BINNENLAND.
WEERBERICHT.
stjlo.
ra
ra
S g*
NUMMER 301.
TWEE BLADEN.
MAANDAG
21 DECEMBER 1936. EERSTE BLAD.
179e JAARGANG.
CONGRES LIBERALE
STAATSPARTIJ „DE V.B."
ZEELAND.
HIEUWE
KWARTAAL-ABONNEES.
W GRATIS.
MIDDELBURG.
WALSHEREH.
•fro, er;
ra ra r-t
o" ir
o
?r S n
ra
re ST*7*
K-
to sr a
—tra
g.~5
g-S-
<&a
2.&o.
wi
3
-*•
2
*S 2-
so ra PJ
a ra 52.
-t ff-
ra
- P>
,re Q 3
,2.13
w
ra to i—i
U -S p
,N 3 S -
■-S
D- P
P 3
?p
D-
f111 p-
V
^rotrwciHte
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
GOESCHE COUBANT£»»
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij bet Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen I 7
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regele,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
Zaterdagmiddag is te Utrecht de bui
tengewone vergadering van de Liberale
Staatspartij „De Vrijheidsbond" gehou
den. De vergadering was zeer druk be
zocht
De voorzitter, mr. W. C. Wendelaar,
opende de vergadering met een rede,
waarin hij woorden wijdde aan het feit
dat Prinses Juliana Zaterdag de bruid
was geworden. Daarbij -wees hij er o.a
op dat he: monarchale stelsel 't bolwerk
bij uitnemendheid tegen extremistische
stroomingen is.
Onder luid applaus werd besloten te
legrammen van gelukwensch te zenden
aan H.M. de Koningin en aan het vor
stelijk paar. De vergadering zong staan
de het Wilhelmus, besloten met een
„leve de Koningin, leve het vorstelijk
paar".
Overeenkomstig het voorloopig be
sluit van den partijraad werd besloten,
dat de volgende kieskringen gecombi
neerd zullen worden; Arnhem, Nijmegen
Rotterdam, Leiden, Haarlem, en Utrecht
's Gravenhage en Zwolle, 's Hertogen
bosch, Tilburg, Maastricht, Dordrecht,
Middelburg, Den Helder, Leeuwar
den, Groningen, en Assen, terwijl voor
den kieskring Amsterdam een afzonder
lijke lijst werd vastgesteld.
De eerste plaatsen op de lijst van de
kieskringen 's-Hertogenbosch, (waar on
der geheel Zeeland dan valt) zul
len worden ingenomen door; 1. dr. S. E.
B. Bierema, 2. mr G. A. Boon, 3. H. D.
Louwes, 4 jhr. ir. O. C. A. van Lidth de
Jeude, 5. mr. J. Linthorst Homan, 6. C.
J. van Kempen.
Alle lijsten zullen met elkaar verbon
den worden.
Bij acclamatie werden de beide onder
voorzitters der partij, de heeren mr. M.
H. de Boer en mr. J. Linthorst Homan
(beiden aftredend) herkozen.
Inzake het rapport der commissie voor
he: ontwerpen van wettelijke maatre
gelen ter be scherming van
werkwilligen werd door het
hoofdbestuur een resolutie voorgesteld
en door haar aanvaard, behelzende, dat
de vrijheid om te arbeiden een begeerens
waardig' goed is waarvan het bestaan
dient verzekerd te worden, daar dit een
onmisbare voorwaarde vormt voor de
verwezenlijking van den liberalen eisch,
dat de menschelijke persoonlijkheid tot
volle ontplooiing moet worden gebracht.
Dat de hooge waarde van deze vrijheid
in de Grondwet behoort te worden er
kend en dat verder deze vrijheid krach
tig dient te worden beschermd door de
invoering van verscherpte strafbepalin
gen tegen hen, die haar aanranden.
Inzake het rapport van de defensie
commissie stelde het hoofdbestuur een
resolutie voor, waarin de wenschelijk-
heid is uitgesprooken, dat naast de voor
ziening in de materieele behoeften van
de landmacht in Nederland, waarin door
de regeering al wordt voozien, en naast
andere voorzieningen, met den groot
sten spoed wordt overgegaan,
voor het leger in Nederland
tot vergrooting van het jaarlijksch con
tingent dienstplichtigen, verlenging van
den eersten oefeningstijd en verbetering
van de organisatie en uitrusting van de
Nederlandsche luchtstrijdkrachten, lucht
verdediging en luchtbescherming,
voor de zeemacht
ten minste tot onverwijlde algeheele ten
uitvoerlegging van het vlootplan-1930 en
het inhalen van den achterstand bij de
uitvoering van dat plan, met de daarvoor
noodige personeelsvoorziening
voor het leger in Ned.-Indië
tot wederopvoering van 'de Indische le-
gersterkte tot het peil van eind 1929,
teneinde het leger in Indië volledig in
staat te stellen voor zijn dubbele taak,
het handhaven van orde en rust en het
optreden teg'en buitenlandsch geweld".
Ook deze resolutie werd aanvaard.
Een herziene beginselverklaring.
Na ampele bespreking is daarop Za
terdag een nieuwe beginselverklaring
vastgesteld;
1 De Liberale Staatspartij „De Vrij
heidsbond" stelt zich ten doel de ver
meerdering van den invloed van het li
beralisme op geheel ons volksleven, in
zonderheid op het gebied van de staat
kunde, Zij ziet het liberalisme als een
strooming in het geestelijk leven, welke
de menschelijke persoonlijkheid erkent
als de voornaamste drijvende kracht ter
vermeerdering van den culturee'an en
malerieelen bloei der samenleving, in nl
bare geledingen, en voor de daartoe
noodzakelijke voortdurende vernieuwing
van denkbeelden, gebruiken en maat
schappelijke toestanden. Als beginsel
van maatschappelijke samenleving eischt
liberalisme derhalve, dat de persoonlijk
heid tot haar hoogste kunnen worde ont
wikkeld en dat haar streven worde ge
ëerbiedigd. Hieruit vloeit voort de libe
rale leer van de vrijheid van den mensch.
Deze, op het wezenlijke gerichte, vrij
heid, omvat de eigen verantwoordelijk
heid van den mensch voor zijn handelin
gen en de vrijheid van anderen. Zij geeft
den voorrang aan het algemeen belang
der samenleving, wanneer het persoon
lijk streven van den mensch daarmede in
botsing zou komen,
2. De gemeenschap is als een levend
organisme, dat zich steeds vernieuwt,
nieuwe vormen en afmetingen aanneemt,
nieuwe onderdeelen vormt naast of in
de plaats van de bestaande, zich aan
past aan veranderingen in omgeving en
bestaansvoorwaarden. Zij is niet de som
van de tot die gemeenschap behoorende
individuën, veel minder de som van een
aantal groepen van gelijkdenkenden of
gelijkbelanghebbenden, zij is een een
heid, waaraan allen, die er deel van uit
maken, hun maatschapplijk bestaan ont-
leenen. In verband hiermede plaatst de
liberaal de gedachte van de volkseen
heid boven alle godsdienstige en maat
schappelijke tegenstellingen en staat hij
onbevooroordeeld tegenover de vraag
stukken van iederen tijd.
3. In de nationale gemeenschap heeft
ook de staat zijn eigen taak, welke be
staat in de handhaving van die gemeen
schap. De staat is derhalve niet iden
tiek met die gemeenschap.
Niet de staat, maar de gemeen
schap is voor den liberaal primair.
Naar liberaal inzicht kan de staat zijn
taak het best vervullen, indien hij de
voorwaarden verwezenlijkt voor de ont
plooiing der persoonlijke krachten en
die ontplooiing bevordert. Slechts die
verrichtingen, welke niet aan de per
soonlijke krachten kunnen worden toe
vertrouwd, omdat deze daarvoor niet -of
nog niet toereikend zijn, of omdat daar
door het algemeen belang zou worden
bedreigd, neme de overheid zelve ter
hand.
4. Voor het in stand houden der ge
meenschap is noodig de handhaving van
de fundamenten, waarop zij steunt, zijn
de voor Nederland de onafhankelijkheid
ten opzichte van buitenlandsche mach
ten en de aloude band met het Huis van
Oranje, de zedelijke normen die voort
vloeien uit het christelijke karakter der
Europeesche samenleving en een krach
tig gezag ter bewaring van orde en re
gel, zonder welke de gemeenschap tot
ontbinding zoude geraken. Ook" voor de
ontploiing van de persoonlijke krachten
is die handhaving een voorwaarde. Want
is een volksbestaan onder vreemde over-
heersching vanzelf onvrij, afwezigheid
van vreemd gezeg vormt op zichzelf nog
evenmin vrijheid. Vrijheid is eerst aan
wezig, wanneer de zelfstandige kracht
des volks tot de vorming van recht, van
de onderscheidene instellingen der sa
menleving en van een staatsinrichting en
staatsgezag heeft geleid Zonder hand
having van het gezag is de bevordering
van het algemeen welzijn van het volk
het hoogste doel van den staat niet
niet mogelijk en dreigt vrijheid om te
slaan in eenzijdige behartiging van par
ticuliere belangen. De liberale staatspar-
ta „De Vrijheidsbond" verzet zich dan
ook op grond van haar beginsel met
kracht tegen eiken aanslag op en elke
poging tot verzwakking van het gezag,
een krachtig gezag is slechts mogelijk,
indien het geschraagd wordt door het
vertrouwen van het volk, het vertrou
wen dat het gezag wordt uitgeoefend
binnen de grenzen van wet en recht,
dat geen persoonlijk- of groepsbelang,
maar uitsluitend het algemeen belang
het richtsnoer vormt en dat de kracht
van het gezag niet tot verstarring, maar
tot vernieuwing en vooruitgang zal lei
den. Derhalve is naast een krachtige re
geering noodig een tegenwicht in den
vorm van een aan de wetgeving mede
werkend en de bestuurshandelingen
controleerend parlement met eigen ver
antwoordelijkheid, gekozen met mede
werking van zooveel mogelijk de gehee-
le bevolking van rijperen leeftijd, vol
gens een stelsel dat vejrslapping van
verantwoordelijkheid voorkomt. Zoo
moet ook iedere opbouwende gedachte
de gelegenheid hebben zich te uiten en
invloed te verkrijgen op wetgeving en
bestuur. Ook op dien grond wenscht de
liberaal onverzwakte handhaving van
De poort van het verdriet is zóó
wijd, dat wij nooit zien hoe anderen
er tegelijk met ons doorgaan.
Annie Holdsworth.
de vrijheid van meeningsuiting, behou
dens ieders verantwoordelijkheid voor
de wet.
5. Voor hel) instandhouden van de
gemeenschap i$ verder noodig bescher
ming en bevordering van de volksge
zondheid, de volksontwikkeling, de
volkskracht. De overheidszorg voor eco
nomisch zwakkeren vindt daarin haar
beweegreden en tevens haar begrenzing.
Zelfstandigheid, verantwoordelijkheid
en burgerzin houden de volkskracht in
stand, afhankelijkheid, onverschilligheid
en beharuging van groepsbelangen doen
haar verslappen. Daarom dient de so
ciale en economische politiek steeds de
zelfstandigheid, de verantwoordelijk
heid en den burgerzin van alle leden der
samenleving aan te wakkeren, de ont
plooiing der persoonlijke krachten
wordt daardoor tevens bevorderd.
6. Daarom moet iedereen zooveel mo
gelijk worden opgevoed tot het hoogste
zedelijke, verstandelijke en cultureele
peil, dat hij kan bereiken. Wie hooger
grijpt dan zijn geestvermogens toelaten
maakt zich zelf ongelukkig en kan ge
vaarlijk worden voor de samenleving.
Wie niet het hoogste peil van ontwik
keling bereikt, dat in zijn macht ligt
en wie den geestelijken wasdom van
anderen belemmert of vertraagt, ont
houdt der gemeenschap een waarde en
berokkeni haar dus verlies.
7. Voor de ontwikkeling tot persoon
lijkheid en voor de vorming van geest
en karakter bevatten het godsdienstige
en ethische leven onvervangbare waar
den. Dit ten volle erkennende komt de
liberale staatspartij ook op dit gebied
voor eerbiediging der persoonlijke
vrijheid op. Zij wil nooit een bepaalde
leerstelling opdringen en keert zich dus
tegen alle dwangziek clericalisme en
tegen ieder stelsel, dat het gebouw van
den staat op ke'rkeiijk-dogmatisclhen
grondslag meent te kunnen optrekken.
8. Voor de ontplooiing van de per
soonlijke krachten op economisch ge
bied is noodig een sfeer van vertrou
wen in het maatschappelijk verkeer tus-
schen overheid en onderdanen. Klasse
tegenstelling overheersching en be
moeizieke bureaucratie belemmeren dit
vertrouwen. De liberaal verwerpt daar
om groepsvoorrechting en overmatig
overheidsingrijpen. Dit sluit echter
geenszins uit de bemoeiing van de
overheid met het economisch leven. De
overheid beperke zich echter tot de be
vordering van de ontwikkeling der per
soonlijke krachten en tot de inperking
ervan, indien zij inbreuk zouden maken
op de vrijheid van anderen of het alge
meen belang der samenleving zouden
bedreigen, en tot bijstand bij geleidelijke
aanpassing aan veranderde omstandig
heden. Zij trachte niet de krachten in
vooraf bepaalde banen te leiden, noch
ook den ontwikkelingsgang te vertragen
en te belemmeren door telkenmale in
het groeiproces in te grijpen. Zij bevor-
dere een vrij ruilverkeer, gebaseerd op
eigen verantwoordelijkheid van hande
lende individuen, en zij scheppe op de
gebieden van monetaire, economische,
financieele en sociale politiek en van de
geheele rechtsorde zooveel mogelijk de
voorwaarden, die hervatting van een
vrij ruilverkeer mogelijk maken.
9. Alle Nederlanders, die de geeste
lijke en maatschappelijke vrijheid onder
een krachtig gezag als middel ter ver
meerdering van den bloei der gemeen
schap en derhalve als beginsel van het
staatsbeleid en van de staatsinrichting
erkennen, moeten thans, onverschillig
welke de bron zij, waaruit zij de elemen
ten hunner geestelijke, zejdelijke of
godsdienstige wereld- en levensbeschou
wing putten, de gelederen sluiten, om
den liberalen grondslag van ons volks
leven te handhaven en te ontwikkelen.
De Liberale Staatspartij „De Vrijheids
bond" roept op dezen grondslag alle
Nederlanders tot samenwerking op.
Zondag vond de vaststelling van een
nieuw urgentie-program plaats. Dat ho
pen wij morgen te publiceeren.
Ook voor U is op volmaakt soliede wijze
PIT FLINKE BIJVERDIENSTE -m
te behalen door den verkoop van ons
succesrijk artikel. Br. No. 78, „Die Ha-
ghe", Plein 11, Den Haag.
(Ingez. Med.)
Speciale gelukstelegrammen
voor het Koninklijk Huis,
De gelegenheid tot verzending van
spec'ale gelukstelegrammen, in verband
met het a.s, huwelijk van de Prinses,
zal reeds op 2 Januari a.s. worden open
gesteld. Deze telegrammen kan men dus
aanbieden van 2 tot en met 6 Januari,
terwijl de aflevering uitsluitend op 7
Januari plaats vindt.
Indien de afzenders van deze tele
grammen ^ien cent' extra betalen, ont
vangen zij na 7 Januari een afschrift van
het telegram op hetzelfde speciale for
mulier dat gebruikt wordt' voor de afle
vering aan het Koninklijk Huis.
Aanbieding van een zeekijker aan
Prins Bernhard.
Zaterdag j.l. heeft de commandant der
marine te Willemsoord, vice-admiraal T.
L. Kruijs, vergezeld van zijn adjudant
luit. ter zee le klasse I. N. Reijnierse, ten
paleize Noordeinde namens de Konink
lijke marine een zeekijker met inscriptie
aangeboden aan Prins Bernhard ter ge
legenheid van zijn intreding in het offi
cierskorps der marine.
DE UITWIJZING DER VIER
DUITSCHERS.
Zijl mogen terugkeeren.
De regeeringspersdienst meldt:
De intrekking door de Duitsche regee
ring van de harerzijds genomen maatre
gelen tot uitwijzing v,an een viertal Ne
derlanders uit Du'fschland heeft voor de
Nederlandsche regeering haar bezwaar
doen vervallen om te voldoen aan het
verzoek der Duitsche regeering om haar
besluit lot uitwijzing van een v'ertal
hier gevestigde Duitsche onderdanen
aan een nader onderzoek te onderwer
pen. Dit onderzoek heeft bevest'gd, daf,
op grond van de gegevens, waarover
de regeering beschikte, toen zij haar be
sluit nam, de uitwijzing volkomen gemo
liveerd was.
De ten behoeve van het onderzoek
vanwege de Du tsche regeering ver
schafte nadere toelichtingen hebben met
betrekking tot één, zij het een belang
rijk punt, op de tegen evenbedoelde
Duitschers gerezen bezwaren 'n ander
licht doen vallen, waardoor twijfel kan
rijzen aangaande de juistheid eener ver
dere bestendiging van den genomen
maatregel.
Bezield van den wensch om deze aan-
gelegenheid ook verder in het belang
van de Nederlandsch-Duitsche betrek
kingen in vriendschappelijken zin tot
oploss ng te brengen, heeft de Neder
landsche regeering gemeend, den twijfel
ten gunste van de betrokkenen te moe
ten doen komen.
Zij heeft zich dan ook bereid ver
klaard aan haar terzake genomen be
sluit geen verdere uitvoering te geven,
zoodat geen bezwaar zal worden ge
maakt tegen eventueelen terugkeer van
drie van de v:er Duitschers, die Neder
land reeds hadden verlaten, en evenmin
tegen een verder verblijf hiertelande
van den vierden uitgewezen Duitscher,
die tengevolge van ziekte ons land nog
niet had verlaten.
Hoogaars uit Yerseke in het Zijpe
gezonken.
Zaterdagavond omstreeks half zeven
is de hoogaars Ye. 12, een motormossel-
boot van de Gebr. Van IJzendijke, bij
den terugtocht uit de Grevelingen, waar
men mosselen had gevischt, in het Zijpe,
nabij de peilschaal te Bruinisse, op een
ducÖalf gevaren. Het schip zonk onmid
dellijk, de drie opvarenden konden zich
zwemmende redden. Zij zijn te Bruinis
se op den wal geklommen en zijn daar
van droge kleeren voorzien.
Zaterdagnacht heeft men het schip dat
eenige meters uit den wal lag vast ge
zet en Zondagvoormiddag bij laag water
heeft de Yerseke II de mosselen over
genomen. Het bergingsi/aartuig „Zee
hond" van v. d. Taks bergingsmaat
schappij heeft daarop tevergeefs ge
tracht het vaartuig leeg te pompen. Het
motorvaartuig Bru 87 van de Gebroe
ders Jumelet heeft vervolgens het vaar
tuig nog hooper op den wal gezet. Men
zou vandaag bij laag water probeeren
ZIJ, DIE ZICH MET INGANG
VAN 1 JANUARI A.S. OP ONS
BLAD ABONNEEREN, ONTVAN
GEN DE TOT DIEN DATUM
VERSCHIJNENDE NUMMERS
Verwachting tol morgenavond;
Matige Z, tol Z.W. wind, nevelig tot
zwaar bewolkt, weinig oi geen neerslag,
weinig verandering in temperatuur.
<9 a
a
Ma. 21 Dec. Zon op: 8 h 10; onder:
15 h 47. Licht op: 16 h 47. Maan op:
11 h 29. E.K. 21 Dec.
Hoog-
ea
Ma.
Di.
Wo.
Hoog-
21
22
23
en
8.31
9.34
Ma. 21
Di. 22
Wo. 23
Westkapelle is
23 min. vroeger;
(S -=■ springtij.)
Laagwater
December.
Hoogwater.
5.54 18.36
6.52 19.38
7.58 20.48
Laagwater te
December,
Hoogwater.
7.39 20.11
21.09
22.20
28 min
Veere
te Vlissingen:
Laagwater,
12.35
0.45 13.35
1.55 14.43
Wemeldingss
Laagwater.
0.56 13.32
1.53 14.30
3.03 15.39
en Domburg
38 min. later
Ook als Kerstgeschenk in reeds
bekende speciale verpakking;
ZEEUWSCH PROFETENBROOD.
Het echte.
M. P E T E R S E,
Patissier, Lange Delft, Middelburg,
(Ingez. Med.)
een noodbekisting aan te brengen, om
dan net vaartuig naar de werg te slee
pen.
Het elders in dit blad opgenomen
gedicht van den heer H. den Engelsman
te Middelburg is, naar de dichter ons
mededeelt, getoonzet door de heeren
Jonan n. L'aro en A. Bosdijk aldaar; a.s.
4 Januari wordt het uitgevoerd met de
huwelijkscantate en 3 Januari wordt het
ook gezongen door mej. Riek Caro, te
Winterswijk.
Te vroeg aan het werk.
Zaterdagnacht te 2 uur heeft de poli
tie proces-verbaal opgemaakt tegen den
bakker J. S., die zich aan overtreding
der arbeidswet schuldig maakte.
Opgepast.
Zaterdagavond toen degenen, die in de
Abdij de serenade hadden bijgewoond,
het plein verlieten, kwam een vreemde
dame te struikelen over den drempel on
der de S.P.Q.M.-poort. Een andere, die
haar wilde helpen, viel ook en brak
daarbij haar pols.
Door het licht van de verlichting bij
de woning van den Commissaris der Ko
ningin krijgt men aan de poort juist min
der goede verlichting en daarom zij men
voorzichtig en waarschuwen ook ande
ren, die ter plaatse minder goed bekend
zijn.
ARNEMUIDEN. In de mosselkokerij
van de N.V. P. Vlaming en Zn. heeft een
ongeluk plaats gehad. De 44 jarige Van
B, had het ongeluk bij het verrichien
van zijn werk aan den ketel waarin de
mosselen gekookt worden, uit te glij
den waardoor hij met zijn linkerbeen in
het bijna kokende water terechtkwam.
Direct werd hij naar den plaatselijken
geneesheer dr. P. de Haas gebracht die
opname in het Gasthuis te Middelburg
noodzakelijk achtte.
O. EN W. SOUBURG. Vrijdag en Za
terdagavond gaf het Chr. fanfarekorps
„Vlijt en Volhard'ng", dir. de heer J. van
Soelen, alhier, beide keeren voor een
bezette zaal van 't gebouw Rehoboth, 'n
geslaagde muziekuitvoering. Het eerste
gedeelte van het programma, bestaandë
hoofdzakelijk uit Kerstnummers, s elde
aan het korps zware eischen. De muziek
werd door de aanwezigen zeer op prijs
gesteld.
Een samenspraak „Het rare kosthuis",
