GOiSCHE COUPANT^
BINNENLAND.
WEERBERICHT.
ZEELAND.
NUMMER 273.
TWEE BLADEN.
WOENSDAG
18 NOVEMBER 1936. EERSTE BLAD. 179e JAARGANG.
De grens voor den
Taalzuiveraar
J. M. POLDERMAN,
ZUID-BEVELAND.
MIDDELBUBGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ing^z. mededeelingen 60 ct. p. r.
By contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen I5,
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
Onze taal is een kostelijk bezit; zij
vormt zelfs een der belangrijkste sa
menstellende factoren van het Neder
landsche volk als boven-persoonlijke
eenheid gezien. Het is niet meer dan
eenvoudige burgerplicht, dezen taal
schat naar de mate onzer krachten te
bewaken, te bewaren, te onderhouden,
te verrijken zoo mogelijk; aanslagen op
de schoonheid en de zuiverheid der taal
dienen wij zooveel mogelijk te weer
staan, aangerichte schade als 't nog
kan te herstellen.
Ten aanzien van dit vraagstuk zijn de
Nederlanders te splitsen in een .aantal
soorten: de overgroote meerderheid
der onverschilligen, dan de matig war
men, vervolgens de gezonde taalzuiver
aars en tenslotte de overdreven puris
ten.
Op den voorgrond stellende wat wij
in den aanhef dezes schreven zouden
we nu willen trachten hier zoo onge
veer te bepalen, waar degene, die prijs
stelt op, en zich inspannen wil voor,
het behoud van de zuiverheid onzer
taal, de grens mag trekken achter welke
het purisme, of het overdréven purisme
dan, begint.
Gemakkelijk is het bepalen van die
grens n et; met .absolute zekerheid haar
te trekken is zelfs gladweg onmogelijk.
Maar een ietwat nadere bepaling mag
daarom toch wel eens ondernomen wor
den.
Voorop zij gesteld, dat wij spel- en
- schrijffouten buiten beschouwing laten
niet, omdat die zonder bëlang zouden
zijn, maar omdat ze op een ander ter-
reén liggen. Wij bezien thans slechts
taal en stijl. Al moge, op de grens van
dit gebied, opgemerkt worden dat wij
juist vandaag .aan den dag niet mogen
nalaten op consequentie aan te dringen
Wie De Vries en Te Winkelsch, Mar
chantsch, Slotemakersch of wat dan
ook voor soort spelling schrijft, die
schrijve het dan toch in elk geval nauw
gezet: slordigheid is in elke spelling uit
den booze.
Na de onder alle omstandigheden en
bij elk der vele voorhanden systemen
dus fe veroordeelen spel- en schrijffou
ten volgen de eveneens te allen tijd:
verwerpelijke taal- en stijlfouten. Hier
onder versta men nog niet alle germa
nismen, gallictsmen en .anglicismen, noch
ook de aanvechtbare woorden en con
structies, maar de volstrekte opvallen
de en onbetwiste fouten. Om er eens
enkele te noemen: tante-Datje en tante
Betje. (Voorbeelden: „Wij ontvingen uw
brief, en hebben wij de eer u te berich
ten, wij niet in staat zijn", enz. enz.)
Deze en soortgelijke fouten treft men
nog veel aan. „Ch.arivarius" wijst er ge
regeld op in zijn hoekje in „De Groene",
en al vindt men dat wel eens vervelenc
worden gelijk heeft-ie niettemin
Neem bv. de „fnaffers en de fnuiters",
het gebruik om te schrijven „vanaf de
Oranjebrug" in plaats van, zoo als
behoort, „v,an de Oranjebrug af". Hier
ligt een zware maar mooie taak voor
onderwijs en pers samen om dit soort
taalzonden te vuur en te zwaard te be
strijden.
i»
Behalve deze bepaalde fouten zijn er
dan de -ismen. Hier is het reeds zaak
eenige voorzichtigheid te betrachten: de
grens waar de o.i. gezonde taalzuiver
aar tot den overdreven purist nadert,
komt hier reeds in zicht. Schoon: ver
weg nog.
Want veel, heel veel -ismen verdienen
*och waarlijk met wortel en tak uitge
roeid te worden. Er zijn er van alle drie
soorten, misschien nog wel met een en
kei Belgicisme er bij, in onze taal. Maar
de germanismen hebben toch wel de
overhand. Juist omdat ze zoo makkelijk
in onze taal binnenglippen, is hier voort
durende en scherpe waakzaamheid ge
boden.
Wil men enkele voorbeelden uit d
gruwelkamer? Ziehier dan:
Germanisme.
beduidend
daarstellen
doorsnee
meerdere
feen generaal is
de meerdere
van een korpo
raal!)
neven-betrekking
Nederlandsch,
belangrijk, beteeke
nend
maken, slaan, bou
wen, oprichten
gemiddeld
meer, verscheidene,
verschillende, vele
onderscheidene, een
groot aantal
bij-betrekking (ten
zij ge het baantj
van uw neef bedoelt
ongeval
rein-water
rein kuisch, on
schuldig!)
eerstens
tweedens
toeslag
ongeluk
schoon-water
ten eerste
ten tweede
bijslag
het verenkelde en bijzondereI
moet noodzakelijk vergaan. Daarom is\
het eeuwige van het leven slechts dit:
het scheppen van steeds nieuwe waar-
den.
Zoo waren er nog heel wat meer op
te noemen. De Nederlandsche journalist
van eenige standing doet z'n best
meer kan hij niet! deze en soortge-
'ijke fouten te vermijden. Al zal hij me
nigmaal struikelen en al zal er ook
over menig woord verschil van meening
mogelijk blijven. Ook moet men hier al
Jeginnen met voor overdrijving op z'n
ïoede te zijn.
Het taalgevoel, het beeldend vermo
gen, de opgewekte voorstelling, de ge
dachten-associaties mogen hier ook een
woordje meespreken
In gevallen waar de juiste vorm twij
felachtig ofwel het -isme niet evident is,
zouden wij, wie den gebruiker van zulk
een woord voor taaischender scheldt,
ïoe leelijk over 't algemeen terugschel
den is, den scheldende d,an toch maar
onder de overdreven puristen willen re
kenen.
En dan is er tenslotte de quaestie van
de vreemde woorden ook wel eens
Ae „stadhuiswoorden" genoemd.
Dat is een heel moeilijke en een heel
teere zaak.
Over 't algemeen moet gezegd
worden, dat wij in Nederland op dit
punt den rechten weg nog lang niet
ge/vonden hebben. Nog veel en veel te
veel gebruiken wij in domme sleur maar
Engelsche, Fransche en Duitsche, soms
ook nog Latijnsche woorden, of uit deze
taal ontstane woorden, op plaatsen,
waar wij zonder ook maar bij iemanc
aanstoot te geven, of den indruk van
aanstellerij te wekken, net zoo goec
echt-Nederlandsche woorden zouden
kunnen gebruiken.
Dat is fout. Dat moeten wij zoo wei
nig mogelijk doen. Voortdurend moeten
we in dit opzicht aan onszelf arbeiden,
hetgeen wij schrijven herlezen en ver
beteren, vooral datgene, wat ter perse
g,aat, critisch bezien.
Dit echter is tevens de breede strook
waar de grens nimmer scherp en zui
ver af te bakenen zal zijn. Hier moeten
wij ons laten leiden door twee beginse
len: een fier nationaal bewustzijn, in zijn
uitingen getemperd door een zoo goed
mogelijk ontwikkeld gevoel van bescha
ving en wellevendheid, van niet expres
willen prikkelen, v.an niet met eigen we
ten en echte of schijngeleerdheid willen
pronken, den eenen noch den anderen
kant uit.
Om dit met een eenvoudig voorbeelc
duidelijk te maken: den jurist, die hee
zijn studie door latijnsche rechtstermen
hanteert, mag men er in 't geheel geen
verwijt van maken, algemeen gangbare
termen ook buiten den kring zijner vak
genooten te gebruiken; dikwerf worden
zulke uitdrukkingen, die een bepaald
begrip vaak scherper omlijnen dan een
Nederlandsche vertaling of omschrijving
erv.an, dan gemeengoed en het zou glac
verkeerd wezen, dit tegen te werken.
Maar de ongeletterde, die in z'n taal te
pas en te onpas meestal het laatste
met het eene dikke woord na het
andere schermt, doet dom en onbe
schaafd. Hetzelfde geldt echter van den
overdreven purist, die óók te onpas zijn
medeburgers rusteloos op de vingers
tikt om aanv.aarde en geheel ingebur
gerde woorden van vreemden oorsprong
vervangen te krijggn door bedenksels
die ons volkomen vreemd zijn
moet het dan Nederlandsch zijn, of ver
beelden.
O O
Is dus de, kort en goed gezeid, ver
velende zeurpiet ons als taalzuiveraar
een bepaald onwelgevallige figuur, onze
conclusie moet niettemin luiden, dat de
genen die in gedrukte en behoorlijke taa
dag-in dag-uit tot ons volk moeten spre
ken dat zijn onder anderen en voor
1 Verwerpt bv. de redactie van de
N. R. C. die overigens in velerlei op
zicht ,als een rots in de branding staat
het woord „onderzeeboot" als een
germanisme, hetwelk zij door „duikboot
zou willen zien vervangen, ons dunkt
eerstgenoemd woord zoowel burger
recht verkregen te hebben (wat nog
van twijfelachtig belang te achten ware
als ook beter te zijn, in zooverre
d,at bij de tegenwoordige onderzeeboot
immers niet zoozeer de inleidende han
deling van het duiken als wel het
onder de oppervlakt
der zee varen karakteristiek is.
electro-technicus.
een groot deel de dagbladschrijvers j
nimmer te veel zorg aan die Nederland-
sche taal kunnen besteden, en altijd er
op bedacht dienen te zijn dat het goede
Nederlandsche woord rech' I
van voorrang op het uit den vreemde I
gekomen stadhuiswoord behoort te heb-j
>en.
Met voorzichtigheid gewapend ten
einde geen r,are Belgicismen (die er ookl
zijn) in te halen, kunnen wij hier niette
min nog wat van onze Belgische vak-1
broeders leeren: daar is men er heel wat
meer op gebrand gallic'smen door be-
ïoorlijk Nederlandsch te vervangen, dan I
>ij ons. Tin daar zijn er, die een voor-1
treffelijk Nederlandsch schrijven bij-1
voorbeeld onze eigen Brusselsche cor
respondent en onze briefschrijver van
de Belgische kust beiden Vlamingen I
die Ons beider taaT uitstekend han-|
teeren.
Goes.
Erkende
Philips' Service
(Ingez. Med.)
HOOGERE UITVOERCIJFERS VOOR|
ZUIVEL-, LAND- EN TUINBOUW
PRODUCTEN.
Uit de gegevens v,an het Centraal Bu
reau voor de Statistiek betreffende den
uitvoer van zuivel-, land- en 'uinbouw-
producten in de maand October blijkt
dat vele producten hoogere, uitvoercijfers
te zien geven. Nie' alleen de uitvoer van
boter, eieren en aardappelen, maar ook
die van vruchten en groenten is soms
aanmerkelijk gestegen.
De uitvoer van boter bijv. heeft m
de maand October 4959 ton ter waarde
van f 3,224,000 bedragen, tegen 3669 ton
ter waarde van f 2,474,000 in Octobe
van het vorige jaar.
De gemiddelde prijs :s in October
de eerste maand n,a de waardedaling van
den gulden 65 cent per kg bru'o ge
weest; in September was die prijs ruim
62 cent, in Augustus 64 en in October
1935 67,4 cent. Maar behalve de waarde
van den gulden oefenen oo deze cijfers
het seizoen en vooral de landen, waar
heen de meeste boter 's uitgevoerd, hun
invloed, Engeland heeft in de vorige
m,aand 57 cent en Duitschland f 1.13 per
kg bruto betaald, bij welke cijfers weer
gedacht dient te worden aan de wijze
van bemaling.
De uitvoer van kaas heeft in October
bedragen 5177 ton ter waarde van
f 2,304,000 tegen 5096 ton ter waarde
van f 2,352,000 in October 1935.
De uitvoer van gesuikerde geconden
seerde volle melk. is in de vorige maand
zeer belangrijk geweest: hij heeft 6158
ton ter waarde van f 972,000 bedragen,
tegen 4051 ton ter waarde van 658.000
n October van het vorige i.aar, en 5232
ton ter waarde van f 795,000 in Seüt. il.
De uitvoer van versche eieren heeft
in October bedragen 3097 ton ter waar
de van f 1,561,000, tegen 2571 ton ter
waarde van f 1,220,000 n October van
het vorige j,aar.
De uitvoer van koelhuiseieren is in de
vorige maand ook van beteekenis ge
weest; hij bedroeg 826 ton ter waarde
van f 311,000, tegen 145 ton ter waar
de van f 46,000 'n OcTober 1935.
Aardappelen
Ons land heeft in de vorige maand
weer belangrijke hoeveelheden aardap
pelen uitgevoerd.
De uitvoer van kleiaardappelen heeft
bedragen 28,930 ton ter waarde van
f 944.000. tegen 10.373 ton ter waarde
van f 248,000 in October van het vo
rige jaar.
De uitvoer van zandaardappelen be
droeg 4986 ton ter waarde van f 149.000
tegen 276 ton ter waarde v.an f 6000.
Verder zijn er deze hooge cijfers voor
pootaardappelen: 42,574 ton ter waarde
van f 2,616,000. tetfen 36,031 ton ter
waarde van f 2,084,000.
Vruchten en Groenten
In October was de u tvoer van de
voornaamste vruchten en groenten:
Druiven: 3672 ton ter waard van
f 813.000, teöfin 2939 ton ter waarde van
f 555,000 in OctoFer van het vorige jaar
Tomaten: 2381 ton ter waarde van
f 269.000, tegen 1754 ton ter waarde van
f 104,000.
Bloemkool: 1989 ton ter waarde van
f 138.000, tegen 299 ton ter waarde van
f 20.000.
Sla: 253 ton ter waarde van f 23.000
tegen 322 ton ter waarde van f 42,000.
Uien en sjalotten: 21,251 ton ter waar
de van f 479,000, tegen 15,431 ton ter
waarde van f 370,000.
Snij- en princesseboonen: 690 ton ter
waarde van f 69,000, tegen 127 ton ter
waarde van f 12,000,
Schorseneeren: 417 ton ter waarde
van f 35,000, tegen 388 ton ter waarde
van f 31,000 in October 1935.
STEUN AAN DEN TUINBOUW
3,790,000 voor fruit en war-
moezerijgewassen,
In de Staatscourant is opgenomen de
crisis-steunbeschikking 1936 (fruit en
warmoezerijgewassen X.)
Blijkens deze beschikking zal uit hel
Landbouwcriisisfonds aan hen, die als
teler van gewassen van den tuinbouw
zijn .aangesloten bij de Nederlandsche
groenten- en fruitcentrale, steun ver
leend worden tot een totaal bedrag van
ten hoogste f 3,790,000.
Deze steun betreft druiven, frambo
zen, andijvie, augurken, bloemkool,
pronk- en snxjboonen, spekboonen, dop
erwten, kas-komkommers, platglas-kom-
kommers, gele, roode, spits- en witte
kool, meloenen, peulen, prei, radijs, sla
en omaten.
BIJDRAGEN VOOR HET NATIONALE
HUWELIJKSGESCHENK VAN HET
NEDERLANDSCHE VOLK AAN ZIJN
KROONPRINSES
kunnen, behalve aan de penningmeesters
der plaatselijke comité's, ook worden
gestort in gesloten bussen aan de bu
reaux van dit blad te Middelburg en te
Goes, of worden overgeschreven on
der vermelding van „Nationaal Huwe
lijksgeschenk"! op de postrekening nr.
43255 ten name van de N.V, de Middel
burgsche Courant.
ARBEIDSCONTRACTEN IN HET
VISSCHERMBEDRIJF OPGEZEGD.
N.aar wij vernemen hebben de vier or
ganisaties van werknemers in het v's-
scherijbedrijf de met de reedersvereeni-
ging afgesloten contracten van de zee-
visschers en vischlossers opgezegd.
De hoofdbesturen plegen thans nog
overleg met de besturen van de betrok
ken vakgroepen over de voorwaarden,
waarop eventueel nieuwe overeenkom
sten met de reeders zullen worden afge
sloten.
Verwachting tot morgenavond:
Matige tot krachtige, later afnemende
N. tot O. wind, gedeeltelijk bewolkt,
aanvankelijk nog kans op regen, kouder.
Wo 18 Nov.: Zon op: 7 h 28; onder. 16
h 02. Licht op: 16 h 32. Maan op: 11 h
li; onder. 19 h 26. E.K.: 22 November.
Hoog- en
Wo.
Do.
Vr.
Hoog-
18
19
20
en
Wo.
Do.
Vr.
18
19
20
Laagwater te
November.
Hoogwater.
3.22 15.38
3.57 16.18
4.36 17.04
Laagwater te
November.
Hoogwater.
5.19 17.28
5.51 18.04
6.25 18.46
Vlissingen i
Laagwater
9.56 22.04
10.31 22.40
11.13 23.23
Wemeldingei
Westkapelle is 28 min
23 min. vroeger; Veere
(S springtij)
Laagwater.
10.59 23.11
11.33 23.47
12.13
en Domburg
38 min. later
Crisis-Organisatie-besluit 1933..
De Minister van Landbouw en Vis-
scherij heeft in de Commissie van Ad
vies van het Crisis Organisatie Besluit
1933 voor deVisscherij o.a. be
noemd dr. J. G. Ramaker te Breskens
en de heer F. J. L. M. Dhooge te Philip
pine.
MUgLËgjRg.
OPLETTEN.
Een jongen, die gisteren van het
schoolplein aan de Ververijstraat die
straat in liep, werd door een wiel
rijder aangereden en kwam te vallen.
Binnen gedragen bij een der omwonen
den bleek hij niet te kunnen staan en
werd de jongen daarop naar het Gast
huis overgebracht.
ALG. NED. VERBOND.
De ledenvergadering van de afd. Mid
delburg van het Alg. Ned. Verbond
heeft den afgetreden voorzitter dr. L. A.
J. Burgersdijk benoemd tot eere
lid dier afdeeling.
Als nieuw bestuurslid is gekozen de
heer P. W. ter Haar, burgemeester van
en te Ritthem.
Bij de bespreking van het winterpro-
gramma werd besloten als eerste avond
op 15 Dec. te doen vertoonen de Bor
neo-films van den heer H. F. Tillema.
Deze oud-Ipdische apotheker en hy
giënist heeft eenige maanden in het
hartje van het zoo weinig bekende bin
nenland van Borneo, de Apo-Kajanri-
vier op, vertoefd en daar veel bijzonder
belangwekkends gefilmd; onder deskun
dige medewerking van Polygoon te
Haarlem is uit dit documentaire mate
riaal een interessante film vervaardigd
De heer Tillema, die het zich tot levens
taak gesteld heeft in Nederland meer
belangstelling voor „den Oost" te wek
ken, komt de film zelf toelichten.
Als tweede avond werd overwogen
de aandacht te vestigen op Vlaanderen,
West-Indië, Zuid-Afrika of Nederland,
het stamland zelf.
De eerste Toondag.
De kermis exploitanten hebben het
wegens 't slechte weer, niet getroffen
met den eersten dag der kermis. Er was
vrijwel geen volk op de been en de
meeste exploitanten hadden dan ook
niets te doen.
DIEFSTAL VAN GAS.
De politie maakte proces-verbaal op
tegen A. de K. wonende in de Smalle-
gangersbuurt wegens diefstal van gas.
K. had de aanvoerbüis, buiten zijn me
ter om, afgekapt.
De brand in de Oude Kerk,
Het is nog niet gelukt om de oorzaak
van den brand in de Oude Kerk op te
sporen. De laatste auto is er omstreeks
10 uur ingebracht en daarna moet er
niemand meer in het gebouw geweest
zijn
Gisteren zijn, onder groote belangstel
ling van het publiek, de muren, die nog
overeind stonden, grootendeels neerge
haald.
De nieuwe burgemeester.
BORSSELE. De nieuwe burgemeester,
de heer G. A. Bax, is n et zooals uit
het bericht van gisteren, was op te ma-
1911 geboren.
De heer Bax behoort politiek tot. de
anti-rev, partij en is lidmaat van de
ken 35 jaar, doch 25 jaar. Hij is 25 Maart
Geref. Kerk.
In dit verband wijzen wij er op, dat
de gemeente Borsselen geen anti-rev. ge
meente is; van de zeven raadsleden is
er slechts één anti-rev,, en bezet dan
nog een restzetel.
Waar blijft de beroemde formule v.an
het departement van Binnenlandsche
Zaken??
WEMELDINGE. Heden, Woensdag is
het 50 jaar geleden, dat de Chr. Kna-
penvereeniging „Samuëlalhier werd
opgericht. De feestelijke herdenking van
dit voor de de gemeente zoo heugelijke
feit, zal plaats vinden op Woensdag 25
Nov. a.s. met een herdenkingsdienst in
de Ned. Herv. Kerk waarbij als sprekers
hopen op te treden: de heer J. A. Do-
minicus, oud-leider der K. V., met als
onderwerp „wat was"; ds. De Bruijn,
voorzitter van de commissie van toe
zicht op de K. V., over „Wat is" en den
heer C. Tabak, algemeen secretaris van
het Nederlandsch Jongelingsverbond te
Amsterdam, die spreekt over „Wat we
zen zal". Een koor onder leiding van
den heer H. Dekker zal ter afwisseling
zangnummers ten gehoore brengen. Ds.
P. Werges zal het slotwoord spreken.
Vrijdag 27 Nov. d.a.v. heeft, met de ge-
noodigden een feestvergadering plaats
van meer intiem karakter. Hier zal bur
gemeester P. J. Keijzer namens het
