*2* GOESCHE COUDANT^
Leege Portemonnaies
BINNENLAND.
WEERBERICHT.
KUNST EN WETENSCHAP.
ZEELAND.
NUMMER 19.
DRIE BLADEN.
ZATERDAG
23 JANUARI 1937.
EERSTE BLAD.
180e JAARGANG.
Waar de Kneep Zit.
MIDDELBURG.
GOES.
VLiSSINGEN.
ach#
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dngbiau Voor Middelburg, Goes en agent-
ichap VKssingen f 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en'
Goes !3 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
dij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 7.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen IJ
>®sr»u 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cos.
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
49H0
- „Om een grote en schone traditie" is
het onderhoofdje van een artikel in de
Arbeiderspers, handelende over een op
hefmakende strafzaak tegen den hoofd
redacteur van deszelfs bladen.
Om te beginnen beseft de Arbeiders
pers klaarblijkelijk niet, dat dit hoofdje,
zij het dan in anderen zin, reeds geheel
in strijd is met hetgeen er aan tekst on
der volgt. Wantdat is in strijd met
een groote en goede traditie in de Ne
derlandsche pers, namelijk, om zich niet
bezig te houden met strafzaken, zoolang
deze nog sub judice, d.w.z. nog aan het
oordeel van den rechter onderworpen,
zijn.
Deze traditie treedt dit artikel met
voeten, aangezien het zoowel op de be
slissing des rechters invloed poogt uit
te oefenen, als wel nog politieke munt
uit het geval probeert te slaan boven
dien. Het artikel is treffend tendentieus,
dat wil zeggen: pogend te beïnvloeden,
zij bet dan ook op een wijze die op
zichzelf de perken van het toelaat
bare geenszins te buiten gaat. Maar daar
gaat het hier niet om.
Nu de Arbeiderspers dus van den
rechten weg afwijkt, meenen wij gerech
tigd te zijn bij wijze van tegenwicht ook
enkele opmerkingen over deze zaak te
maken.
Er zal uit blijken, dat de Arbeiders
pers niet alleen met het schrijven over
een' nog hangende strafzaak mis greep,
maar dat zij bovendien een tweede, en
veel ernstiger principieele fout beging.
Daargelaten nog de uit een oogpunt van
algemeene volksmoraliteit nog erger zon
de van het maken tot een politiek voor-
deeïig zaakje van een rechtszitting.
Waarfbe deze toch allerminst behoort te
diene». Voor de roode broeders evenmin
als voor de zwart-rooden.
De 2aak is eenvoudig, als gisteren
reeds kort gemeld, deze:
De hoofdredacteur der A.P., de heer
J. F. Ankersmit, staat in hooger beroep
terecht voor het'gerechtshof te Amster
dam in verband met een in eenige edities
van de bladen der Arbeiderspers van 15
Februari van het vorige jaar verschenen
en voor het hoofd van den bevrienden
staat Duitschland, Adolf Hitler, beleedi-
gend geachte politieke prent.Hitler was
daarop afgebeeld bij de begrafenis van
den in Zwitserland vermoorden nazi
agent Gustloff, plechtig verklarend te
midden van S.A.-troepen: „Wij, brave
nazi's hebben nog nimmer een politie
ken tegenstander vermoord". Vóór den
redenaar echter bevinden zich op de
prent de grafzerken van Rathenau, Ertz-
berger en Rhöm, door nazi's vermoord."
„De tegen den hoofdredacteur der
A.P. die wij hier citeeren uitge
brachte dagvaarding stelde nu, dat deze
plaat beleedigend was voor het „be
vriende staatshoofd" doordat de rijks
president zou zijn afgebeeld „in zweren'
de houding, staande voor een troep ge'
uniformeerde S.A.- of S.S.-mannen met
misdadige, althans uiterst ongunstige ge-
laattrekken", terwijl aan het gelaat en
de houding van den rijkspresident een
„bij uitstek onbetrouwbare expressie"
zou zijn gegeven. Aldus zou dan kenne
lijk tot uitdrukking zijn gebracht, dat
Hitier „een meineed, althans in ieder ge
val een plechtige verklaring opzettelijk
in strijd met de waarheid had afgelegd"
en voorts, dat hij „zich omgaf of omgang
had met misdadigers, althans met uiterst
ongunstige individuen". Op deze dag
vaarding heeft de rechtbank dien hoofd
redacteur veroordeeld tot een geldboete
van 150, nadat de officier van justitie
250 had geëischt."
it
Tot zoover de feiten, die wel vast
staan.
Het Eerste Kamerlid mr. Mendels, de
stunt-verdediger der sociaal-democratie
in al zulke politieke gevallen (en een
knap man, vol chijntjes!) heeft ook in de
ze zaak gepleit, en o.a. als getuige gedag
vaard prof. Kernkamp, om te doen vast
stellen, dat de voorgestelde feiten juist
waren, althans dat de gebeurtenissen der
laatste jaren rechtmatig of historisch
verantwoord als caricatuur voorgesteld
of in beeld gebracht konden worden op
de wijze als hier geschied was.
En daar is dan van alles om henen
geborduurd, hetwelk heel interessant
was, interessant om te lezen.... maar
hetwelk toch, dunkt ons, weinig en mis
schien wel heelemaal niets ter zake
dienende geacht moet worden te
zijn!
Het gaat hier eenvoudig om art. 117
van den derden titel van ons wetboek
van strafrecht; waar staat: „Opzette
lijke beleediging een regeerend vorst
of ander hoofd van een bevrienden staat
aangedaan, wordt gestraft met gevange
nisstraf van ten hoogste vier jaren of
geldboete van ten hoogste driehonderd
gulden".
Nu lijkt het toch wel erg aannemelijk,
en het tegendeel lijkt ons volstrekt on
aannemelijk, dat voor Hitier en zijn
geestverwanten deze plaat althans erger
lijk beleedigend moet zijn! En dat hij
waarschijnlijk naar zoo nuchter objectief
mogelijke maatstaven desniettemin óók
nog beleedigend geacht moet worden te
zijn.
En is dat zoodan is, naar ons ge
voelen, de zaak klaar. Kant en klaar.
Dan moet de verantwoordelijke man
gestraft worden.
Omdat we in een rechtsstaat leven,
waarin iedereen, en dus óók de sociaal
democraten, zich aan de wet hebben te
onderwerpen.
Daar zit-em de kneep.
Nu zal deze of gene geneigd zijn, het
geen wij schreven, verkeerd uit te leg
gen, Daarom moet hier nog een en ander
volgen.
Voor wat de feiten betreft, zijn wij
het met hetgeen mr. Mendels te berde
bracht, zoo ongeveer heelemaal eens.
Wij doen geen sikkepit onder in veront
waardiging bij wie dan ook over den
walgelijken moord op een Rathenau
bijvoorbeeld, waardoor een der fijnste en
nobelste denkers der laatste eeuw beest
achtig gedood werd; wij wenden ons
met afschuw af van een regime, hetwelk
den moordenaars van dezen fijnen geest
godbetert een gedenkplaat onthult; wij
aanvaarden de waarschijnlijkheid, al
thans de mogelijkheid, van al de andere
dingen, die de verdediger aanvoert, en
desalniettemin: het komt niet te pas. Al
ware er nog tienmalen zooveel ergernis
wekkends in het naburige Duitschland
gebeurd, neen, al waren er duizendmaal
zooveel mannen vermoord door een re
gime, hetwelk daarna in opperste hui
chelarij van zichzelven durft te zeggen,
dat zij nimmer een man een haar krenk
tendan nog staat vele malen b o-
v e n de hier op het spel staande belan
gen verheven de eerbied welke wij
aan de w e t verschuldigd zijn.
En de groote, principieële fout der Ar
beiderspers een fout, waaraan de so
ciaal-democratie gemakkelijk dreigt
mank te gaan, en die daarom ten scherp
ste gesignaleerd en daarna bestreden
moet worden is deze: dat zij meent,
dat bepaalde belangen, bepaalde op
zichzelf begrijpelijke gemoedsaandoenin
g<en, bepaalde niet ongegronde veront
waardigingen, zelfs stellige krenkingen
van het rechtsbewustzijn des volks, dit
volk, of een deel van dit volk, of een
groep enkelingen, het recht geven de
wet op zij te zetten.
Daartegen moeten wij ons ten scherp
ste teweer stellen,
Hoe gek het zoo op 't eerste gezicht
misschien zal lijken: voor wie dieper
over de zaak nadenkt loopt de aanvaar
ding van het standpunt der Arbeiders
pers uit opde I y n c h j u s t i t i e.
Indien de Arbeiderspers den eerbied
voor de wet had gehad, die elke legale
partij behoort te hebben, dan had zij
moeten zeggen: Hitler moge dan naar
ons gevoelen een staatshoofd zijn in heel
anderen zin dan de constitutioneele
staatshoofden in democratisch geregeer
de landen; hij moge dan behalve hoofd
van den staat ook nog dit en dat en van
alles meer zijn; wij mogen het nazi-re
gime nog zoo verderfelijk achten; wij
mogen het te vuur en te zwaard willen
bestrijden, maar: bovenal eerbied voor
de wet.
Denk van Hitier en zijn trawanten,
wat ge wilt; hekel en bespot en beleedig
die trawanten desnoods zooveel als wij
meenen dat ons inzicht ons voorschrijft
en ons geweten ons toelaat, maar: denk
om. Art. 117 Wetboek van Strafrecht.
Zoolang dat geldt, moeten wij van
een „bevriend staatshoofd" afblijven
Zelfs al zijn we ons er heel precies van
bewust wat hier onder „bevriend" ver
staan moet worden en zelfs al is dat
staatshoofd Adolf Hitler.
Het mag niet.
Het is in strijd met de wet.
En dus: afblijven.
Daar zit 'm de kneep.
Daar ligt ook het gevaar.
En daarom hebben wij op de princi
pieële fout in de redeneering van de so
ciaal-democratie, overigens zoo abel
door mr. Mendels vertolkt, nadruk
kelijk meenen te moeten wijzen.
Een zonnewijzer en valsche vrien
den spreken tot ons, zoolang de zon
schijnt, en zwijgen, als ze is onderge
gaan.
DE VOORGESTELDE
GRONDWETSWIJZIGING.
Amendementen, waarin de cor
poratieve gedachte wordt be
lichaamd.
Het Tweede Kamerlid Goseling (r.
k.) en enkele anderen hebben op de
wetsontwerpen tot wijziging van de
grondwet een aantal amendementen
voorgesteld strekkende tot het opne
men van de mogelijkheid, openbare li
chamen voor beroep en bedrijf in te
stellen,
In de eerste plaats wordt voorgesteld
in hei eerste hoofdstuk na artikel 3
een nieuw artikel in te voegen, luiden
de:
De wet kan bepaalde vormen van sa
menwerking in beroep en bedrijf, als
mede op ander gebied, erkennen en op
dien grondslag openbare lichamen in
stellen. Werkkring en samenstelling de
zer lichamen worden bij deze wet gere
geld.
In de toelichting, merken de voorstel
Iers op, dat zij als naaste doel beoogen
een verbetering van de systematiek, die
zeker in de grondwet van meer dan ge
wone beteekenis is.
Wanneer men met de regeering de
bedrijven ziet als „maatschappelijke
factoren", dienen deze organismen van
het maatschappelijk leven in de grond
wet erkenning te vinden. Zij kunnen dan
den grondslag vormen voor de in te stel
len openbare lichamen, die niet zijn or
ganen van het staatsgezag, maar meer
volgroeide vormen van samenwerking
in het maatschappelijk leven, waaraan
in het staatsbestel een passende plaats
wordt gegeven, opdat er harmonie zij
tusscihen bedrijfsbelang en algemeen
welzijn.
Daar het maatschappelijke leveil
meer omvat dan het beroeps- en be
drijfsleven en bovendien instelling van
lichamen, als de hierbedoelde, ook
dienstig zou kunnen zijn op een gebied,
dat wellicht niet tot 't maatschappelijke
leven zou kunnen worden gerekend,
(men denke aan de Wieringermeer) is
de omschrijving ruim gekozen, opdat
geen enkele ontwikkeling door het for-
meele voorschrift zou worden belem
merd.
Nadat aldus in dit nieuw in te voe
gen artikel de grondslag is gelegd, be
oogt een ander ingediend amendement
in het door de regeering voorgestelde
nieuwe vierde hoofdstuk de nadere uit
werking door middel van een organieke
wet strenger te systematiseeren.
Het lichaam voor het beroeps- en be
drijfsleven in het algemeen is, naar de
meening der voorstellers, in een afzon
derlijke bepaling beter op zijn plaats.
De plaatsing van dit artikel is zoodanig,
dat eveneens toekenning van veror
denende bevoegdheid aan dit lichaam
mogelijk wordt gemaakt, indien de ont
wikkeling daartoe aanleiding geeft. De
instelling met andere functie behoeft
intusschen hierop niet te wachten.
Staatssecretarissen.
Voorts is door dezelfde Kamerleden
een amendement voorgesteld strekken
de om tusschen de artikelen 77 en 78 in
te voegen een artikel, luidende:
De koning kan aan een ministerieel
departement staats-secretarissen be
noemen en die naar welgevallen ont
slaan. Hun verantwoordelijkheid wordt
geregeld door de wet,
MINISTER COLIJN TE PARIJS.
Woont een filmvertooning van
de Nederlandsche vereeniging
bij.
De Parijsche correspondent van de
„N. R, Ct," meldt:
D,ank zij de goede zorgen van de be
stuurders van de Nederlandsche vereeni
ging zijn hier de beide films, ter gele
genheid van bet Prinselijk huwelijk ver
vaardigd, Vrijdagavond voor een geest
driftig publiek vertoond. Een groote ver
rassing voor velen was de komst van dr.
Colijn en zijn echtgenoote vergezeld van
den gez,ant en mevrouw Loudon, Naar
men weet bracht, de premier de afge-
loopen week te Parijs door.
Door jhr. dr. C, de Graeff, secretaris
van de vereeniging aangekondigd, is dr.
Colijn door het opgerezen publiek met
langdurig applaus ontvangen. De zaal
was geheel vol en velen moesten een
staanplaats voor lief nemen.
De heer A. E. Labouchère, voorzitter
van de vereeniging, heette dr. Colijin,
den gezant en de beide d,ames welkom,
en gaf nog eens uitdrukking aan de
blijde gevoelens die door het zien van
de film werden opgewekt.
Hierna ontrolden zich de beide films,
eerst die welke begint bij de inhuldi
ging van de Koningin en het leven van
beide vorstelijke families weergeeft.
Daarna is men getuige geweest v,an de
plechtigheid op 7 Januari. Tijdens de
vertooning klonk applaus zoo dikwijls
de vorstelijke personen op het witte
doek verschenen.
Filmreportage uit Krynica.
De Nederlandsche journaalfabrieken
„Profilti" te Den Haag, en „Polygoon"
te Haarlem, zijn in de gelegenheid ge
steld, met speciale toestemming van het
prinselijk paar, opnamen te vervaardi
gen van Prinses Juliana en Prins Bern-
hard, tijdens hun verblijf te Krynica
Deze reportage, welke nog aangevuld
is met opnamen uit de schitterende om
geving van Krynica, zal van Zondag a.s.
af in de Nederlandsche bioscoop thea
ters tot vertooning worden gebracht.
RADIO-CENTRAJLES; EN
RECLAME-UITZENDINGEN.
Doorgeven van buitenlandsche
reclame-uitzendingen verboden.
Biji ministerieelen brief van 20 Jan
is ,aan exploitanten van radio-centrales
de volgende verbodsbepaling opgelegd:
Buitenlandsche programma's, welke re
clame bevatten, mogen niet worden
doorgegeven. Voorts mogen niet wor
den gedisiribueerd de programma's van
omroepstatiöns, welke hoofdzakelijk re
clame-uitzendingen verzorgen, in ver
band waarmede de programma's van 't
zendstation te Luxemburg onder geen
enkele omstandigheid mogen worden
doorgegeven.
REGELING BEVROREN
BRAZILIAANSCHE VORDERINGEN?
Naar wij vernemen, zal de regeling
inzake de bevroren Braziliaansche vor
deringen waarschijnlijk binnen korten
tijd tot stand komen. De vorderingen
zouden in twee jaren in maandeiijksche
termijnen worden betaald, waarbij de
Hollandsche Bank Unie is belast met
de uitvoering. Zoodra de overeenkomst
tusschen de Nederlandsche regeering en
de Braziliaansche regèering definitief
geteekend is, zullen nadere bijzonderhe
den volgen.
Verwachting tot morgenavond:
Matige Z.O, tot O. wind, gedeeltelijk
bewolkt, aanvankelijk weinig oi geen
neerslag, kouder.
Za 23 Jan.: Zon op: 7 h 57; onder: 16
h 28. Licht op: 16 58. Maan op: 13 h
01; onder: 5 h 09.
Zo. 24 Jan.: Zon op: 7 h 55; onder 16
h 30. Licht op: 17 h 00. Maan op: 14 h
10; onder: 6 h 04. V.M,: 26 Jan,
AVRO-PRIJSVRAAG VOOR EEN
DECLAMATORIUM.
Zaterdagmorgen heeft de voorzitter
van de A.V.R.O. de heer G. de Clercq
in het A.V.R.O.-gebouw aan de Kei
zersgracht te Ams'erdam, de jury ge
ïnstalleerd, die de inzendingen naar
aanleiding van de prijsvraag voor een
declamatorium, waarmede 't tooneel van
de nieuwe Avro-studio eerlang zal wor
den ingewijd, zal beoordeelen.
De deelneming aan deze prijsvraag
was vrij. Gevraagd werd de fekst voor
een episch, dramatisch of lyrisch decla
matorium voor soli, spreek- eventueel
zang- koor en orkest, een Nederlandsch
onderwerp van dezen tijd behandelend.
Deze laatste voorwaarde is ech'er niet
verplichtend gesteld. Niet minder dan
23 dichters zonden een onderwerp in.
Binnenkort zal op feestelijke en waar
dige wijze het tooneel in de concert- en
schouwburgzaal in de nieuwe A.V.R.Ó.-
studio te Hilversum in gebruik worden
genomen. Deze eerste studiozaal van
Nederland zal ingewijd worden met de
opvoering van een oorspronkelijk Ne
derlandsch dichtwerk, speciaal voor dit
doel geschreven, gevolgd door een too-
neelstuk.
Enkele vooraanstaande v.aderland-
sche dichters zijn uitgenoodigd: n.l. dr,
P, C, Boutens, Jan Engelman. M. Nij-
hoff, mevr. H. Roland Holst-v. d. Schalk
en J, W. F, Werumeus Buning. Dr. Bou
tens echter heef; de uitnoodiging niet
aanvaard.
In overleg met den auteur en de jury
zal een Nederl.andsch componist worden
uitgenoodigd de muzek te componeeren.
De jury, de vandaag is geïns'alleerd,
bestaat uit: Anthonie Donker, Kommer
Kleyn, Eduard Verkade, Abraham v.
d. Vies, dr. P. H. Ritter jr. en Anton van
Duinkerken.
Hoog-
es
Laagwater te
Vlisainleg?
Hoogwater.
Laagwater
J anuari.
Za.
23
10.05 22.48
4.03 16.48
Zo.
24
11.17 23.48
5.22 17.51
Ma.
25
12.16
6.29 18.46
Hoog-
en
Laagwater te
Wemeldicg*?
Hoogwater.
Laagwater.
Januari.
Za.
23
11.52
5.04 17.46
Zo.
24
0.41 13.08
6.24 18.55
Ma.
25
1.46 14.11
7.31 19.51
Wesikapelle is 28 min ca Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later
(S -- springtij
WIE IS DE VINDER?
De commissaris van politie verzoekt
dengene, die een kralentaschje met gou
den beugel heeft gevonden, zich me
de in zijn eigen belang, aan het politie
bureau te vervoegen.
Het Rozenplein.
Gisteren heeft de aanbesteding plaats
gevonden van het sloopen van de
schuur van Mol aan den Oostsingel, met
belendende huisjes. Dit werk is opge
dragen aan C. Westdorp. 15 Februari
moeten de panden gesloopt zijn, waarna
dan met het aanleggen van het Rozen-
plein begonnen zal worden.
Een en ander zal den toestand der
plaatse wel een geheel ander aanzien
geven en een groote verbetering betee-
kenen.
maar snoezige modelletjes, in
fijnste leersoorten en alle kleuren,
verkoopt Witkam's Geschenken
huis. Prijzen van 55 ct. tot I 3,50,
(Ingez. Med.)
B. en W. hebben aan den heer J.
de Graaft' ove'reenkomstig zijn inschrij
ving het schilderwerk der gemeente
voor 1937 opgedragen.
Het loodgieterswerk is, gezien de
zeer lage bedragen waarvoor is inge
schreven, voor het jaar 1937 niet ge
gund.
De daarvoor in aanmerking komende
werken zullen zooveel mogelijk afzon
derlijk aanbesteed worden, terwijl de
nog overblijvende kleine werkjes bij
toerbeurt aan de daarvoor in aanmer
king komende loodgieters te Goes zul
len worden opgedragen.
Kantoor Vee- en Vleeschkeuringsdienst,
B. en W. stellen voor wederom voor 5
jaar te huren van de Coöperatieve Ver
eeniging tot Exploitatie van een open
baar slachthuis een deel van het slacht
huis om te dienen als kantoor van den
Vee- en Vleeschkeuringsdienst, doch nu
voor 300 inplaats van 250 per jaar.
Verlaagde erfpachtscanon.
B. en W. stellen voor evenals voor de
jaren 19331935 ook voor 1936 de erf
pachtscanon van de aan den heer H.
Zeyger verpachte Zeehondenwerf te ver
minderen van 312 op 160.
Verkoop grond.
B. en W. stellen voor overeenkomstig
het desbetreffend verzoek 135 m2 grond
aan den Singelweg te verkoopen aan M.
Peereboom alhier voor 2025.
