GRIEP
SiroopFameJ
D
D
D
^AUNlfy
DE GOUDEN RAT
KRONIEK van den DAG.
BINNENLAND.
ZEELAND.
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN VRUDAG 23 OCTOBER 1936. No. 251.
Het politieke aspect van
Hitler's vier jaren-plan.
ste medewerkers beschouwd; een
VEILIGHEIDSWEEK DER K.N.A.C.
GELD VOOR NAT. SOC. DOELEINDEN
UIT DUITSCHLAND?
'A
4
A
CLCs
///jut/'//' '#/i
130
ZUID-BEVELAND.
RAAD VAN HEINKENSZAND.
ING le-
w, Vlis-
lelburg.
(Wordt vervolgd).
Er is onder de nationaal-socialisten
ie Duitschland een belangrijke groep,
welke van het moment, dat Hitier aan
het bewind kwam, af, ernst heeft willen
maken met het socialistische deel van
het partij-programma. Men moet er zich
voor hoeden hun politieke-economische
desiderata te vereenzelvigen met de
marxistische ideologie. Marx is uitge
gaan van den klasse-strijd en meende
te voorzien, dat er een socialistische
maatschappij zou ontstaan, via een in
eenstorting van het kapitalistische sys
teem en een dictatuur van het proleta
riaat als overgangsstadium. Het natio-
naal-socialistische ideaal daarentegen
spreekt van een ombuiging van het ka
pitalistische systeem in een „organisch
stelsel", dat de diverse klassen (standen)
met elkaar zal kunnen verzoenen en
waarbij de staat optreedt als een soort
van curator met absolute macht be
kleed. Dit is een vorm van socialisme,
die breekt met de natuurwetenschap
pelijke gedachte der gelijkheid en het
daaruit voortgesproten democratische
vrijheidsprincipe. De mensch is niet
„vrij", doch gebonden aan de gemeen
schap (hier voorshands nationale ge
meenschap) en de staat is de geestelijke
uitdrukking dier gemeenschap. Hij moet
in de eerste plaats voor een zekere har
monie van de klassen of standen zorgen,
door b.v. te waken tegen uitbuiting en
onderdrukking van de arbeiders. Het
bedrijfsleven, dat aan straffe banden
dient te worden gelegd, behoort slechts
één doel te kennen: bevordering van de
welvaart der geheele gemeenschap. De
eenzijdige welvaart van een deel der ge
meenschap ten koste vaak van het
andere deel mag de staat niet tole-
reeren.
van deze socialistische (maar niet
marxistische) ideologie kwam tot dusver
in de economische praktijk van het nat.-
soc. régime niet veel terecht. De minis
ter van economische zaken, dr. Schacht,
is eigenlijk een overtuigde „kapitalist";
de leiding, welke hij aan het Duitsche
bedrijfsleven gaf, heeft steeds heel ver
afgeweken van de wenschen der link-
sche militante nazi's. Weliswaar werd
de industrie aan zekere banden gelegd,
doch dat sproot v.oort uit de omstandig
heden van het oogenblik: het werkloos
heidsprobleem en de krapte aan buiten-
landsche deviezen vereischten maatre
gelen van hoogere hand, evenals zulks
mutatis-mutandis in talrijke andere lan
den het geval is geweest. Met de toe
passing van het eigenlijke nat.-soc. pro
gramma had een en ander echter niets
te maken. Dr. Schacht is in de kringen
der linksche nazi's dan ook allesbehalve
persona grata. Voortdurend zijn pogin
gen aangewend, hem van zijn hoogen
post af te krijgen. Hitier echter wilde
daar niets van weten. Hij heeft Schacht
steeds als een van zijn bekwaam
van de weinige mannen, die de uiterst
moeilijke en ingewikkelde problemen
van het- moderne bedrijfsleven aankon
den; en die hem tot een geweldigen
steun was bij de bestrijding der werk
loosheid.
Men moet zich thans afvragen, of het
„vierjaren-plan" waarvan gisteren te
dezer plaatse enkele historische dessous
zijn belicht, Schacht in staat zal stellen,
zijn tot dusver gevolgde politiek voort
te zetten, dan wel of hij op den achter
grond zal raken en er een andere, d.w.z.
socialistische geest over de politieke lei
ding van het Duitsche bedrijfsleven
vaardig gaat worden. Het staat vast, dat
Schacht ook nu nog niets moet hebben
van een staatsbemoeiing, welke het be
drijfsleven aan zeer straffe banden zou
leggen. Zooals gisteren echter reeds ge
zegd: de uitvoering van het „vierjaren
plan" vereischt dictatoriale regelingen.
De industrie zal voor een deel in geheel
nieuwe banen moeten worden geleid.
Immers, tal van grondstoffen, welke nu
nog uit het buitenland worden ingevoerd,
wil men zelf langs kunstmatigen weg
produceeren. Daarop is de industrie uit
den aard der zaak niet ingesteld. Er zul
len dus groote omzettingen moeten
plaats vinden, welke hooge kosten
meebrengen. Moeten de onderne
mers daarvoor opdraaien, of mogen
ze van den staat eischen, dat die hun de
kapitalen althans voorschiet? Uit ver
schillende beschouwingen in de Duit
sche bladen zou men kunnen opmaken,
dat de regeering er niet veel voor voelt,
al te groote sommen in de zaak te ste
ken. Ze heeft vermoedelijk niet al te
veel meer, en staat op het standpunt, dat
de industrie zelf mans genoeg is, om de
nieuwe uitgaven grootendeels te dragen
en maar moet zien, dat ze de eindjes
weer aan mekaar knoopt. Voor iemand,
die in economicis liberaal denkt, zoo
als dr. Schacht, moet dat lichtelijk om
van te rillen zijn. De staat doet op deze
manier feitelijk een aanslag op 't eigen
domsrecht. De vrije beschikking van den
particulieren ondernemer over zijn on
derneming, wordt althans geducht be
snoeid. Ditzelfde geldt trouwens ook, zij
het in iets minder mate, indien de staat
de financieele consequenties, die aan 't
geval vastzitten, zou helpen dragen.
Is het een wonder, dat de linksche
vleugel van de N. S. D. A. P. zich over
den nieuwen koers verheugt? Nonnen-
bruch, een economische expert van de
partij, heeft in de „Völkische Beobach-
ter" reeds te kennen gegeven, dat de
economische politiek thans een anti-ka-
pitalistischen inslag krijgt. Zonder twij
fel hoopt men in de linksche kringen,
dat de positie van Schacht nu eindelijk
stelselmatig ondermijnd zal worden en
een periode is aangebroken, welke het
begeerde, en tot dusver zoo veronacht
zaamde, practische „socialisme" zal in
leiden. Het is in dit verband ook volko
men begrijpelijk, dat minister Goering
tot „economisch dictator" werd be
noemd. Dr. Schacht, die tot dusver nogal
eens met dezen titel werd bedacht, is er
niet de man naar, „rücksichtslos" de
maatregelen door te zetten, welke nu
noodzakelijk zullen zijn. Al zal Hitier
hem vermoedelijk nog zoo lang moge
lijk als minister van economische zaken
willen behouden, hij moest nu naar het
tweede plan. Goering, die na Hitier de
populairste figuur in de nat, -soc. regee
ring is, treedt, maar dan met veel groo-
ter volmachten bekleed, in zijn plaats.
Wij zijn er uiterst benieuwd naar, hoe
de zaak zich in de naaste toekomst
practisch gaat ontwikkelen. Het hier ge
schetste politieke aspect er van
mag :het belangwekkendst iheeten., en
is van veel meer gewicht dan de tech-
nisch-economische aspecten: of het in
derdaad zal lukken in voldoende mate
grondstoffen synthetisch te bereiden en
welke dat dan zullen zijn. (Men hoort
voorloopig vooral van benzine en rub
ber spreken).
Aan het geval zit tenslotte nog een
economische en politieke problematiek
van internationale allure vast. Hoe zal
het buitenland reageeren op de daling
van den afzet naar Duitschland? En als
het Derde Rijk er in mocht slagen, zich
inderdaad economisch tamelijk onafhan
kelijk te maken, zal het zich dan ten
aanzien van zijn buitenlandsche politiek
niet nog meer vrijheid van handelen
voorbehouden dan thans reeds? Wie
zich in deze vragen verdiept, zal waar
schijnlijk tot de slotsom komen, dat het
Duitsche „vierjaren-plan" nu niet be
paald geschikt lijkt, om de internationa
le verstandhoudingen te verbeteren.
Maar voorspellingen dienaangaande lij
ken ons voorshands misplaatst. Er zijn
zooveel andere*factoren, die ten dezen
invloed, en belangrijken invloed, uitoefe
nen, dat men zich van logisch schijnende
conclusies beter kan onthouden.
Voor de zesde maal roept de K. N.
A. C. door middel van haar jaarlijksche
Veiligheidsweek, thans van 2631 Oc
tober a.s., alle weggebruikers in he1 ge
weer om de verkeersveiligheid te hel
pen bevorderen.
De bedoeling van de veiligheidsweek
mag algemeen bekend worden geacht:
het vestigen van de ,aandacht op de ge
varen welke voetgangers, wielrijders,
motorrijders en automobilisten door het
verkeer dreigen.
De K.N.AjG. neemt alle mogelijke
middelen te baat om speciaal in deze
week door middel van radio, 1 lm, cou
rantenartikelen en propagandageschrif
ten nuttige wenken te geven voor een
veilig verkeer en te wijzen op de mid
delen daartoe.
De minister van waterstaat zal voor
het filmjournaal van Polygoon een ern
stige opwekking tot alle weggebruikers
richten, welke journaal in de veiligheids
week in alle bioscooptheaters wordt ver
toond. Verder zullen eenige radiolezin
gen over het veiligheidsvraagstuk wor
den gehouden, op de drie grootste
postkantoren in ons land zullen speciale
poststempels worden gebruikt etc.
Zoo tracht de K.N.A.C. door een breed
opgezette propaganda het hare bij te
dragen tot de zoo noodige en door ieder
gewenschte verhooging van de ver
keersveiligheid.
Het Tweede Kamerlid Donker heeft
aan den minister van justitie de volgen
de schriftelijke vragen gesteld:
1. Heeft de minister kennis genomen
van een op 8 October 1936 voor de ar
rondissementsrechtbank te Haarlem be
handelde strafzaak, bij welker behande
ling een getuige zou hebben erkend, dat
leden eener partij van nationaal-socialis-
tische richting naar Berlijn en München
zouden zijn geweest om geldelijken
steun van de Duitsche regeering, al
thans van officieele Duitsche instanties
of personen, voor hun partij te verkrij
gen?
2. Is de minister bereid en in staat om
te doen nagaan of het feit, waarover hier
sprake is,was, inderdaad heeft plaats
gevonden en onder welke omstandighe
den en met welk gevolg?
3. Zoo ja, is de minister bereid om het
resutaat van dit onderzoek aan de Ka
mer mede te deelen?
wj
v\
voorkomt Siroop Famel
ernstige gevolgen, doet
hoesf bedaren; maakt
het slijm los!
Vraagt het oordeel van Uw dokter!
groote flacon
kleine flacon M .1 5
(Ingez. Med.)
Bij Apothekers
en Drogisten
Besmettelijke ziekten.
In de week van 11 tot en met 17 Octo
ber kwamen in onze provincie 2 geval
len van besmettelijke ziekten voor, nl.
1 geval van roodvonk te H o o f d -
p 1 a a t en 1 geval van diphtherie te
Biervliet.
Begrooting vastgesteld.
HEINKENSZAND. Donderdag verga
derde de Raad onder voorzitterschap
van den burgemeester voltallig.
De vergadering was in hoofdzaak be
legd ter behandeling van de gemeente-
grooting voor het dienstjaar 1937. De
commissie, die haar had nagezien bracht
verslag uit bij monde van den heer Ste-
ketee. Spr. deelde mede dat de com
missie zich geheel vereenigen kon met
de cijfers in de begrooting genoemd. Hij
hoopte, dat B. en W. zullen kunnen toe
komen met de verschillende bedragen.
De begrooting kon zonder belastingver-
hooging sluitend worden gemaakt. Z.h.s,
werd ze vastgesteld.
Bij de rondvraag vroeg den heer Bos,
of er bij de begrooting op gerekend is,
dat ook over dit jaar een kolentoeslag
mag worden verleend. De v o o r z. zei-
de dat deze op 1 November reeds in
gaat. Op een tweede vraag van den
heer B o s, of B. en W. ook hebben ge-
rekend op een eventueel feestje bij het
a.s. huwelijk van H. K. H. Prinses Juli
ana zeide de v o o r z. dat een memo-
riepost op de begrooting is gebracht om
eventueel een bedrag te kunnen be
schikbaar stellen. De heer D e 1 1 e b e-
k e vroeg of er dezen winter misschien
objecten komen voor werkverschaffing.
De v o o r z. antwoordde dat de ge
meente zelf geen object heeft. Ook B.
en W. zijn van oordeel dat er iets te
vinden zal zijn wanneer de waterschap
pen ,,'s Heer Arendskerke" en „Nisse"
hun medewerking willen verleenen.
Smaadschrift",
IERSEKE. Door mr, Van der Hoeven
voorheen voorzitter van het Centraal
Verkoopkantoor voor mosselen te Ber
gen op Zoom is bij den officier van ju
stitie te Middelburg een aanklacht inge
diend tegen den heer E. Sterk journa
list te Ierseke, wegens smaadschrift,
(publicatie van verschillende artikelen
in „de Banier").
IERSEKE. Bij de panoesterkweekers
J. K. en C. N. in den Hardenhoek is in
den nacht v.an Woensdag op Donderdag
uit de put een zeeft met panoesters ont
vreemd. Daders onbekend. Ook de zeef-
ten waren meegenomen.
OUDELANDE. De Commissaris der
Koningin heeft van den diens'plicht we
gens broederdienst vrijgesteld: L. Evert-
se en N. de Koster van de l:chting"T938.
WEMELDINGE. Morgen hoopt de
oudste ingezetene onzer gemeente de
wed. P. den Hollandervan 't Sas h.aar
97sten geboortedag te herdenken. Het
oudje is den lakjtsten fipd beïïlegerig,
maar ontvangt nog steeds bezoeken.
Haar geheugen is nog zeer goed.
Woensdag is het stoomschip „Vier
Gebroeders" met 2 sleepschepen op
sleeptouw omhooggevaren en blijven
lekker
paling,
ferookte
Ingelse,
M'burg.
25 ct. p.
raid 18,
truffels
laas met
lond. M.
|e, Mbg.
burg, is
zoute-
ng, zure
st, kaas
les eer-
rarkens-
gebra-
en ge-
gerij A.
straat L
Toast in
2 cent.
ren der
id.
broche,
ooning,
lburg.
n Boer,
naar het Engelsch van
PAUL TRENT.
54).
"Maar waar kunnen zij hem voor
straffen?"
„Wegens medeplichtigheid aan die
3 lai
„Maar ik heb het geld niet gestolen"
protesteerde de prinses heftig,. „Fraser
neeft het me zelf gegeven. Ik heb geen
misdaad begaan.
„Dat is volkomen waar. Daar had ik
niet aan gedacht" antwoordde hii da-
denkend. „Het is een ingewikkelde ge
schiedenis. Maar ik ben niet van plan
er over te blijven tobben. Ik heb al ge
noeg andere zorgen. Ik zal geen oogen
blik rust hebben, voor wij in de Oostzee
zijn. Brockdorf heeft mij zenuwachting
gemaakt";,
„Brockdorf is een groote dwaas", riep
ze, vol verachting,
„Dat is hij allerminst. Hij is verstan
dig en hij is voorzichtig".
„Wat betreft deze menschen je ge
vangenen, of gasten, of wat je ze noemt
ik veronderstel, dat je ze naar Lenin
grad brengt? Kun je je zekerheid ver
schaffen, dat je betaald zult worden,
voordat je hen uitlevert? Je hebt mij
nog nooit verteld wat ze je betalen voor
dit karweitje, maar het zal wel niet ge-
ring zijn. Ik vraag mij af, of je er wel
aan gedacht hebt, dat je jacht op het
oogenblik waardevolle personen her
bergt, Ik bedoel speciaal op den jongen
Fraser en op den Groothertog. Mis
schien zou je van hen een veel grooter
.geld kunnen loskrijgen, dan de Sovjet-
Regeering je ooit zal willen betalen. Ik
weet, dat je een handels-g'eest hebt en
een scherp oog voor nummer één Zou
het niet voordeelig zijn, er eens over. na
te denken?",
Grafton stond op en stak met zorg
een sigarette op, waarna hij langzaam
begon heen en weer te loopen. Plotse
ling bleef hij staan en keek op haar
neer.
„Nadine, ik geloof niet, dat je mij ooit
zult kunnen begrijpen. Ik ben een groote
schurk; ik heb allerlei leelijke dingen
gedaan en ik veronderstel dat ik er nog
wel meer zal doen voor mijn dood, maar
er is één ding, wat ik nooit gedaan heb,
namelijk dit, mijn werkgever heb ik
nooit bedrogen. Ik weet niet, waarom ik
dat zoo belangrijk vind. Ik veronderstel
dat iedere schurk de een of andere goe
de eigenschap heeft, en dat dit de mijne
is trouw aan den man, die betaalt",
„Philip, je bent heusch niet zoo slecht
als je vijanden beweren. Wat mij betreft
ik vind, dat je er goed aan zou doen,
als je de Bolsjewisten een poets speelde.
Ik weet, dat jij je niet gemakkelijk laat
beïnfluenceeren, maar als je mijn voor
stel aanneemt, wil ik je helpen het ten
uitvoer te brengen; ik zal dan wel de
onderhandelingen voor je voeren".
„Ben je nog niet voor eigen rekening
aan het onderhandelen geweest?" viel
Grafton haar streng in de rede,
Niettegenstaande haar groote zelfbe-
heersching, bleek dat deze pijl doel trof.
„Ik weet niet, wat je bedoelt, lieve".
„Oh ja, dat weet je heel goed, Ik ben
niet heelemaal blind en heb wel gezien,
hoe handig je de onderhandelingen ge
opend hebt. Heeft de Groothertog je al
een aanbod gedaan?"
„Doe niet zoo dwaas, Philip. Alsof ik
je ooit in den steek zou kunnen laten,"
„Lieve, jij zou iedereen in den steek
laten, als dat je voldoende voordeel zou
opleveren. Eens maakte ik mij illusies
over jou, maar van die ziekte was ik ge
lukkig gauw genezen. Maar ik stel nog
steeds belang' in je en ik vind je een
charmant kameraad. Voor een vrouw
heb je een zeer scherp verstand, dat
snel werkt en je, tot nu toe, nog nooit
in den steek gelaten heeft. Er bestaat
niet de minste kans, dat je gevoelens
je ooit parten zullen spelen, want die
heb je niet",
„Je liegt. Ik heb jou lief gehad", riep
zij verontwaardigd.
„Net zooals Desbrook zeker".
„Dat noem ik geen liefde. Maar laten
we niet over onze karakters praten, Zij
zijn heelemaal niet belangrijk, behalve
voor ons zelf".
„Wel, wat voor plan heb je bedacht?
Er zit misschien wel iets in. Brockdorf
heeft mij zoo juist verteld, dat hij het
denkbeeld haat, dat onze vrienden aan
de Sovjet-Regeering zullen uitgeleverd
worden. Vreemd genoeg, is bij mij het
vermoeden gerezen, dat ik hierover de
zelfde gevoelens koester. Maar dat is
natuurlijk onzin", voegde hij er luchtig
aan toe,
„Ben je daar wel zoo zeker van, Phi
lip? Zooals je me zooeven verteld hebt,
heb je niet veel gemist van alles wat er
om je heen gebeurd is. Ik heb mijn oogen
ook wijd open gehad. Voor zoo ver jij"
een vrouw kunt liefhebben, heb je Jane
lief. Natuurlijk zul je haar even gauw
vergeten als je mij vergeten hebt".
„Hoe durf je jou naam in één adem
te noemen met dien van miss Fraser?"
riep hij woedend en greep haar polsen
beet
De prinses was hev^g verbaasd over
de gevoelens, die hij toonde, doch lach
te spottend.
,,Dus zoo staan de zaken? Dan zul je
een middel moeten bedenken om miss
Fraser haar vrijheid te hergeven. Dat
zal niet gemakkelijk zijn. Dus je hebt
haar werkelijk lief, Philip? Dat is een
g'rappig idee, vriend Maar als je A zegt
•moet je ook B zeggen. Als je van dat
meisje houdt, zul je in de eerste plaats
aan haar veiligheid denken. En als je
veel van haar houdt, zul je haar broer
ook in veiligheid willen brengen. Dat
zijn er dus twee voor wier veiligheid je
moet zorg dragen Dan blijven er alleen
nog de groothertog en Desbrook over.
En de laatste telt niet mee. Hij heeft'
(Ingez. Med.)
geen geld en niemand zal hem missen.
Je zult hem wel liever kwijt zijn met
't oog op Jane en ik verzeker je dat ik
niet probeeren zal je tegen te houden.
Maar de groothertog, is een waardevol
bezit en ik zal volkomen eerlijk tegen
je zijn. Er zijn reeds eenige besprekingen
gehouden, waaraan ik, ten behoeve van
jou, deel g'enomen heb. Die besprekin
gen hebben tot op zekere hoogte vrucht
gedragen. Je weet, dat ik geen dwaas
ben en ik ben er van overtuigd, dat wij
ons heele leven verder niet over geld
behoeven te bekommeren, als wij deze
zaak verstandig aanpakken. Er is nog'
maar één hinderpaal en dat is, dat jij je
werkgever niet wilt bedriegen. Geloof
mij, het is groote dwaasheid van je. Als
je werkgevers gewone menschen uit de
burger-maatschappij waren, zou het wat
anders zijn; maar de Sovjets zouden je
bij het minste of geringste naar de an
dere wereld helpen en je er in laten,
wanneer ze de er kans toe zagen, Geen
enkel mensch is loyaliteit verschuldigd
aan de Sovjet-regeering. Bovendien ben
je geen Rus van geboorte."
„Hoe weet je dat?" vroeg hij.
„Of ben je het wel?" vroeg zij, plot
seling achterdochtig.
„Werkelijk, ik weet het niet. Ik ge
loof, dat ik mijn eigen nationaliteit ver
geten ben Ik ben zoo dikwijls in mijtf
leven van nationaliteit veranderd", ant-
woorde hij met een ruwen lach. „Wel,
we schieten nog niet erg op".