De dijkval bij Kapelle.
BRAND HOTEL „BRITANNIA"
O VERGANGSHOEDEN
Fa. PAT ER IK
r,25,
BINNENLAND.
WEERBERICHT.
Co.,
ONTVANGEN NOUVEAUTÉ's
IN
ZIE ETALAGE
WINTERHOEDEN TOT
DECEMBER-PRI/ZEN
VLISSINGEN.
a 12,50—f 3.50
Kerstboom met verrassingen.
icht
lan
den
eze
libi,
ren
nen
;lijk
ïer-
ïst-
v.
aud
oen
iis-
libi.
zei-
Eoe-
fna-
loo-
lan
/an
|rde
H.
2nd,
Kan
ter-
of
I be-
op;
idel
ver'
ea
)*L
h.
H.
tiut-
loor-
ad-
les"
ds.
),15
jrst.
teis-
burg.
-=-JI NUMMER 297. IWIX, dx-ajjiuv. wutnauAU r"s3T^l^?rjn 10 L"!'^£'',UI1U( ÏWO. JtÜKSlfc BLAD. 179e JAARGANG.
I $tctrwcit*te Él he H
M1DDELBURG5CHE COURANT
TWEE BLADEN.
WOENSDAG
16 DECEMBER 1936. EERSTE BLAD.
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn, in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
GOESCHE COURANT^
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap ,,De Middelburgsche Courant Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen I7
regels f 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling -Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
AANBIEDING VAN GESCHENK AAN
PRINSES JULIANA EN
PRINS BERNHARD.
Namens vroegere Belgische
vluchtelingen.
Gistermiddag is ten paleize Noordein
de aan Prinses Juliana en Prins Bern-
hard op plechtige wijze het geschenk
overhandigd, dat hun ter gelegenheid
van hun huwelijk is aangeboden door
de vroegere Belgische vluchtelingen, die
in de jaren 1914-1918 gastvrijheid in ons
land hebben gevonden.
De gelden voor dit geschenk zijn inge
zameld door een Belgisch comité waar
van o.m. lid waren burggraaf Poullet,
oud-minister-president van België, de
minister van staat Van Cauwelaert, de
Prins De Ligne, en de minister van on
derwijs de heer Hoste.
Het geschenk werd gistermiddag aan
geboden door burggravin Simonis, echt-
genoote van senator Simonis, den vroe-
geren voorzitter van het Belgische co
mité van vluchtelingen in ÏNederland,
die vergezeld was van mevrouw Mas-
kens, echtgenoote van den Belgischen
gezant te Den Haag, en door den secre
taris van het comité, ir. Delhez.
Het geschenk bestaat uit drie groote
kristallen vazen, die vanwege hun
zwaarte reeds eerder naar het Ko
ninklijk paleis waren getransporteerd,
en eenige zeer kostbare kantwerken,
die gedrapeerd om een groote bloemen
mand door de deputatie werden mede
gebracht, De Belgische vertegenwoordi
ging werd door Prinses Juliana en Prins
Bernhard ontvangen en ir. Delhez gaf
uiting aan de gevoelens, die in België
jegens het Nederlandsche volk en het
vorstenhuis leefden en die zich mani
festeerden in dit geschenk. De Prinses
en de Prins dankten met hartelijke
woorden voor de fraaie cadeaux,
De vier stuks kantwerk, alles point
a l'aiguille, zijn twee prachtige kanten
sjaals, een kanten waaier en een kan
ten zakdoekje.
Het geschenk is bedoeld als een blijk
van erkentelijkheid vain de vroegere
Belgische vluchtelingen voor de in Ne
derland in de jaren 1914-'18 genoten
gastvrijheid en als bewijs van deelne
ming van vele Belgen in de huldiging
van Let Nederlandsche volk aan het
vorstenhuis en in de blijdschap om het
vorstelijk huwelijk. Aan de in België
verspreide oproep van het comité is dan
ook in alle kringen der Belgische be
volking gevolg gegeven.
Diner bi; den Belgischen gezant
Des avonds heeft de Belgische gezant
te 's Gravenhage, de heer Charles Mas-
kens, te zijnen huize een diner aange
boden aan verschillende personen en
talrijke leden van publieke instellingen
die gedurende de oorlogsjaren het werk
van steun aan de Belgische vluchtelin
gen behartigd hebben.
Tot de aanwezigen behoorden o.a. de
minister van justitie, mr. Van SchaiK.
als ondervoorzitter van den minister
raad.
Het onderzoek naar de ramp van
de „Lijster".
Gistermorgen is te Bandon Hill (Sur
rey) een onderzoek van den coroner ge
opend naar de ramp van de „Lijstier",
waarbij in totaal 15 personen om het le
ven zijn gekomen. De coroner verklaar
de dat hij zich voorstelde uitsluitend
formeele getuigenverklaringen te vragen
waarna het onderzoek verdaagd zou
worden in afwachting van het resultaat
van het door deskundigen ondernomen
onderzoek.
Dr. Lancaster die ooggetuigen verkla
ringen aflegde, besloot zijn uiteenzettin
gen met te zeggen, dat een aantal van
zijn medebewoners op den heuvelrug
aandrang op hem hebben uitgeoefend te
verklaren, dat zoolang het vliegveld in
zijn huidige ligging blijft er maatregelen
genomen moeten worden tot dwingende
beperking, afgescheiden van de wen-
schen van passagiers en piloten, waar
door voorkomen zou kunnen worden, dat
vliegtuigen starten onder omstandighe
den die gekenmerkt worden door een
onmiskenbaar slecht zicht.
De door dr. Lancaster genoemde heu
velrug^ is de plaats waar de ramp van
de „Lijster zich heeft voorgedaan.
De politiedokter Gardner verklaarde
vervolgens, dat alle passagiers ernstige
brandwonden hadden bekomen aan ar
men en beenen, maar dat de lichamen
gedeeltelijk beschermd door de kleeren
minder verbrand waren. De merkwaar
dige rose verkleuring der lijken doet den
ken aan koolmonoxyde-gas, waarmede
het bloed der slachtoffers naar getuige
heeft geconstateerd, tot 70 procent ver
zadigd was. De bewusteloosheid tenge
volge van dit gas trad waarschijnlijk
binnen enkele seconden op en in dit
verband is het opmerkelijk dat na het
ongeluk van niemand der inzittenden
eenig geluid vernomen is.
De coroner verklaarde, alvorens het
onderzoek te verdagen, tot 12 Januari
a.s„ er zeker van te zijn, dat allen zich
bij hem zouden aansluiten, wanneer hij
uiting gaf aan zijn diepste en meest op
rechte sympathie met de personen en
landen, die op zoo plotselinge en droeve
wijze een verlies hadden geleden. Er
ligt echter eenige troost in de weten
schap, dat deze kostbare levens verlo
ren zijn gegaan zonder dat de slachtof
fers geleden hebben.
De aanwezige vertegenwoordiger van
de K.L, M. de heer I. Aler sloot zich aan
bij de woorden van den coroner.
Bij de sluiting der zitting speelde zich
nog een ontroerende scène af, toen aan
de verwanten en vertegenwoordigers
der slachtoffers de persoonlijke eigen
dommen der omgekomenen welke uit het
v/rak gered waren, overhandigd werden.
GEEN WERELDTENTOONSTELLING
TE AMSTERDAM.
Naar wij vernemen heeft de commis
sie welke de mogelijkhe d van het hou
den van een tentoonstelling te Am-
s'erdam in een der eerstvolgende jaren
heeft onderzocht, zich ervan vergewist,
of de regeering n,a de bekende motie in
de Tweede Kamer, bereid is tot het ver-
leenen van een subsidie om de reeds
oniworpen plannen- aan welke het ge-
Woorden zijn bladeren, doch daden
zijn vruchten.
meentebestuur van Amsterdam krachti-
gen steun toezegde, tot verwezenlijk ng
te brengen. Naar aan de commissie
bleek, kan echter de ministernaad geen
vrijheid vinden aan het verlangen van
de meerderheid .der Tweede Kamer te
gemoet te komen. De comm'ssie acht 't
uitgesloten om van uitslui'end particu
liere zijde de daarvoor vereischte gel
den te verkrijgen.
Daar in verb,and met de bepal'ngen
van het internationale tentoonstellings
verdrag Parijs 1928 thans de tijd voor
bij is om nog met kans op succes aan te
dringen op toelating v,an Nederland tot
het houden van een internationale ten-
toonselling binnen de eerste 8 jaren,
heeft de commissie, tot haar leedwezen
moeten besluiten de plannen op fe ge
ven.
De prijzen der levensmiddelen.
Het secretariaat van den centraien
bond van Ned. verbruikscoöperaties
schrijft ons:
EJvenals voor het overzicht van de
vorige week ontving het economisch bu
reau van den bond ook nu weer prijs
opgaven voor de wekelijksche enquete
van alle 20 daartoe aangeschreven coö
peraties. Uit de verzamelde cijfers blijkt
dat het gemiddelde prijsstijgingspercen-
tage voor 25 levensmiddelen sinds de
vorige week practisch niet gewijzigd is.
Over de geheele periode, sinds de de
preciatie van den gulden, kunnen we
dus vaststellen, dat in de eerste zeven
weken de prijzen van de 25 levensmid-
MIDDELBURG
(Ingez. Med.)
de'en telkens met enkele tiende procen
ten stegen, totdat op 12 November een
totale gemiddelde verhooging van on
geveer 1,8 was bereikt. Op dat peil
bleven de prijzen drie weken. Daarna
liep de gemiddelde prijsverhooging in
de week van 30 November5 Decem
ber op tot 1,98 en nu kan zij voor
de week van 712 December op 1.97
vastgesteld worden.
Sinds 24 September jl. steeg de prijs
van eieren met 20.8 die van gries-
me^l met 15,1 die van Goudsche kaas
met 7,4 die van bruine boonen met
7,2 die van vermicelli met 6,8 en
die van boter met 4,6
De prijzen van grauwe erwten, groene
erwten, tarwebloem en zachte zeep ste
gen met ongeveer 2 terwijl de overige
artikelen in prijs gelijk, of nagenoeg ge
lijk bleven.
Tenslotte wijzen we er op, dat de prij
zen van eieren, boter en kaas in dezen
tijd van het jaar steeds oploopen.
Ernstiger dan die van Novem
ber 1929 Hoe ontstaat een
dijkval
Men schrijft ons:
De dijkval in den z'eedijk van den
Willem Annapolder nabij de gemeen'e
Kapelle, waarvan wij reeds melding
hebben gemaakt, laat zich volgens de
deskundigen ernstiger aanzien dan d e
van November 1929, welke voorkwam
iets meer Noord-Oostelijk van dien van
thans. Op de plaatsen waar de dijk over
ongeveer de halve breedte in het water
is verdwenen, staat de afgebrokkelde
dijkwand zoo goed als steil het water in
en is vlak daarvoor een diepte gepeild
van 10 tot 15 meter. Iets verder van den
dijk neemt de diepte zeer snel toe.
In den nacht van Maandag op D?
dag vreesden de op den dijk aanwezige
personen voor doorbraak. Het weer was
ruw en telkens als een hoeveelheid
grond in de Schelde verdween, trilde
het dijklichaam merkbaar. In den morden
v,an Dinsdag is men begonnen met het
maken van een bekisTng aan de landzij
de met de bedoeling bij dijkdoorbraak
het water zelfs bij hoog water althans
tijdelijk te kunnen tegenhouden. In den
loop van den dag is uit Noord-Brabant
veel hout voor deze bekisting aange
voerd, doch de werkzaamheden scho
ten uiteraard slechts langzaam op. Aan
de zeezijde van den dijk is nog nie+s ge
daan. Wel wordt regelmatig gepeild en
is men reeds doende met het treffen
van maatregelen voor het leggen van
zinkstukken ter plaatse. Voor hiermede
kan worden begonnen gaan nog wel
enkele dagen heen. En ju st die enkele
dagen zijn het gevaarlijkst, aangezien
ook in 1929 het wegbrokkelen over en
kele dagen verliep. En toen was in die
enkele dagen minder van het dijklichaam
verdwenen dan thans :'n één dag.
Hef grootste gevaar ontstaat zooals
men weet bij laag water omdat alsdan
een sterke stroom van de afgaande
vink langs den dijk stroomt, ter
wijl bij hoog water de druk tegen het
dijklichaam verder afbrokkelen belang
rijk tegengaat.
Op den voet van het gedeelte dijk,
dat Noord-Oostelijk van den dijkval is
gelegen, zijn den laatsten tijd nog al wat
zinksfukken gelegd en nu is het wel
opmerkelijk, dat juist op de grens van
die zinkstukken de dijkval heeft plaats
gehad. Wel een bewijs van de groote
waarde van het leggen d er stukken.
Zeeland heeft vooral in vroeger tiiden
veel van dijkvallen te lijden gehad. Wan
neer men dan ook de kaart van Zeeland
van vroeger en thans met elkaar verge
lijkt, ziet men zeer groote verschillen.
Telkens verdwenen gedeelten der eilan
den in het water doordat de clijken op
bepaalde plaatsen bezweken. Achter
den waterkeerenden dijk werd dan iets
landwaarts een nieuwe dijk gelegd, wel
ke als het ondergeloopen gedeelte
land aan de zee werd prijs gegeven
hetgeen meestal gebeurde waterkee-
rend werd. De sterke Scheldestroomen
schuurden langs de kusten en ondermijn
den de dijken. Meer dan nog de stormen
en hooge vloeden werkte deze kracht n
stilte en onder wa er. Niemand merkle
er iets v,an totdat op een mooien stillen
zonnigen dag de eb heel laag werd en
aldus de druk tegen 't dijklichaam werd
weggenomen en de dijk 'n het water
verdween. Dan had men een dijkval en
de technici dier dagen schenen daar
machteloos tegenover te staan. De ge-
schiedboeken vermelden dan ook dijk
vallen zonder tal. Was dit zoo voort blij
ven gaan, dan was thans van de Zeeuw-
sche eilanden zeker niet veel meer over
dan w,at kle'ne eilanden, die tenslotte
toch ook weer niet met rust zouden zijn
gelaten. Maar men heeft den vijand tot
staan weten te brengen en hij staaf nu
nog na drie eeuwen. Dat wil natuurlijk
niet zeggen, da: het vraagstuk geheel tot
oplossing is gebracht, want nog komen
dijkvallen zoo nu en dan voor en het tot
staan brengen en houden van d en wa
terwolf kost nog schatten gelds. Hejl
is natuurlijk niet te schatten wat deze
dijkval van den Willem Annapolder' zal
kosten, maar een f 100,000 is in zulke
oogenblikken al heel vlug verwerkt.
Door het laten zinken van z.nkstuk-
ken aan den voet van den dijk aan de
zeezijde, welke zinkstukken bestaan uit
gevlochten rijshout en bezwaard worden
met steenen, is het mogelijk de stroom
meer van de kust te houden en van min
der invloed te doen zijn op den voet van
den dijk. Nu is het begrijpelijk, dat
men omstreeks de jaren 1600 tot 1700,
toen men 't wegvreten van 't land door
dijkvallen niet wist te bestrijden, nog
inlaagdijken zijn gelegd, welke, doordat
de zeedijk intact bleef, geen waterkee-
rende dijken zijn geworden. Toen zijn
de zoogenaamde inlagen ontstaan, waar
van men er verscheidene vindt op Schou
wen en Duiveland en waar'n men thans
de beroemde vogelbroedplaatsen aan
treft. Vooral Schouwen wist van dijk
vallen mee te spreken. Dat eiland is
vroeger veel grooter geweest, aan de
zuidzijde. Reeds in 1496 begon daar het
grondverlies en dat duurde zoo voort
tot ongeveer 1700. De inlaagdijken om
de voornaamste inlagen aan de zuidkust
van Schouwen dafeeren van 1650, 1654,
1673 en 1679. Zelfs zijn nog inlaagdijken
aangelegd in 1726, 1764, 1781 en 1797,
deze zijn gelegen ten zuiden en zuidwes
ten van Zienkzee. Zelfs lag ten zuiden
van Schouwen nog een eiland Orisant,
dat ook al vroeg geheel in de zee is
verdwenen. Natuurlijk zijn niet alle in>-
I lagen zoo bekend als die van Schouwen,
welke juist doordat ze tot vogelbroed
plaatsen van groote heteekenis zijn ge
worden, beroemd werdén.
Dijkvallen komen bijna uitsluitend in
Zeeland voor; vrijwel uitsluitend op
plaatsen, waar wegens sterke stroom-
schuring 'n groote diepte voor den dijk
ontstaat. Een der voornaamste oorzaken
is wel de samenstelling der verschillende
grondlagen, waarbij sommige lagen ge
heel van water worden verzadigd. Bij
heel laag water wordt dan het evenwicht
in den dijk verbroken en bestaat de
kans, dat de zandlaag, waaruit het wa
ter m nder snel wegvloeit, zich plotseling
zeewaarts verplaatst, hetgeen een weg
zakken van den bovengrond veroor
zaakt Beperkt deze wegzaltking zich
tot den oever dan spreekt men van 'n
oeverval, wordt ook een gedeelte van
den dijk meegesleurd dan heeft men met
een dijkval te doen. Hieruit kan worden
verklaard, dat een oever- of dijkval plot
seling optreedt en van korten duur is.
Onderhoud met den
burgemeester.
In een onderhoud met den burge
meester van Kapelle, den heer W. Bie-
rens Jr., deelde deze vanochtend mede,
dat er den geheelen nacht met man en
macht is doorgewerkt om een nood
voorziening tot stand te brengen. Naar
zijn verwachting zou de kistdam wel}te
ter lengte van 240 meter aan de binnen
zijde van den dijk wordt aangebracht,
vandaag gereed komen.
Op de vraag of dan alle gevaar w;as
geweken, antwoordde de burgemeester
dat volgens de technici de dijk inder
daad behouden zou blijven, wanneer
zich geen buitengewoon slechte weers
omstandigheden zouden voordoen. De
opstekende harde wind kan ons, wan
neer het vanmiddag om een uur of vier
hoogwater is, echter nog parten spe
len". Om op alle gebeurlijkheden te zijn
voorbereid, hebben de bewoners van
den polder de meubelen naar de bo
venste verdieping van hun woningen ge
bracht en de auto's staan klaar om inge
val van dijkdoorbraak de jmenschen
spoedig in veiligheid te brengen.
Aan de rivierzijde, waar de val den
dijk heeft verzwakt, heeft men nog geen
voorziening aan kunnen brengen. Van
daag werd een lading rijshout en basalt-
steenen uit Sliedrecht verwacht, om er
de buitenzijde mede te versterken. Er
komen veertig man mee om de zink
stukken te vlechten en daayna het
noodbeslag met steenen bezwaard, als
voorloopige beveiliging aan te brengen.
Wanneer dit goed op zijn plaats is, kan
men zeggen dat het gevaar is geweken,
doch daar gaan nog een paar dagen
mee heen en daarom zal men nog die
paar dagen in spanning moeten blijven,
ven.
Verwachting tot morgenavond:
Stormachtige tot krachtige Z. tot Z.W.
wind, betrokken tot zwaar bewolkt, met
tijdelijk regen, later opklarend, aanvan
kelijk zachter, later iets kouder.
u
Wo 16 Dec.: Zon op: 8 h 06; onder: 15 h
45. Licht op: 16 h 15. Maan op: 9 h 45;
onder: 18 h 28. E.K.: 21 December.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen:
Decemher.
Hoogwater. Laagwater.
Wo. 16 S 2.30 14.51 9.06 21.15
Do. 17 3.04 15.26 9.42 21.49
Vr. 18 3.35 16.06 10.20 22.24
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge:
December.
Hoogwater. Laagwater.
Wo. 16 4.27 16.43 10.09 22.21
Do. 17 5.02 17.19 10.42 22.54
Vr. 18 5.33 17.56 11.19 23.31
Westkapeile is 28 min. en Domburg
23 min, vroeger; Veere 38 min. latar,
(S springtij.)
Gedurende Kerstdagen
Oo.d peestdiners
Muziek van de White Star Band.
Tafels kunnen tot uiterlijk Dinsdag
22 December worden gereserveerd.
Telefoon 80 en 194.
(Ingez. Med.)
Politiehond a's huldeblijk voor
Prinses Juliana en Prins Bernhard,
Op voorstel van hst hoofdbestuur van
de Kon. Ned. Politiehondenvereeniging
werd in de alg. vergadering, te Utrecht
gehouden, onder daverend applaus be
slopen, aan het vorstelijk bruidspaar, als
eerb'edige hulde der vereeniging, aan te
bieden een volledig afgerichten politie
hond.
Daarvoor werd gekozen de Bouvier
„Dona" van den heer J. Semler te Eind
hoven, welke op de jaarlijksche keur ng
dit jaar, het hoogst aan al punten be
haalde en daardoor verwierf de groote
zilveren medaille, beschikbaar gesteld
door H. M. de Koningin, beschermvrou
we dezer vereenging. Deze hond werd
voorts het hoogsf geplaatst bij de keu
ring van politiehonden in 1936 door de
Kon. Ned, Politiehondenvereenig'ng ge
houden.
Het hoofdbestuur heeft namens Prin
ses Juliana bereids bericht ontvangen,
dat het geschenk gaarne zal worden
aanvaard.
DE TOEPASSING VAN DE
PENSIOENWET.
Op de vragen van het Tweede Ka
merlid Suring in verband met de be
slissing van den Pensioenraad van 12
Augustus, dat voor onderwijzers die hun
diensttijd vóór 1 Juli 1922 niet voor
pensioen hebben ingekocht, die dienst
tijd desondanks voor de berekening van
't pensioen in aanmerking komt, heeft de
minister van binnenlandsche zaken ge
antwoord, dat het juist is, dat de Pen
sioenraad die beslissing heeft genomen.
Voorts zegt de minister: Een beroep
ingevolge art. 127a, eerste lid, onder b,
van de Pensioenwet 1922 is tegen de
beslissing niet ingesteld en zal ook niet
worden ingesteld. Een ontwerp van wet,
dat speciaal in verband met bedoelde
beslissing is ontworpen, zal nog voor
het einde van dit jaar bij de Tweede
Kamer worden ingediend.
Klachten over het optreden van Neder
landsche zeelieden in de haven van
Londen.
In het Lagerhuis heeft men den minister
van handel, Runciman, gevraagd, of het
hem bekend was, dat de kapiteins van
Nederlandsche motorschepen en andere
Nederlandsche vaartuigen hij het binnen
varen van de haven van Londen voort
durend trachten te ontkomen aan de
verplichting van het aan boord nemen
van een loods. Bij het verlaten van de
haven aldus steller van deze vraag
kunnen zij deze verplichting niet ont
duiken, doch dan wordt de loods met
duidelijken tegenzin op het schip toege
laten en meermalen is het voergekomen,
