BUITENLAND. B! SPANJE. DÜITSCHLAND. FRANKRIJK. ENGELAND. OOSTENRIJK. POLEN. BOEKBESPREKING. ZWEDEN, i BALKAN. RUSLAND. BEURS VAN AMSTERDAM. JAPAN. VER. STATEN. KORTGENE. VfT-Tlmi-l -r— ESTEPONA DOOR DE RECHTSCHEN VEROVERD. Terwijl mist en vorst een beletsel blij ven vormen voor groote militaire ge beurtenissen aan het Madrileensche front, hebben de rechtsche troepen in het Zuiden gisteren een groot offensief geopend, dat volgens de laatste berich ten geëindigd is met de bezetting van Estepona, een stadje aan de Middelland- sche zee-kust halverwege tusschen Gi braltar en Malaga. In den vroegen mor gen werd te land, uit zee en uit de lucht de aanval ingezet op Malaga ter voor bereiding van een groote troepenont scheping. Een esquadriile twee-motorige vliegtuigen werkte samen met de oor logsschepen Canaria, Almirante Cerve- ra, Casanovas del Castillo en kleinere schepen. Regeeringstoestellen wisten zware bommen te werpen op de Almi rante Cervera, waarna deze kruiser ver dween in de richting van Ceuta. Hoewel van regeeringszijde gezegd wordt, dat, het den rechtschen niet ge lukt is troepen aan land te zetten, heeft de aanval op Estepona toch wel succes gehad. Uit Gibraltar kon men den ge- heelen dag' kanongebulder uit deze rich ting hooren en volgens berichten even eens uit Gibraltar waren 10,000 Marok kanen, 5000 Italianen en 5000 leden van de phalanx bij de operaties betrokken. Twee vliegtuigen wierpen van groote hoogte bommen op de bedreigde plaats, die ook van zee uit voortdurend gebom bardeerd werd. Later op den dag werd officieel te Al- geciras medegedeeld, dat de rechtschen Estepona bezet hadden. Aan beide zij den moeten volgens Reuter de verliezen omvangrijk zijn. Ook te Malaga zijn weer verscheidene slachtoffers gevallen en is de schade groot. De eenige sector aan het Madrileen sche front waar het niet rustig is ge weest, is die van de Universiteitsstad. Woensdag hadden de regéering'stroepen daar een krachtigen aanval gedaan waaromtrent generaal Miiaja, aanvoer der der verdedigingstroepen van Madrid een vertegenwoordiger van de pers het volgende heeft verklaard: „Tijdens de krijgsverrichtingen in den sector van Moncloa en de universiteits- wijk hebben onze troepen een huis be zet nabij de hospitaal-kliniek, waar de opstandelingen nog verschanst zijn, In dezen sector hebben de regeeringstroe- pen loopgraven bezet in de omgeving van het monument voor den held van Cuba. De opstandelingen poogden weer stand te bieden aan het offensief, maar moesten het terrein verlaten met ach terlating van 250 dooden en gewonden. De rechtschen hebben gisteren ver volgens een tegenaanval gedaan om de verloren stellingen te heroveren, doch zij zijn daar ook na een hev:g artillerie, gevecht niet in geslaagd. Volgens be. richten uit Madrid heerscht er thans de uiterste spannning in dezen sector. Aan de fusillades komt geen einde en nog laat gisteravond hoorde men de groote kanonnen, die opgesteld staan in het centrum van de hoofdstad. De verdedigingsraad heeft een com muniqué gepubliceerd, waarin wordt ge zegd, dat de mist en de regen alle ope raties aan het front voor Madrid be'em meren. Bij een verrassenden aanval op een rechtsche afdeeling in de Universi teitsstad werden vijf gevangenen ge maakt, terwijl bij een tegenaanval der regeeringstroepen Villa Nueva del Par- dillo werd heroverd. 200 krijgsgevange nen werden hier gemaakt. Himmler, het hoofd der Duitsche politie, heeft besloten, dat alle politie commissarissen voortaan motorrijtuigen moeten kunnen besturen. MANOEUVRES VAN DE VLOOT. Hedenochtend is het Atlantische es kader van de Fransche vloot uitgevaren voor het houden van manoeuvres aan de westkust van Afrika. Het eskader om vat drie pantserschepen en de vbegiuig- moederschepen „Bearn", „Bretagne" „Lorraine" en „Provence". Deze sche pen staan onder commando van vice-ad miraal De Laborde. Het eskader omvat verder drie divisies torpedojagers onder commando van vice-admiraal Denhal, die zijn vlag heeft geheschen op den kruiser „Emile Bertin", vier divisies tor pedobooten onder commando van vice- admiraal Brohan en twee escadrilles van 12 onderzeeërs onder commando van vice-admiraal Cayol. Groote kindersterfte in Britsck-tndië. Volgens een te New Delhi gepubli ceerde statistiek heeft Britsch-Indië de grootste kindersterfte van de geheele wereld. In 1934 stierven van elke 1.0001 kinderen die geboren werden 187, ter wijl in de centrale provincies bijna een vierde deel der kinderen na de geboorte overleed. Vragen over het ontslag op de marinewerven. De „Daily Herald" deelt mede, dat in hét Lagerhuis vragen zullen worden ge steld over de ontslagen op de marine werven. Het. stilzwijgen van de admirali teit over de redenen van het ontslag heeft een zekere angst onder de arbei ders doen ontstaan. Overdreven geruch ten doen de ronde en onschuldige arbei ders vreezen verdacht te worden. Agenten van den geheimen dienst van de admiraliteit hebben een onderzoek ingesteld op de werven, vermomd als werklieden en de arbeiders veronder stellen, dat dit onderzoek zich heeft uit gestrekt tot hun particuliere leven. Men acht het thans noodzakelijk, dat een uit- "eg wordt gegeven van de ontslagen, wel ke voortvloeien uit het onderzoek van den geheimen dienst. Militaire opvoeding der jeugd. De Oostenrijksche regeering heeft be sloten de pre-militaire opvoeding der jeugd op de scholen uit te breiden. In het vervolg zal onderricht worden gegeven in het gebruik van de veldtelegraaf, het gasmasker en het geweer. Zoowel leer lingen als onderwijzers zullen speciale schietcursussen moeten volg'en. Zeven dooden bij een spoorweg-ongeluk. Te Mylowitz nabij Kattowitz heeft een ernstig spoorwegongeluk plaats gehad, waarbij 7 personen om het leven zijn ge komen terwijl 18 personen ernstig en 25 lichter werden gekwetst. AARDE EN BROOD door Jan Eekhout. Een roman van het boerenleven, spe lend in Zeeuwsch-Vlaanderen, Eek- hout's geboortegrond. Frans Lammaert wiens vader 2ijn „groothof door roe keloos speculeeren heeft verloren, zwoegt met zijn vrouw en zoons op zijn een'g overgebleven bezit, den kleinhof in den Niklaaspolder. Het is een zwoe gen zonder hoop of uitzicht, hij is ge knakt door het verleden, door den vloek, die er op den schamelen, moeras sigen grond schijnt te rus!en. De oud ste zoon vlucht, met het erfdeeltje van zijn moeder naar Amerika, de tweede zoont Petrus, geboren in den eersten tijd van ellende, is mismaakt door een hoogen schouder. Hij zwoegt voort met zijn vader, even hopeloos en somber als deze. Slechts zijn harmonicaspel brengt wat kleur en vertroosting in dit be staan. Met den dood van Martha blijven de mannen dubbel verlaten achter. Dan schijnt de lucht te klaren: Djoeke van den kasteelberg, een oud man, wijs vol menschlijkheid en vervuld van een diepe liefde voor het land, geeft raad en steun. Hij bréngt Nelia Scherrens en Petrus bij elkaar. Ook Nelia is een eenzame, eene d'e steun behoeft. Want zij werd het slachtoffer van een aan rander, een marskramer uit den vreem de, en haar zuster, bemerkend dat zij een kind wacht, gelooft niet aan haar onschuld, brengt haar door hardheid op de grens van zelfmoord. Djoeke speelt open kaart met Petrus en deze stemt toé Nelia te huwen en voor den vader van haar kind door te gaan. En van stond ,afaan groeit in Pe trus een diepe liefde voor de zachte stille Nelia. Frans, de vader, is wantrouwig en stug, maar allengsjtoont hij toenadering en met de wetenschap dat hem een De Zweden leven 20 jaar langer dan een j eeuw geleden. Uit de statistieken over den levens- duur in Zweden blijkt, dat deze in de afgeloopen eeuw aanzienlijk is verlengd, terwijl ook de kindersterfte belangrijk is afgenomen. De reden hiervan wordt ge zocht in de betere kennis der kinder ziekten, betere woningtoestanden en be tere hygiënische toestanden. De gemiddelde levensduur voor man nen in Zweden bedraagt thans bijna 61 jaar en voor vrouwen ruim 63 jaar. Dit is'21 en 19 jaar meer dan een eeuw ge leden en 34 en 36 jaar meer dan in de tweede helft van de achttiende eeuw. Vergelijking met andere mogendheden toont, dat Zweden een hooge plaats in neemt. De cijfers van Noorwegen en De nemarken zijn vrijwel gelijk met die van Zweden en alleen Nederland kan bogen op betere cijfers. KOOPEN EN NIET BETALEN. Duitschiand maakt schulden in Zuid-Slavië. De Zuid-Slavische naticjiale bank, verontrust door de sterke toeneming van de Duitsche schuld in Zuid-Slavië welke schuld nog steeds aangroeit, overweegt de Duitsche aankoopen te beperken. Volgens een door bankiers opgesteld plan, zou den Duitschen koopers slechts den uitvoer worden toegestaan van grondstoffen tot een bedrag als de waarde van de Duitsche goederen, wel ke de voorafgaande maand in Zuid-Sla vië contant zijn betaald. Indien b.v. Zuid-Slavische importeurs 100 millioen dinars betalen in Decem ber voor Duitsche goederen, kan Duitschiand in Januari Zuid-Slavische goederen koopen tot een totaal bedrag van 100 millioen min 20 millioen of 80 millioen dinar. Het denkbeeld om iedere maand 20 millioen dinar af te trekken, dient om de tegenwoordige Duitsche schuld van bijna 250 millioen dinar in één jaar tijds te delgen. Volkstelling. Op 6 Januari j.l. is in de Sovjet-Unie een volkstellng gehouden, waaraan 1,200,000 tellers medewerkten. Dank zij de goede voorbereiding was het mogelijk deze felling op één dag af te werken in de 600,000 steden, dorpen en nederzet tingen. De laatste volkstelling was ge houden in 1926 en thans bleek, dat sinds dien veel is veranderd. In 1926 waren er nog geen 2000 steden in het land, thans meer dan 3,000. Vele steden van vroeger zijn niet meer te herkennen. Zoo is bijvoorbeeld uit het kie ne stadje Alexandrowsk in de Oekraïne de stad Saporoshjej het krachtst^fion van de Dnjepr gegroeid, welke 14 maal grooter is dan Alexandrowsk. De stad telt thans 200,000 inwoners, 50 scholen, 2 hooge scholen en een theater. Ook in 't volk zelf is veel veranderd. Velen die in 1926 nog .analphabeten wa ren, konden thans een diploma van een hoogeschool toonen. De tellers werden overal door de be volking goed ontvangen en in hun werk gesteund. De resultaten van de volks telling moeten nog u'tgewerkt worden, doch wel kan men reeds zien, dat de bevolking v.an Sachalin in de afgeloo pen 10 jaar met vier vermenigvuldigd. EersLe r.oteering is vorige koersjen); daarachter officieele notecring van he den; beteekent: geen noteering ontvangen-. Denemarken Oblig. 1926-5 100100 Amsterdam 1934-41UU%iUU% Zeeuws. Hyp. B-4 10099% Cities Service Cy. P. 1958 5 57%57% A Pref. Jurgens A. 128%129 A Ned. Gist- en Spiritusf. 465%465% A De Schelde N.B. 74%—75% C Am. Smelt en Ref. 69%69% A Born. Sum. H.M 191%189% A Houth. Alberts 102 C Union Pac. Rr. 9997% C Int. Nickel Cy. 97 m Ned. 1936 1000-4 100%—100% O. Indie 34 1000-4 100%—101 Engeland 1960-90 4 ö5%oö% A Koloniale Bnk, 83—82 A N.I. Hbk. 1000 160—158% C Ned. H. M 1000 183%—184 A v. Berkels Pat. 63 C Calvé-De ft 90%92% A Philips Gem. B afg. 319%312-15%. C Unilever 170%—173%-2%. C Am. Car Foundry 44%44%-5. C Anacondo Cop. 42%41-%. C Bethlehem St. 56%—56%-7%. C Kennec Cooper 46%46%-%. C U. States St. C. 59%—60%-%. C North Am, Cy. 25%25%. A Kon. Petr. Mpij. 415%408%-ll, C Contin. Oil Cy. 32%—32%-%. C Phillips Petr. Como. 38%38. C Shell Union O.C. 21%—21%-%. C Tide Water Ass. Oil 15%15%-%. A Ned. Scheepv. U. 118%117-16 A H.V. Amsterdam 494%491-6 A Java Cult. Mij. 250-247-50 A N.I. Suiker U. 179%—175-80 A Deli Batavia 258255-58% BEURSTHERMOMETER VRIJDAG. Unilever - Aku Tabak Philips - Koniakl, - H.V.A. - Amerika Wettig ObLMarkt- Rubber Markt Schepen Industrie Olie Suiker gedeponeerd C Deli Mij. 1000 326—324-5 A Senembah 295%297%-99 C Baltimore Ohio 17%16% C Southern Pac. Cy. 34%34%-% A Southern Rlw. 19%19%-% A Amst. Rubb. C. 310310-13 A Deli-Bat. Rubb. 190%190-91 Hessa Rubber 198%195%-7 Serbadjadi S.R. 174%—174%-5 A A WISSELKOERSEN. Heden Gisteren Londen Berlijn Parijs Brussel New-York 8.96% 73.45 8.53 30.80 1.82% 43.47 8.52% 30.80% 1.82% NIEUWE BELASTINGEN. De minister van financiën heeft be sloten twee nieuwe belastingen in te voeren, nl. een welke genoemd wordt „uitvoercontrölebelastingen een, spe ciaal bestemd voor het statistiekbureau daad betrapt. Zij schold den neger hevig uit, waarop deze haar met een hamer de hersens in sloeg. Vervólgens maakte de moordenaar zich meester van een pak van den echt genoot, dat hij voor zijn bebloede klee ding verwisselde. Hij vertrok en kwam even later terug, ontkleedde zijn slacht- van den buitenlandschen handel, welke j offer en wierp het lijk in een met koud water gevuld bad. De lijkschouwing van toepassing zal zijn op den in- en uit voer. De uitvoercontrölebelasting zal be trekking hebben op kunstzijde, katoen, schoeisel, rubber, rijwielen enz. en de opbrengst hiervan zal gestort worden in een fonds tot ontwikkeling van den buitenlandschen handel. De tweede belasting, welke dient om de kosten van het bureau voor de sta tistiek goed te maken, zal geheven wor den van alle in- en uitgevoerde goede ren en is vastgesteld op een per mille ad valorem. Deze heffing geldt echter niet voor artikelen bestemd voor het, keizerlijk huis en de diplomatieke instellingen en evenmin voor wapenen en munitie be stemd voor de nationale verdediging. Moord door een neger. Een reeds eenigen tijd gearresteerde neger bekende, na langdurig aan den tand te zijn gevoeld, 'n zekere mevrouw Case te New-York te hebben vermoord. Hij was haar woning binnengekomen om de vensters te wasschen en had van deze gelegenheid gebruik gemaakt om eenige snuisterijen in zijn zak te steken. Hij werd door de bewoonster op heeter- WdlCi gvvuiu moet hebben aangetoond, dat de vrouw zich hevig heeft verzet. NAAR 'T EINDE DER STAKING IN DE AUTOMOBIEL-INDUSTRIE? Van gezaghebbende zijde wordt ver nomen, dat de leiders der personeels- vereenigingen der General Motors er in toestemmen Maandag 18 dezer onder handelingen te openen tot bijleggipg van de staking. De vakvereenigingsleiders hebben er in toegestemd de fabrieken Maandag ochtend om negen uur te doen ontrui men, nadat zij de verzekering hadden ontvangen, dat geen poging zal worden gedaan de fabrieken weer open te stel len. DE ZEELIEDENSTAKING ACHTER DEN RUG. De zeeliedenorganisatie heeft bevel gegeven de staking in de havens aan de Atlantische kust en de golf van Mexico te eindigen. kleinkind zal geboren worden, ook hij weet niet beter of Petrus is de vader komt zijn boerentrots weer boven en groeit zijn waardeering voor Ne- 1 a, de moeder, de draagster v,an het na geslacht, van den erfgenaam. Want de kleinhof begint te gedijen, vooral na dat, .aanvankelijk tegen den zin van den ouden Lammaert, Petrus op Djoe- kes raad het moerassige land gedrai neerd heeft: de grond bleek vrucht baar, de oogsten zijn rijk en de vloek die over den hof in de Niklaaspolder hing, schijnt uitgebannen. Djoeke waakt over deze broze, ge deeltelijk op leugen gebouwde harmo nie; hij leert Nelia zich 'n de komst van haar kind te verheugen, hij brengt al speelgoed voor het kindje dat ko men zal, twee zelfgesneden houten schaapjes mede. Maar het kindje, en zoon, leeft maar enkele oogenbl'kken en, langzaam maar zeker, krijgt de oude vloek op nieuw macht over het gezin van den Niklaas, ook al blijft uiterlijk de bloei, die zelfs in de jaren van den wereld oorlog snel toeneemt. Onverbreekelijk is bij den ouden Lammaert de hoop op een kleinzoon verbonden met het gedijen van zijn hof, hij wil dat Nelia hem weer een erf genaam zal geven, Nelia droomt van hernieuwd moedergeluk, nu met het sterven van haar eerste k'nd de wran ge leugen uit haar bestaan is terugge weken.' Terwille van Petrus, die zij met dankbare teederheid liefheeft, heeft zij van den beg'nne af meegezwoegd op het land; als de goede jaren komen blijft zij een uitstekende „bazin." In Petrus' ziel versmelt de liefde voor Ne lia, die bijna tot aanb'dding wordt, in een met zijn liefde voor het land, hij leeft slechts voor haar. Toch is er geen volkomen begrijpen tusschen hen, Pe trus vat niet, hoezeer het verlangen naar een kind zijn vrouw verteert. Dan, allengs, zien we de idées-mai- tresse in deze eenvoudige zielen tot obsessies worden: de oude Lammaert, bedrogen in zijn hoop op een erfgenaam, keert zich met waarlijk oud-test.amen- t'sche verachting tegen de kinderlooze vrouw, die hij alleen de schuld geeft; hij vervolgt haar met zijn verwijten, zijn hoon, tot in Nelia een angstover spanning groeit, te kwellender, omdat zij die voor Petrus verbergt, die wel over haar bleek en stil uiterlijk ver ontrust is, maar dit aan te zwaar werk toeschrijft. Niets bemerkt hij van de groeiende spanning tusschen Nelia en zijn vader. Dan, plotseling, de ca tastrophe: als opperste hoon heeft Lam maert de speelgoedschaapjes, symbolen van Nelia's eerste moederschap, uit de pronkkamer genomen en hakt ze in de schuur tot splinters, om, als Nelia komt, haar de schuld, de zonde van haar onvruchtbaarheid voor de voeten te werpen. Het eenige kind, dat zij baarde, „zij gaf het aan den dood" en „Petrus begroef zijn eènig kind." Dan is het dat Nelia, tot het u'terste gebracht, haar geheimverraadt, de groote leugen uit haar bes'aan van zich werpt: „Het was zijn kind n'et!" Het is voor den ouden Lammaert de ge nadeslag: door een beroerte getroffen zakt hij in elkaar, Nelia, begriploos sta rend op den man die daar l"gt, zijde lings ineengezakt, lacht „een kleine, helle, snikkende lach". Als de lach op hóudt wordt haar geaat èen glad kal ken masker, waarin wijde, zwarte oogen zacht starend glanzen van een vreemd vuur." Petrus is verslagen door deze dubbe le ramp: zijn vader dood, zijn vrouw in Holland in een sanatorium, hijzelf terug op zijn eenzamen hof, waar Zanné, Ne lia's harde, verbeten zuster den scep ter zwaait. En de zaken gaan slecht, het zijn de malaisejaren een'gen tijd na den oorlog, de graanprijzen, de prijzen vpor het vee vliegen achteruit, hij heeft zijn lasten, vermeerderd deer epo Abonnementen en Advertentiën voor dit blad worden aangenomen door den Agent K. DE VOS zw,are pacht, als de prijzen nog meer zakken, zal hij die niet kunnen vol doen Jaren blijft Nelia ziek, maar de dok ter geeft hoop, er is beterschap, zij het heel langzaam. Zanne blijft op den hof, tracht zich onmisbaar te maken, zich in Petrus' vertrouwen te dringen, Voor eerst tevergeefs, tot de plotselinge zwa re verliezen, de toenemende angst voor een faillissement haar intrigeeren 'n kans geven. Petrus ziet geen uitkomst meer, het bericht van Nelia's spoedige terugkeer, eerst zijn eenige hoop, ver zwaart zijn zorgen: wat heeft hij haar aan te bieden: weer armoede en hope loos zwoegen, gelijk hij het van vroe ger kende, terwijl hij haar juist van allen zwaren arbeid wilde ontheffen. In deze stemming hebben Zanne's inblazin gen succes: ,,'t Hof van Jonckers uit 't Zwin brandde neer tot op den bodem. Gepasseerde Bamesse. Hij is nu rijke, Jonckers. Hij woont op een blinkend nieuw hof.".... En, op een nacht, kort vóór Nelia's terugkeer, handelend als :n een nachtmerrie, gaat Petrus naar zijn stal, stapelt de losse stroobundels, rukt het hooi bij plukken los en steekt er den brand in De bezetenheid duurt kort. Gekweld door wroeging, verpletterd onder 't besef van de zonde, die hij beging, geeft Petrus zich over aan de veldwachters, die op den brand zijn toegesneld. Hij boet zijn zonde in de gevangen's, w,aar hij den dood van Nelia verneemt. Ook dit aan vaardt hij als gerechte straf. Na zijn on'slag, arm en berooid, k.an hij het leven weer ingaan als een gelouterd man. Er zijn prachtmomenten in d:t ver haal, vooral waar Jan EekhoUt de lief de voor den bodem bezingt, ik denk ,aan den triomftocht der bezaaiing op het eindelijk vruchtbaar geworden land, aan de ontroerende legende van den armen landman, die"' een klomp aarde aan.de voeten legt van het kindekë Je zus, ,aan veel andere bladzijden nog, want door het geheele werk klinkt een hymne aan de aarde. Ook 'n de handeling is dramatische kracht, het langzaam groeiende conflict tusschen Nelia en den ouden Lammaert is van een spannende fataliteit, d'e on ze kritiek het zwijgen oplegt. Dit ge deelte van het werk vooral getuigt van Eekhout's dramat'sch kunnen. Veel minder gelukkig is de verdere ontwikkeling dezer tr,agedie, die ein digt in Petrus' brands lichting. Hier wreekt zich, doordat niet, als bij het conflict van Nelia en Frans Lammaert, de strijd geheel innerlijk blijft, Eekhout's gebrek aan realisme. Wel geeft de schrijver enkele momen ten v,an den achteruitgang, maar de ondergang van dezen boer wordt ons niet werkelijk gemaakt. Stap voor stap hadden we dezen moeten meemaken, we hadden de mislukking moeten zien van alle pogingen om zijn hof, zijn be- st,aan te redden, moeten begrijpen hoe in langzame, meedoogenlooze beknelling, iedere uitweg voor Petrus Lammaert geslolen werd. Dan misschien zouden we Petrus' m'sdaad b^repen hebben, hoewel ook dan de psycholo gische bezwaren zouden blijven gelden, die het ons thans moeilijk maken in deze tweede catastrophe te gelooven en in haar gevolgen iets meer dan onwe zenlijke romantiek te zien. Eekhout heeft groote capaciteiten, maar het zou aan de waarheid van zijn psychologische uitbeelding ten goede komen, indien hij zich dichter bij de re aliteit hield. Statig, hier en daar wat precieus, is Eekhout's taal. Meesterlijk hanteert hij de Zeeuwsch-Vlaamsche woordenschat, die hem lief is om den milden klank der archaïst'sche vormen, om haar beelden de kracht. Hi C. M. Ghijsen. B zoon, Ov geh. On, Wiss* Ge jtebu

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1937 | | pagina 2