Alexander üarkees ïestament KRONIEK van den DAfi. IEEIAND. TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCUE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN DONDERDAG 13 MEI 1937. No. 111. MIDDELBURG. Mr. A. M. JOEKES. Egypte verwerft zijn volledige onafhankelijkheid. De Egyptenaren, die de laa^e jaren onverdroten om de voUedige zelfstan digheid van hun land geworsteld hebben kunnen zich op de borst slaan in het trotsche besef, dat het doel bereikt werd Dezer dagen is in het Zwitsersche stadje Montreux een conferentie geëin digd, waar de laatste beletselen voor hun onafhankelijkheid zijn opgeruimd. Het ging hier om de afschaffing van de zgn. capitulaties: dit zijn o.a. bepaalde aanspraken, welke vreemdelingen tot dusver konden laten gelden op een bij zondere rechterlijke behandeling bij straf- en andere delicten, Zij hoefden niet voor Egyptische, maar mochten voor recht banken, waarin buitenlandsche rechters de meerderheid uitmaakten, terecht ge staan. De capitulaties zijn reeds van ouden datum, maar laten zich met het begrip der nationale souvereiniteit na tuurlijk niet rijmen. Het is heel begrijpe lijk, dat de Egyptenaren op aanschaffing er van aandrongen, nadat ze er eenige maanden geleden in slaagden, zich de Engelsche curateele van den hals te schuiven. Men zal zich dit herinneren. Het protectoraat, dat Engeland over Egypte uitoefende, werd vervangen door een bondgenootschap, waarbij o.a. den Engelschen, die in dit deel der wereld nu eenmaal groote belangen hebben, het behoud van een aantal militaire steun punten is gegarandeerd. Dat John Buil tenslotte tot een dergelijke overeen komst bereid bleek, hangt samen met de Italiaansche verovering van Abessynië. Hierdoor kreeg hij er immers een ge- duchten mededinger in Oost-Afrika bij. Het risico, dat Egypte een vijand van Engeland zou kunnen worden, werd nu te groot. Te eerder kon een compromis in deze omstandigheden bereikt worden, nademaal ook de Egyptenaren in de Ita lianen gevaarlijke buren zijn gaan zien. De onafhankelijkheid van hun land, bij het verdrag met Engeland verkregen, mocht echter niet volledig heeten, zoo lang de capitulaties, welke feitelijk een stempel van minderwaardigheid op de Egyptische nat:e hadden gedrukt bestaan bleven. Vandaar, dat de regeering te Caïro een verzoek .tot de belanghebben de mogendheden richtte, om een confe rentie te beleggen, teneinde over de af schaffing ervan te kunnen praten. Zoo kwam dan de bijeenkomst te Montreux tot stand, welke dezer dagen eindigde in een resultaat, dat de Egyptenaren voldoening schenkt. De gesloten over eenkomst, de absolute opheffing van de capitulaties stipuleerend, brengt mee, dat de vreemdelingen in Egypte voort aan onderworpen zijn aan de wetgeving des lands op strafrechtelijk, civielrechte lijk, handels-, administratief- en belas tinggebied. Echter mag die wetgeving niet cnvereenigbaar zijn met de alge- meene beginselen der moderne en be schaafde legislatuur en in het bijzonder geen enkele bepaling van fiscalen aard bevatten, waardoor de buitenlanders of de maatschappijen met buitenlandsch ka pitaal schade zouden lijden. Er is heel wat vreemd kapitaal in Egyptische on dernemingen geïnvesteerd, zoodat deze bepaling alleszins begrijpelijk is. Het thans bestaande gemengde gerechtshof en de gemengde rechtbanken worden nog 12 jaar, tot 14 October 1949, gehand haafd en de buitenlandsche raadsheeren of rechters blijven gedurende dat tijds verloop in de meerderheid. De keuze dezer magistraten berust bij de regeering te Cairo, die evenwel verplicht is, geen benoemingen te doen buiten den minis ter van justitie van 't land, waaruit een rechter of raadsheer benoemd wordt, om. Na afloop van den 12 jaars-termijn treedt de Egyptische rechtspraak volledig in de door MARY HASTINGS BRADLEY, 31). .Die worsteling was onberedeneerd", zei Alex, „Maar wat had hij feitelijk in der, zin? Hij wist toch, dat ik op komst was?" I oen sprak Anne en haar stem was gloeiend van verontwaardiging: „Zijn plan was mij alle kans te ontnemen! Hij hoopte mij uit den weg te hebben, voor dat jij kwam. Dan zou hij verbazing heb ben voorgewend en beweerd hebben, zelf bedrogen te zijn, Maar ik zou getrouwd zijnen ik zou in Afrika zittenen hij zou wel gezorgd hebben, dat ik niets te weten kwam. Hij hoopte, dat wat eenmaal gebeurd was, niet ongedaan te maken was binnen het jaar,"zelfs als jij.... als jijZij voleindigde haar zin piet. „Ik zou hem zijn nek gebroken heb ben." schreeuwde Andy woedend. Alex keek hem strak en doordringend aan. ..Hij heeft er denkelijk op gerekend, dat hij jouw st lzwijgen koopen kon.... en dat jij hem wel uit den weg zoudt zijn gebleven". Farquahr's oogen schoten vonken in het huister, maar hij zei niets terug. In zijn vluggen geest vormde zich reeds een plan. rechten van de thans nog „gemengde" justitie. Nahas Pasja, Egypte's minister-presi dent, voor wien de uitslag der conferen tie een groot persoonlijk succes betee- kent, heeft in de slot-vergadering zijn vreugde niet onder stoelen of banken gestoken. Hij heeft er voorts op gewe zen, dat alleen een onafhankelijk Egyp tisch rijk den arbeid in het belang van den vrede en der samenwerking tus- schen de volken metterdaad kan steu nen. „Wij hebben", zei hij, „onze vriend schap bezegeld door vertrouwen en sa mengaan en Egypte zal zich morgen nog gastvrijer en vriendschappelijker jegens de vreemdelingen gedragen dan het gis teren deed". Laat ons aannemen, dat de belofte meer was dan een beleefdheids- phrase en dat de vrucht van dikwijls moeilijk overleg niet in gevaar wordt ge bracht door hyper-nationalistisch ge doe, zooals helaas tegenwoordig in me nig land troef is. Ongetwijfeld hebben de Europeesche mogendheden verstandig gehandeld, met den Egyptenaren in groote trekken hun zin te geven. Toen Engeland eenmaal, door de algemeene situatie genoopt, de zelfstandigheid van den Nijl-staat had erkend en grootendeels afstand had ge daan van zijn bevoorrechte positie, in ruil voor Egypte's toetreding tot een bondgenootschappelijk verdrag, lag het voor de hand, dat ook de andere landen geen speciale rechten meer konden doen gelden. Veel moeilijkheden zijn er dan ook niet ter conferentie gerezen. Alleen Frankrijk (tallooze Franschen hebben kapitaal in Egypte belegd) trachtte meer waarborgen te verkrijgen, dan de Egyp tenaren wilden toestaan. Tenslotte kwam 't bovengenoemde compromis tot stand: dat geen belasting- en andere wetten mogen worden uitgevaardigd, welke in het bijzonder den buitenlandschen beleg gers zouden treffen. VERBOND VOOR NATIONAAL HERSTEL. Het Verbond voor Nationaal Herstel hield gisteravond in de bovenzaal v.an St. Joris een openbare vergadering, waarin als sprekers optraden v ce-ad- miraal b.d. L. J, Quant uit Amsterdam en de heer J. H. Crucq lid van den Amsterdamschen gemeenteraad. Aangezien hier nog geen afdeeling van het Verbond is gevormd heeft vice- admiraal Quant tot de niet talrijke aan wezigen een kort welkomstwoord ge richt, waarna hij sprak over het onder werp: Waarom Nationaal Herstel? Spr. begon met een historisch over zicht te geven van de redenen, die eind 1932 er toe hadden geleid om het Verbond voor Nationaal Herstel op te richten: de revolutionaire houding der s.d.a.p., aan 't licht gekomen in de gezags ondermijnende dagen der muiterij op de „Zeven Provinciën" en de totaal ver worden partijpolitiek der nationale groepen. Tegen dezen chaos, tegen de gevaren van communisme en marxisme en tegen deze verword'ng der partijpolitiek na men de N.S.B. en het Verbond stelling. Het is begrijpelijk, dat velen de dic tatuur als de eenige redding zagen, zoo zeide spr., doch het Verbond voor Na tionaal Herstel meende, dat de opbouw van een nieuwe toekomst zou moeten blijven m handen van Oranje, met be houd van den invloed van den volkswil, Laten wij ons bewust zijn van de eenheid van het Nederlandse Volk in de gemeenschappelijke erkenning en genegenheid voor het Oranjehuis. Die eenheid is een krachtig bindend element in onze volksgemeenschap. Laten wij, ons van die eenheid bewust, welke van de dodende uniformiteit verschilt als de dag van de nacht, met gemeenschappelijke krachten aan de toekomst bouwen. Laten wij, ons verwerend tegen de aanslagen op onze geestelijke vrijheid, zo het moet ook tegen aanslagen op onze zelfstandigheid, streven naar bevordering van economisch herstel en naar sociale recht vaardigheid, naar geordende samenwerking in het bedrijfsleven, naar vrede door recht in de samenleving der volken". zij het met eenige radicale wijzigingen. De nieuwe richting riep als 't ware alle nationale groepen bijeen, teneinde het algemeen belang op de eerste plaats te stellen, en de beginselen op het tweede plan. Een nationale concentratie dus om met hulp van de beproefde leiding van Oranje het verstoorde evenw cht te herstellen. De bestaande coalitie werd in hoofd zaak geleid door de vrijz. dem. elemen ten, waarvoor wij de volkomen ver- waarloozing van onze weermacht, met de groote gevaren daaraan verbonden, te danken hebben, aldus spr. Van het weermachtsvraagstuk is de geheele welvaart van ons land afhan kelijk en daarom was het Verbond v. Nat, Herstel de eerste die het 100 mil- lioenfonds propageerde. Wat de defen sie betreft mag en kan aan de nationa le liefdesbetuigingen van de s.d.a.p. geen waarde worden toegekend. De Vrijheidsbond echter heeft een met on ze plannen overeenstemmend defensie plan uitgegeven, aldus spr., maar daar bij komt weer twijfel,, wanneer men ziet dat de vooraanstaande V.B. can- didaten spreekbeurten vervullen op bijeenkomsten van de nieuwe beweging „Eenheid door democratie". Deze bewe ging is voor een zeer groot deel rood en is verder vrij rose getint. Zal de V.B. dus alles in zijn herzien programma vast houden? Spr. wees er voorts op dat het dwaas heid is zijn stem uit te brengen op dr. Colijn, omdat zijn leiding tot tevreden heid stemt, Want in dit geval steunt men alleen maar de anti-rev. en daar mee de mogelijkheid van een rechtsche coalitie met de kans op godsdiensttwis ten etc. In zijn verkiezingsredevoeringen heeft dr. Colijn zijn eigen balans opgemaakt. De creditzijde is naar eigen nzichten goed belicht, doch de debetzïjde is on ingevuld gelaten. Aan de hand van verschillende voor beelden wees spr. er op. dat altijd maar het partijbelang gaat boven het alge meen belang. Daarom strijdt het Ver bond voor Nat, Herstel voor koninklijke kabinetten, zoodat de ministers vrij ko men van hun partijen, en als goede va derlanders kunnen regeeren en n et ge regeerd worden door het parlement. Alsdan toch zal de volkswil behoorlijk tot uiting kunnen komen. De vrijheid blijft dan bewaard, de bandeloosheid afgewezen, klassenstrijd en godsdienst twisten tot minimale afmetingen terug gebracht, Dat is het streven van Nat. Herstel. Laat U n et misleiden, aldus spr., door de legende van de verloren stem men, die dan naar rood of katholiek gaan, want dat slaat evenzoo op alle andere groepen en is in wezen volko men onjuist. Nationaal Herstel, zoo eindigde spr. zijn rede, streeft naar nationale concen tratie onder de beproefde leiding van Oranje* De taak van het Verbond. De heer Crucq betoogde, dat er langzamerhand in Nederland een geest is ontstaan, waarbij men zich angstig moet afvragen: waar gaat het naar toe. Daarom werd spontaan tot het stichten van Nationaal Herstel besloten. Wat wil het Verbond voor Nationaal Herstel? Het is en blijft een Hollandsche beweging, omdat het reëel en recht op den man de dingen zegt zooals ze zijn, niets achterhoudt of camoufleert. Het Verbond wil niets anders dan richting geven. Het wil niet streven naar macht, (maar \het wil aangeven welke kanti dient te worden opgegaan. De politieke partijen en de pers heb ben volgens spr. het Verbond in een verkeerd daglicht gesteld ten eigen ba- tei Zoo is het! geen aanhangwagen van de N.S.B,integendeel ze bestrijdt deze beweging scherp. Dit blijkt ook wel uit het feit, dat zij de regeering de richting wil aanwijzen. Spr. wees op de massavorming bij de s.d.a.p. en bij de bezoeken aan de rede voeringen van dr. Colijn. Wanneer de massa zich zoo gaat aansluiten, gaai het chaotisch worden; en dit is het erg ste wat een volk overkomen kan. Want door het afglijden tot massa van hoog tot laag volgt de opoffering van waar heid en idealen door de zgn. leiders aan de in die massa opgewekte eischen. Spr. bestreed vervolgens de s.d.a.p. en het plan van den arbeid, dat spr, niets anders dan socialisatie „bij verrassing' noemde. En op dezelfde wijze tracht de N.S.B. de dictatuur „bij verrassing" n te voeren. Daarom heeft het Verbond v. Nat. Herstel een taak: geen Mussert, weg met Moskou, alleen Oranje, Want Oran je alleen kan en zal tenslotte de re geering" maker; die het wenscht. Een sterke man, ai dus spr. hebben we niet noodig, omdat we een sterke vrouw in Nederland hebben, die krachtiger is, en nationaler dan wie ook. Het nabije doel van het Verbond is: le koninklijke kabinetten; 2e persoon lijke verantwoordelijkheid; 3e stijlvolle Nederlandsche volksgemeenschap met als leidster de Koningin en 4e verdedi ging van ons Nederlandsch gemeene- best. Na de pauze was er gelegenheid tot het stellen van vragen, waarna v ce-ad- miraal Quant van enkele aan den wand opgehangen kaarten de symbolische be- teekenis nader toelichtte. STAATKUNDIG GEREF. PARTIJ. Verkiezingsrede voering van den heer Kodde. Voor de Staatk. Geref. Partij heeft gisteravond in het Militair Tehuis te Middelburg de heer Kodde, burgemees ter van Zoutelande, in een openbare vergadering gesproken in verband met de komende verkiezingen. „Het was er hem alleen om te doen dat hij het geld niet verliezen zou!" riep Anne heftig uit. „Maar hoe kwam hij er toe jou aan mij op te dringen, terwijl hijzelf toch ver liefd op je was?" bracht Andy er einde lijk uit. „O, ik woog immers niet tegen het geld op!" riep Anne uit. „Hij was razend over het testament. En hij moest er stil bijzitten, toen vader ons onterfde...." Haar stem sloeg over van verontwaar diging. En ze zag het geheele tooneei weer voor haar, dat zich op dien vree- selijken avond in de sterfkamer van haar vader had afgespeeld. „Het is gewoonweg duivelachtig ge meen geweest!" zei Andy. „En het heeft van Nathan een duivel gemaakt", zei Alex langzaam. „Ik vraag me af of Nathan wist...." Hij hield op en zei dan: „En jullie tweeën hadt el kaar nooit te voren gezien? In de kran ten stond anders. „Een kostschoolromannetje!" viel An dy hem in de rede. „Om een zekere verklaring te geven voor de haast, waar mede het huwelijk gesloten werd. Ze had me nog nooit eerder gezien., het was echt liefde op het eerste gezicht. Neen, Anne meende werkelijk, dat ik Alex was! We hebben iedereen er in laten loopen.... ze vonden allemaal, dat ik zoo sprekend op mijn ouden oom Alexander leek!" Alex bedwong zijn woede slechts met moeite, toen de ander sprak van liefde (Ingez. Med.) op het eerste gezicht. „Waarom zouden ze dat niet gevon den hebben?" vroeg hij vinnig. Door het duister heen ontmoetten hun oogen elkaar wantrouwend en uitda gend. „Hoe bedoel je dat?" vroeg Andy lang zaam. „Ik bedoel, dat oom Alexander het sprekend evenbeeld was van zijn vader en zijn vader., was ook jouw groot vader". „Heel belangwekkend.als het waar is", zei Farquahr. „Het is waar. Ik weet het van mijn vader. Grootvaders eerste huwelijk was erg ongelukkig. Zijn eerste vrouw stierf vlak na de geboorte van jouw moeder. Zij werd opgevoed bij een ver familielid en trouwde later met Farquahr, jouw vader. Grootvader had zich nooit wat van die dochter aangetrokken, maar vlak voor zijn dood scheen hij aan jou g'oed te willen maken, wat hij naar te kort had gedaan. Daarom maakte hij 'n codicil bij zijn testament of iets derge lijks. 'In elk geval heeft oom Alexander dat papier vernietigd, Tien jaar later liet' hij zich, toen hij eens wat te vee! gedronken had tegenover mijn vader ontvallen, dat hij dat geld voor onze fa milie gered had!" Het was voor Anne een vreeselijke openbaring. „Dat was de reden, waarom die twee broers ruzie kregen", zei Alex. „Vader schold hem voor een schurk uit en toen zijn wij er tusschen uit getrokken. Ik kan wel niet zeggen, dat jij daar veel nut van gehad hebt, want vader heeft jou nooit iets vermaakt of gegeven, maar zoo zat de zaak in ieder geval in el kaar". „Krankzinnig!" was alles, wat Far quahr zei. Hij gooide het hoofd achter over en begon opeens te lachen. „Dus zijn we allemaal familie van elkaar!" „Ja, een groote, gelukkige familie!" zei Alex droogweg. Niettegenstaande hare verwarde ge voelens ondervond Anne toch een ze kere opluchting; Andy was Drew.... Drew, dien ze als kind gekend had geen totaal vreemde. „En wist Nathan daar nu heelemaal niets van af?" vroeg' Farquahr na een poos. „Hoe weet ik dat? Vader heeft het mij eerst kort voor zijn dood verteld. Of oom Alexander het aan Nathan ooit verteld heeft, betwijfel ik hard. Het is een rare geschiedend", gaf Alex toe. „Maar het is nu eenmaal al lang gele den. Ik kom liever terug op het tegen woordige. Ik verlang het geval, waarin wijzelf beirokken zijn, zooveel mogelijk recht te zetten!" Andy leunde nog luier in zijn stoel achterover en vroeg loom: „Maar hoe?" „Zooals Anne het verlangt", antwoord de Alex terstond. „Als zij haar erfenis graag in handen krijgt, dan zou het voor haar het eenvoudigste zijn dit huwelijk ongeldig te doen verklaren en met mij Met gebed, sdhriftlezing en gezang werd de bijeenkomst geopend waarna de heer Kodde het woord verkre;eg. Spr. wees er op dat de verkiezingen zeer gewichtig zijn omdat de tijden ern stig zijn. Wij moeten ons spiegelen aan andere landen, waar de mensch regeert in al zijn demonische macht. Aan Rus land ziet men dat een regeering die niet berust op Gods woord vervalt in tyranie. Spanje laat ons zien dat waar Rome regeert naar het woord van Groen van Prinsterer de revolutie bloeit. Dat het communisme het daar zal winnen en dat o.a. het roode N.V.V. het finantieel steun geelt, is heel erg. Doch als het fascisme zou zege vieren, zou het spr. ook bang te moede worden. Na gewezen te hebben op Duitschland en Italië, waar zelfs de kerk en de voortplanting beheerscht worden tof verhooging van den Staat en na de vrees uitgesproken te hebben dat in Frankrijk ook het fascisme de overhand zal krijgen zei spr. dat het al leen beter kan worden als erkent wordt dat God regeert. De menschverheer- 1 lijking is ten top gestegen, hetgeen zich openbaart in ons land o.a. door voetbal- treinen op Zondag. Uit rampen als van de „Uiver" en de „Hindenburg" zien we dat niet de techniek doch God regeert. Den vasten grondslag zijn wij kwijt. Ook in ons volk is een hunkering naar brood en spelen en de eerbied voor de kerk en voor hen die over ons ge steld is zoek. De verschillen die gerezen zijn, spit sen zich toe. De Staatk. Gereformeer den gaan in de eerste plaats in tegen de revolutie en revolutionair is alles wat zich verzet tegen Gods woord en wet. In de Zondeval is de eerste revo lutie ontketend en daar zijn alle andere revoluties een voortzetting van. j In 't bijzonder waarschuwde spr, te gen de N.S.B. die het laat voorkomen of zij de behoedster is van den Christe- lijken godsdienst, doch die de Staat bo ven alles zet en daarna pas God en Ko ningin. In wezen is er dan ook geen ver schil tusschen Mussert en Moskou. De S.G.P. wil de Staatkunde richten naar Gods woord, dat staat zoo vast als wij dijken leggen rond onze eilanden. Te gen de revolutie het Evangelie en daar om geen samengaan met anderen, ze ker niet met Rome, dat geen stootblok is tegen de revolutie, zooals wordt be weerd. Groen van Prinsterer en dr. Kuijper hebben meermalen daarover geschreven, hetgeen spr. met citaten aantoonde en waaruit hij concludeerde dat het stoelen op dezelfde wortel des geloofs, niet juist is. Spr. betreurde het dat de partijen die op Gods woord staan elkaar niet heb ben kunnen vinden. De groote vraag is daarbij wat de taak van de overheid is tot het instandhouden van Gods woord. Vrijheid van godsdienst moet er zijn zeg gen de C.H. en A. Rev. doch men ver wart dan de overheid met het individu. De overheid heeft als Gods dienaresse te zorgen, dat Gods naam niet ontheiligt wordt. De strijd over de Godskennis is niet nieuw wat spr. aantoonde door citaten van Calvijn en Voetius, waaruit ?„i, bleek dat de calvinisten niet het recht hebben zich op godsdienstvrijheid te beroepen. Ook uit de Vaderlandsche geschiedenis haalde spr. voorbeelden aan en citeerde nogmaals zeer uitvoerig Voetius, Niet de S.G.P. doch de Reformats zegt dat er geen vrijheid van godsd enst mag zijn. Wanneer men ons verwijt de consciëntie te knechten, dan is dat niet juist. De overheid als overheid moet uit Gods woord haar richtsnoer stellen, Ook al zijn wij daar niet bekwaam voor, aldus spr., dan blijft daar toch Gods e'sch dat Hij g'ed:end moet worden en de Kerk is binnen het jaar nog' te trouwen". „En ik dan?" „Jij kunt hier. als ;e wilt, blijven en ons de benoodigde stukken en beëedig- de verklaringen op schrift meegeven. Ik zal ze nooit tegen jou gebru'ken Ik zal hef geld. dat jij aan Nathan overge maakt hebt, terug vorderen en jou je deel sturen, want daar heb je wel recht op, al was het alleen maar om vroeger, en ik zal Nathan een pak slaag geven, zooals hij nog nooit heeft gehad", „Tja!" zei Andy gerekt en stak lang zaam een s'garet op. In het licht van den lucifer was even zijn uitdrukking- looze gezicht te onderkennen. „Maar nu van den anderen kant be keken, wat zou jij er van denken als iij eens van het tboneel verdween? Als je de zaken liet zooals ze zijn. Ik zal dat g'eld van Nathan terugvorderen en het jou sturen. Ik heb Nathan nu in mijn macht, als hij wat tegen w'l doen. Jij krijgt het geld dan. en kunt je eigen gang gaan.. Onze wegen behoeven zich dan niet te 'kruisen.... En de wereld zal er zich niet veel van aantrekken, dat er thvee Alexander Harkens zijn. We kunnen altijd nog zeggen, dat we verre neven zijn. Je bent nu al vijftien jaar niet in de buurt daar geweest., en het be- teekent dus weinig voor je om daar weg te blijven. Dat zou Anne veel opspraak en geklets besparen!" (Wordt vervolgd). V

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1937 | | pagina 5