanken 't
olifantenspoor gevolgd, Bij 't eerste ha
nengekraai, toen het nog duister was en
vochtig van de dauw, was een inboor
ling' het kamp binnen gekomen met het
ber:cht dat olifanten de bananenaan-
plantingen van een naburig dorp hadden
verwoest en dat hij hen op hun spoor
kon brengen. Zoo snel ze maar konden
hadden de mannen zich op weg begeven.
Mc Nab had de geweerdragers bijeen
getrommeld, had den kok gauw koff e
laten zetten en er voor gezorgd, dat ge
weren en munitie in orde werden ge
bracht. Het leek een heel goeden kans.
Alex zei weinig. Andy scheen buitenge
woon in zijn schik. Anne hoorde hen
praten en het leek haar, of de vorige
avond niet meer dan een bange droom
was geweest. Ze ging niet mee op jacht
maar vergezelde hen tot den rand van
het kamp, om hun goede jacht te wen
schen. En ze bleef met een brandenden
lantaarn in de hand omhoog geheven
staan, toen de kleine stoet van blanken
en zwarten haar voorbijtrok langs het
glibberige steile pad.
ander graan, doch ook naar aardappe
len is in Chili groote vraag. De regel
matige regenval maakt dat het 'aan
graanvoer nimmer ontbreekt, zoodat
deze streek dan ook een groote toe
komst heeft voor veehouderij en zuivel
bedrijf.
Ruwweg kan men zeggen, dat de
streek, die zich groepeert rondom de
beide voornaamste provinciesteden Te-
muco en Osorno de meest geschikte zal
blijken te zijn. Deze streek is destijds
bewoond geweest door de Arauc.aniërs,
een taai Indiaansch volk dat pas in de
tachtiger jaren tot de Chileensche repu
bliek is toegetreden. Rondom de in die
zelfde periode gestichte stad Temuco
(thans 35,000 inwoners) heeft de regee
ring aan deze Indianen tamelijk uitge
strekte stukken bouwland afgestaan.
Later is onder de Araucaniërs de dege
neratie door drankmisbruik en andere
kwalen snel toegenomen, zoodat er op
den duur n,aar een uitweg gezocht zal
moeten worden om deze reservaten
weer u t de handen der inboorlingen te
krijgen, teneinde een betere exploitatie
te bereiken. Vermoedelijk zal de Chi
leensche regeering trachten, de Arau
caniërs verderop naar het Zuiden te
verplaatsen. In de omgeving van Osor
no (ook 35,000 inw.) wonen hoofdzake
lijk Duitsche kolonisten, zoodat dit stad
je in menig opzicht meer op een Euro-
peesche provinc eplaats lijkt dan op
ChiL.
Een driemanschap uit de Nederland
sche handelsmissie heeft zich op een
bezoek van eenige dagen be de hier
boven genoemde middelpunten met hun
omgeving bezocht. De opgedane indruk
was dat het land stellig beschouwd mag
worden als een der beste streken voor
vestiging in Zuid-Amer'ka, De hoeveel
heid land die per landbouwend gezin
benood'gd is, wordt in Chili begroot op
100 ha indien er rijp en groen onder
is, heeft men te maken met reeds ge
heel bouwrijp gemaakten grond, dan kan
men met 50 ha toekomen. Er worden
prijzen genoemd van ongeveer 1000
Chileensche pesos (70 gulden) per ha.
Behalve de mogelijkheid van zelfstan
digen aankoop bestaat er echter nog 'n
andere figuuf, waarvan de nieuwkomer
zich kan bed'enen, nl, als kolonist op
te treden van de Caja de Colonisacion.
Deze kolonisatiekas te Santiago, een
stichting van de regeering, :s doende
om onvoldoend geëxploiteerde landerij
en in eigendom te verwerven, of groote
bedrijven welke in financieele moe'lijk-
heden geraken, te koopen, teneinde den
aldus uit de handen van het grootgrond
bezit verkregen bodem te verkavelen
en met geschikte elementen te koloni-
seeren. Vindt de Caja dat een bepaald
boerengez n in staat is om op eigen
beenen te staan, dan brengt zij het op
een der koloniegroepen, welke uit het
bosch gerooid worden, en waar de ko
lonist zelf zijn huis kan bouwen en zijn
grond kan indeelen. Doorloopend staai
hem assistentie van de Caja ter beschik-
k ng. Pas na drie jaar begint hij af te
betalen, en wel 3 pet. rente en 1 pet.
amortisatie. In veertig jaar kan hij on
bezwaard eigenaar zijn. Tot zoolang
moet hij zich een zekere voogdij van
de Caja laten welgevallen, o.a. in de
selectie van zaaigoed, veesoorten en2.
Voor gezinnen, d'e eerst den landbouw
nog moeten leeren, onderhoudt de Caja
bovendien een paar „school-boerderij-
en", waar cursussen van gemiddeld drie
jaren worden gegeven, midden in het
practische bedrijf.
De techniek van den landbouw laat
in Ch:li slechts bij uitzondering de toe
passing van machines op eenige schaal
toe. Immers, niet alleen is het land over
het algemeen heuvelachtig, doch boven
dien heeft het oorspronkelijk een dikke
vacht van woud gedragen. D't bosch
wordt in .brand gestoken, hetgeen in 'n
zoo regenachtige streek waarlijk niet
altijd eenvoudig is. De beste boomen,
doorgaans een eiksoort, plegen aan al-
Voorop ging' de gids, een glimmende
neger in een geitenvel, met een lantaarn
zwaaiend; dan de blanken met een ge
weerdrager in smoezelig khaki achter
hen aan, tenslotte een stel onwillige dra
gers met 'n speer rils wandelstaf, bela
den camera's en in regenjassen gewik
kelde trommeltjes met proviand, die ze
op het hoofd droegen, met veldflesschen
aan 'n riem over de schouders, voort
durend mopperend, omdat zij waren uit
gekozen voor den tocht.
De ochtend was nog duister. De lan
taarn van den gids verspreidde slechts
een vaag schijnsel. De blanken zochten
met hun zaklantaarns den weg over de
glibberige rotsen en tusschen het hooge
gras, nat van dauw, dat het door hen te
volgen pad overdekte, In het hart van
Andrew Farquahr heerschte nog' som
berder duisternis. Hij volgde dat pad met
haat in zijn binnenste. Hij zou dien dag
niet op jacht gaan naar olifanten, maar
jagen op Alexander Harken.
Hij had hem den vorigen avond in ge
sprek gezien met Anne en dat had zijn
ziel vergiftigd. Hij was er door over
tuigd geworden, dat Alex haar heimelijk
van hem wilde aftroggelen. Haar en haar
geld er bij!
Maar dat zou hij bij zijn weten niet
toelaten! Hij was er ook nog! Uren lang
had hij wakker gelegen en zich aldoor
maar voorgesteld, dat Anne bij hem ko
men zou om hem te zeg'gen, dat ze met
ROTTERDAM
(Ingez. Med.i
geheele vernietig'ng te ontkomen, en
gaan vervolgens weer doorgroeien, zij 't
ook met een verschroeiden top. De
stronken blijven voorloopig in den bo
dem achter. Pas na ve(.e jaren zijn zij
voldoende weggerot om opgeruimd te
kunnen worden. Men ploeg; en zaait
dus doorloopend tusschen boomen en
knoesten in. Ook 'n de weidevelden
ziet men alom deze stompjes van het
voormalige oerwoud. De bodem is niet
bepaald zeer zwaar, en bestaat slechts
zelden uit klei. Meestal is het een goe
de zandgrond, waarop ook tarwe wil
groeen. Aan granen, aardappelen
vleesch en nog eenige andere agrari
sche producten bestaat in Chili be
paald schaarschte, zoodat de land
bouwer er gunstige vooruitzichten heeft,
te meer daar binnenkort well cht tus
schen Chili en Bolivia een douaneover
eenkomst tot stand komt, welker strek
king zal zijn, dat de grenzen vrijwel
wegvallen. En Bolivia moet schier alle
voed'ngsmiddelen importeeren.
De leden der handelsmissie bezoch
ten een der kolonies van de Caja.. En-
trelagos genaamd, omdat zij gelegen
is "tusschen twee zeer liefelijke berg
meren, Lago Puyehue en Lago Rupan-
co. Een voortreffelijke autoweg leidt
er van de stad Osorno heen, over een
afstand van 50 km. Op het grondge
bied der kolonie zou men zich in de
omgev ng van een kurort ergens in de
bergen wanen, zoo welverzorgd is de
autoweg die te midden van parkachtig
woud het meer zoomt tot w.aar de
voet v,an de Codille bereikt wordt.
Al dergelijke terreinen zijn te krijgen
en te gebruiken tevens. Zij zijn niet af
gelegen en tevens n et zeer duur. Het
zal dus stellig de moeite waard zijn
om te dezer zake de voeling met Chili
te blijven onderhouden, om te zier.
in hoeverre ook de Nederlandsche land
bouwende bevolking wellicht van deze
"logelijkheden gebru k zal kunnen ma
ken.
LEGER EN VLOOT-
Bij Kon. besluit is op het daartoe
door hem gedaan verzoek, een eervol
ontslag als zoodanig verleend uit den
militairen dienst, aan den reserve-eer-
ste-luitenant jhr. A. van Citters van het
7e regiment veldartillerie.
KERK EN SCHOOL.
Door het Prov. Kerkbestuur van
Zeeland is na gehouden examen toegela
ten de heer A. M. C. Franken te Char-
lois.
Financieel economisch
weekoverzicht.
Een waarschuwing van mr.
Trip De productie heeft de
behoefte ver overschreden
Internationale samenwerking
moet een eind aan de moeilijk
heden maken Gunstig jaar
verslag van de Ned, Handel
Mij.
In het verslag van de Bank voor In
ternationale Betalingen heeft de pre
sident van deze instelling, de heer
Trip, deze week men g waarschuwend
woord laten hooren aan degenen, die
mochten meenen, dat de huidige goud
productie zal kunnen worden voortge
zet in een zelfde tempo als de laatste
jaren het gevaT was. En inderdaad lijkt
er voor een dergelijke waarschuwing
alle grond. Sedert 1930 toch :s de we-
reld-goudproductip gestegen van 20
millioen ounces tot 35 millioen ounces,
een toename derhalve v,an 75 pet,, en
wat meer zegt: een toename waaraan
gegeven de reeds bestaande zeer rui
me gouddekking der circulatiebanken
tot hare dhect opeischbare verplich
tingen geenerlei behoefte bestaat. W.
i. w. zijn er verschillende centrale ban
ken, die juist aan een tekort aan goud
lijden, men denke bv. slechts aan
Duitschland en Italië, maar dit maakt
het probleem van den goudovervloed
voor de .overige centrale banken des
te grooter. Bij een meer gelijke ver
deeling toch van de monetaire goud
voorraden dat zijn die voorraden
waarop het geheel geld- en crediet-
wezen van het land is gebaseerd
zouden de gevaren welke aan een
„goud-indigestie" kleven, veel m nder
hoog kunnen worden aangeslagen.
Thans is de situatie echter aldus, dat
enkele landen, Amerika vooraan, ge
volgd door Engeland en Nederland,
vrijwel al het monetaire goud n,aar zich
zien vloeien, terwijl het geldwezen van
deze landen hieraan allerminst behoef
te heeft. Integendeel en dit is dan ook
de reden dat in die landen alle mogelij
ke maatregelen worden genomen, om
de schadelijke gevolgen hierv.an te
weren.
Een poging daartoe vormt de be
kende sterilisatie-polit'ek, welke is
gericht den invloed van den overdadi-
gen goudstroom te keeren, door tot
een zelfde bedrag als het binnen-
stroomende goud, schatkistpapier in
O*
(Ingez. Med.)
Alex wegging. Maar ze was niet geko
men. Hij had dus nog tijd!
Hij moest de vluchige gedachte, die in
den nacht bij hem was opgekomen, snel
verwerken. Hij had de aarzelmg van
jAnne bemerkt en was er even verbaasd
over geweest als Alex, maar had die ook
evenzeer misverstaan als deze, Hij
meende, dat, indien zij zooveel om hem
zelf gaf, dat ze aarzelde van hem heen
te gaan en het eens was geweest met
zijn voorstel de dingen vooreerst te la
ten zooals ze waren, ze dan ook genoeg
van hem hield, om bij hem te blijven,
wanneer haar weg weer vrij was. Zoo
lang ze maar niet te weten kwam, dat
hij dien weg had vrij gemaakt! En hij
zou er wel voor zorgen, dat ze het nim
mer te weten kwam! De aanwezigheid
van Mc Nab was een beveiliging tegen
iedere verdenking. En hij zou Mc Nab
wel om den tuin leiden!
Rleeds dagen lang was zijn jajloezie
tegenover die twee, die elkaar steeds
nader kwamen, gegroeid. Nu waren zijn
laagste instincten gewekt, doordat hij
gezien had, hoe Anne zich door hem had
laten omarmen. De wereld was nu te
klein geworden voor hemzelf en Alex
HarkenHii zou volbrengen, wat
Nathan tevergeefs gepoogd had. En hij
zou niet aarzelen, hij zou de onzekere
hulp van een trein niet aanwenden....
een schot in den rug zou veel meer af
doende zijn. En dan zoo, dat niemand
ooit \ermoeden zou, dat hij dat schot
gelost had. Ze hadden zes geweren bii
zich, drie dubbelloops zware olifanten
geweren voor de blanken en drie lichtere
geweren, die door de bedienden gedra
gen werden voor ander jachtwerk. De
geweerdragers werden verondersteld
nooit te vuren dan uitsluitend voor zelf
verdediging Maar voor vandaag waren
er andere orders gegeven
Terloops had Andy het plan geopperd,
dat de zwarten zouden mogen schieten
nu de bianken, omdat hoe meer kogels
een olifant kreeg, des te veiliger het zou
zijn. En Mc Nab, die geen echte jager,
maar meer een kampleider was, had
daarin maar al te graag toegestemd. An
dy had nu met zijn drager van geweer
verwisseld, onder voorwendsel, dat hij
dus schieten zou met eenzelfde soort ge
weer als de andere twee dragers en dat
dus een mistreffer altijd aan een der ne
gers zou worden geweten. Natuurlijk
dat er van geen wild door elkaar schie
ten sprake zou zijn, maar dat moest hij
afwachten. En dan bleef hem nog altijd
de hoop, dat een olifant Alex verplet
teren zou. Alex had totaal geen onder
vinding van de jacht op zulk grof wild.
,,'n Man doet veel voor geld.... zelfs
moord!" h,ad de oude Alexander op zijn
sterfbed gezegd. Als hij eens zien kon,
hoe hoog het zaad der hebzucht, door
hem uitgestrooid, was opgeschoten!
(Wordt vervolgd).