EXPOSITION
INTERNATIONALE
'E.
I
KRONIEK van den DAB.
Het helsch complot
BUITENLAND.
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN WOENSDAG 31 MAART 1937. No. 75.
uitbrei-
Hecrcn
aanstel-
dit blad.
lbod
e
dingen
'.e.
\ingun.
Rusland en den Godsdienst.
HERDENKING DER DOLEANTIE
TE SER00SKERKE (W.)
BELGIE.
FRANKRIJK.
ENGELAND
DUITSCHLAND
OOSTENRIJK.
POLEN.
BALKAN.
SPANJE.
TSJECH0-SL0VAKIJE.
ABESSINIë.
~T7T~TnP. Sinhanen en Jammeren.
ar snijbloem,
rotstuin in
en anemo-
enz. Mor-
|>asson, Mid-
Llerk,
CA kunst-
te hebben
i lastig niet
ïstmest ge-
|Kg met ge-
lof bloemist.
1 p. 100.
verus. Vas-
en kamerpl.
^nzaad, sla-
enz. M. H«
larkt Mbg.
JIIBIIBI
mm
KOOP,
rood Port-
Idres.' Boot,
|eiburg,
ën, in goe-
ïet kleed.
|e kerke,
Pelikaan
R'dam ad
|a. d. Dier-
|Heer J. P.
688 Mid-
29 Maart
en huur-
bte! «n G,
■■■■is
Men weet, dat Rusland den gods
dienst heeft willen uitbannen; het be
schouwde den godsdienst als praatjes
voor-de-vaak, als opium zooals de
Nederlandsche vrijdenkerij het wel eens
pleegt te toemen en in een behoor
lijk-rationeel georganiseerde maatschap
pij, zooals de bolsjew ki die wel eens
in mekaar zouden timmeren, was er
voor deze volksverlakkerij geen plaats.
Op de stuitendste en walgelijkste
wijze heeft bolsjewieksch Rusland den
strijd tegen den godsdienst en tegen 't
godsbegrip aangevat: van het eene uiter
ste in het andere. Men zou in 't alge
meen kunnen zeggen: van een lagen
vorm van godsdienst verv el het in een
even lagen vorm van goddeloosheid,
Dit laatste werd georganiseerd, zoo
als bolsjewiki alles willen organiseeren
trouwens. Wie zich erg verd'enstelijk
maakte, kon zelfs tot „oppergodlooze"
vereerend benoemd worden....
Maar het schijnt den laatsten tijd
toch niet al te best te gaan met de
godsdienstbestrijding. In verband met
een vastgestelde vermindering van het
aantal godloozen zijn de atheïstische
leiders en de pers nu 'n Rusland een
campagne begonnen om een nieuwen
stoot te geven aan den strijd tegen den
godsdienst. De militante godloozen-liga
welker ledental in 1933 was gestegen
tot 5 millioen, telt nu nog slechts 2 md-
lioen leden.
Volgens artikelen in de Russische
bladen is de voornaamste reden voor
de vermindering van het aantal god
loozen het ontbreken van een aan den
tijd aangepast programma, dat de mas
sa's vermag te bevred'gen. De atheïs
ten worden ervan beschuldigd, niet in
staat te zijn, een redelijk antwoord te
geven op vragen, die noodzakelijker
wijze opkomen bij een groot aantal per
sonen, die zich juist v,an den godsdienst
hadden afgekeerd en een logische ver-
klar'ng hebben gezocht van vele zaken,
die zij vroeger met den godsdienst in
verband hadden gebracht.
De massa's nemen aldus de Rus
sische pers niet langer genoegen met
de oude methoden van anti-godsdien
stige 'propaganda, waarbij volstaan
wordt met het leveren van felle cri-
tiek op den godsdienst, zoo heeft een
vooraanstaand atheïst verklaard. De
massa's hebben thans begrijpelijke ant
woorden en verklaringen noodig. Wij
hebben nagelaten, het volk op te leiden
om dit werk te doen, aldus de pers.
De kerk die natuurlijk in deze ge-
dachtengang als de vijandige macht ge
zien wordt, heeft de gelegenheid aan
gegrepen om te trachten, de gunst van
de Russ'sche volksmassa's te herwin
nen.
Atheïstenleiders geven toe, dat ten
minste de helft van de volwassen be
volking van Rusland nog godsdienstig
is, en ook onder de jeugd schijnen nog
sterke godsdienstige stroomingen te be
staan, Er zouden in de Sovjet-unie
thans nog 30,000 kerken open zijn.
Krachtens de nieuwe grondwet wordt
de „vrijheid tot het uitoefenen van re
ligieuze gebruiken en de vrijheid van
anti-godsdienstige propaganda voor alle
onderdanen erkend." Priesters en ge-
loovigen hebben actief en passief kies
recht. De atheïsten vreezen nu, dat de
kerk bij de komende verkiezingen eigen
cand'daten zal stellen,"
Tot zoover deze uiteenzetting in de
Russische pers waarvan voor ons 't
leerzame is, dat kerk en godsdienst,
hoewel principieel nog als verkeerd
te boek staande, inu klaarblijkelijk
noodgedwongen als noodzakelijk kwaad
worden erkend.
Een vreemde geestesgesteldheid, maar
het is voor ons goed dit te weten!
KERK EN SCHOOL.
Ned. Herv, Kerk.
Cand. W. A. Vrijlandt te Biervliet
heeft het beroep naar Veldhoven aan
genomen.
78).
doer
ANNIE S. SWAN,
HOOFDSTUK XXXIX,
Om harentwille.
Er werd geen speciale aandacht aan
den naam besteed en evenmin deed de
gestalte van het jonge dienstmeisje in
haar nette zwarte jurk veel verwachten.
Alice Harman boog zich voorover, toen
het meisje in het nauwe gangetje ver
scheen, dat naar de getuigenbank leid
de en keek gespannen en bijna teeder
naar haar. Zij was de eenige vriend n,
die zij in het groote, sombere huis gehad
had en Warburton had haar al verteld,
hoeveel er waarschijnlijk van de getui
genis van het meisje af zou hangen.
„Chr'stina Caldwell, hoe lang bent u
bij wij'en miss Dempster op het George
Plein in dienst geweest?"
„Ik ben er den negen en twintigsten
December voor haar dood gekomen".
Het meisje gaf een beschrijving van
haar plichten in het Dempster-huishou-
den, en vertelde van de komst van miss
Men schrijft ons:
Serooskerke is in ons land een der
weinige dorpen, die door de Doleantie,
de bekende afscheiding in de Ned. Her
vormde Kerk, veel van zich heeft doen
spreken, tot zelfs in de Tweede Kamer.
Op Woensdag 7 April zal in de Gerefor
meerde kerk te Serooskerke herdacht
worden, dat een halve eeuw geleden de
genoemde kekrelijke beweging aldaar be
gon.
Feitelijk is 6 April de datum, want op
6 April 1887 werd door 115 leden der
Ned. Hervormde Kerk aan den kerke-
raad schriftelijk verzocht „de reforma
tie ter hand te nemen". Met 7 van de 8
stemmen werd hiertoe besloten. Het ge
volg daarvan was, dat de kerkeraad
door het classicaal bestuur werd afge
zet. Daar de meerderheid der kerkvoog
dij den afgezetten kerkeraad als den
wettigen erkende, werd ook dat college
ontslagen. Leden van den kerkeraad wa
ren Adr. Louwerse, Jac. Geldof, L. Goed-
bloed, Jac. Louwerse, P. Melis, W. Me
lis, Jac. Sanderse en J. Wondergem. De
eerste heeft zich spoedig uit de dolean
tie teruggetrokken.
Het classicaal bestuur benoemde een
nieuwen kerkeraad, n.l, als ouderlingen
P. Besuien, M. Brouwer, M. van Hove,
en G. Geschiere en als diakenen B. Cop-
poolse, J. Cornelisse, Adr. Louwerse en
L. Meise. Ook werd een nieuwe kerk
voogdij benoemd.
Daar de oude kerkelijke colleges zich
niet afgezet achtten, bleven zij hun zit
plaatsen in de kerkeraads- en de kerk
voogdenbank innemen, collecteerden,
enz.
Na het vertrek van den president, ds.
Ph. Peter, die eerst de gemeente tot do-
leeren had aangezet, doch zich later te
rug trok, werd de toestand nog zonder
linger.
Des voormiddags liet de oude kerke
raad een doleerend predikant optreden
en toen des namiddags een der ringpre-
dikanten den dienst leidde, fungeerde de
genoemde nieuwe kerkeraad.
Wij zullen het verdere verloop van
den kerkelijken strijd, die vooral ging
om het bezit van de kerk en de pasto
rie, hier niet ophalen. Het einde was,
dat de burgerlijke rechter uitspraak
deed en de Doleerenden in het ongelijk
stelde.
De laatsten vormden nu een zelfstan
dige kerkelijke gemeente en bouwden
aan den weg naar Oostkapelle even bui
ten het dorp, een kerkgebouw met pre
dikantenwoning. Hun eerste predikant
was ds. J, H. M. G, Wolf, die op 29 April
1888 zijn intrede deed.
Te Serooskerke bestond ook reeds
een Christelijk Afgescheiden gemeente,
die in 1864 was geïnstitueerd1. Haar eer
ste predikant, ds. D. de Pree, was op 4
Nov. 1866 bevestigd, In 1868 werd, ter
vervanging van het houten gebouw, een
steenen kerk gebouwd, die nog gebruikt
wordt.
De naam Christelijk Afgescheiden ge
meente werd in 1869 veranderd in Chris
telijk Gereformeerde Kerk. De Dolee
renden vormden de Nederd. Gerefor
meerde Kerken.
Had in 1892 op sommige plaatsen van
ons land reeds een vereeniging plaats
der beide genoemde kerken onder den
naam van Gereformeerde Kerken, die
samensmelting had te Serooskerke plaats
op den 7den Mei 1897. Het kerkgebouw
der Doleerenden werd toen voor afbraak
verkocht.
Op a.s. Woensdag 7 April wordt, be
halve de Doleantie, ook de vereeniging
van beide kerken herdacht, als zijnde
de eerste 50 jaar geleden en de tweede
40 jaar.
Sprekers op dien dag zijn ds. A. L,
Ruys, sedert 1932 emeritus. Hij diende
de Christelijk Gereformeerde Kerk te
Serooskerke van 18941897, dus vóór
de samenvoeging, ds. W. Faber te Hoo-
geveen, van 1920—1924 te Serooskerke,
ds. P. van Dijk te Zaandam, van 1926
1929 te Serooskerke en de tegenwoor
dige predikant der Gereformeerde Kerk,
ds. W. F. M. Lindeboom.
Harman, die, volgens haar, de plichten
van huishoudster op zich nam.
„Leek miss Dempster met haar nicht
ingenomen te zijn?"
„Ja, Edelachtbare. Ze waren heel ge
lukkig samen en zaten dikwijls te lac
hen. Een keer zei miss Dempster tegen
mij: „Meisje, als miss Harman hier tien
jaar vroeger gekomen was, zou het hier
nu een gelukkiger en een beter huis
zijn".
„Je hebt dr, Ruthven natuurlijk dik
wijls gezien, als hij kwam, nadat miss
Dempster ziek geworden was?"
„Eiken dag".
„Had miss Dempster vertrouwen in
hem?"
„Dat weet ik n'et".
„En miss Harman?"
„Ze heeft daar tegen mij nooit iets
over gezegd, Edelachtbare. Zij was een
dame, die haar plaats wist en ik was
maar een dienstme:sje, maar ik hield
daarom niet minder veel van haar. Ik
keek altijd naar haar gezicht en als de
dokter er geweest was, was het altijd
een ander gezicht".
„Kun je jezelf niet een beetje nader
verklaren?"
„Ik bedoel, dat ze er bezorgd uitzag,
Rex en de Vlaamsche nationalisten.
De leider der Vlaamsche nationalis
ten, De Clercq, heeft verklaard, dat zijn
partij Degrelle op 11 April volledigen
steun zal verleenen. Hij voegde hieraan
toe, dat de overeenkomst tusschen
Rexisten en Vlaamsche Nationalisten óf
in haar geheel óf niet bekend zal wor
den gemaakt. Beide partijen blijven ge
heel zelfstandig.
Verhooging der ambtenarensalarissen?
De Brusselsche „Le Peuple" meldt,
dat de salarissen beneden de 12.000
francs met ingang van 29 Maart met 5
pet. verhoogd worden in verband met de
stijging der prijzen.
Merkwaardige attractie.
Een der bezienswaardigheden op de
komende wereldtentoonstelling te Parijs
zal de toren zijn, die het „koudepaleis"
flankeert. Dank zij de voortschrijdende
koeltechniek, zal deze veertig meter
hooge toren tijdens den geheelen duur
van de tentoonstelling, zelfs bij de groot
ste hitte, met een dikke laag sneeuw
bedekt zijn. Hiertoe zullen machines met
een vermogen van 400 pk worden ge
bruikt. Des avonds zal de toren door
schijnwerpers worden belicht.
Een doode bij treinontsporing.
De sneltrein Parijs-Hendaye is gister
avond op een overweg te Cabannes, 3
km ten Noorden van het station Dax,
ontspoord. De trein had op dat oogen-
blik een snelheid van 120 km. De drie
achterste wagons geraakten uit de rails.
Een viel om op den spoordijk, de beide
anderen vielen verscheidene meters
omlaag. De trein was dicht bezet met
reizigers. Van hen werd één persoon,
een jongmensch van 20 jaar, gedood,
één ernstig gewond en 44 licht gewond.
Men gelooft dat de ontsporing te wijten
is aan het breken van een koppeling
van het restauratierijtuig, dat het zesde
rijtuig van den trein was. Vele uren is
men met de berging en bevrijding van
de slachtoffers bezig geweest.
Hause in arbeidersinternationales.
Tijdens de conferentie der onafhan
kelijke arbeiderspartij te Glasgow, is
uiterst scherpe critiek uitgeoefend op
de tweede èn op de derde internationa
le. De gedelegeerden verweten de één
onvoldoenden steun te hebben verleend
aan de Spaansche arbeiders en den an
der de arbeiders te hebben „verraden".
De conferentie heeft ten slotte een re
solutie aangenomen, waarin de noodza
kelijkheid gesteld wordt van „vorming
eener nieuwe arbeidersinternationale,
welke alle werkelijk revolutionnaire
deelen der arbeidende klassen ver-
eenigt."
Bloedig gevecht in Britsch-Indië.
In Waziristan (Britsch-Indië) zijn
Britsche troepen door een vijandigen
stam, bestaande uit 300 a 400 man, aan
gevallen. Er ontstond een kort maar
hevig vuurgevecht, waarbij twee Brit
sche officieren en twee Indische offi
cieren zijn gedood, terwijl een Britsch
en een Indisch officier gewond werden
Voorts werden negentien Indische sol
daten en één Britsche soldaat gedood
en acht en dertig gewond.
Generaal Van Blomberg bij de kroning.
De Führer heeft generaal veldmaar
schalk Von Blomberg opgedragen hem
te vertegenwoordigen bij de kroning van
koning George VI van Engeland. Verder
zullen admiraal Schulze en generaal-
majoor Stumpff van de luchtmacht deel
uitmaken van de Duitsche delegatie.
Geen nieuwe lijfgarde.
Gezaghebbende kringen ontkennen
de geruchten, dat een nieuwe lijfgarde
voor Hitier zou gevormd zijn. Behalve
de thans bestaande, welker leden 1.80
m groot moeten zijn, is er geen andere.
alsof er heel wat dingen waren, die zij
niet kon begrijpen. Ze was heel blij, to.en
die andere dokter kwam".
„Heb je hem gezien?"
„Ja, Edelachtbare. Er werd ons ver
teld, dat professor Gardiner van de Uni
versiteit zou komen, maar toen hij kwam
herkende ik in hem den dokter uit de
Rankeillourstraat. Iedereen uit de buurt
van de Pleasance kende hem".
„Was hij daar gezien?"
„Ze vonden hem aardig. Hij was heel
goed voor de arme menschen en handig
ook, als hij nuchter was".
„Nuchter? Wil je daarmee veronder
stellen, dat dr. Ruthven voor zulk een
belangrijk geval iemand in consult zou
nemen, die zelden nuchter was?"
„Dr. Gardiner is toen gekomen, Edel
achtbare. Dezelfde, die in de Rankeil
lourstraat woonde en ofschoon hij dien
avond nuchter leek en aangekleed was,
zooals nog noo t iemand in de Pleasance
hem gezien had, was hij toch niet nuch
ter, want ik heb hem de trap af zien loo-
„li
pen
„Dit lijkt me zeer eigenaardig'. Heeft
miss Harman dezen vreemden consultee-
renden geneesheer gezien?"
„Ja Edelachtbare".
MAI-NOVEMBRE
19 3 7
TALRIJKE MANIFESTATIES OP HET GEBIED
VAN KUNST, WETENSCHAPPEN, LETTEREN
EN SPORT. Inlichtingen bij de Scheepvaart- en
Reisbureaux en het Comité van Propaganda.
(Ing. Mea.)
Politiek en rijbewijzen.
De nieuwe verkeersverordening, welke
op 1 Mei a.s. van kracht zal worden, be
paalt o.a., dat geen rijbewijzen zullen
worden verstrekt aan personen, die in
de laatste jaren gestraft zijn wegens
politieke activiteit!
De begrafenis van den Zigeunerkoning.
Te Warschau heeft gisteren de ter
aardebestelling van den Poolschen zi
geunerkoning „baron" Kwiek met groo
te praal plaats gevonden, in aanwezig
heid van Roemeensche en Hongaarsche
zigeunerdelegaties.
Ski-ers door lawine meegesleurd.
Tijdens een skiwedstrijd in de Slo-
veensche Karawanken zijn 28 sk ërs
door een lawine meegesleurd. Negentien
hunner konden, zij het ook voor een deel
zwaar gewond, gered worden. De ove
rigen negen zijn waarschijnlijk om het
leven gekomen. Twee lijken zijn reeds
geborgen. De deelnemers aan den wed
strijd bestonden voornamelijk uit arbei
ders der fabrieken te Trsjitsj (Neu-
m,arkt),
Britsche protesten.
De bevelhebber der Britsche Vloot-
strijdkrachten in de Middellandsche Zee
heeft in opdracht een protest ingediend
bij de vlootautor.teiten der opstandelin
gen te Cadiz met betrekking tot het aan
houden van de drie Britsche schepen
„Meninridge", „Stanholm" en Spring-
wear" door schepen der opstandelingen
in den loop van deze maand. Zoodanig
optreden van den kant der vlootautori-
teiten der opstandelingen is in strijd met
het internationale recht, aangezien de
rechten der oorlogsschepen der opstan
delingen in zoodanige gevallen door de
internationale gebruiken beperkt wor
den tot alleen een ondervraging door
m.ddel van signalen. De Britsche reg'ee-
ring doet al het mogelijke om de Britsche
wet welke het vervoer van oorlogstuig
aan boord van Engelsche schepen ver
biedt, nauwkeurig in acht te doen nemen
en bijgevolg is het optreden der opstan
delingen in de drie voornoemde gevallen
ongerechtvaardigd. De Britsche regee
ring vraagt de verzekering dat Britsche
„Heeft zij iets over hem gezegd?"
„Ze zei, dat hij haar beviel en dien
avond is ze kalmer naar bed gegaan,
dan ik haar ooit eerder gedurende miss
Dempster's ziekte gezien had".
„Nog eigenaardiger. Dus miss Har
man is dien avond naar bed gegaan en
je had verder geen gelegenheid om in
de ziekenkamer te komen? Mrs. Dal-
gleish had je zeker niet meer noodig?
„Nee, Edelachtbare".
„Wat gebeurde er toen?"
„Ik ben op den gewonen tijd naar bed
gegaan, nadat ik de haarden nagezien
had en een blaadje met theeboel erop
naar miss Harman gebracht had".
„En verder?"
Hij wachtte, want hij bemerkte dat zij
nog iets meer mede te deelen had. „Je
bent op den gewonen tijd naar bed ge
gaan. Ben je dien nacht nog gestoord?"
„Nee, maar ik ben niet in bed g'eble-
9»
ven
„Wat heb je dan gedaan?"
„Ik wachtte tot mijn kamergenoot
sl:ep en toen ben ik opgestaan en naar
beneden gegaan".
„Waarvoor?"
o
schepen in volle zee niet meer zullen
worden aangehouden.
Geen Duitsche aanval ie duchten.
In een vraaggesprek met een mede
werker van „Le Soir" te Parijs zeide de
Tsjechoslowaaksche minister van bui-
tenlandsche zaken, Krofta, de gebeur
tenissen, die Europa nu in beroering
brengen, ernstig en zelfs onrustbarend
te achten.
Na erkend te hebben, dat de betrek
kingen tusschen Duitschland en Tsje-
cho-Slowakije de laatste maanden vrij
gespannen waren, hoewel hierop eenige
ontspanning is gevolgd, verklaarde
Krofta: „ik ben er van overtuigd, dat
Duitschland er niet aan
denkt, ons aan te vallen.
Het weet beter dan wie ook, dat een
actie tegen ons het sein tot
een Europeeschen oorlog
zou z ij n".
De minister verklaarde, dat zijn land
in dat geval Frankrijk, Engeland, de
Sovjet-Unie en de kleine entente, en
zelfs Polen en België aan zijn zijde zou
vinden.
Ten aanzien van de kleine entente
verklaarde Krofta met nadruk: „er is
nimmer sprake geweest van eenige ver
slapping onzer vriendschap en van de
nauwe belangengemeenschap, die ons
verbindt. De klei'ne entente is een
noodzakelijkheid voor al haar leden.
Neem bijvoorbeeld het accoord, dat tus
schen Italië en Yoegoslavië tot stand is
gekomen. Wij zijn geenszins voor een
voldongen feit gesteld. Wij zijn zeer
loyaal op de hoogte gehouden van de
onderhandelingen. Ons land is evenals
Roemenië verrukt over het verkregen
resultaat".
Krofta wees er voorts op, dat Oosten
rijk, dat zich bedreigd ziet door het
Duitsche expansionisme en slechts be
schermd wordt door Italië, zich naar zijn
buren richt, en dat zich tot op zekere
hoogte ook in Hongarije een zelfde ten
dentie openbaart.
HET IS NIET WAAR I
Het agentschap-Stefani te Rome noemt
het in de „Times" van gistermorgen ge
publiceerde artikel over de gebeurtenis
sen te Addis Abeba naar aanleiding van
den aanslag op Grazianx een aaneen-
HOOFDSTUK XL.
Het onverwachte.
Christina aarzelde een oogenblik en
kreeg een kleur.
„Ik wou mrs, Dalgleish bespieden".
„Haar bespieden? Waarvoor? Ver
dacht je haar van iets speciaals?"
„Nee, Edelachtbare. Ik wou haar al
leen maar bespieden. Ik kan niet verkla
ren waarom",
„Hoe laat was dat?"
„Het sloeg elf uur, toen ik op de trap
stond. Het had een heelen tijd geduurd
voordat G~ace ingeslapen was".
„Je ging naar de kleedkamer?"
„Ja, Edelachtbare, ik heb me daar
achter het scherm verborgen. Er brand
de daar geen licht, maar alle lichten in
de slaapkamer waren op, zoodat het in
de kleedkamer niet heelemaal donker
was",
„Wat kon je vanuit de kleedkamer
zien?"
„Alleen maar den haard en het raam
en de kast in den hoek tegenover de
deur".
„Kon je mrs. Dalg'leish zien?"
„Ja, Toen ik in de kleedkamer kwam,
was ze bezig verschillende sleutels op
de kast te probeeren".
(Wordt vervolgd).
