GOESCHE COUBANT£»ü
WAT?
'N FOTO
CORNS.HENNING
'n Bron van ideeën
WEERBERICHT.
NUMMER 276.
21 NOVEMBER 1936. EERSTE BLAD. 179e JAARGANG.
Een quaestie van
Soevereiniteit.
BINHENLAND.
Ja, wat za! nu eigenlijk met St. Ni-
colaas een welkom en blijvend
GESCHENK zijn. Wei„ natuurlijk
gemaakt bij
MARKT - MIDDELBURG
ZEELAND.
MIDDELBURG.
Hoofdpijn, Kiespijn.
voor Uw St. Nicolaasgeschenk
Witkam's Geschenkenhuis goes^
GOES.
jiujuE.n. tio. DRIE BLADEN. aaiekuau rST"HSsif £1 «UVHTOBUK ïy^o. ttRö iHLAU. ï/ye JAAKÜAINÜ.
#»rc>vmciHlc R
MiDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal -Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap ,,De Middelburgsche Courant Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43233 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen I5
regels 2.10, elke r. m. 30 ct.Rubriek
Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
Brieven" of Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
Een van de tegenstellingen, die men
tegenwoordig 'n courant en tijdschrift
nog al eens tegenkomt, is die tusschen
de leer van de Rechtssouvereiniteit en
die van de Volkssouvereiniteit.
Nu kan men daaramtrent geleerde en
zwaarwichtige verhandelingen houden
of schrijven en men kan daarbij zelfs,
met ons, van oordeel zijn, dat het van
belang is dat de knapste koppen in ons.
land zich er mee bezig houden de fun
damenten dezer leerstellingen zoo nauw-
keurg mogelijk te bepalen en hun draag
kracht te toetsen maar de praktijk
spreekt hier toch soms korter en krach
tiger, de voorbeelden trekken soms aan
zienlijk beter of vlotter dan de leeringen
wekken.
Er is momenteel zulk een, leerrijke,
quaestie te Middelburg, Vooralsnog en
misschien wel voor immer, slechts een
academische quaestie, maar daarom niet
minder leerrijk, daardoor wellicht zelfs
bijzonder geschikt voor behandeling in
de abstracte sfeer, waar persoonlijke
belangen de zaak niet vertroebelen.
De zaak is, in 't kort, deze.
De in meerderheid linksche.gemeente-
raad onzer stad wilde wel voldoen aan
een verzoek van belanghebbende win
keliers om, ingevolge de Winkelslui-
tingswet-1930, art. 9, punt 1, op grond
van de aanwezigheid van „bijzondere
omstandigheden", per gemeentelijke
verordening zekere afwijking' van de be
palingen dier Winkelsluitingswet toe te
staan. Deze „bijzondere omstandighe
den" in den zin dier wet zijn dan „dat
te Middelburg het vreemdelingenver
keer op Zondagen gedurende het zo
merseizoen een belangrijken omvang
heeft".
Nu heeft zich veel rondom deze ver
ordening afgespeeld, hetwelk hier groo-
tendeels onbesproken kan blijven.
Het hoofdpunt niet voor de prac-
tijk, doch wel voor onze iets meer ab
stracte beschouwing is nu echter dit.
De sterke soc.-democratische fractie
in den Middelburgschen Raad wilde wel
medewerken tot het vaststellen der vo
renbedoelde verordening, maar onder
één beding: dat er op den'Zondag geen
bedienend persone'el in de betrok
ken winkels zou mogen zijn.
't Was en is het g'oed recht der soc.-
democraten aldus te willen; wij zouden,
ware het verwezenlijken dezer voor
waarde mogelijk zonder in strijd met de
wet en de praktijk van staats- en ge
meenterecht te komen, er zelf ook wel
iets voor gevoelen deze voorwaarde te
stellen.
Evenwel; hoe gaarne men het wel
licht zou willen: het kan niet. De Mid
delburgsche Raad heeft een waarlijk in
genieuze poging gedaan om de klippen
te omzeilen, maar ook hier geldt ten
slotte het dura lex, sed lex, anders ge
zegd, en voor dit geval: als de Winkel
sluitingswet en het Winkelwerktijden
besluit de zaak samen regelen, aldus
dat, wanneer op grond der eerstgenoem
de wet een winkel des Zondags open
mag zijn, en er op grond van het tweede
ministerieële besluit ook personeel aan
wezig mag' wezen, dan moet de lagere
wetgever, i.q de gemeenteraad, hoe gaar
ne hij hier ook zou willen optreden, zich
volgens de Nederlandsche practijk niet
temin onthouden van 't stellen van verder
gaande, op die wet noch op dat besluit
steunende, regelen ter zake. Zoo wil het
publiek recht waaronder wij leven nu
eenmaal.
De ingenieuze constructie van onzen
Raad waarvoor wij, ware zij mogelijk
en toelaatbaar, alle waardeering gehad
zouden hebben was nu, zonder be
paaldelijk in de verordening regelen te
stellen die van verder gaande strekking
v/aren dan het Winkelwerktijdenbesluit
gedoogt, te bepalen dat „onder nadere
door B. en W| te stellen regelen",
of althans woorden van die strekking,
de ontheffing van het sluitingsgebod zou
worden verleend. Dit was een vorm van
„verboden delegatie aan B. en W,", van,
huiselijker gezegd: B. en W. de kastan
jes uit het vuur laten halen. Goed be
doeld, zeker, maar: wanneer de Raad
de bevoegdheid mist verder te gaan
dan het Winkelwerktijdenbesluit ge
doogt, dan missen B. en W. die be
voegdheid al evenzeer.
Die vlieger kon dus niet op gaan. Wat
doet men met een vlieger, die duikelt?
■«au»
Men hangt wat anders aan z n staart, j
Dat nu is hier ook geschied.
Want toen het ontwerp dezer veror-
dening opnieuw in den Raad kwam
en met de stemmen van links plus den
r.k. aangenomen werd ging daaraan
vooraf de verklaring der soc.-democra
ten, dat zij zeer goede gronden hadden
om aan te nemen, dat ook zónder wet
telijke bepaling ter zake de winkeliers
in quaestie er wel zorg voor zouden
dragen, dat zij geen personeel des Zon- 1
dags zouden laten werken, en, zou zulks
wèl geschieden, dan zou immers elk lid
van de soc.-democratisch Raadsfractie
het recht hebben, en een hunner zou
stellig niet' aarzelen van dat recht ge
bruik te maken, een initiatief-voorstel
te doen om de verordening weer in te
trekken.
Op de laatste regels nu komt het
aan: dat is, naar 't ons wil voorkomen,
een typische vervanging van de Rechts
souvereiniteit door de Volkssouvereini
teit.
Wat het eerste deel van den voor-
laatsten zin betreft: aangenomen mag
worden, dat de georganiseerde winkel
stand zich te dezer zake met de betrok
ken Raadsfractie in verbinding gesteld
zal hebben, misschien zijn medewerking
op dit punt toegezegd zal hebben. Uit
stekend natuurlijk, wij zullen er geen
woord tegen in brengen; integendeel
zelfs, en, om alle misverstand hier na
drukkelijk uit te sluiten, zullen wij ook
aannemen dat de betrokken winkeliers
zich, bij wijze van gentlemans agree
ment, door dezen wensch fatsoenshalve
gebonden zullen achten.
Maar wel moeten wij ernstig waar
schuwen tegen het dreigement, dat er
op volgt: dat is heelemaal mis.
De redeneering is natuurlijk deze: wij
soc.-democraten kunnen, indien w ij
op deze, en de meerderheid der
rechterzijde op geheel ande
ren grond tegen de verorden'ng zijn
of weer worden i met deze meer
derheid ter rechterzijde gezamenlijk
h,aar weer den nek omdraaien. Recht of
geen recht: de meerderheid heeft ge
lijk, althans de macht. Dat nu is de
volkssouvereiniteit 'n haar leelijkste
aanzicht!
De Rechtsovertuiging van het Ne
derlandsche volk als geheel komt in
onze hoogste wetgevende macht (Kroon,
Ministers en Staten Generaal) tot uit
drukking. Deze heeft nu ook de onder
havige materie, elk naar zijn bevoegd
heid, geheel geregeld. Deze heeft ook
gezegd: onder bijzondere omstandighe
den in casu: het belangrijke Middel
burgsche vreemdel'ngenverkeer op den
Zomerzondag kan een bepaalde af
wijking van de Winkelsluitingswet wor
den toegelaten. Op grond van de on
betwijfelbare aanwezigheid dezer Tiijzon-
dere omstandigheden en louter op
dezen grond heeft de Raad nu,
overeenkomstig de wet, een verordening
met zoodanige afwijking vastgesteld.
Nu is het volslagen in strijd met de leer
der Rechtssouvereiniteit, dat men
op gronden, geheel buiten deze of eeni-
ge andere wet of besluit gelegen, dus,
publiekrechtelijk gesproken dan, louter
op willekeurigen grond, zou
willen trachten met eenige andere par
tijen of fracties een vluchtige alliantie
te vormen, teneinde de verordening
weer om hals te brengen. Geschiedde
zulks, een winkelier die zich alsdan be
klaagde, zou kunnen zeggen: ik deed
niets, hetwelk met wet, besluit of~ver-
ordening in strijd was, en niettemin
wordt zij ingetrokken omdat of doordal
ik iets wettel ij k volkomen
geoorloofds deed.
Ziet, dat is nu juist, wat in den
Rechtsstaat nimmer kan of mag.
Het Recht moet souvere'n zijn, niet
deze of gene meerderheid!
DOODEN DAGBOEK VAN HET
VERKEER,
Arnhem: 1 doode.
Gistermiddag is de heer J. M. van der
V. uit Oosterbeek met zijn motorfiets
op den Amsterdamschen weg te Arnhem
waarschijnlijk door het nemen van een
te grooten draai, door een auto aange
reden. Hij kwam om 't leven.
Amtssrdam: 1 doode.
Gistermiddag is op den Amstelveen-
scheweg te Amsterdam een 36-jarige
motorrijder tegen een uit een zijpad ko
menden handkar gebotst, De man ver
loor zijn stuur en smakte tegen den weg.
en overleed na korten tijd.
Ondankbaarheid bestaat slechts voor
hen, die zich hiXn weldaden herinne
ren.
HET PRINSELIJK PAAR BEZOEKT
HET PALEIS SOE5TBIJK.
Prinses Juliana en Prins Bernhard
hebben gistermiddag wederom een be
zoek aan het paleis Soestdijk gebracht.
Omstreeks drie uur arriveerde Prin
ses Juliana, vergezeld van haar hofda
me, jkvr. De Brauw, in een zwarte li
mousine, waarop de prinselijke
standaard wapperde, op het paleis
Soestdijk. Eenige minuten later kwam
ook Prins BernhaJ:d in zijn bekende
grijze Ford, welke hij zelf bestuurde, in
gezelschap van ir. J. de Leuveling
Tjeenk, architect te Amsterdam, bij het
paleis aan, waar hij door zijn verloofde
werd verwelkomd.
Het doel van de komst gold ditmaal
een bespreking met architect Tjeenk
van het door hem ontworpen plan tot
verbetering van een gedeelte van het
paleis. Onder voorlichting van ir. Tjeenk
werd een rondgang door het paleis ge
maakt, waarbij de toekomstige bewo
ners zich tevens op de hoogte stelden
van de reeds aangebrachte verbeterin
gen.
Het door ir. De Bie Leuveling Tjeenk
ontworpen plan zal ter goedkeuring aan
H. M. de Koningin worden voorgelegd.
Het uitleggen van den looper en het
openen van de blinden had zooals ge
woonlijk ook nu veel pubiiek getrokken,
dat de hooge gasten zoowel bij aan
komst als vertrek hartelijk toejuichte.
Omstreeks half vijf vertrokken de
Prinses en de Prins in de twoseater van
Z.D.H. naar Het Loo.
Onverwacht bezoek aan Zeist.
Op hun terugreis brachten Prins
Bernhard en Prinses Juliana een on
verwacht bezoek aan Zeist teneinde een
visite te maken bij de familie van jhr.
mr. F. v. d. Poll, waar de Prinses ver
scheidene malen een kort bezoek af
legde en den laatsten tijd ook freule
Van de Poll verblijft, die voorheen hof
dame was bij wijlen Koningin Emma,
Al was het hooge bezoek slechts aan
enkelen bekend, toch verspreidde het
nieuws zich spoedig door Zeist met als
gevolg, dat al gauw wel een driedui
zend menschen aanwezig waren om het
prinselijk paar te kunnen zien, bij hun
aankomst voor huize „Beek en Royen"
aan de Dorpsstraat. Toen tenslotte de
grijze two-seater bestuurd door Prins
Bernhard kwam aanrijden, was er geen
houden meer aan. Ook door handreiking
konden de agenten de opdringende me
nigte niet langer tegenhouden, zoodat
de kleine auto, die dank zij de groote
stuurmanskunst van den Prins nog net
kon voorrijden, in een oogwenk door
het publiek was ingesloten.
Terwijl de Prinses en de Prins bin
nenshuis waren, gelukte het zij het met
moeite, een open ruimte vrij te maken,
maar het publiek groeide geregeld aan
en gaf door het zingen van het Wilhel
mus duidelijk blijk van zijn geestdriftige
belangstelling. Het verkeer moest dan
ook stop gezet worden, daar van ver
plaatsing der menigte geen sprake meer
was.
Nauwelijks had de politie haar doel
bereikt, of het bezoek aan „Beek en
Royen" was weer beëindigd en opnieuw
verbrak de menigte in haar geweldig
enthousiasme de niet vol te houden af
zetting. Men drong en werd gedrongen
tot rond de auto, die', nolens volens
eenige krassen opliep terwijl het num
merbord werd verbogen en een flard
van een regenjas aan een treeplank
hing. De politie deed het mogelijke,
maar kon geen resultaat meer bereiken,
wat te betreuren was, omdat nu maar
weinigen de Prinses en den Prins heb
ben gezien, die glimlachend het gewel
dig enthousiasme hebben aanschouwd,
alvorens weer weg te rijden.
DE ZUIVEL-EXPORT NAAR
GRIEKENLAND STOPGEZET,
Het Tweede Kamerl'd, de heer Lo-
vink heeft aan den minister van hande
nijverheid en scheepvaart de volgende
schriftelijke vragen gesteld:
1, Is het den minister bekend dat de
export van melkproducten uit ons Ianc
naar Griekenland sedert eenige maan
den is stopgezet, aangezien dit lanc
deze producten alleen wenscht in te
voeren uit landen, waarmede het of een
act'eve handelsbalans of een compensa-
(Ingez. Med.)
tie overeenkomst heeft, en dat de leve
ring van deze producten thans o.a. door
Denemarken geschiedt?
2. Is de minister niet van oordeel, d,at,
gezien de steeds kie ner wordende uit-
voermogelijkheden van zuivel- en melk
producten, alles in het werk gesteld moet
worden, dit afzetgebied voor Nederland
te behouden?
3, Is de minister bere'd mede te dee-
len welke stappen ter zake reeds zijn
gedaan, of nog gedaan zullen worden,
teneinde tot een spoedige overeenkomst
met Griekenland te genaken:
Verwachting tot morgenavond:
Meest zwakke wind ust O. tot Z. rich
tingen, licht tot half bewolkt, droog
weer, lichte vorst des nachts, tempera
tuur om het vriespunt overdag.
Za. 21 Nov. Zon op: 7 h 33; onder 15
h 59. Licht op: 16 h 29. Maan op: 14 h
06; onder 23 h 08,
Zo, 22 Nov. Zon op: 7 h 35; onder 15
h 57; Licht op: 16 h 27. Maan op: 24
h 46, E.K. 22 Nov,
Hoog- en
KUNSTAVOND.
Ten bate van de Vereeniging tot
bestrijding der tuberculose.
De kunstavond die door het Emma-
bloemcomité georganiseerd is ten bate
van de Vereeniging tot bestrijding van
de tbc te Middelburg, heeft gister vele
belangstellenden in den Schouwburg
doen samenkomen. De heer L. Onderdijk
sprak :n zijn openingswoord daar zijn
blijdschap over uit en heette speciaal
burgemeester Fernhout welkom. De
avond is belegd, aldus spr. om de k.as
van de Vereeniging weer eenigszins te
verstev'gen, die het in deze tijden hard
te verduren heeft. Dat men zich niet
eerder op deze wijze tot het publiek
gewend heeft, geeft eenige reden tot
zelfverwijt, doch een herhaling van een
avond als dezen is mogelijk, omdat er
van alle kanten zooveel belangelooze
medewerking is, waarvoor spr. dank
bracht.
Burgemeester Fernhout het woord
verkrijgende, zeide dat het hem moeilijk
gevallen zou zijn te weigeren dezen
avond in te leiden. De uitnood'ging had
zijn warme sympathie omdat passiviteit
tegenover de tbc-bestrijd'ng streng ver
oordeelt moet worden. Deze volksziek
te is in de laatste tientallen jaren in ons
land aanmerkelijk gedaald en ook in
Middelburg zijn er moedgevende ver
schijnselen gez:en de vele tbc-vereeni-
gingen, waaronder de Ver. tot bestrijding
van de tbc een groote plaats inneemt.
Men moet niet gering denken over de
taak waarvoor zij zich geplaatst ziet. De
hulp d e nu geboden wordt was drin
gend noodig mede in verband met le
verminderde subsidies. Spr, noemde eeni
ge cijfers waaruit dit du'delijk bleek en
pleitte voor een nauwere aaneensluiting
van alle krachten want ook na dezen
avond zal blijvende steun noodig zijn.
Na deze inleidende woorden werd
met het afwerken van het programma
begonnen. Het gedeelte voor de pauze
werd gevuld door zang van mevrouw S.
M. LoeffKunst en dr. H, van der Kamp.
Zij zongen op uitstekende wijze verschei
den duetten, begeleid door mevrouw T.
VerheycfenWind. Het hartelijk applaus
dat na elk nummer opklaterde, bewees
dat het gebodene ten zeerste in den
smaak viel. De dames mochten een
fraai bloemenhulde in ontvangst ne
men, Door mejuffrouw Van der Harsl
werd Wildenbruch's Heksenlied op uit
stekende en indrukwekkende wijze ge
declameerd. De weergave van dit ro
mantische gedicht vereischte heel wat
In de doodsche stilte waarin geluisterd
werd, kwam de groote aandacht van
de aanwezigen wel zéér tot uit'ng. Ook
mejuffrouw Van der Harst kreeg bloe
men.
Het laatste gedeelte van den avond
was in handen van den heer Chr. Ma-
zure met zijn rhythmische dansen "door
leden van Medioburgum, Het waren 'n
viertal eomposit'es die reeds vaker wer-
Za.
Zo.
Ma.
Hoog-
21
22
23
en
8.00
9.03
Za. 21
Zo. 22
Ma. 23
Westkapelle is
23 min. vroeger;
(S springtij.)
Laagwater te
November.
Hoogwater.
5.20 17.59
6.21 19.06
7.30 20.23
Laagwater te
November.
Hoogwater.
7.05 19.34
20.35
21.49
28 min
Veere
38
Vlissingen i
Laagwater,
11.59
0.13 12.56
1.17 14.11
Wemeidinges
Laagwater.
0.30 12.57
1.20 13.51
2.24 15.04
en Domburg
min. later
pijnen te verdrijven is een Mijnhardt's
Poeder. Per stuk 8 centdoos 45 cent.
Bij Uw drogist.
(Ingez. Med.)
den uitgevoerd, maar die opnieuw be
vestigden daf het waarlijk schoone im
mer nieuw blijft. De op Offenbach's mu
ziek geïnspireerde „Orpheus in der Un-
lerwelt" en „Dwingen en volgen" waren
opvallend, omdat hierin de rhythmische
d,ans en plastiek op zuivere en duidelij
ke wijze geopenbaard werden.
Het was heel laat toen het einde van
den Kunstavond daar was, hetgeen ook
zijn oorzaak vond in de lange pauze
met gebak-verkoop en de Amerikaan-
sche verkooping van vruchtenmanden en
taarten, waarvan de opbrengst ook al
(en goede kwam aan de kas der vereeni
ging tot bestrijding der tbc. En dan heeft
men er wel een half uurtje extra voor
over.
is de etalagehal van
Nieuwste „Cadeausnufjes" ontdekt U er
(Ingez, Med.)
KERK EN VREDE.
Donderdagavond hield de afdeeling
Zuid- en Noord-Beveland, van de Ver-
„Kerk en Vrede" een openbare getuige
nisavond tegen den oorlog en oorlogs
toerusting. Als spreker trad op ds. F.
Don, Ned. Herv. pred. te Oostkapelle,
met het onderwerp: „Om des gewetens-
wille".
Spreker wees er op, dat allerwege, als
gold het de gewoonste zaak ter wereld,
men zich voorbereidt op den komenden
oorlog. Daartegen gaat ons getuigenis!
De opvoering der bewapening en de oor
logstoerusting noemt spr. misdadiger dan
den oorlog zelf. Dit geldt ook den z.g.
verdedigings-oorlog. De overheid heeft