$T0trinetf*te
GOESCtü COURANT
De troonsafstand van Edward VIII.
W.odc
5*1813
Te Kort Geschoten.
NUMMER 293.
TWEE BLADEN.
VRIJDAG
11 DECEMBER 1936.
EERSTE BLAD.
179e JAARGANG.
?.bb.L van dc a"'i*s '««•vota"
Morgen zullen de beide Huizen den eed van
trouw aan den nieuwen koning afleggen.
WEEfiBURIOHT.
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
8ij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap ,,De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 - Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 17
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
Ik geloof niet den plicht te verge
ten, die op mij rust, om de belangen
van den slaat in de eerste plaats te
doen gelden, wanneer ik verklaar, dat
ik mij ervan bewust ben deze zware
taak niet langer meer doelmatig of
met persoonlijke voldoening te kunnen
vervullen."
Edwaid Vit I. R. I., abdicaüe-boodscha
Het oordeel over de toch in alle ge
valle u terst dramatische gebeurtenis
die zich gisteren in het Britsche Impe
rium heeft voltrokken: de troonsaf
stand van den Koning om met een-of-
andere dame te kunnen huwen, z,al
veelszins verschillend uit kunnen val
len. Want zoodanig oordeel zal in de
eerste plaats afhankelijk zijn van het
aanzicht der zaak, waarop men zijn
aandacht vestigt: den menschelijken of
den staatkundigen kant, en vervolgens
zal het oordeel over elk dezer twee
aanzichten waarschijnlijk weer gehee
versch llend uitv,allen in verband met
de staatkundige, politieke, godsdien
stige en, in het algemeen, zedelijke
overtuig ngen van degenen, die zich tot
oordeelen stellen.
Enoordeelen doen we natuur
lijk allemaal. Wie zegt: het is niet aan
mij te oordeelen, spreekt waarschijnlijk
een onwaarheid uit. Tenzij er mee be
doeld wordt: ik heb mijn persoonlijke
opvatt.ngen over deze zaak wel, m.aar
ik acht die van zoo weinig algemeen
nut, dat ik die voor mijzelven houd. Dan
is er sprake van een hoogen ernst en
zelfbeheersch.ng, waarvoor men eerbied
kan hebben.
M.aar overigens: iedereen oordeelt, 't
Is niet meer dan menschelijk, en een
betrekkelijk onschuldig genoegen bo
vendien.
De een, enthousiast, jeugdig, m's-
schien wat onbezonnen, en „vrij" zegt:
goed zoo, Koning, volg de slem van je
hart, je bent ook mensch.
De ander zegt: Een Koning die voor
de een-of-andere juffrouw afstand van
de Kroon v/an het Britsche Wereldrijk
doei, moest onm ddellijk in „Vrederust"
opgeborgen worden.
Dat zijn zoo ongeveer de twee uiter
sten wanneer we althans afzien van
de^ kinderlijke wartaal, door den Lager
huis-bolsjewiek Buchanan gisteren uit-
gestooten, d e alles vertooning, humbug
en lariekoek noemde wat er op dat his
torisch oogenblik in het House of Com
mons gebeurde
Zooals ook elders in dit blad wordt
uiteengezet: we moeten de s'aatkundi-
ge belangrijkheid van het geval nieit
overschat en. Tenslotte is er, om het
eens heel huiselijk te zeggen, een heele
voorraad zeer behoorlijke en bruikbare
troonopvolgers; er komt nu een nieuwe
koning met een kon ngin zelfs en reeds
kinderen; en Edward VIII, nu „Mijnheer
E. Windsor", hoewel hij z'n baantje op
gezegd heeft, behoeft waarlijk nog niet
te gaan stempelen.
Nu wij dit schrijven zetelt er reeds een
nieuwe Koning op den troon van Brit-
ania, en over enkele maanden zal de
voormalige koning Edward waarschijn
lijk in het huwelijk treden met de vrouw
zijner keuze-boven-al.
En dan malen de molens van den tijd
weer rustig en zeker, voorat zoo ze.
ker, verder; van hetgeen de laafste we-
i gebeurd is, zal dan waarschijnlijk
gebleken zijn dat het daarop heel wei-
inig 'nvloed gehad heeft. Een enkele
complicatie misschien daargelaten 't
zou kunnen wezen dat een reeds gerui-
men tijd op 't kantje van breken staan-
e band met een Domin'on, nl. Ierland,
wel eens zou kunnen springen. Maar
dat zal ook nog geen verandering
Hoeden wij ons dus voor sentimentele
en sensationeele overdrijving, aan den
anderen kant dreigt 't gevaar dat we, door
de dingen te dichtbij, te persoonlijk meê
te maken, niet recht beseffen dat we
toch een dramatische wereldgebeurte
nis van de eerste orde hebben aan
schouwd en aangehoord.
Wie gisteren den spreker v,an de
B.B.C. over Droitwich met innerlijke,
doch beheersch'e, spanning de „Kings
message' aan het geheele Britsche 'ge-
meenebest hoorde voorlezen, behelzen
de de „irrevocable decision" om afstand
van den troon te doendie ge
voelde foch wèl, dat er toen met groote
letters geschreven werd, pagina n,a pa
gina, in de geschiedkundige annalen
van het menschdom.
Wij schreven, in den aanvang: men
kan de zaak van twee kanten en on
der menigerlei belichting,, zien. Hoe wij
in den poli .'eken strijd dezer dagen
slaan, kan bekend zijn. Derhalve over
die twee kanten slechts een enke
woord.
Wat de staa'kundige zijde van de
zaak betreft, kan ons oordeel misschien
h,ard, maar in elk geval kort, zijn: h er
heeft Edward VIII bepaald gefaald. Of
hij, die ook mensch is, niei; anders g e
k u n d heeft, is een tweede zaak
dat hij anders gemoeten hac
staat voor ons vast.
Men spreekt in de sport wel eens v in
team-geest. Daarmee bedoelt men, da
de persoonlijke eerzucht van 'n sporls
man des noodig ten offer wordt ge
brach! aan het belang, de eer, van hel
team elftal, roe'ploeg of wat dan ook
De eer van de hoogere eenheid - hel
team overheerscht, en moet over
heerschen, de persoonlijke eerzucht
Terecht heeft een ieder hiervoor be
wondering, voelen wij ons hart sneller
kloppen wanneer we zoo-iets mogen pp
teekenen.
Vergroot dit besef van ondergeschikt-
he d der persoonlijke verlangens aan
een team-geest millioenen malen, en
ge weef, hoe een Koning v,an een We
reldrijk heeft te handelen.
Nogmaals, het moge hard schijnen,
niettemin is het zoo: een koning moge
ook, onbeiw'stbaar, mensch zijn, hij is
eerst en vooral: Koning. Zijn plichten
uit dezen laatsten hoofde komen eerst;
de belangen van zijn millioenen onder
danen moe'en voor den Koning b ij a 1
1 e s en uitsluitend voorgaan. Indien zijn
menschelijke wenschen en verlangens
met het Koning-zijn verwezenlijkt kun
nen worden men denke hier aan hei
innig-mooie huwelijk van koning Leo
pold en kon'ngin As'rid van België;
men ziet ook met de allerbeste gevoe
lens en verwachtingen bezield het hu
welijk van onze kroonprinses met prins
Bernhard tegemoet als zoo vorsten
plicht en menschenwensch hand in hand
kunnen gaan, dan 's dat een volk reden
tot groote verheugenis en diepe dank
baarheid. Maar als er hier een conflict
kom', dan dient naar onze vaste over
tuig ng een Koning van een wereldrijk,
aangeland op 'n tweesprong waar de
eene wegwijzer het opschrift „Volk en
Plicht", de andere „Hart en Liefde"
draagt, zender een oogenblik te aarze
len den eersten weg vastberaden te
gaan.
«r
In het licht dezer opvatting z,al men
z'ch kunnen indenken met welke ge
voelens wij dc sensatiekoppen lazen,
welke het „Rotterdair.sch Nieuwsblad'
meende gisteren boven zijn berichten
inzake een door dat blad verwachten
troonsafstand te moeten zetten: „Me
vrouw Wally Simpson heeft gewon
nen„Vijfentwintig jaar lang heb
ik me opgeofferd voor de koloniale,
handels- en diplomatieke belangen des
rijks, heeft de koning gezegd, ik snak
ernaar het vrije leven v.an gewoon
mensch te leven aan de zijde van haar,
die ik thans tot echtgenoote wensch"..
En te Cannes juicht een 42-jarige
Amerikaansche: Davy is gentleman ge
bleven. De wereld heeft haar „greatest
thriller of 1936" beleefd; koningschap
is gebleken nog romantisch te kunnen
zijnin dézen tijd."
Dit kan niet anders gestempeld wor
den dan als ontaarde sensatiejourn.al's-
tiek van het minste allooi. Met zulke
volksvoorlichting komen we in het moe
ras terecht.
Toch wl dit niet zeggen, dat wij geen
oog zouden hebben voor den mensche
lijken kant van de z,aak. Allerminst, en
integendeel zelfs. Wij zijn er van over
tuigd, dat Jidward VIII niet anders heef*
kunnen handelen dan hij deed. En als
Mijnheer E. Windsor" gunnen wij de
zen mensch van harte het men-
schengeluk, dat hij hoopt en verwacht
te vinden in een echtverb ntenis met
de vrouw zijner keuze. Al mag niet
nagelaten worden er op tc wijzen, dat
mevrouw SimpsoA wel een heel bijzon
dere vrouw met uitzonderlijk groote
ff.Y.en van geest en gemoed zal moeten
''ken te zijn, wil zij in s:,aat wezen
°t n lengte van dagen de goede, lief
hebbende en liefdewekkende echtgenoote
te zijn voor „den man die de kroon
van het Britsche wereldrijk om harent
wille afzette." Maar dat is verder een
privé-aangelegenheid van „Mijnheer E.
W'ndsor", w,aarmede pers en publiek
geen steek meer te maken hebben.
Wij zullen niets liever zien, dan dat
de heer en mevrouw WindsorSimp
son een lang en gelukkig leven mogen
hebben.
Maar de geschieden's zal eens uit
den tekst van de boodschap, waarmede
Edward de A-chts e, Rex, Imper.ator,
aan zijn parlament zijn onherroepelijk
voornemen kond deed, den troon te ver
laten, de woorden aanhalen, die wij als
mot o boven deze beschouwing zetten,
en hem als Koning richten mal
de overweging, dat het er niet op ,aan
kom! of er „p e r s o o n 1 ij k e vol
doening uit de vervulling van den
koninklijken plicht gesmaakt wordt; in
het loutere bewus zijn der plichtsver
vulling zelve moet de hoogste en das
noods eenige voldoening voor een vorst
gelegen zijn.
Dat d't thans niet meer zoo blijkt le
zijn, is misschien minder een veroordee
ling van Edward VIII als van den arm
zaligen tijd en zijn gebrek aan nobele
ideolog eën, waarin wij tot voor kort
geleefd hebben, en waaraan we nóg
lang niet volkomen ontworsteld zijn.
Na het voorlezen v,an de Koninklijke
boodschap en de rede van Baldwin (zie
2e blad) heeft het Engelsche Lagerhuis
gisteravond het wetsontwerp npoens
den troonsafstand van Edward VIII
reeds in eerste lezing aangenomen.
Vandaag zou het door be de Huizen de
finitief worden goedgekeurd. De abdi
catie van Koning Edward is daarmee
dan een fe t geworden.
De nieuwe koning, de hertog van York,
tweede zoon van wijlen Koning George
V, volgt onmiddellijk op. Zaterdag mui
len de beide huizen den eed van trouw
aan hem afleggen.
DE NIEUWE KONING.
De hertog van York heet voluit: Al-
bert, Frederick, Arthur, George.
Op 14 December 1895 werd hij op
York Cottage (Sandringham) geboren,
zoodat hij Maandag a.s. zijn 41sten ver
jaardag zal vieren.
Hij was dus slechts achttien maanden
jonger dan den aigetreden koning.
Beide broers werden gezamenlijk op
gevoed, totdat de Prins van Wales op
het instituut voor de marine te Osborne
in opleiding.kwam.
Prins Albert werd op zijn veertiende
jaar eveneens te Osborne geplaatst,
waar hij twee jaar doorbracht. Vandaar
werd hij naar de marineschool te Dar-
mouth gezonden, waar hij eveneens
twee jaren vertoefde, waarna zijn be
noeming tot adelborst eerste klasse bij
de Marine volgde.
In 1916, hij was toen dus 20 jaar oud,
nam hij aan boord van de Collingwood,
deel aan den slag bij Jutland, waarbij hij
de bewondering afdwong van zijn kame
raden voor zijn moed en koelbloedigheid
onder het vuur der Duitsche kanonnen.
Bij de luchtmacht.
Aangezien de Prins een zwakke maag
had, moest hij den zeedienst verlaten.
Hij kwam bij den marinestaf van Ports
mouth, vanwaar hij naar het vliegkamp
te Cramwell werd overgeplaatst. Reeds
spoedig werd hij benoemd tot kapitein
bij de luchtstrijdkrachten en toegevoegd
aan den generalen staf van Trenchard.
Het was toen October 1918.
Na den wapenstilstand kwam hij op
het ministerie van luchtvaart. Hij be
haalde in dien tijd zijn brevet als vlie
ger, terwijl hij vervolgens zijn studie aan
de universiteit van Cambridge aanving,
waar hij de studenten om zijn beminne
lijkheid, eenvoud en bovenal zijn sporti
viteit voor zich innam.
Intusschen werd hij in militairen
dienst geleidelijk bevorderd tot lui
tenant-kolonel.
In Juni 1920 werd Prins Albert ter
gelegenheid van den 55sten verjaardag
van zijn vader, op 3 Juni, tot hertog van
York verheven, terwijl hem voorts de
titels van baron Killarney en van graaf
van Inverness werden verleend.
Zijn huwelijk.
Den 26 April 1923 werd het huwelijk
van den hertog van York met lady Eli
sabeth Bowes-Lyon, een Schotsche da
me, ingezegend.
Lady Elisabeth was de 22-jarige doch
ter van den veertienden graaf van
Strathmore en Kinghorne, een zeer
aanzienlijke Schotsche edelman, wiens
titel uit 1677 dateert, en wiens stam
vader baron Glamis in 1445 in den
Schotschen adelstand was verheven.
Deze familie bezit in Schotland uitge
strekte bezittingen, doch zij is niet van
vorstelijken bloede.
De bevolking van Groot-Brittannie en
vooral van Schotland was met dit huwe
lijk buitengewoon ingenomen; lady Eli
sabeth had op slag aller harten gewon
nen.
De sympathie met den hertog van
York en diens gemalin nam, voor zoo
ver dat nog mogelijk was nog toe, toen
op 21 April 1926 een prinsesje werd ge
boren: Elisabeth, Alexandra, Mary, die
nu haar vader koning is geworden,
kroonprinses zal zijn.
Prinses Margaret Rose, het tweede
dochtertje van het hertogelijk paar werd
vier jaar later, op 21 'Augustus 1930 ge
boren.
Beide prinsessen mochten zich zeer
verheugen in de bijzondere genegenheid
van hun grootvader, den koning, wiens
gevoel voor huiselijkheid hem bij zijn
millioenen onderdanen zoo bemind
heeft gemaakt.
De hertog van York heeft met zijn ge
malin groote deelen van het Britsche
rijk bezocht en vooral op hun reis naar
Canberra, waar de hertog het parle
mentsgebouw in deze nieuwe hoofdstad
van /Australië namens zijn vader in
wijdde, heeft het prinselijk paar enor
me huldebetuigingen in ontvangst mo
gen nemen. Het trok toen de aandacht,
dat de prins zich tot een vlot spreker
ontwikkeld had, hetgeen men tot dan
toe niet van hem vermoedde, daar de
zeer bescheiden prins zich bij voorkeur
onthield van het spreken in het open
baar.
Tijdens de eerste ziekte van koning
George V werd de hertog van York in
1928 tot staatsraad benoemd. In deze
hoedanigheid nam hij in 1929 als lórd-
commissaris deel aa!n de algemeene
vergadering van de Schotsche kerk.
De hertog heeft steeds groote belang
stelling gehad voor ma<atschappelijk
werk. Hij en zijn gemalin bezochten zeer
dikwijls industriecentra, waar zij zich
steeds met meer dan gewone belang
stelling op de hoogte stelden van de ar
beidsvoorwaarden. Hij stichtte voorts
een vacantiekamp, waar hij jaarlijks een
paar honderd jongelui van de kostscho
len van Eton, Harrow, Rugby en Win
chester bijeen bracht met een even
groot aantal jonge arbeiders uit de in
dustriecentra.
Het hertogelijk paar bezoekt steeds
de groote paardenrennen en andere ge
beurtenissen, welke in het leven van het
sportlievende deel der Engelsche socie
ty een groote rol spelen, doch daar
naast gevoelt het zich naar steeds op
nieuw blijkt het gelukkigst in zijn Lon-
densche woning, op Piccadilly, waar het
dikwijls door spontane toejuichingen
van het publiek ondervindt, welk een
plaats het in de harten der bevolking
inneemt.
De reactie van het Engelsche
volk.
Het bericht van den troonsafstand van
Edward VIII is, hoewel het niet meer
onverwachts kwam in geheel Engeland
en het geheele Britsche rijk met gevoe
lens van diep leedwezen ontvangen.
Eenige kerkelijke hoogwaardigheidsbe-
kleeders verklaarden overigens, dat af
stand in de gegeven omstandigheden de
beste oplossing was. Het publiek was
over het algemeen verslagen en gevoel-
de diepe sympathie voor den koning' in
diens innerlijken strijd. Gedurende eeni
ge minuten heerschte een diepe stilte
onder de twintigduizend personen, die j
zich voor het parlementsgebouw verza- j
meld hadden, toen de troonsafstand be-1
kend was geworden.
Omstreeks elf uur gisteravond begon
de politie een menigte, welke zich rond
Buckingham Palace te Londen had ver
zameld, te verstrooien. De menschen
werden in de richting van Sint James
Park gedraven. Een man en een vrouw,
die pamfletten wilden verspreiden, wer
den zoo vijandig door het publiek beje
gend, dat zij bescherming zochten bij de
pol'tie.
Ook in Downingstreet en voor White
hall dreef de politie de menigte uiteen
Zes personen werden gearresteerd.
Verwachting tot morgenavond'.
Zwakke tot matige Z. tot Z. W. wind,
nevelig tot betrokken of zwaar bewolkt,
waarschijnlijk sneeuw of regen, tempe
ratuur om het vriespunt ues nacnts,
overdag dooi. Hedenavond en heden
nacht kans op gladde wegen in het Zui
den des lands.
O c
Vr 11 Dec.: Zon op: 8 h 01; onder: 15 h
45. Licht op: 16 h 15. Maan op: 5 h 40;
onder: 13 h 54. N.M.: 13 December.
Hoog- en Laagwater te Vlissingenf
December.
Hoogwater. Laagwater.
Vr. 11 11.46 5.46 18.15
Za. 12 0.11 12.26 6.29 18.52
Zo. 13 0.47 13.01 7.09 19.27
Hoog- en Laagwater te Wemeldinges
i December.
Hoogwater. Laagwater.
Vr. 11 1.13 13.30 6.55 19.15
Za. 12 1.58 14.14 7.37 19.54
Zo. 13 2.40 14.52 8.14 20.30
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later.
i> springtij
Voor het paleis van den hertog van
York was eveneens een groote menig'te
verzameld. Toen de hertog omstreeks
elf uur in den avond per auto naar huis
kwam, kon hij zelfs een oogenblik niet
door de drukte heenkomen. Hij werd
luide door de menigte toegejuicht.
Edward VIII verlaat heden
avond Engeland reeds.
Naar verluidt zal de afgetreden ko
ning onmiddellijk na de regeling der ab
dicatie, waarschijnlijk reeds hedenavond,
uit Engeland vertrekken.
Niemand weet, waarheen hij zich zal be
geven. Om verklaarbare redenen wordt
dit strikt geheim gehouden.
Wat mevr. Simpson betreft: zij zou
tot Kerstmis op de villa te Cannes wil
len verblijven en zich dan bij den afge
treden koning in zijn onbekende ver
blijfplaats voegen.
Bij zijn abdicatie ziet de koning ook
af van al zijn titels. Hij zal nu den naam
mr. Windsor aannemen. Het is echter
waarschijnlijk, dat de nieuwe koning
hem een hoogen titel, waarschijnlijk dien
van hertog zal verleenen.
Een afscheidsrede.
Vanavond zal de afgetreden koning 'n
afscheidsrede tol zijn volk, voor def mi
crofoon houden. Hij zal haar vermoede
lijk uitsoreken op Fort Belvedere, juist
voor zijn vertrek. Het is evenwél ook
mogelijk, dat hij reeds eerder zal ver
trekken en in dat geval zal hij van het
buitenland uit spreken.
Hoe zal de nieuwe Kening heeten?
Het staat nog niet vast welken naam
de hertog van York als koning 7al aan
nemen. Sommigen onderstellen dien van
Albert I, anderen dien van George VI.
WAT ZAL IERLAND DOEN?
Het Iersche parlement is tegen van
middag bijeengeroepen. Men weet nog
niet, welke houding de Iersche regee
ring zal aannemen, doch aangezien Ko
ning Edward nooit te Dublin is uitgeroe
pen tot koning, veronderstelt men, dat
hetzelfde het geval zal zijn met zijn op
volger,
Eenigen zijn zelfs van oordeel, dat de
Iersche premier De Valera van deze ge
legenheid gebruik zal maken om den
vrijstaat geheel los te maken van de En
gelsche kroon door den naam van den
koning uit de grondwet te doen verdwij
nen.
Engelsche persstemmen.
De Engelsche kranten zijn vrijwel ge
heel gewijd aan de bespreking van het
aftreden van den koning. Tallooze ver
onderstellingen worden gedaan, over de
plaats waarheen hij zich zal begeven:
Denemarken, Athene, Joego-Slavië, Ar
gentinië, Rome en Zwitserland worden
genoemd.
De „Times" (conservatief) schrijft, dat
zoowel de monarchie als het rijk een he
vige schok hebben ontvangen, doch zij
kunnen en zullen hiervan herstellen. Ed
ward had vele kwaliteiten, welke hem 'n
groot constitutioneel vorst hadden kun
nen maken, doch hij was ongelukkig in
het kiezen van zijn vrienden. Deze be
grepen niet de teekenen van een tegen
stelling in het land tusschen ,,'s konings
vr"'" en de aristocratie en hooge gees
telijkheid. Juister nog is te zeggen, dat
dekringrond den koning te
zeer bestond uit men
schen, sommige van hoog'e
geboorte, die te ver van
het volk afstonden en die
meer bedacht waren op
