K. L. M.-vliegtuig bij Londen verongelukt
rAmi)c fiuid
NUMMER 291.
TWEE BLADEN.
WOENSDAG
9 DECEMBER 1936.
EERSTE BLAD.
179e JAARGANG.
De nieuwe verkeersbrug bij
Moerdijk.
Minstens 12 van de 17 inzittenden om het
leven gekomen.
BINMENUNÜ.
WiEBiEBiÖiT.
PU ROL (WiT)
^towtncittf WË
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Ï2& GOESCHE COUBANT£tt£
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap ,,De Middelburgsche Courant Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1 7
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
HBMB85
Den belangrijksten schakel vormend
van de nieuwe verbinding iusschen het
Noorden en Zuiden des lands z,al de
thans volfoo de brug over het Hol-
landsch Diep bij Moerdijk, welke Zater
dag a.s. door H. M. de Koningin voor
het verkeer zal worden opengesteld, tot
in leng e van dagen getuigen van het
technisch kunnen van den tijd, w.aarin
zij werd gebouwd.
Technische bijzonderheden.
De n'euwe Moerdijkbrug overspant 't
Hollandsch Diep met tien vakwericbrug-
gen, elk honderd meter lang, waardoor
deze geweldige construe ie mede de
langste brug voor gewoon verkeer in ons
land is.
Het water, dat, tot ,aan het tijdstip van
den bouw der 600 m stroomopwaarts ge
legen spoorbrug, 2 km breed was, is
thans tot op de helft van zijn oorspron
kelijke breedte teruggebracht. Bij den
aanleg van den spoorweg n de jaren
18691872 werd aan den Noordelijken
oever een eerste afdamming over 600 m
gemaakt. Bij de uitvoering van de nieu
we brug werd de rivier door vooruit
brengen van den Noorderoever nogmaals
met 400 m versmald. Elke vakwerkbrtig
is onderverdeeld in 16 velden van 6.25
m lengte. Groote open ruimten bieden
ruimschoots gelegenheid voor een onbe
lemmerd uitzicht over de watervlakte,
terwijl hiermede een lichte constructie
verkregen kon worden.
Het dek van gewapend beton vorm'
een rijweg van 4 verkeersbanen, breed
totaal 11 m, en Lwee aan de buitenzijde
van de hoofdliggers gelegen trot'o'rs, elk
breed 2 m. Deze uitgebouwde paden lig
gen lager dan den rijweg. Hierdoor ge
nieten automobilisten een goed uitzicht
over de bovenzijde van de overigens
open gecons rueerde brugleuningen.
De onderbouw bestaat uit 9 pijlers en
2 landhoofden. Deze zijn gefundeerd op
palen van gewapend beton, waarvan de
punt tot 20 ,ad 22 m N.A.P. 's wegge
heid. Het heiwerk werd ui'gevoerd bin
nen kuipen van stalen damwand, die na
het voltooien van het bouwwerk onder
wa^er werd afgebrand op omstreeks 6
m N.A.P.
De doorvaarthoog'e onder de brug va
rieert van 7 m aan de u'teinden tot 9 m
in het midden. De landhoofden bestjian
uit een samens'el van gewapend beton-
wanden, op overeenkomstige wijze ge
fundeerd als de pijlers. De uitvoering
v,an den onderbouw, waarmede in den
zomer van 1934 werd aangevangen, heeft
omstreeks 16 maanden gevorderd.
De montage van de staalconstrucrie
.vond plaats op de werf van de construc
tiewerkplaats der firm,a Penn en Bau-
duin te Dordrecht. Na voltooiing van 'n
brugdeel werden twee aan elkaar gekop
pelde elevatorbakken met de daarop ge
bouwde ijzerconstructie onder de brug
gedreven en kon, op een daartoe ge
schikt tijdstip, het transport n,nar het
Hollandsch Diep plaats vinden. De 10
overspanningen, tezamen wegende om
streeks 8.500.000 kg werden binnen 'n
tijdsruimte van ongeveer 18 maanden
gemonteerd en geplaatst. Nadat een
overspanning op de bouwplaats was aan
gevoerd, behoefde alleen nog het beton-
dek te worden aangebracht en eenig
klinkwerk te worden verr'cht.
^ot Zuidelijk landhoofd bevindt
zich een viaduct in gewapend beton,
waarmede de Klaverpoldersche dijk
wordt overspannen. De toegangswegen
tot de brug verkrijgen een tot,ale. leng'e
van bijna 5 km, nl. aan de Noordzijde
1,2 km en aan de Zuidzijde 3,6 km.
?e Iver.'larding van den rijweg bestaat
gedeeltelijk, vooral in de opritten, uit 'n
klinkerkeibestrating en voor bet ove
rige uit een verharding van hoogoven
slakken met een slijtlaag van s'eenslag.
De ter weerszijden gelegen riiwielpaden
worden van een betontegelbestrating
voorz'en.
Gedurende den bruggenbouw zijn geen
tegenslagen van eenig belang voorge
komen. De bouw is vlot en in betrekke
lijk korten tijd verloopen, geheel uitge
voerd door Nederlandsche aannemers
firma's en, met uitzondering van die
grondstoffen, d'e hier te lande niet wor
den vervaardigd, geheel met Neder-
landsch materiaal.
Eenige cijfers.
Voor wie van cijfers houden moge die
nen dat ten behoeve van de rivierwer-
ken totaal verwerkt werden 3,270,000 m1
zand en 20,000 m3 klei. Aan den onder
bouw werden verwerkt 20,000 m3 beton,
41,000 m be'onpalen, 17,000 m2 stalen
damwand, 600,000 kg warien'ngsijzer,
47,000 m2 zinkstukken, 16,000 scheeps-
top stortstcen en 860 m3 natuursteen.
Wat den bovenbouw betreft, hieraan
werden verwerkt 9,000,000 kg staal, ter
wijl 1,1 millioen klinknagels werden ge
slagen. Het verfoppervlak bedr.aagl
100,000 m2.
Aan de toegangswegen werden ver
werkt 315,000 m3 zand en 16,000 m3
klei. In totaal is met de bouwkosten een
bedrag van 4,300,000 gemoeid geweest.
Het verkeer.
Hoe belangrijk het verkeer over den
Moerdijk reeds thans ;s blijke uit het
volgende: het .aantal auto's, dat door
middel van het veer bij Moerdijk werd
overgezet, is als volgt: in 1932: 164,753
personen-auto's en 46,265 vrachtauto's;
in 1935: 192,277 personen-auios en
49,133 vrachtauto's.
Van de opheffing van de n.atuurliike
scheiding tusschen het Noorden en Zui
den des lands door de open ng van de
Moerdijkbrug zullen zeker belangrijke
economische gevolgen te verwachten
zijn, ook internationaal.
I
Groot gala-bal ten Hove,
Naar alle waarschijnlijkheid, zoo ver
neemt de Haagsche Courant, zal op 2
Januari een galabal ten Hove worden
gegeven, waarvoor niet minder dan 1200
gasten zullen worden uitgenoodigd. Al
leen bij de ouderen in residentie bestaat
de herinnering aan een hoffestijn van
dergelijken omvang. Vele jaren zijn voor
bijgegaan sinds dit voorkwam.
De Kon. familie op de Duijsche legatie.
De Duitsche gezant en de gravin Von
Zech-Burkersroda gaven gister in de sa
lons van het legatiegebouw te Den Haag
een avondreceptie ter eere van Prinses
Juliana en Prins Bernhard. Omstreeks
half tien kwamen de Prinses en Prins
Bernhard bij het gezantschap aan en
eenige oogenblikken later arriveerde
ook H.M. de Koningin. De vorstelijke
personen toefden geruimen tijd te mid
den der gasten.
Huwelijksgeschenk der Nederlandsche
kolonie in Dublin.
Uit Dublin (Ierland) wordt gemeld, dat
de Nederlandsche kolonie aldaar drie
schilderstukken heeft aangekocht als
huwelijksgeschenk aan Prinses Juliana.
De schilderijen zijn van een bekend
Ierscli schilder. Het zijn tafereelen uit
het graafschap Donegal. De consul-gene
raal der Nederlanden te Dublin, de heer
I. R. A. W. Weenink, zal het geschenk
naar Nederland overbrengen.
HET PRINSELIJK HUWELIJK.
De versiering van het Konin
klijk paleis.
Men meldt ons uit Den Haag: De ver
spring van het Koninklijk paleis aan het
Noordeinde begint zich thans reeds
eenigszins af te teekenen. Er wordt hard
gewerkt en reeds begint men eenigen
indruk te krijgen van het vers'erings-
plan, dat naar men weet geheel door II.
M. de Koningin is ontworpen en dat in
zijn soberheid en smaakvolle aanpassing
aan de mogelijkheden, die het pale's
biedt, een der meest treffende versierin
gen van het in de komende dagen zoo
rijk getooide Den Haag belooft te wor
den.
Dennegroen vormt het hoofdmotief der
versiering. Derhalve wordt het centrum
der versiering gevormd door vier bijna
tien meter hooge denneboomen, die zijn
geplaatst in de hoeken ter weerszijden
van de colonnade en van het voorplein
bij het beg'n der zijvleugels. Deze den
neboomen reiken tot de daklijst. Het
onderste gedeelte van den voorgevel 011
der de ramen der parterre wordt geheel
met dennegroen bedekt. Hetzelfde ge
schiedt met een breede lijst onder de
namen der eerste verdieping en met de
geheele daklijst. Met groen wordt ook
de colonnade zelf versierd en de tym-
panon boven het middengedeelte van 'l
paleis.
Achter bij de stallen liggen reeds over
de dert g kleinere denneboomp.jes toch
nog circa drie meter hoog en alle, even
als het overige dennegroen, .afkomstig
van „De Raaphorsthet buitenverblijf
der_ Koningin bij Wassenaar, welke ge
bruikt zullen worden om tuschen de ra
men der eerste verd'eping te worden ge
plaatst op den breeden rand, die door
den vooruitspringenden gevel gevormd
wordt.
De geheele groenversiering wordt
aangebracht door het eigen tuinperso-
neel der Koningin,
weldadigheidspostzegels en prent
briefkaarten voor het kind.
Donderdag a.s. zal mr. J. A. de Wilde,
minister van binnenlandsche zaken, des
i avonds te 7,15 uur over beide zenders
Omstreeks half elf vanmorgen is een
Douglas Dc 2-toestel van de K. L. M.
nabij het Londensche vliegveld Croydon
verongelukt. Met 13 passagiers en een
bemanning van 3 koppen, mitsgaders 'n
stewardess, zou het in den gewonen
dienst naar Amsterdam vertrekken. On
middellijk na den start vond de ramp
plaats. Vermoedelijk tengevolge van een
vrij dikken mist is het vliegtuig „De Lijs
ter" genaamd, tegen een huis aangeko
men. Het smakte neer in een tuin en
vloog in brand.
Van de 18 inzittenden zijn in elk geval
12 om het leven gekomen, n.l. de eerste
piloot, L. Hautzmayer, de radio-telegra
fist P. C. van Bemmel, de werktuigkun
dige Verkerk en negen passagiers, naar
alle waarschijnlijkheid allen buitenlan
ders. Vier passagiers werden met ern
stige brandwonden overdekt in een zie
kenhuis opgenomen, terwijl de stewar-
des, mej. H. Bongertman, lichte brand
wonden opliep; zij is eveneens naar het
ziekenhuis vervoerd.
Het vuur van het brandende vliegtuig
deelde zich mede aan het huis, waarte
gen het is opgevlogen. Het huis werd
geheel in de asch geiegd.
Een ooggetuige vertelde aan een ver
slaggever van het A.N.P. het volgende:
„ik hoorde een vreeselijke slag en
toen ik in de richting keek, waar de
slag veroorzaakt was, zag ik een bran
dend vliegtuig op een huis. Ook het huis
vloog in brand en ik holde verschrikt
weg. De hitte was zoo hevig, dat men
niet bij het vliegtuig kon komen. Het
vliegtuig viel van het dak af, kantelde
en sloeg den top van een grooten boom
af. De brand nam onmiddellijk een groo
ten omvang aan, waarschijnlijk doordat
de benzinetanks in brand vlogen"
De namen der passagiers.
Op een na allen buitenlanders.
De K.L.M. deelt mede, dat de namen
der passagiers, die zich aan boord van
de „Lijster" bevonden de volgende zijn:
mevr. Hoene (Poolsche), mej. Lipsy (Z.-
Afrikaansche), de heeren: Hoene (Pool),
baron Von Höhenberg (Duitscher), Mer-
ser (Duitscher), Schubach (Duitschei-),
ir. A. van Donkelaar (Nederlander), Vi-
gelius (Fin), Dickson (Zweed), Lindmann
(Zweed), Pearson (Engelschman), La
Cierva (Spanjaard), Stent (nationaliteit
onbekend).
Vanmiddag om half twee was nog niet
hekend, wie van hen gered kon worden.
De toedracht van de ramp.
Omtrent de toedracht van de ramp
deelt de K, L. M. het volgende mede:
Het z cht was, toen het vliegtuig wil
de starten, gering, waarom het met een
tractor werd gebracht op de zg, „witte
lijn", waarlangs de vliegtuigen onder
zulke omstandigheden volgens voor
schrift moeten vertrekken.
Kort na het vertrek heeft het toestel
blijkbaar, om nog onbekende redenen,
een scherpe bocht naar links gemaakt,
omstreeks 90 graden op den oorspron-
kelijken koers en is daarbij in .aanraking
gekomen met het dak van twee huizen,
waarna het neerstortte en brand uit
brak."
Voor verdere bijzonderheden zie men
de ^rubriek: laatste berichten.
Verwachting tot morgenavond:
V Zwakke wind uit Z.-richtingen, neve
lig tot zwaar of half bewolkt, weinig of
geen neerslag, temperatuur om het vries
punt tot lichte vorst.
Wo 9 Dec.: Zon op: 7 h 59; onder: 15 h
45. Licht op: 16 h 15. Maan op: 3 h 26;
onder: 13 h 03. N.M.: 13 December.
Hoog-
Wo.
Do.
Vr.
Hoog
Wo.
Do.
Vr
en
9
10
11
9
10
11
Vlissingen'
Laagwater.
3.55 16.34
4.55 17.32
5.46 18.15
Laagwater.
5.03 17.31
6.03 18.30
6.55 19.15
Laagwater te
December.
Hoogwater.
10.06 22.42
11.01 23.30
11.46
en Laagwater te Wemeldingei
December.
Hoogwater.
11.41
0.20 12.42
1.13 13.30
Westkapelle is 28 min, en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later
(S springtij
Thans naast goudgele ool^:
witte Purol. Dit wrijft onzicht»
baar weg en daarom is
voor Dames en Meisjes zo<*
aangenaam bij de verzorging
van gelaat en handenfc
Doo^0VTube^4^ct^Bi^^poÜi^en^Drogiste^
(Ingez. Med.§
spreken ten bate van de uitgifte van de
zegels en kaarten voor het kind, welke
duurt van 1 Dec. t/m 5 Januari.
HET NATIONAAL FONDS VOOR
BIJZONDERE NOODEN.
Er wordt nog zooveel door de
„stille armen" geleden.
Toen het nationaal crisis-comité in de
maand Mei van dit jaar werd ontbonden,
heeft de regeer.'ng te kennen gegeven,
da+ naar haar oordeel voor één groep
behoeftigen een nationaal en neutraal
orgaan v,an hulpverleening nog niet kon
worden gemist. Zij dacht daarbij aan de
vele stille armen, kleine middenstan
ders, ouden van dagen, intellectueelen,
zieken; menschen, die niet naar armbe
stuur of maatschappelijk hulpbe'oon
gaan om hun nood te openbaren, doch
die reikhalzend uitzien naar hulp en
raad in hun dr'ngende moeilijkheden.
De economische omstandigheden heb
ben in de laatste jaren deze moeilijkhe
den verscherpt. Het aantal v,an hen, die
geen uitkomst meer zien, tenzij hun de
besch'kking wordt gegeven over een
flink bedrag, is ontstellend groot ge
worden, Een geregelde ondersteuning
voor levensonderhoud baat deze lieden
niet. Zij behoeven een bedrag voor
schuldregeling, betaling van hypotheek
rente, handelsgeld; zij vragen hulp voor
het beëind'gen van een studie, het aan
schaffen van een invalidewagen of de
be'aling van sanatorium-verpleging.
Deze hulpverleening gaat de krachten
van de plaatselijke instell'ngen van wel
dadigheid meestentijds te boven, omdat
het gevorderd Bedrag te hoog is. Daar
om is op 11 Mei jl., op uitnoodig'ng van
den minister van binnenlandsche zaken
door mr. A. J. A. A. baron van Heem
stra, onder-voorzitter van het natronaal
crisis-comité en voorzitter van de Ne
derlandsche vereeniging voor armen
zorg en weldadighe'd, in het leven ge
roepen de stichting: Nationaal Fonds
voor Bijzondere Nooden.
Dit fonds wil de bovenfSeschetste hulp
in het geheele land bevorderen en finan
ce eel mogelijk maken. Het behoeft daar
toe de geldelijke hulp van het geheele
Nederlandsche volk. Vol dankbaarheid
zij erkend, dat van zeer velen steun is
ontvangen, doch het sympathieke doe'
van het fonds is nog te weinig hekend.
Daarom willen mij er heden nog iets van
vertellen.
Van den beg:nne mocht het nationaal
fonds de hooge instemming van het Ko
ninklijk huis ervaren. H. M. de Konin
gin heeft wel als beschermvrouwe van
het fonds willen optreden. Door het
eere-voorzil terschap van het fonds te
aanvaarden, heeft Pr'nses Juliana, die
dé oprichtingsvergadering bijwoonde,
blijk willen geven de groote belangstel
ling, welke zij aan het nationaal crisis-
com té heeft ge'oond, op deze stichting
die een belangrijke taak van het N. C.
C. heeft overgenomen, te willen over
dragen.
De raad van beheer wordt gevormd
door oud-bestuursleden van het natio
naal crisis-comité, door het dagelijksch
bestuur van de Nederlandsche vereeni
ging voor armenzorg en weldad'ghvd,
als mede dc. commissarissen der Konin
gin of een lid van Ged. Staten. Van alle
provinciën, mannen van alle politieke
richtingen en vooraans'aanden uit hei
geheele land.
Vóór het fonds kon gaan werken,
moest het de beschik'ng hebben over
middelen. Het heeft daartoe een be
roep gedaan op alle rekeninghouders
van den postchèque- en girodienst, ten
einde door period'eke overschrijving 'n
vaste basis aan zijn kas te verzekeren.
Velen gaven aan dezen oproep gehoor:
f 5,500 per maand, dus f 66,000 per jaar
wordt thans aan périodieke bijdragen
per giro ontvangen van 5050 personen:
de bedragen varieeren van f 0,25 tot
f 2,50. Dit is ongetwijfeld een mooi re
sultaat. Indien men echter bedenkt, dat
het aantal giro-rekeninghouders 280,000
bedraagt, zal ieder erkennen, dat nog
zeer velen, zonder groote opoffering, 'n
bijdrage zouden kunnen geven om hen,
die in stilte lijden te helpen. Met een
bedrag van f 23,700 aan giften-ineens
heeft het fonds nu f 50,000 ontvangen in
een half jaar.
Dit lijkt een fraai bedrag, maar het is
niet voldoende. Het fonds wordt over
stelpt met aanvragen uit alle deelen van
het land. Het tracht plaatselijke hulp te
stimuleeren, doch moet in vele geval
len, vooral in kleine gemeenten, een
groot gedeelte van de hulp voor zijn re
kening nemen. Juist, waar niemand hulp
kan bieden, moet het fonds, nationaal
en neutraal in den besten zin, uitkomst
geven, Tot nu toe werden aan 178 perso
nen giften verstrekt tot een bedrag van
f 19,700. Voor deze gevallen werd daar
enboven in totaal door samenwerking
van instellingen f 42,000 bijeengebracht.
Dit zijn getallen, die spreken: zij toonen
aan, dat door de handen ineen te slaan
ook groote bedragen kunnen worden
verkregen (gemiddeld f 236 per geval).
Dagelijks stijgt het aantal aanvragen
dus ook het beroep op de kas van het
fonds,
Over eenige dagen zal het geheele
Nederlandsche volk de gelegenheid wor
den geboden, dit noodzakelijk werk, dat
aller steun verdient, f'nancieele verster
king te geven. Daarom willen wij gaar
ne reeds thans de aandacht op het fonds
vesHgen en zijn werkwijze belichten.
Het Adres is: Prinsessegracht 28, Den
Haag, giro no. 272727-,
PROF. DR. HUGO VISSCHER.
Geruchten omtrent politieke ón
derhandelingen met ds. Kersten
Geen uittreding uit de nieu
we partij,
(Van onzen a-redacteur).
Ruim een jaar geleden op Zater
dag, 23 November 1935 heeft prof.
dr. Hugo Visscher op een vergadering
te Utrecht met eenige aanhangers opge
richt de Christelijk nat on ale partij,
waarna hij uit de an'i-revolutionnaire
partij is getreden en het lidmaatschap
v,an de Tweede Kamer neerlegde. De
nieuwe organistatie (die niet als politie
ke partij bedoeld was) heeft daarna niet
veel meer van zich doen spreken, be
houdens de artikelen, die prof. Visscher
in het Gereformeerd Weekblad ielkens
publiceerde. Thans duiken plotseling
geruchten op, die zouden wijzen op een
mislukking van het streven van dezen
dissidenten polit'cus.
Volgens deze geruch:en zouden de
onderhandelingen tusschen de nieuwe
partij en van prof. Visscher met de
Staatkundig gereformeerde partij van
ds. G. H. Kersten, om lot een fusie te
komen, zijn m'slukt, aangezien men Seen
overeenstemming kon verkrijgen om
trent de leiding van de nieuwe p.artij.
Prof. Visscher zou inmiddels ook weer
uit zijn nieuwe partij zijn getreden en
individueel lid zijn geworden van de
partij van ds. Kersten.
We hebben eens bij prof. Visscher ge
ïnformeerd naar de waarheid van deze
geruchten, d'e zelfs door enkele bieden
reeds waren gepubliceerd. In een on
derhoud, dat we met den hoogleer,aar in
zijn woning te Huis Ier Heide hadden,
heeft deze ons ilog eens uitvoerig zijn
standpunt uiteengezet.
Van al deze praa!jes, ze de ons prof.
Visscher, is geen woord waar. Zij be
rusten op pure fantasie, die vermoede
lijk afkomstig is uit den koker v,an hen,
die beducht zijn voor een m:slukking
van hun plannen tot het weer aaneen
lijmen der zoo hoog geroemde coalitie.
Ik ben van die coalitie een verklaard
tegenstander, omdat ik geen animo ge
voel, mede te werken aan de suprema
tie van Rome over Nederland.
Prof. Visscher deelde ons mede, dat
hij uit de anti-revolutionaire partij
w,as gegaan, omdat deze niet meer anti-
revolu ïona r is. Duidelijk wordt dat ge
demonstreerd in het boek van dr. Oolijn:
de staat heeft geen orgaan om zich met
de geestelijke belangen van het volk ie
bemoeien. Dit acht de heer Visscher
volmaakt oniuist en n strijd met de
oorspronkelijke anti-revolulion.aire bé-
ginselen. Wanneer de partij niet to" de
oude beginselen van Groen van Prin-
sterer terugkeert, kom ik er niet weer
in, aldus de heer Visscher,
Ook van de zg, ordening, zooals die
door sommigen, o.a. in de (Chr. Hist.)
