GOESCHE COURANT^
Scheepsramp aan Java's Noordkust.
WEER ER mm.
NUMMER 248.
TWEE BLADEN.
DINSDAG
20 OCTOBER 1936.
EERSTE BLAD.
179c JAARGANG.
m
N. S. B -onthullingen.
Passagiersboot van de K.P.M. gekapseisd.
Vermoedelijk 72 menschen (o.w. 14 Europe
anen) om het leven gekomen.
Inkomens en vermogens
1935/1936.
KORTGENE.
EEN OUD-FUNCTIONARIS DER
N.S.B. AAN HET WOORD.
Q
JfNwittciHte
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlisiingen 2.30, elder* 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingaz. msdedeelingen 60 ct. p. r.
If contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1—i
regels f 2.10, elke r. n. 30 ct. RebiW.
„Helse AdvertentiSn", ten hoogste 6 regeU,
a 76 ct. bij vooruitbetaling Adv.
„Brieven" of „Bevragen bureaudezer M»
rant" 10 ct. extra Bewpsnommera 5 csaf
■rm
Elders in dit blad vindt men een uit
voerig uittreksel uit een brochure, ge
schreven door een voormalig functiona
ris der N.S.B., waarin deze verschillende
„onthullingen" doet.
In verband met de belangstelling, wel
ke er momenteel voor doen en laten de
zer partij in Nederland bestaat, mogen
wij onzen lezers deze mededeelingen
niet onthouden.
Toch zal men goed doen, ze op hun
juiste waarde te schatten, en te trachten
vérder te zien.
Het feit, dat vooraanstaande mannen
in de N.S.B. uit en door de beweging
rechtstreeks of uit een zijstroompje
als de „Nenasu" zeer behoorlijke sa
larissen trekken, is natuurlijk wel ge
schikt om een ietwat ander licht op het
martelarendom dezer „uit hun ambt ge
zette" mannen te werpen.
Maar het is toch niet de hoofdzaak.
Men moet toch leven, nietwaar, en
iemand die hard werkt en een „leiden
de" functie vervult, moet behoorlijk be
taald worden.
Neen, de hoofdzaak ligt voor ons el
ders.
In Tusenius' brochure zoowel als in
het onderhavige geschrift klinkt steeds
dezelfde ondertoon, dien wij ook elders
van verschillenden kant vernamen: de
N.S.B. is in haar jonge jaren een bewe
ging van idealisten geweest, die in ka
meraadschap en trouw voor een hun
dierbaar ideaal wilden werken
nu is zij ontaard in iets anders.
Hier ligt het gevaar! Niet bij enkele
bonzen die dikke duiten verdienen. Als
dit zoo is, dan mag dat in het vrije Ne
derland nog publiek gemaakt worden,
en dan is het aan de leden der beweging
als 't kan dit i n hun organisatie
aan de orde te stellen en ,af te doen, en,
kan dit niet, dan kan men uit de rijen
treden en de kool verder in eigen sop
gaar laten stoven.
Het gevaar ligt echter bij den geest
waarvan de N.S.B. doortrokken gaat
worden. Van een geest die, naar Tuse
nius en Wessels elk op hun wijze, de
eerste bezonkener en wijsgeeriger, de
tweede beheerscht-zakelijker en per
soonlijker, uiteenzetten en aantoonen, in
volkomen strijd is met het geestesmerk
van 't Nederlandsche volk.
Wat de brochure onthult is belang
rijker als symptoom dan als feit. Dit
houde men hij de juiste waaideering de
zer onthullingen wèl voor oogen: de
achtergrond der dingen, waaruit tevens
de toekomst geboren gaat worden, is ai-
tijd van meer belang dan de feiten van
den dag.
Een laagte-record.
In het maandschrift van het centraal
bureau voor de statistiek zijn enkele
voorloopige totaalcijfers betreffende ie
statistiek der rijksinkomsten- en vermo
gensbelasting opgenomen voor het be
lastingjaar 1935-'36.
Uit deze voorioopige gegevens blijkt,
dat het bedrag der zuivere inkomens
voor den kinderaftrek voor het belas
tingjaar 1930-'31 het hoogst is geweest,
nl. f 4.367 millioen. Daarop volgde een
teruggang tot f 2,827 millioen voor 1935-
36, welke daling 35,28 pet. uitmaakt van
het topjaar 1930-'31. De daling van 1934-
35 op 1935-'36 beliep f 215 millioen. Het
gemiddeld inkomen per aangeslagene
bedroeg over 1935-'36 f 2,086, en bereik
te hierdoor over dit jaar het laagste punt
van alle smds 1915 verstreken jaren. Het
hoogst gemiddelde inkomen werd aange
troffen over de jaren 1917-'18 en 1920-
'21 en beliep f 2.659.
Het bedrag der in de vermogensbelas
ting vallende vermogens bereikte het
hoogste punt over het belastingjaar 1929-
'30, nl f 15,666 millioen, waarop een
teruggang is gevolgd tot f 11,129, mil
lioen over 1935-'36. Deze daling beliep
28,96 pet. van het topjaar 1929-'30.
Het gemiddeld vermogen per aange
slagene was van alle vergeleken jaren
het laagst over 1935^'36, nl. f 63,000, ter
wijl het hoogste bedrag (f 87,000) werd
aangetroffen voor 1917-T8,
Abonnaiieiitai en Advertentiën voor
dit blad worden aangenomen door
den Agent K. DE VOS
Er heeft vannacht aan de Noordkust
van Java een scheepsramp plaats gegre
pen, welke naar alle waarschijnlijkheid
aan plm. 70 menschen het leven kostte.
Een stoomschip van de Kon. Paketvaarl
Mij., de 2633 bruto registerton metende
„Van der Wijck" is op weg van Soera-
baia naar Semarang gekapseisd. Aan
boord bevonden zich 23u personen;
22 volwassen Europeesche passagiers
met 5 kinderen en ongeveer 100 inland-
sche dek-passagiers, terwijl de beman
ning bestond uit den gezagvoerder, elf
officieren, een marconist, een hofmees
ter, vijf klerken en 80 man inlandsch per
soneel.
Gisteravond om negen uur (pl. tijd)
was het schip uit Soerabaia vertrokken.
Om 2 uur vannacht werden S.O.S.-seinen
opgevangen, met de mededeeling, dat 't
schip zwaar overhelde. Daarna vernam
men niets meer. Onmiddellijk werden
maatregelen tot redding van de opvaren
den genomen. Visschersbooten en enke
le koopvaardijschepen, die in de nabij
heid waren, spoedden zich naar de
plaats des onheils, terwijl uit Soeraba a
negen Dornier-vliegboo'.en, twee mijnen-
leggers en een torpedojager werden uit
gezonden.
De „Van der Wijck" bleek te zijn ge
kapseisd op 15 mijl ten N, van Tand
jong Paiks (Noordkust Java); de vlieg-
hooten, die blijkbaar het eerst aanwezig
waren rapporteerden, dat er een groot
aantal drenkelingen in zee ronddreef.
Velen trachtten zich boven water te
houden, door zich vast te klemmen aan
drijvende voorwerpen, als tafels en
stoelen.
De vliegbooten streken op de plaats
des onheils.peer en slaagden erin, een
deel van de drenkelingen op te pikken;
43 hunner werden aldus van den Jood
gered en te Soerabaia aan land ge
bracht. Verder hebben visschersbooten
talrijke opvarenden opgevischt, evenals
een zusterschip van de „Van der Wijck".
Om 12 uur vanmiddag (Java tijd), d.i.
5 uur vanochtend Amst. tijd) werd
te Batavia bekend gemaakt, dat gered
waren: 14 Europeesche passagiers met
2 kinderen, de gezagvoerder, alle offi
cieren, de hofmeester, 3 klerken en 121
inlanders (passagiers en bemanning). Er
werden toen nog vermist: 8 Europeanen
(passagiers) met 3 kinderen, de marco
nist, 2 klerken en ongeveer 59 inlan
ders.
De namen der Europeesche vermisten
zijn: het echtpaar G. P. Carli; de heer
S. Raaff; de heer Exley, mevrouw Wis
se en baby; de heer J. van Egmond en
het echtpaar Matatita met twee kinde
ren; de marconist M. J. Üytermerk, de
ladingklerk I. J. M. Hengst, de leerling-
ladingklerk J. Latuperissa.
Van de passagiers werden gered: de
heer M. Franken, het echtpaar R. H.
Kamer, de heer A. Cranen, mevrouw S.
Raaff, de heer N. Langelaar Meertens,
de heer E. C. Hudson, de heer Rochester,
het echtpaar D. Polsky, de heer A. M.
Schroevers, de heer G. G.Uerdingh, me
vrouw Hartman met twee kinderen en
mevrouw Brandes.
Van de bemanning werden gered: cle
gezagvoerder B. C. Akkerman; de stuur
lieden H. J. M. Hermsen; C. Harder; H.
C. Verseput en J. F. Stada, de werktuig
kundigen G. A. Weyhenke, Chr. van
Oversteeg; H. G. Geysen; J. H. Bax;
A. L. Goossens; A. F. G. Smeets en P.
Lolkema.
De kantoren van alle scheepvaart
maatschappijen in Indië heschen na het
bekend worden van de ramp cle vlaggen
halfstok.
Weersomstandigheden kunnen in geen
geval oorzaak van de ramp geweest zijn.
Het weer was goed en de wind was ma
tig. Ter plaatse waar de ramp geschied
de, stond 22 meter water.
Geen hoop op redding der ver
misten.
Volgens nadere berichten uit Batavia
heeft men de hoop op redding der ver
misten opgegeven. Misschien "zijn enke
len hunner door inlandsche prauwen aan
land gebracht. Is dit niet het geval, dan
zal deze scheepsramp 72 dooden ge-
ëischt hebben: nl. 14 Europeanen (o.w.
3 kinderen en 3 leden der bemanning)
en 58 inlander*.
De „Var .Ter Wijck" werd op 21 Sep
tember jl. in het dok te Tandjong Priok
opgenomen voor een algeheele schoon
maak en voor inspecti£; 12 October kon
het schip weer uit het dok gaan en nam
het den dienst van de „Ophir" over. Op
13 October vertrok de „Van der Wijck"
naar Makasser, nadat het schip door den
havenmeester op reddïngsmateriaal was
geïnspecteerd en nadat een nieuw pas
sagiers-certificaat was uitgereikt.
De „Van der Wijck" stond bekend als
een stabiel, goed schip, waarmede nooit
eenig ongeluk was gebeurd. Gezagvoer
der was de heer B. C, Akkerman, d e
tot de vier oudste gezagvoerders bij de
K. P. M. behoort. De kapitein had 31
Juli te Soerabaia zijn zilveren dienstju-
b'leum gevierd, waar hij door den agent
namens de directie was gelukgewenscht.
Dikke salarissen van hooge
oomes en hongerloonen van la
ger personeel? De N.S.B,
een bonzenpartij in optima-
forma?
De heer F. W. Wessels, oud-geweste
lijk propaganda-inspecteur der N.S.B.,
heeft gisteren in het Parkhotel te Am
sterdam een persconferentie gehouden,
alwaar hij een toelichting gaf op een
heden door hem gepubliceerde brochure,
getiteld: „De N.S.B.-leiding ontmaskerd,
ofwel De Bloem der Natie". De redenen,
waarom hij deze brochure schreef, waren
niet in de eerste plaats om zich persoon
lijk te verdedigen, doch wel om het Ne
derlandsche Volk te waarschuwen voor
een Beweging welke in opzet goed
bedoeld was, doch die ten laat
ste een groot g e v a a r is ge
worden en een aanfluiting voor de idee-
en en idealen, welke zij zich ten doel
stelt, aldus de heer Wessels.
Wanneer wij de ledencijfers van de
N.S.B. nagaan en weten, aldus spr., dat
men thans daar aan het volgnummer
76.000 toe is en men hoort Mussert ver
klaren, kort geleden te Rijssen, dat de
N.S.B. nu 50.000 leden telt (welk cijfer
in waarheid eerder vastgesteld kan wor
den op 40.000) dan zien wij, dat ca.
30.000 leden de beweging den rug heb
ben toegekeerd. Zulk een verloop, bij
zulk een cijfer spreekt voor zich zelf.
■En toch van al die teleurgestelden was
er helaas maar één, die zich geroepen
achtte een brochure te schrijven, met na
me de heer Tusenius; jammer is het, dat
de verkoopprijs zoo hoog gesteld is, dat
deze brochure voor de breede laag der
bevolking onbereikbaar is.
In de ruim 3 jaren, dat ik heb mede-
gestreden, aldus spr., heb ik verschillen
de leidende functies vervuld, achtereen
volgens: propagandist, propagandaleider
voor het Noorden en Oosten, Geweste
lijk Propaganda-leider, groepsleider,
kringleider, inspecteur Strijd- en Ver
kiezingsfonds en ten slotte Gewestelijk
Propaganda-inspecteur met bevoegdheid
van Gewestelijk Commissaris, provinci
aal Verkiezingsleider voor Drente. Steeds
heb ik getracht vast te houden aan de
idealen, en dikwijls heb ik geprotesteerd
tegen den gang van zaken. Totdat in
een persoonlijk bezoek aan den heer Tu
senius, Van Geelkerken het motief vond
om een hem lastig medewerker, die te
veel achter de schermen zag, te verwij
deren. Wanneer gij mijn brochure gele
zen zult hebben, zal u duidelijk gewor
den zijn wat mij noodzaakte de N.S.B.
op deze wijze aan het daglicht te stel
len. Ik wil de vele personen, welke door
mijn werk toegetreden zijn tot de N.S.B.,
de waarheid toonen en degenen, welke
op het keerpunt staan, waarschuwen
voor de verregaande N.S.B.-demagogie.
Een gewaarschuwd man telt voor twee.
Dit is te noodzakelijker, daar er nog vele
leden zijn, die in blind vertrouwen naar
de leiding opzien.
In de N.S.B. hebben wij als eerlijke
strijders en aanhangers van een ideaal,
geleerd te offeren. Waren deze offers,
welke helaas nog door enkele serieuze
N.S.B.-ers gebracht worden, uitsluitend
om de leiding der Beweging een „rustig"
bestaan te verzekeren in tegenstelling
met al hun verklaringen; thans zijn wij
bereid opnieuw te offeren, maar dan
om het Nederlandsche Volk te waar
schuwen voor een troep wolven in
schaapsvacht".
Tot zoover de spr.
De brochure.
Een overzicht van den inhoud der
bro'chure volgt hier;
De toon is nuchter en men krijgt niet
den indruk, dat de schrijver op schunnig
heden uit was, doch dat hij slechts feiten
wilde onthullen. De strekking is dezelfde
als die van Tusenius' brochure: aanvan
kelijk w£s de N.S.B.,een idealistisch op
gezette beweging, thans is zij verworden
tot een bonzen-partij, waarbij een aan
tal hooge functionarissen den algemee-
nen leider van de buitenwacht hebben
afgeschermd. Die hooge functionarissen
zijn naar echt-Duitschen trant bullebak-
kende afsnauwende „machthebbers" met
goede salarissen, en aldus steeds de
strekking der brochure de hard-wer-
kende idealisten krijgen hongerloontjes
of heelemaal niets, en zijn overigens niet
in tel.
Inzake ir. A. A. Mussert.
Hier volgen enkele citaten:
„Wat is er van mijn vertrouwen in de
leiding van den heer Mussert overge
bleven? Niets!.... Zeker, nog steeds
ben ik in de veronderstelling, dat hij
met eerlijke bedoelingen de beweging is
begonnen, doch anderen hebben van zijn
beweging een gedrocht gemaakt, dat
mede dank zij zijn slapheid thans ge
vaarlijk is geworden.
De Mussert, die met eerlijke middelen
wilde overwinnen, bestaat niet meer,
maar het is een Mussert geworden, ver
vuld van onuitsprekelijken haat tegen al
wat niet met hem is."
„Een der voornaamste oorzaken van
het falen der leiding was wel het volko
men gebrek aan eenige menschenkennis
bij den heer Mussert. Hierdoor drongen
zich personen naar voren, die met slink-
sche streken en mooie woorden een wit
voetje wisten te halen, en niet zelden
was het grove brutaliteit, welke hun een
vertrouwenspositie bezorgde.
Deze personen hebben thans kans ge
zien een muur om den leider te bouwen,
waarop elk goedwillend element zijn
hoofd te pletter loopt."
„Het was voor menigeen een raadsel,
hoe iemand als de heer Mussert, die een
mooie positie bekleedde als Hoofd
ingenieur van den Prov. Waterstaat, er
toe kwam, om zijn rustige leven te ver
wisselen voor het zich geven aan het
zoo opgejaagde FascismeOok hij
zag, dat iets anders aan de orde was,
waarvoor hij het zijne wilde bijdra
gen. Ik zie hem nog, na zijn werk,
steeds al zijn vrijen tijd gevende voor
zijn beweging. De beweging was nog
maar klein, doch men werkte samen en
Mussert bleef daarbij steeds het middel
punt. Als kameraad werkte hij mede
en als kameraden ging men met elkaar
om. Dat dit niet altijd zoo zou kunnen
blijven, is duidelijk. Al meer en meer
werden de verhoudingen anders. Toch
bleef het vertrouwen steeds gebaseerd
op Mussert, maar langzamerhand deden
velen de ervaring op, dat er iets aan
het veranderen was".
„Bestond in het begin de beweging
vrijwel uitsluitend uit menschen, die
slechts het doel hadden om vereend hun
idealen te verwezenlijken, langzamer
hand kwamen er anderen, wier voor
naamste streven was er beter van
te worde n."
Vervolgens zet de heer Wessels de
ware beteekenis uiteen van het „offer"
dat de heer Mussert en Geelkerken
brachten door zich uit hun betrekkingen
te laten wegwerken. De brochure bevat
een facsimile van de stichtingsacte van
de zgn. „Nenasu", de uitgeverij der be
weging, waaruit blijkt dat deze ,,Nena-
su".... de heer A, A. Mussert Heele
maal alleen en uitsluitend zelf is!"
.„Volk en Vaderland" zoo ver
volgt de brochure werd een winstge
vend blad.
Wie der leden, die allen zoo hard
werkten voor hun blad, want dit was
toch ook hun blad, had eenig vermoe
den, dat dit „werken met pen en pot
lood" [van den alg. leider voor zijn le
vensonderhoud] beteekende het zich
toeëigenen van „Volk en Vader
land?" Nimmer is aan die kameraden
bekend gemaakt de acte van oprichting
van de stichting „Nederlandsche Natio-
naal-Socialistische Uitgeverij", waarbij
„Volk en Vaderland" werd betrokken.
Nooit is er tegen de leden gezegd: „die
Vova's, die gij in weer en wind staat
te verkoopen, verkoopt gij niet voor de
beweging, doch voor de handelszaak van
Uw leider".
Bij het ontslag van den heer Mussert
als hoofdingenieur werd vanwege „Ne
nasu" zijn salaris vastgesteld op
666.67 per maand, dat van den heer
Geelkerken op f 333.33. Dit is dus onder
scheidenlijk f 8.000 en f 4.000 per jaar.
„Bovendien kan Mussert, zoo ver
volgt de brochure volgens den stich
tingsbrief zonder eenige controle, de
winst zelf gebruiken of besteden, zooals
hij dat wenscht"
Middelburg, 20-X-'36. Maandag hoog
ste lucht temperatuur 12.6 °C (55 °F);
laagste 8.3 °C (47 °F). Heden 9 h: 9.5 °C;
12 h: 11 °C. 24 mm regen. Hoogste baro
meterstand te dezer stede, in hef afge-
loopen etmaal: 762 mm; laagste 753 mm.
Hoogste barometerstand in het Euro
peesche waarnemingsgebied: 772.0 mm
te Valentia; laagste 748.5 mm te Isafjord.
Verwachting tot morgenavond:
Afnemende tot matige N.W. tot W.-
wind, tijdelijk opklarend, aanvankelijk
nog kans op regen- of hagelbuien en
kouder.
Zon op: 6 h 35; onder: 16 h 54. Licht
op: 18 h 24. Maan op: 11 h 51; onder:
19 h 26. E.K 23 October
Hoog- en Laagwater te Vlissingen:
October.
Hoogwater. Laagwater.
Di. 20 3.44 15.57 10.06 22.24
Wo. 21 4.18 16.37 10.46 23.00
Do. 22 4.56 17.23 11.27 23.44
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge:
October.
Hoogwater. Laagwater.
Di. 20 5.39 17.47 11.14 23.30
Wo. 21 6.10 18.23 11.50
Do. 22 6.45 19.05 0.06 12.29
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min, vroeger; Veere 38 min. later
(S springtij.)
„Wanneer men weet, daf alie
kosten, welke Mussert voor de Bewe
ging maakt, door de Beweging worden
betaald, alsook zijn buitenlandsche rei
zen, waaronder ook voor zijn p'ezond-
heid, dan ziet men, dat „de liefde tot
de natie niet zoo heel groot is' en men
zoo langzamerhand begint te gelooven
aan de reinste demagogie."
„Zien wij nu uit bovenstaande, dat de
heer Mussert, inplaats van offers te
brengen, een finantieelen vooruitgang
wist te behalen, tevens zien wij, dat zijn
hoogdravende woorden van „zich zelf
offeren voor ons volk" geen beteekenis
hebben, wijl hij bovendien op den dag
v,an zijn vertrek bij de Griffie uit de han
den van Ir. Smit Kle'ne, te Heemstede,
een garantiefonds ontving voor de eerst
komende jaren! Van dat fonds van
f 14.500.kreeg hij 2/3 en v. Geelker
ken 1/3, waarvoor Mussert dadelijk een
lijfrente kocht voor zijn vrouw".
Inzake den hr. Geelkerken en
anderen.
De brochure bespreekt nog verschil
lende .andere hooggeplaatste N.S.B.-func
tionarissen. Van den heer Geelkerken,
voormalig commies ter Prov. Griffie,
vermeldt zij een salaris per 1 Oct. 1936
van f 7000; van den directeur van „Ne
nasu" van f 5000. De .algemeen-penning
meester de heer Van Bilderbeek wordt
als een echte bonze afgeschilderd.
„Iedere maand ontvangt Van Geelker
ken een bedrag, groot f 333.33 of wel
vier duizend gulden 's jaars, om nog niet
fe spreken van de gratificatie, die hij
uit bovenbedoeld garantiefonds ontving.^
Op N.E.N.A.S.U. verricht hij
niets. Zijn eenige werk is N.S.B. en
Jeugdstorm",Het arrogante optre
den van Van Geelkerken, is algemeen
bekend; met een zeldzame brutaliteit
weet hij velen te imponeeren en dikwijls
houdingen ,aan te nemen, als ware hij de
Leider in eigen persoon".... „Weldra
verhuisde hij van de Westerlaan te De
Bilt naar de Hobbemastraat te Utrecht.
Deze wonirlg werd hem weldra even
eens te klein (het gezin telt trouwens
twee personen), zoodat hij een land
huis te Lunteren nood'g had.
Dat hij dit landhuis kon betrekken, daar
van weet de daar grondbezittende ka
pitalist Nieuwenkamp meer. Evenals ik
uit absoluut betrouwbare bron weet, dat
meubelen voor deze woning ten bedrage
van plm, f 800,door middel van bon
nen door Van Bilderbeek (dus N.S.B,)
betaald werden. Al spoedig was een
.auto voor zijn privé-gehruik noodig, he
nevens een auto voor N.S.B.-reizen, wel
ke alleen te zijner besch'kking s'ond.
Een paar rijpaarden maakten het geheel
compleet. Nu maakte hij zich in Assen
er van af, door te zeggen, dat het een
oude knol was, maar ieder, die Van
Geelkerken kent, weet wel, dat hij, noch
zijn vrouw, de menschen zijn om op een
ouden knol te rijden."
„Zooals gezegd, Van Geelkerken of
fert niets, profiteert alleen. Een klein
staaltje. Ik heb terloops aangehaald den
heer Hoogewind, kolonel b,d. Hij offert
en ontvangt niets daarvoor terug. Zijn
