GOESCHE COUBANT^
BINNENLAND.
ZEELAND.
Hongaarsche hulde aan
Nederland.
WEERBERICHT.
NUMMER 37.
DRIE BLADEN.
ZATERDAG
13 FEBRUARI 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
Neeltje Pater en
Saint-Simon.
N. TH. DE JONG
Een open brief van graaf
Gabor Haller aan dr. H.
Colijn.
MiDDELBURQSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders A 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap ,,De Middelburgsche Courant Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1 7
t*(«U 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
k 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
ii.
Pas door een zaak tot het uiterste te
drijven, ontwaart men v.aak een gebrek
in de motiveering, zooals men door een
gebouw heel hoog op te trekken, fou
ten in de grondslagen ontdekt. Zoo s
het ook hier: de gekke gevallen van
eeuwen -loopende millioenen-erf enis-
processen doen pas recht beseffen, dat
de laatste grondslag van ons erfrecht
niet onwrikbaar stevig is.
Dit hebben reeds onderscheidene
denkers van vroeger en lateren tijd be
seft. Men gaat daarbij zoo m n of meer
uit van de half-communistische stelling: 't
recht op eigendom van den levenden
mensch zij erkend, maar het beschik
kingsrecht van een overledene kan zich
nimmer over zijn aardsche goederen
blijven uitstrekken. De Fransche filo-
soof-staathuisboudkund ge Claude Hen
ri graaf van Saint-Simon heeft reeds
omstreeks de wisseling van de 18e en
19e eeuw een stelsel tot sociale recht
vaardigheid ontwikkeld, met als grond
slag de afschaffing van
het erfrecht, 't vervallen, na
den dood, van de persoonlijke rijkdom
men aan de gemeenschap, en dan op
bouw van d e gemeenschap volgens zijn
bekende formule: A chacun selon sa
capacité, a chaque capacité suivant ses
oeuvres, hetgeen, vrij overgezet zijnde,
wil zeggen: loon naar be
kwaamheid èn naar wer
ken,
In den lateren tijd heeft de Neder
landsche econoom Herckenrath een
soort neo-Saintsimonisme verkondigd,
en ook moet, als we ons niet vergissen,
de bekende dr. L. Simons van de W.B.
een soortgelijk stelsel ontworpen heb
ben.
Maar allen komen hier op neer: het
beschikkingsrecht van den mensch op
zijn aardsche goederen moet logisch en
zedelijk een einde nemen met het einde
van zijn aardsche bestaan! Dan vallen
de rijkdommen van natuur en vernuft
weer aan de gemeenschap terug, die ze
aan de dan nog levenden gelijkelijk toe
kent, opdat die „een aanvangskapitaal-
tje" in hun levens- en welvaartsstrijd
zullen hebben, De bekwame en harde
werker zal zich aldus tot rijkdom en
welstand kunnen opwerken, de zwabber
zal z'n aanvangskapitaal er misschien in
drie weken doorbrengen, maar dan
heeft ook hij loon naar werken!
de orde, dan toch voor onze oogen stel
len.
Zoolang Saint-Simon nog niet regeert,
wenschen wij den Paterianen gaarne
„good luck".
Het vorstelijk paar te Weenen,
Prinses Juli,ana en Prins Bernhard
hebben bij het bezoek aan Weenen gis
teren de lunch gebruikt in de groote
eetzaal van hotel „Bristol". In den mid
dag begaf het vorstelijk paar z ch naar
Schönbrunn, het vroegere keizerlijke
lustslot, waar het geruimen tijd vertoef
de.
Met groote belangstelling bezichtig
den de hooge bezoekers de onderschei
den vertrekken, met name de feestzalen,
het vertrek, waar keizer Napoleon 1
logeerde, de kamer waar zijn zoon de
hertog v,an Reichstadt overleed en die
waar keizer Frans Jozef I in zijn solda-
tenbed st erf. Na twee en een halt uur
keerde het vorstelijk echtpaar voor het
gebruiken van de thee naar zijn hotel
terug.
Des avnds bleef Prinses Juliana op
haar kamer rusten. Prins Bernhard be
gaf zich naar het vermaarde theater An
der Wien, voor het bijwonen van de
avondvoorstelling van 't blijspel „Krach
im Hinterhaus."
Na afloop hierv,an hebben de Prinses
i en de Pr ns, in gezelschap van twee
dames en een heer, gesoupeerd in het
onder hun hotel gelegen restaurant Du-
barry.
De beplanting van de Koningslaan te
Soestdijk,
Gistermiddag is een aanvang gemaakt
met de fraaie beplanting van de
boordbedden langs de Koningslaan, de
laan, welke recht tegenover den hoofd
ingang van het Paleis Soestdijk naar
de Naald loopt.
De Nederlandsche sierteeltcentraie
heeft een groot aantal bijzonder fraaie
sierheesters en -struiken kosteloos ter
beschikking gesteld van het particulier
domein. Deze worden thans langs de
Kon ngsfaan geplant. Hier stonden vroe
ger zware beukenboomen, welke we
gens hun hoogen ouderdom na den
dood van H. M. de Koningin-Moeder zijn
gerooid. Daarna werden op deze plaat-;
lupinen geplant, welke op hun beurt
verleden jaar het veld moesten ruimen
voor den huidigen grasrand. Binnen
korten tijd zal ook deze rand verdwe-
Het is hier niet de plaats, het voor en
tegen van dit en velerlei ander uto
pistisch stelsel in den breede te be
schouwen. Op papier is er zeker een en
ander voor te zeggen. En ook er tegen.
Gides stelling, dat erfelijkheid en erf
recht een natuurwet zou zijn, is natuur
lijk een praatje voor de vaak; de the
orie dat de erflater het beste weet wat-
ie met z'n geld zal moeten doen, is al
evenzeer gezocht, nademaal het parti
culier belang hier vrijwel altijd de over
hand heeft op het algemeen belang; het
wegnemen van een productieprikkel
door 't vervallen van het beschikkings
recht over de nalatenschap Jis een
deugdelijk argument, evenals dat van de
vrees voor opmaken vóór iemands dood
van wat na z'n dood toch aan de ge-
-jneenschap vervalt; vergroote activiteit
van de kinderen die zeker weten niet
van de ouders te zullen erven, betere
kansen voor duizenden bekwamen en
begaafden, rechtvaardiger verdeeling
der maatschappelijke functies, en meer
argumenten pro en contra waren op te
noemen.
In de praktijk des levens zal er ech
ter, althans langs utopistisch-idealisti-
schen weg, van al deze fraaie stelsels
wel niet veel rechtstreeksch verwezen
lijkt worden. Dat ontneemt de waarde
er evenwel niet aan als bevruchters van
den menschelijken geest, van het denk
leven der gemeenschap, welks resultan
te ten slotte toch tot uitvoering komt in
de maatschappijvorm van den dag.
En overigens: de steeds zwaarder
drukkende successiebelastingen, ook al
ontberen zij den sierlijken naam van
„Un socialisme en harmonie avec la
doctrine économique libérale", hebben
toch al een heel aardige of onaardige,
zooals men 't maar noemen wil strek
king in de richting van overschakeling
van althans een deel van het erfrecht
van 't individu op de gemeenschap.
De aanstaande groote strijd om de er
fenis van Neeltje Fater zaliger deed ons
dez# zaken eens weer, zoo al niet aan
Het grootste menschelijke geluk is
te leven voor degenen met wie men
leeft.
nen zijn eq zal men de fraaie sierhees
ters kunnefi aanschouwen.
Eveneens zullen sierheesters en stru -
ken worden geplant rondom den groo-
ten vijver ijl het park en langs verschil
lende parklanen.
DE COMMISSARIS DER KONINGIN
tE GRONINGEN,
De reden van de ontslagaan
vraag.
Naar hdt Nieuwsbl. v./h. Noorden
meldt is de reden, waarom dr. Fockema
Andreae ontslag heeft gevraagd, het vol
gende:
Nu de huur zijner woning was afge-
loopen en de ambtswoning voor hem ver
schil ende bezwaren opleverde, onder
vond dr. Fockema Andreae moeilijkhe
den, die te zwaarder wogen, nu hij geen
geschikte wonjing kon vinden, die passend
was bij de vervulling van zijn ambt, dat
hij toch n et een lange reeks van jaren
meer zou blijven vervullen. Dit is voor
hem een aanleiding geworden, de Ko
ningin om ontslag te verzoeken uit zijn
ambt, dat hij overigens met voldoening
en in de aangenaamste samenwerk: ng
met alle colleges en autoriteiten ver
vulde.
Voorontwerp rusttijdbesluit voor koffie
huis- en hotel-personeel.
De minister van sociale zaken heeft
bij den Hoogen Raad van Arbeid aan
hang g gemaakt twee voor-ontwerpen
van wet aangaande rusttijden voor kof
fiehuis- en hotelpersoneel; een ten aan
zien van volwassenen en een ten aan
zien van jeugdige personen.
Aan de toelichtingen wordt het vol
gende ontleend:
Herhaaldelijk is in de laatste jaren
door de organisaties van de werknemers
in het koffiehuis- en hotelbedrijf de
wensch te kennen gegeven, dat een re
geling van de werk- en rusttijden van
het in die bedrijven werkzame personeel
zou worden uitgevaardigd. Aan dezen
aandrang meent de minister thans ge
volg te moeten geven.
Voor volwassen koffiehuis- en hotel
personeel stelt de minister voor een
dagelijkschen onafgebroken Just
in de Goud- en Zilversmederij wor
den verlovingsringen, desgewenscht
PASSEND AAN DEN VINGER GE
SMEED en zonder prijsverhooging ge
graveerd, waarop gewacht kan worden.
Matige prijzen van 3,70 af.
Graveur, Juwelier, Horlogen
ST, PIETERSTRAAT 13 MIDDELBURG
(Ingez, Med.)
tijd (nachtrust) op ten minste 10 uren
vast te stellen. Waar zich echter in be
drijven als de onderhavige nog' al eens
bijzondere omstandigheden of een op-
eenhoop ng van werk p'egen voor te
doen, zijn op vrij ruime schaal ontheffin
gen van dit verbod mogelijk gemaakt.
Wat de jeugdigen betreft: regeling van
de nachtrust is voor hen niet noodig,
omdat de Arbe'dswet zelf deze reeds
heeft vastgelegd tusschen 8 uur des nam,
en 8 uur des voorm.
In artikel 1 van het voorontwerp
wordt de dagelijksche werktijd van de
jeugdige personen beperkt tot 9 uren
per dag In verband met het feit, dat dit
personeel ingevolge artikel 60 der Ar
beidswet op Zondag niet mag werken,
is het weekmaximum op 54 uren gesteld.
Art kei 2, schrijft voor, dat bij een
werkdag van meer dan 6 uren een tus-
schentijdsche onafgebroken rusttijd van
ten minste 2 uren gegeven moet worden.
SQESi
VUILNISBAKKEN MISèRE.
Het werd gisteren per circulaire
aan de burgers van Goes kond gedaan:
„van 21 Maart a.s. af moet in elk per
ceel, waar vuilnis wordt weggehaald,
aanwezig zijn tenminste één vuilnisbak
of -emmer, voorzien van een behoorlijk
sluitend deksel en hebbende een inhoud
van tenminste 45 en ten hoogste 50 li
ter".
En dan volgde daar nog de vriende
lijke opmerking achter: „Overtreding
van deze bepaling is strafbaar, zoodat
men dringend wordt gewaarschuwd, zorg
te dragen, dat voor gemelden datum
daaraan voldaan is."
We noemen die opmerking vriende
lijk, en dat :s ze ook. Evenals de heele
circulaire. Iedereen weet of heeft
In de „Pesti Naplo" (een te Boeda
pest verschijnend blad) van 11 Februari
treffen wij een open hrief aan, welke
graaf Gabor Haller heeft gericht aan dr.
H. Colijn. Wij laten de vertaling hier
volgen:
„Uw brief van 4 Januari 1937 (een
particulier schrijven van dr. Colijn aan
graaf Gabor Haller red.) heeft in mij
alles wakker geroepen, wat mij zooveel
vreugde heeft bereid tijdens mijn ver
blijf in uw mooie vaderland.
Een half jaar is het geleden, dat ik
van Nederland naar Engeland ben
scheep gegaan en vandaar naar mijn
land ben teruggekeerd. De vele indruk
ken, die de zorgen en vreugden van een
zich voortspoedend, overvol leven ple
gen mede te brengen, zijn na het lezen
van uw brief verdwenen, om plaats te
maken voor zooveel zuiverder en waar-,
devolle herinneringen, welke God mij
als een uniek schoone en kleurrijke
bloemruiker in uw vaderland heeft ge
schonken. Ik heb het plan gehad het
schrijven van Uwe Excellentie onmid
dellijk te beantwoorden maar ik wilde
zooveel vertellen in mijn brief, dat de
eene dag na de andere slechts de hoop
heeft achtergelaten op een goede gele
genheid tot rustige concentratie.
Totdat de dag van heden kwam,
waarop de ochtendbladen mij met de
bijna lente-verwekkende vreugde ver-
rastten, dat H. K. H. uw troonopvolg
ster, te Boedapest was aangekomen. U
zult het mij zeker niet kwalijk nemen
mijnheer de minister-president, dat ik
deze gelegenheid tot schrijven aangrijp,
een gelegenheid, die niet alleen mij be
trof, maar welke een geheele natie ver
heugde.
Behalve omdat onze oprechte en lief
devolle hoogachting diep in ons wor
stelt, verblijdde ons dit bezoek, omdat
het voor ons de beteekenis had van een
symbool.
In de persoon van de toekomstige re-
geerende vorstin van Nederland werden
wij Hongaren, die in geestelijke twisten
zijn gewikkeld, door de beroemde Ne
derlandsche geestelijke en politieke
sfeer gegrepen en tot denken gedwon
gen. Ja, wij zijn Nederland niet alleen
dankbaar wegens de hartelijke pleeg
ouders van de zwakke Hongaarsche kin
deren. Wij denken niet alleen aan de
ochtenden aan de grachten, de tulpen
en de windmolens, of aan den zons
ondergang aan de zee, als wij den naam
van Nederland hooren. Wij gevoelen
dan niet alleen den cultureelen dank,
welke de wereld verplicht is te gevoe
len. Wij zijn in hoofdzaak dankbaar
voor den Nederlandschen geest, welke
het Nederlandsche volk in zijn vrijheids
oorlog tegen Philips II heeft gewonnen
en van het begin der zeventiende eeuw
af onafhankelijk, ongeschonden en in de
verte stralend heeft weten te bewaren.
Wij zijn Nederland dankbaar omdat
dit land den adel van het
leven in zijn historische
opvatting heeft beleden,
omdat het de hergeboorte der mensch-
heid niet aan Rome en Griekenland,
maar aan Bethlehem en
Golgotha toeschrijft, omdat
de vrijheid der wetenschap heeft verze
kerd. Onzen dank aan Nederland, dat
openlijk verkondigt dat de kunst „geen
bandje aan het kleed is, geen spel, maar
een genadig geschenk van God". Be
moedigend is voor ons de gedachte, aan
de bevrijding van Leiden, in het fatale
jaar 1573, toen Alva en Willem de Zwij
ger hun geweldigen strijd hebben ge
streden, toen de bevolking zich met rat
ten en honden heeft gevoed, verklarend
als een man: „Als het noodig is, eten
wij onze linkerhand op, opdat wij met,
de rechterhand onze vrouwen, onze
vrijheid en onzen godsdienst kunnen
verdedigen".
Een verheffend voor
beeld is voor ons de vrij-
heidsliefde, de eerbied
voor de grondwet, en de
voorbeeldige bescher
ming der vrijheid van het
Nederlandsche volk.
Zoo kunnen wij begrijpen, hoe Neder
land voor de wegens hun godsdienst
vervolgden in den loop der eeuwen zoo
een groote gastvrije familie kon wor
den. Dit was mogelijk, omdat de Ne
derlanders zich aan hun godsdienst, aan
hun constitutie en aan hun gewetens
vrijheid onverzettelijk bleven vasthou
den.
Mijnheer de minister-president, deze
gedachten was ik zoo vrij in den vorm
van een open brief te publiceeren, nu
ons land door de vreugde werd verrast,
dat uw Kroonprinses het heeft bezocht
Wij weten dat haar komst van zuiver
particulieren aard was, doch ik kan u
deze gedachte toch niet verzwijgen. De
gedachte van de volkomen vrijheid
houdt ons sterk gevangen, wanneer wij
de diepte en de stralende schoonheid
van deze gedachten voor God meten.
De gedachte van de vrijheid verschijnt
voor mij met toenemende kracht, wan
neer ik het ongelukkige Europa van al
le kanten door het despotisme zie be
dreigd. Na Groen van Prinsterer en dr.
Abraham Kuyper moge het aan u door
God's genade gegeven zijn om de grond
wet, de nationale deugden en het gezins
leven van Nederland voor de toekomst
te bewaren. Dezen dr. Hendrik Colijn,
dien ik in de achterste banken van een
der gereformeerde kerken in Den Haag
heb zien bidden, dezen man, die in zijn
diep ernstig bewustzijn van zijn roeping
een der grootste politici van Europa is,
wensch ik Gods zegen op zijn werk en
zijn persoon."
Verwachting tot morgenavond:
Zwakke tot matigen wind uit O. rich
tingen, betrokken tot zwaar bewolkt,
waarschijnlijk eenige regen ol sneeuw
vooral in het Zuiden, temperatuur om
het vriespunt, wellicht lichte vorst in
het Noorden,
Za, 13 Febr, Zon op: 7 h 22; onder:
17 h 07. Licht op: 17 h 37. Maan op: 7
h 43; onder 20 h 26.
Zond. 14 Febr. Zon op: 7 h 20; onder:
17 h 09. Licht op: 17 h 39. Maan op: 8
h 02; onder 21 h 48. E.K, 18 Febr.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen:
Februari.
Hoogwater. Laagwater.
Za. 13 2.27 14.54 9.09 21.12
Zo. 14 S 3.03 15.30 9.46 21.47
Ma. 15 3.42 16.08 10.26 22.27
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge:
Februari.
Hoogwater. Laagwater.
Za. 13 4.29 16.52 10.02 22.17
Zo. 14 S 5,07 17,29 10.39 22.54
Ma. 15 5.45 18.05 11.20 23.32
Westkapelle is 28 min, en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later.
(S springtij.)
geweten dat de Raad 26 Februari '36
het vuilnisbakken-besluit nam, en dat
die „45 a 50 liter" op 21 Maart 1937 in
werking zouden gaan, en dus hadden
B, en W. het zoo.-kunnen laten. En ieder
een weet ook, dat er geen verorden'ng
is zonder straf bij overtreding, want
anders zou gèen enkele zichzelf res
pect eer ende Nederlander er zich aan
houden. En dus is alles vriendelijkheid
aan deze circulaire, want B. en W. had
den de burg'ers er evengoed in kunnen
laten vliegen, en dadelijk door m ddel
v,an het politiekorps na 21 Maart aan
het bekeuren kunnen gaan, hetgeen
waarschijnlijk heel wat guldentjes naar
de schatkist had doen vloeien. Of
één van de menschen, die ons over deze
vuilnisbakken-verordening aanspraken,
zou gelijk moeten krijgen:
„Mijnheer, U bent toch van de krant?
Nou, zou U er dan niet eens inzetten,
dat ze wel gek lijken met hun veror
den ngen. Ik heb een bak van 40 liter,
en daar hou ik me aan. En ik wil dan
den rechter wel eens zien, die me daar
voor veroordéelen zal!"
Dat was een der opstandigen. Er zijn
ook erg nauw gezetten:
„Mijnheer, op m'n b.ak staat 45 liter,
maar nou heb ik 'm eens naast onze
waschketel gez(et;, daar staat ook 45
liter op, en hij is bepaald wat kleiner.
Zou het op één of twee liter aankomen,
denkt U?"
En zijn ook verbaasden:
„Mijnheer, 'k heb, als de vuilnisman
komt, nooit meer dan 'n paar liter vuil,
wat theeblaren en wat mest van m'n
kanarie. Moet ik daar nou warempel 'n
bak van 45 liter voor aanschaffen?"
En verbouwereerden:
„Mijnheer, ik heb pas 'n splinternieu
we vuilnisbak. Van bu'ten groen en van
binnen rood geschilderd, 'n Prachtstuk.
Maar er gaat geen 45 liter in, 30 hoog
stens, en hij is groot genoeg voor ons.
Moet ik daar nou maar kachelhout van
maken?"
En spitsvoudigen:
„Mijnheer, mijn maken ze niks. Er
staat :n de verordening, dat in één per
ceel tenminste één bak van 45 a 50 li
ter aanwezig moet zijn. Nou, m'n buur
man beneden heeft er zoo één. Dus nu
kan ik, als bovenbewoner van het per
ceel m'n onwettig bakje blijven gebrui
ken!"
Een sarcastische:
„Mijnheer.... zou het onder Alva
wel zoo erg geweest zijn?.... En zou
Mussert nou werkelijk nog iets nieuws
kunnen bedenken? fFoei, wat een ge-
dachtenassociatie: Mussert en vuilnis
bakken. Schaam U, sarcastische!
Red.)
En angstigen:
„Heusch mijnheer, ik heb geen geld
om 'n nieuwen bak te koopen, En als ik
er voor bekeurd wordt kan ik ook de
boete niet betalen! En zou 'k dan wer
kelijk, omdat m'n vuilnisbak vijf liter
te kie n is, de gevangenis in moeten?"
En er ziin er nog anderen, maar al
lemaal schijnen ze met hun klachten
naar de krant te komen, terwijl er der
tien Raadsleden zijnEnfin, de krant
heeft part noch deel aan deze verorde
ning, en zij weet helaas ook geen ant
woord op al die vragen.
