2£sü GOISCHE COUPANT^
van
Eenjj Nationaal Huwelijksgeschenk
aan H. Prinses Juliana enp
Z«; D. HL Prins Bernhard
Lippe-Biesterfeld.
De devaluatievergadering
van de Z. L. M.
NUMMER 256.
TWEE BLADEN.
DONDERDAG
29 OCTOBER 1936.
EERSTE BLAD.
179c JAARGANG.
Burgemeesters-
he r benoemingen.^
Bks» y a v
Oproep aan het Nederlandsche Volk.
L. B. Schüren.
Nabeschouwing.
lill II Wlilv
Verwachting tot morgenavond:
Matige tot zwakke, later wellicht toe
nemende W. tot Z. wind, gedeeltelijk
bewolkt, aanvankelijk weinig of geen re
gen, geen nachtvorst, iets zachter over
dag.
Hoog-
Hoog-
en Laagwater te Vlissingen:
October.
en Laagwater te Wemeldinge:
MIDDELBURGSCHE COURANT
Ösgbfed - Voor Middelburg, Goe* en agent-
irbap Viiitingra f 2.30, elders f 2.50 per
S"»'artaa! Week-ebonn. in Middelburg en
Goes IS cï. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, ingoj,. gnededeeüngen 60 ct. p. p. -
BÜ contr. voor beide veel lager; tar. op aacvr.
Uitgeefster Naaralooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux Lange Sint Pieterstraat te Middelbars,
telefoon Redactie 269, Administs-atie 139 sPostrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Tnrfkade, telefoon 17.
Aangesloten by bet Bureau voor Publiciieitswaaede der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetaijffegan t^ï
regels f 1.10, elke r. n. 30 cï. Ssfeirfei
„Kleine Advertentiën", ten hoogste. 6 rst*1».
i 75 ct. bg vooruitbetaling Adv,
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer ent
rant" 10 et. extra Bewijsnummer* 5 «naad
.--33
Regelmatig ziet men in dat belang
wekkende en zoo fleurig geredigeerde
orgaan, het dagblad van onzen con
current, den Staat der Nederlanden,
verschijnen heele ceelen met herbe
noemingen van burgemeesters.
Dit vindt zijn oorzaak in den burge
meesterlijken status in Nederland, die
eenerzijds niet, gelijk een ambtenaar in
vasten dienst, vrijwel voor z'n leven
wordt benoemd terwijl aan den anderen
kant het ambt eens burgemeesters weer
dermate minder politiek dan dat eens
ministers is, dat hij ook niet met een
votum eener gemeenteraad zoomaar
ten val gebracht kan worden.
Men heeft dus in ons land hierom
trent een tusschenweg gezocht en ge
vonden: benoeming voor een tijdvak
van zes jaren en daarna herbenoemen
voor eenzelfden termijn.
Ook hier achten wij de keuze van
stelsel voortreffelijk. Eenerzijds toch
heeft men tot uitdrukking gebracht, dat
een burgemeester niet als wankel-tijde
lijk gunsteling van een of meer politie
ke partijen, maar als boven-politiek
hoofd der burgerij over haar en aan het
hoofd van den Raad gesteld is, aan den
anderen kant is echter tevens tot uit
drukking gebracht, dat het burgemees
tersambt niet een sinecure noch een,
eens bereikt, permanenten zetel der
eere geacht wordt te zijn waarin men
desnoods dan tot het einde zijner le
vensdagen kan dutten, of wel van waar
uit men zich alles veroorloven kan wat
men maar wil, in het bewustzijn der on
afzetbaarheid en niet te ondergraven
vastigheid tot aan den pensioengerech
tigden leeftijd toe.
Zooals wij echter dezer dagen schreven,
dat ten aanzien van het o.i. op zichzelf
voortreffelijke Nederlandsche stelsel
van burgemeestersbenoemingen reeds
het gevaar dreigt dat thans nog op
zichzelf staande verkeerde praktijken
in een misstand zouden kunnen ontaar
den, zoo is er in het stelsel der her
benoeming reeds een schoon wel be-
grijpelijken misstand ontstaan. Of,
zooals een vooraanstaand man in onze
provincie, waarmede wij deze zaak eens
bespraken, het plastisch uitdrukte: als
je geen moordaanslag op den Commis
saris der Koningin of den Minister van
binnenlandsche zaken pleegt, dan word
je na je zes jaren dienst wel weer her
benoemd. En dat is fout: van dien zes
jarigen termijn moet het rechte gebruik
gemaakt worden, nl.: generale revisie;
weer op het matje komen, en toetsen of
het gevoerde burgemeesterlijke beleid
en de heele positie van den betrokkene
in en na die zes jaren zoo was en is, dat
het belang der gemeente op z'n minst
genomen toelaat, dat de herbenoe
ming volgt.
Wij zijn het hiermede volkomen eens.
Zoo goed als automatische herbenoe
mingen zijn onzes bedunkens in strijd
met den geest dier bepaling. Integen
deel zelfs: er is geen betere gelegenheid
om eventueel begane vergissingen te
herstellen, of om in het algemeen belang
corrigeerend op te treden wanneer in
dien tijd in zes jaren kan er heel veel
gebeuren! veranderingen in de posi
tie van den burgemeester in quaestie
f1!? ^getreden, welke de wenschelijk-
heid zijner bestendiging in het ambt
wafelachtig of erger maken.
Een burgemeester kan met de beste
aanbevelingen en getuigschriften als zoo
danig benoemd zijn, en 't kan na zes
jaren blijken dat hij, misschien een
aimabel en mogelijk zelfs capabel vo
lontair te eenige secretarie, een volsla
gen nul is als hoofd eener gemeente.
Een burgemeester kan als iemand, op
wiens particuliere leven smet noch
blaam rust, ergens benoemd woirden,
doch in die zes jaren zulke rare blom
metjes buiten zetten, dat het alom als
een zegen gevoeld zou worden indien
hij door een beter man vervangen zou
de worden.
Een burgemeester kan als publiek of
als privé-persoon gehéél zijn deze
twee zaken bij een zoo hoog ambt nim
mer te scheiden optreden op een
wijze, waardoor bij geen enkele zijner
gemeentenaren ook nog maar een
greintje respect voor den man overblijft,
zoo zelfs, dat zijn positie eigenlijk on
mogelijk, zijn handhaving een aanflui
ting voor de hoogheid van 't overheids
gezag zou wezen.
m
Het Algemeen Comité tot aanbieding van een nationaal huwelijksgeschenk
aan H. K. H. Prinses Juliana en Z. D. H. Prins Bernhard van LippeBiesterfeld
richt zich hierbij tot het Nederlandsche Volk voor het verkrijgen van de
medewerking van allen aan het Nationaal Geschenk, dat zal worden aangeboden
ter gelegenheid van het huwelijk van Hare Koninklijke Hoogheid Juliana,
Prinses der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, Hertogin van Mecklen
burg, en Zijne Doorluchtige Hoogheid Bernhard, Prins van LippeBiesterfeld.
In al zijn geledingen heeft het Nederlandsche volk een overweldigende en
ontroerende vreugde getoond bij het vernemen van de heugelijk tijding. De
liefde en trouw jegens het Huis van Oranje traden opnieuw in een heider licht.
Van tal van zijden klonk reeds aanstonds, spontaan en hartelijk, de wensch om
deze gevoelens van vreugde, liefde en trouw in een huwelijksgeschenk tot
uitdrukking te brengen. Dezen wensch te verwezenlijken, is het doel van het
Comité.
Het Prinselijk Paar heeft zich uitgesproken voor één nationaal
geschenk. Aan deze uitspraak zij hier nadrukkelijk herinnerd.
Onder goedkeuring van Prinses en Prins bestaat het voornemen een jacht
voor het bevaren van de binnenwateren aan te bieden, Daarenboven ligt het in
de bedoeling, het noodige te verrichten voor moderniseering en inrichting van
het Paleis, dat het Prinselijk Paar zal gaan bewonen, dan wel voor bouw en
inrichting van een passend landhuis. Een beslissing omtrent dit t-weede geschenk
kon niet aanstonds worden genomen.
De gelegenheid tot het storten van bijdragen is bij het meerendeel der
dagbladen opengesteld. Daarnaast bestaat die gelegenheid bij de penningmeesters
van de Provinciale Comité's, van de Comité's in Amsterdam, Rotterdam en
's-Gravenhage en van de plaatselijke Comité's, die onder de auspiciën van de
Provinciale Comité's zijn of zullen worden opgericht.
Voor onze courant worden bijdragen in ontvangst genomen:
a. op de postgirorekening ten name van de N.V. de Middelburgsche Courant,
nr. 43255;
b. in gesloten bussen aan de loketten op onze bureaux te M'burg en Goes.
EERE-COMITé.
In het Eere-Comité hebben naast vele
andere hooge autoriteiten o.a. zitting ge
nomen:
Mr. W. L. baron de Vos van Steen-
wijk, Voorzitter van de Eerste Kamer
der Staten-Generaal.
Profesor mr. P. J. M. Aalberse, Voor
zitter van de Tweede Kamer der Sta
ten-Generaal, Minister va nStaat.
Dr. H. Colijn, Voorzitter van den Mi
nisterraad, Minister van Staat, Minister
van Koloniën, Minister van Defensie a.i.
Jhr. mr. J. W. Quarles van Ufford,
Commissaris der Koningin in de provin
cie Zeeland.
Dan zijn er een nog breed opgezet
algemeen comité, een uitvoerend
comité en een werkcomité. Van het uit
voerend comité is voorzitter, mr. L. J.
A. Trip, President van de Nederlandsche
Bank, Vooi-zitter van het Comité Am
sterdam.
Mr. A. J. A. A. Baron van Heemstra,
oud-Gouverneur van Suriname, is voor
zitter van het W e r k-C o m i t
Mr. W. U. Hazelhoff Roelfzema, sub
stituut griffier bij de Arrondissements
rechtbank te Arnhem en mr. E. de Vis
ser, Advocaat en Procureur, zijn beide
secretarissen van het Werk-Comité.
Mr. D. Crena de Iongh, President van
de Nederlandsche Handel-Maatschappij,
is Algemeen Penningmeester.
Verder maakt van 't werkcomité o.m.
deel uit de heer M. Fernhout, Burge
meester van Middelburg, Voorzitter van
het Comité in dé Provincie Zeeland.
Het secretariaat van het werkcomité
is gevestigd te Arnhem, Velperbinnensin-
gel 5, telefoon 21300,
Deze en vele andere zaken kunnen
zich voordoen.
Dan dient, dunkt ons, van den zes
jarigen termijn een gestreng gebruik ge
maakt te worden. Wij weten niet, of het
ambtelijk mogelijk is, dat in zoodanig
geval den betrokkene bv. midden in den
termijn reeds de vertrouwelijke maar
onherroepelijke mededeeling gedaan
wordt, dat herbenoeming na afloop der
zes jaren op die plaats volstrekt uitge
sloten is, doch dat indien en voorzoo
ver het niet al te bont gemaakt werd
een sollicitatie naar elders (en dan
uiteraard niet naar iets beters) nog
in welwillende overweging genomen zal
kunnen worden. Is dit mogelijk, of in te
voeren, dan zou dat reeds een krachtig
werktuig in de hand eener hoogere
overheid zijn om in bepaalde, als de vo-
renomschreven uiteraard hypotheti
sche gevallen te kunnen ingrijpen.
Maar in elk geval: de generale revisie
met, waar het publiek belang dit eischt,
onverbiddelijke verwijdering van voor
dat publiek belang ongewenschte ele
menten, lijkt ons de eenig juiste opvat
ting van den zesjarigen ambtstermijn
der Nederlandsche burgemeesters.
Men verwarre hier echter niet „pu
bliek belang" met „verlangen van' het
publiek". Ook in dezen zijn wij bepaald
geen voorstanders eener ontaarde-
volkssouvereiniteit. De handhaving of
hardhandige verwijdering eener burge
meester, na ommekomst van een zesja
rigen termijn, moet blijven een rechte
toepassing door een hoogere overheid
van de regelen en maatstaven waarnaar
het publiek belang, in den breedsten zin
der woords beschouwd, wordt gemeten.
Een medebepalende factor is daarbij
natuurlijk ook de mate van welgezind
heid der burgers eener gemeente te
genover hun burgemeester. Dat spreekt
vanzelf: een volslagen impopulaire bur
gemeester kan nimmer in a 1 1 e opzich
ten een goede burgemeester zijn.
Maar: impopulariteit die toch ook
wel op verkeerd begrip kan berusten
schoon zeker mede in aanmerking te
nemen, is op zichzelf stellig niet vol
doende een herbenoeming achterwege
te laten. De burgemeester moet niet
volgens de formule V* n -j- 1 van de
volksgunst alleen afhankelijk zijn. Een
adres met vele handteekeningen uit de
gemeente om niet tot herbenoeming
over te gaan, is een belangrijken
ernstig symptoom, hetwelk de vol
le aandacht der autoriteit tot wien het
gericht werd moet, en stellig ook zal,
hebben.
Maar: de Kroon, die herbenoemt of
niet-herbenoemt, moet hier tenslotte Sb
volle, slechts door het recht begrensde,
vrijheid gerechtigheid beoefenen, zoo
als de Kroon dat, in volle hoogheid en
alle omstandigheden overwogen heb
bende, in het belang des volks en des
rechts en in het belang van de hoogheid
van het overheidsgezag, ziet. En daar
moet men zich dan bij neerleggen
althans voor zes jaren.
Maar het komt ons gewenscht voor,
dat de herbenoeming eens burgemees
ters van een formaliteit tot een ernstige
zaak wordt.
Tot de zoo noodzakelijke versteviging
van het overheidsgezag zal dat aanzien
lijk kunnen bijdragen.
Een kind opvoeden beteekent: het
kind helpen, opdat uit hem groeie, wat
naar zijn aanleg uit hem worden kan
en naar Gods wil uit hem worden
moet.
(Van een deskundigen
medewerker).
De periode na het door de regeering
genomen besluit om den gulden los te
laten van het goud is nog te kort om
de beteekenis daarvan voor de verschil
lende deelen van het economisch leven
in den vollen omvang te kunnen over
zien. Eenerzijds verkeeren wij nog te
veel in het staduirn van overgang naar
de door de genoemde maatregelen ge
schapen nieuwe omstandigheden, ander
zijds kunnen politieke factoren overi
gens g'oed gefundeerde verwachtingen te
niet doen, Een en ander brengt nieuwe
onzekerheid en nieuwe vraagstukken
komen naar voren. In dit teeken stond
de vergadering van de Zeeuwsche
Maatschappij van Landbouw, die deze
week te Goes werd gehouden.
Hoewel wij over eenig cijfermateri
aal, waaruit wij de hoegrootheid van
den devaluatiefactor in dit overgangs
stadium eenigszins zouden kunnen be
naderen, niet beschikken, geven ons de
volgende feiten toch eenig uitzicht in
de algemeene situatie waarin hei land
bouwbedrijf dreigt te geraken.
lo Een automatische stijging ^an de
prijzen van de benoodigdheden, die de
landbouw uit het buitenland betrekt.
Deze stijging is gelijk aan de mate,
waarin de gulden op de internationale
markt daalt.
2o Prijsstijging van artikelen, die de
landbouw in het binnenland koopt, maar
waarin voor een deel buiteniandsche
stoffen verwerkt zijn. Deze stijging is
natuurlijk niet evenredig aan de gehee-
le depreciatie van den gulden.
3e Stijging van de ontvangsten uit aan
het buitenland geleverde landbouwpro
ducten. De individueele ruil tusschen
boer en handel heeft echter vaak tenge
volge, dat de eerste niet het geheele de
valuatievoordeel toucheert. De tusschen-
handel sleept hier een deel in de wacht.
Dit is echter meer een kwestie van tijd.
4e Stijging van kapitaal, rente en
pachtschulden aan buiteniandsche credi
teuren, voorzoover de daarop betrek
king hebbende contracten de goudclau
sule bevatten. In het. binnenland schijnt
deze clausule minder houvast te hebben.
5e De regeeringsmaatregelen inzake
de prijzen van levensmiddelen. H er
heeft de overheid met een prijzenswaar-
digen spoed ingegrepen. Het tegengaan
van ongemotiveerde prijsstijging is van
zelfsprekend toe te juichen. Afgezien
van de moeilijkheid om in de pr,actijk
een juiste scheidslijn te trekken tusschen
een gemotiveerde en een niet-gemoti-
veerde prijsstijging de redactie van
de wet is hieromtrenjt vaag heeft deze
maatregel een vèrstrekkenden invloed.
Juist de aanwezigheid van een zooda
nige rem, drukt de prijsbiedingen van
de zijde van den handel voor het pro
duct, zood,at het gevaar bestaat, dat be
paalde schommelingen in vraag en aan
bod niet voldoende in de prijzen tot
uitdrukking komen. De economisch juis
te prijs komt in zulke gevallen niet tot
stand. In een natuurlijke prijsstijging
wordt hier een kunstmatig element ge
bracht. Overigens is de vrees voor een
geringe prijsstijging thans ten eenenmale
misplaatst, juist de .algemeene prij'sda-
ling vóór de devaluatie was voor een
groot deel debet aan de groote moei
lijkheden op economisch gebied. Perio
den van prijsstijging zijn in het algemeen
voor de welvaart van een land verre te
verkiezen boven die van dalende prij
zen.
De prijsstijgingen voor zoover ze na
tuurlijk zijn moeten hun vrije uitwer
king hebben, ze moeten zich kunnen
voortplanten. Het komt ons voor, dat
de regeering hier bepaalde motieven
den voorrang heeft willen geven. Toe
gegeven moet worden, dat er in ons prij
zenstelsel van tegenwoordig vele kunst
matige elementen schuilen. Den land
bouw, die juist, zooals van overheids
wege ook erkend is, het sterkst is aan-
Middelburg, 29-X-'36, Woensdag: hoog
ste luchttemperatuur 12.1 °C (54 °F);
laagste 9 °C (48 °F). Heden 9 h: 10.6
°C;, 12 h: 13.8 °C. 2 mm regen. Hoogste
barometerstand te dezer stede, in het
afgeloopen etmaal: 772 mm; laagste 762
mm.
Hoogste barometerstand in het Euro-
peesche waarnemingsgebied: 773.4 mm
te Rochefort; laagste 729.0 mm te Isa-
fjord.
e
Zon op: 6 h 52; onder: 16 h 35. Licht
op: 17 h 15. Maan op: 15 h 47; onder:
5 h 45. V.M. 30 Oct.
Do.
Vr.
Za,
Hoogwater. Laagwaier.
29 12.04 6.17 18.49
30 1.35 12.48 7.02 19.33
31 1.17 13.30 7.43 20.16
October.
Do. 29
Vr. 30
Za. 31
Hoogwater.
1.42 14.01
2.31 14.50
3.19 15.37
Laagwat®r.
7.25 19.43
8.05 20.26
8.46 21.07
Westkapelle is 28 min, en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later.
(S springtij.)
gepast mag een mogelijke prijsstijging
echter niet ontnomen worden.
6e Handelspolitieke maatregelen van
het buitenland. Deze dreigen het de
valuatievoordeel van de Nederlandsche
uitvoer te verminderen. Duitschland, om
een enkel voorbeeld te noemen, onze
voornaamste afnemer van agrarische
producten beoogt met zijn vier jaren
plan zich zooveel mogelijk van het bui
tenland onafhankelijk te maken, terwijl
de laatste maatregelen van Eelgië op dit
terrein nog geen enkele ontspanning
laten vermoeden.
7o. De groeiende antipathie tegen de
landbouwsteunmaatregelen in de groot
stedelijke centra, die wij vooral den laat-
sten tijd kunnen waarnemen. Bij het be-
oordeelen van de al of niet gerechtvaar
digdheid van deze maatregelen, dienen
wij ons te realiseeren, dat het loslaten
van het goud de vrije prijsvorming niet
heeft hersteld. De prijspolitiek van de
kartels en trusts en van de vakvereeni-
gingen, de toenemende ordening in ver
schillende andere deelen van het econo
misch leven zullen voorloopig wel blijven
bestaan. Er zijn nog geen voldoende
symptomen, die er op wijzen, dat de li
berale, individualistische politiek op
economisch gebied in haar oorspronke-
lijken vorm is teruggekeerd. In dit licht
kan het ook dwaas zou het ook dwaas
en inconsequent zijn deze politiek voor
te schrijven voor één bepaalden bedrijfs
tak. De harmonie in ons prijzenstelsel
vraagt thans andere maatstaven.
Onder deze omstandigheden is de on
rust, die wij opnieuw in landbouwkrin-
gen kunnen waarnemen, alleszins be
grijpelijk. Zooals reeds gezegd is een
juiste berekening en afwegen van de
hier opgesomde voor- en nadeelen bin
nen dit bestek onmogelijk. Toch mee-
nen wij de waarheid niet ver mis te zijn,
wanneer onze conclusie is, dat de eco
nomische positie van het landbouwbe
drijf in het algemeen wel eenigszins in
het gedrang is gekomen.
Dit vormt wel een groot contrast met
de optimistische klanken, die wij elders
in ons land na de devaluatie kunnen
waarnemen en welke ook op grond van
de ervaringen in andere landen, die de
prijsdalig reeds eerder door monetaire
maatregelen neutraliseerden, zeer ze
ker gewettigd zijn. Nederland krijgt
thans de kans deel te nemen in de op
leving, die er sedert 1932 in de wereld
te constateeren viel. Wij kunnen hier
van slechts met 'succes profiteeren
te meer nu onze economische politiek
nog voor een groot deel op het binnen
land georiënteerd is indien over de
geheele linie van het Nederlandsche be
drijfsleven gezonder toestanden komen.
Een gezond bedrijfsleven is de kracht
en de bestaansvoorwaarde voor de
volkswelvaart
