De burgeroorlog
SP0BT.
GEMENGD NIEUWS.
1EURS- EN WISSELKOERSEN.
SPANJE.
FINLAND.
BALKAN.
VER. STATEN
Eenig
PERSKRONIEK.
De rede van Koning Leopold.
De methyl-alcohol-vergiftiging te
Spekholzerheide.
AMSTERDAM, 16 October.
Het eerste getal is de vorige notee-
ring, daarop volgt de oificieele notee
ring van heden.
Denemarken Oblig. 1926-5 98%—100%.
Amsterdam 1934-4% 100 A100.
's-Gravenhage 1929-4% 100%—-100%.
Rotterdam 1926-1930-4% 99%39%.
Zeeuws. Hyp. B-4% 9698.
Cities Service Cy. P. 1958 5 57%—56%.
A Amsterd. Bank 143143%
C Rott. Bankver. 130%130%
A Twentsche Bank 107107%
A Pref, Jurgens A 117%116%
A Ned. Gist- en Spiritus! 473473
A De Schelde N.B. 40%
C Am. Smelt en Ref. 66%—67%
C Stand Brands 13%—13%
C North Am. Cy. 24—23%
De opmarsch naar Madrid.
De opstandelingen gaan langzaam voort
met de omsmgei.ng van Madrid, /ian de
fronten ten z,uiden en ten Westen van
de hooldsi,ad is men reeds zoover ge
vorderd dat het wachten nog slecins is
op hei bevel om tot den aigemeenen
aanvai over te gaan. De vliegtuigen der
opstandelingen gaan voort met het bom
bardeeren van Madrid. V oorai de ka
zernes en openbare gebouwen worden
met bommen bestookt. Door de bezet-
t.ng van tl Tiemblo zijn de nationalis
ten meester geworden over de eiectri-
sche centrale, waardoor Madrid wordt
gevoed, in den sector ten Noorden van
'Laiavera zijn de marxistische strijd
krachten onder bevel van majoor Miaja
omsingeld. Zij hebben een gevecht ont
ketend om den ring te verbreken, doch
de national.sten houden stand.
De rantsoeneering van levensmiddelen
in de hooldstad is v,an kracht geworden.
Tevens is een bevel gepubliceerd, vol
gens hetwelk niemand gerechtigd is
meer dan éen matras en twee dekens
te bezitten per persoon. Voedselkaarten
zijn reeds uitgereikt. Er is op elke kaart
een ruimte open gehouden, waarop door
de winkeliers moet worden ingevuld
welke hoeveelheid door den houder is
gekocht. De kaarten zijn uitgegeven op
naam van het gez.nshoofd. Men hoopi,
dat het kaartsysteem in staat zal stel
len de files voor de levensmiddelenwin
kels te verminderen en zelfs geheel te
doen verdwijnen. De kaarten zijn geldig
tot eind Januari.
Overwinningen der opstande
lingen.
Radio Sevilla heeft medegedeeld, dat
de rechtsche troepen aan het front van
Aragon Bari Nen,a, dat gelegen is aan
den weg van Huesca naar Fragas, heb
ben bezet 250 Catalanen hebben in de
zen slag het leven gelaten. De opstande
lingen hebben een groote hoeveelheid
oorlogsmateriaal buitgemaakt.
Verder hebben de opstandelingen Na
val Carnero bezet. Deze plaats wordt
beschouwd als het laatste versterkte
punt der regeeringstroepen ten Westen
van Madrid.
De regeeringstroepen hebben bij dit
gevecht 150 man op het slagveld moe
ten achterlaten, terwijl de rechtsche
troepen ook veel oorlogsmateriaal in
handen is gevallen.
In den sector Toledo hebben de recht
sche troepen Aldea del Fresno bezet,
w(aarbij de vijand 150 dooden verloor.
Aan het Zuidelijk front werd een aan
val der regeeringstroepen afgeslagen,
waarbij de linkschen 140 dooden verlo
ren. Drie regeeringsvliegtuïgen zijn neer
geschoten.
Het leven te Toledo bijna on
dragelijk.
De correspondent van het Portugee-
sche blad „Diario de Noticias" schrijft,
dat het leven te Toledo bijna ondrage
lijk is. Woensdagnacht bombardeerde de
artillerie van de regeering de stad, waar
door verscheidene personen werden ge
dood. De meeste bewoners vluchtten in
de kelders.
Bovendien worden iederen nacht een
aantal manschappen van het vreemde
lingenlegioen door geheimzinnige schut
ters, verborgen op de daken of in don
kere straten, neergeschoten.
Aanslag op generaal Queipo de
Llano?
Naar uit Madr'd wordt vernomen, is
eenige dagen geleden een aanslag ge
pleegd op den opstandelingen generaal
Queipo de Llano. De dader, een zoon
van generaal Campin, een der opper-
officieren van de regeeringsstrijdkrach-
ten, verwondde Queipo de Llano licht
door een schampschot ,aan den arm; ver
volgens pleegde hij zelfmoord.
Sovjet-vliegtuigen voor de
regeering?
Naar het D.N.B, meedeelt, zouden vol
gens berichten uit Bordeaux in de ha
ven aldaar drie koopvaardijschepen van
de Spaansche regeering kggen, welke
zouden wachten op de aankomst van 50
vliegtuigen uit Sovjet-Rusland. Verder
zou te Bilbao in allerijl een betonnen
vliegveld worden gebouwd dat zou moe
ten dienen als operatie-basis voor deze
vliegtuigen. Tenslotte wordt beweerd,
dat Sovjet-Russische technici in de ver-
dedig!ngslinies van Bilbao draadver
sperringen hebben, welke onder elec-
trischen stroom kunnen worden ge
bracht.
A Born, Sum, H.M. 175174.
A Ned. Wol Mij. 105%—106%
A J. C. Japan Ln. 5049.
A Rotterd. Lloyd 7069%.
A S. M. Nederland 6867%.
A Houth. Alberts 85
C Union P,ac. Rr. 107105%.
C Int, Nickel Cy. 4747%.
Ned. 1000-4 100%—100%.
O. Indië 34 1000-4 100%—100%.
Duitschl. '30 1000-5% 21%—21%-%.
Engeland 1960-90 4 89%—88%.
A Koloniale Bnk. 76%76%-75%.
A N.L Hbk. 1000 133%—131.
C Ned. H. M. 1000 170%—167.
A v. Berkels Paf. 47%—46%.
C Calvé-Delft 78%—77%-75%.
A C. Suiker Mpij. 129%129
A Philips Gem B. afg'. 215%227-23%
C Unilever 156%155-52%
C Am. Car en Foundry 39%39%-38%
C Anaconda Cop. 32%33%-%
C Bethlehem St. 5555%-54%
De Russische nota aan de non-
interventie-commissie.
Gisteren werd een brief van den voor
zitter van de non-interventie-commissie,
gepubliceerd waarin deze afwijst op het
oogenblik de commissie bijeen te roe
pen.
Dit schrijven is een antwoord op de
nota van den Russischen vertegenwoor
diger Kagan van 12 dezer, waarin wordt
voorgesteld onmiddellijk de commissie
bijeen te roepen, teneinde een contro
le in te stellen voor de havens van Por
tugal.
De voorzitter van de commissie voegt
hieraan toe, dat in de Sovjet-nota van 12
October geen bewijs wordt geleverd dat
de overeenkomst feitelijk is geschonden
en derhalve acht hij het niet nuttig in
het huidig stad'um een nieuwe bijeen
komst van de commissie te convocee-
ren om de kwestie te bespreken.
EEN SPIONNAGEPROCES.
Voor het gerecht te Wasa staan een
Sovjet-Russische reserve-officier, Kri-
hoff en een Finsch arbeider Salmela te
recht, beschuldigd va nspionnage Kri-
hoff zou opdracht hebben gehad de mo
gelijkheid van landing door parachute
troepen in N.-Finland te onderzoeken en
hij zou bovendien het telefoonnet in N.
Finland hebben bestudeerd en strategi
sche bruggen en fabrieken hebben ge
fotografeerd.
In verban hiermede wijst de Finsche
pers op de geheimzinnige nachtelijke
vliegtochten van onbekende vliegtuigen,
waarvan eenigen tijd geleden herhaalde
lijk melding werd gemaakt.
NOODLOTTIGE BRAND IN EEN
ZIEKENHUIS TE SALONIKI.
Gisteravond is een felle brand uitge
broken in het gemeentelijk ziekenhuis
te Saloniki (Griekenland), waarvan de
rechtervleugel geheel werd vernield. De
600 zieken, die in het gebouw verpleegd
werden, konden bijna allen gered wor
den door het personeel, agenten, brand
weerlieden, en toegesnelde familieleden.
Twee verpleegden stierven echter van
aandoening, terwijl twee andere ster
vende zijn.
Een der redders is in de vlammen om
gekomen, nadat hij door den rook be
dwelmd was geraakt. Drie ernstig zieke
vrouwen worden vermist. Te midder
nacht was het gevaar voor uitbreiding
geweken. Men weet niet, wat de oor
zaak van den vreeselijken brand is ge
weest.
DE ONTZETTENDE GEVOLGEN
VAN DEN TAIFOEN.
Tot dusver zijn na den taifoen, die
vorige week de Philippijnen geteisterd
heeft, 546 dooden geteld. Naar ihans ge
bleken is, worden nog 1,045 personen
vermist.
NOODLOTTIGE ACHTERVOLGING.
Woensdag zijn te Adrian (Michigan) de
26-jarige Sheriff Hosington en de 47-
jarige leerling-piloot Foster, die met 'n
kleinen tweedekker opgestegen waren
om twee jonge mannen te achtervolgen,
waarvan men meende, dat zij met een
gestolen auto op de vlucht waren, neer
gestort en omgekomen.
DE NAT.-SOC.
DUITSCH-AMERIKANEN STEUNEN
LANDON.
De „Duitsch-Amerikaansche vereeni
ging", een organisatie van nationaal-so-
cialisten in de Ver. Staten, heeft gister
bekend gemaakt, dat zij de verkiezing
van gouverneur Landon, den conserva
tieven candidaat voor het president
schap, begunstigt in de hoop, dat door
zijn overwinning „een vriendschappelij-
ker houding van de Vereenigde Staten
jegens ons oude vaderland" verkregen
zal worden.
f
SCHAKEN,
De achtkamp te Amsterdam.
Gisteravond werden vier afgebroken
partijen van den schaakachtkamp te
Amsterdam afgespeeld. Fine won van
Grünfeld, Kmoch won van Van Schel-
tinga, Grünfeld speelde remise tegen
Landau en tenslotte won Fine van Van
Scheltinga.
Euwe staat thans een half punt voor
op Aljechin, Fine en Kmoch,
C Kennec Copper 4040%-%
C Un. States Leather 3%3%
C U, States St C. 57%—57%-%
A Kon. Petr. Mpij, 392%—392%-87%
C Contin. Oil Cy. 26%—26-25%
C Phillips Petr Comp. 34%33%
C Shell Union O.C. 17%18%-%
C Tide Water Ass. Oil 14%—14%-%
A Ned. Scheepv, U. 75%75%-%
A H.V. Amsterdam 403—402%-397%
A Java Cult. Mij 148143-46
A N.I. Suiker U. 122%—120%-22%
A Deli Batavia 238%232-35
C Deli Mij, 1000 2^0%- 285-83
A Senembah 271263-65
C Baltimore en Ohio 19%18%-19
C Southern Pac. Cy. 34%34%-%
Southern Rlw. 18%17%
A Amst Rubb, C. 225-222-18
A Deli-Bat. Rubb. 135%—138-33%
A Hessa Rubber 163%164-56
A Serbadjadi S.R 116%117%-15
WISSELKOERSEN.
coupe van
Vtfaarbo1^»
tas baalt
Geen
een^fï£tf al
U wel dat
X kant
aarborg-l z00'o
popular®50
975 12.5°1'-
van A
tot
(Ingez. Med.)
Een groot nationaal feit voor
België.
De N, R. C. schrijft;
De Belgische regeering heeft iets heel
ongewoons gedaan; Zij heeft een rede,
welke koning Leopold in den minister
raad gehouden heeft, openbaar gemaakt.
Constitutioneele vorsten houden, buiten
de troonrede, waarvan ontstaan en ka
rakter bekend zijn, geen politieke rede
voeringen, ten minste niet in 't openbaar.
Het buitengewone feit van deze rede,
die door haar publicatie tot" een open
bare rede geworden is, gehouden op de
eenige plaats waar de Koning haar kon
houden, wijst op buitengewone omstan
digheden.
Een dergelijk in het openbaar ingrijr
pen 'n de politieke oriëntatie van het
land door den Koning( zou bet karakter
van een staatsgreep kunnen dragen.
Dat echter was nu in België zeker niet
het gev,al. Wat de Koning zeide, en
blijkbaar ook de publicatie daarvan,
heeft de volle instemming gevonden van
het „nationale" kabinet, waarin de drie
groote partijen v,an België alle vertegen
woordigd zijn. De oppositioneele bewe
gingen in het land, kunnen die woorden
ook al niet anders dan toejuichen. Ko
ning Leopold kan er van overtuigd zijn,
dat vrijwel het heele Belgische volk ach
ter zijn woorden staat. En hij had tevens
de zekerheid, dat zij, die misschien for-
meele, constitutioneele bezwaren had
den kunnen koesteren, dit niet hebben
gedaan, maar integendeel gaarne den on-
gewonen vorm hebben aanvaard, waar
in een ongewoon besluit van het Belgi
sche volk ter kennis van de wereld ge
bracht is. De binnenlandsche politieke
verwarring in België was zoo groot ge
Amsterdam, officieel.
Heden.
Gister.
Londen
9.07%
9.16%
Berlijn
75.—
75.50
Parijs
8.65
8.72
Brussel
31.25
31.52%
Zwitserland
42.75
43.05
Kopenhagen
40.55
40.95
Stockholm
46.85
47.27%
Oslo
45.65
46.07%
New York
1.85%
1.87%
Praag 6.57%
6.65
Prolongatie
2% 2%
Part. Disconto
2%
2%-%
Daggeld
l%-2
1 %-2
Reg'istermarken
37% 37%
Crediet Sperrmarken
13
13%
Effecten Sperrmarken
12
12%
Reismarken
50
50%
Bankpapier
37
38%
Beursthermometer van Vrijdag.
ObLMarkt
Koninkl. -
Unilever -
Tabak -
worden, dat een instantie v,an het aller
hoogste gezag, ver boven allen partij
strijd verheven, namens de natie tot de
wereld moest spreken. Tot zekere hoog
te is minister-president Van Zeeland 'n
man, die boven den strijd der partijen
staat, echter slechts boven den strijd der
drie reg'eeringspartijen, die wel de over-
groote meerderheid van 't parlement,
maar op 't oogenblik misschien 'n v--el
kleiner deel der, in opschudding ge
brachte, openbare meening vertegen
woordigen.
Het optreden van den Koning is een
groot, nationaal feit voor België. En
voor de constitutioneele monachiën
is het een voorbeeld, hoe, op een welge
kozen oogenblik de vorst met vrucht
voor zijn land, zijn met zijn positie ver
bonden terughouding kan laten varen.
Zulk een oogenblik was voor België aan
gebroken, omdat koning Leopold, zoo
als gezegd, tot uiting kon brengen, waar
naar nu het heele, politiek actieve, Bel
gische volk streeft
(Van onzen "-r e d a c t e u r).
De ontknooping van de dramatische
gebeurtenissen te Spekholzerheide is al
bekend: zooals gemeld is het gebruik
van methyl-alcohol de oorzaak geweest
van den tragischen dood van eenige in
woners en tegelijkertijd de oorzaak van
een ernstige ongesteldheid bij anderen.
Drie menschen zijn aan deze vergiftiging
ten offer gevallen en verscheidenen zijn
in het Sint Jozefziekenhuis te Kerkrade
in observatie genomen, bij wie zich ver
giftigingsverschijnselen hebben voorge
daan. Naar wij gisteren nog in den loop
van den avond vernamen, is hun toe
stand redelijk, alhoewel niet geheel
zonder zorg.
Het geval van den mijnwerker Rae-
makersjdie Woensdagmiddag met ver
schijnselen jpener ernstige vergiftiging
naar het ziekenhuis te Kerkrade werd
gebracht, heeft de oorzaak van de gan-
sche affaire aan het licht gebracht. De
directeur van het ziekenhuis, dr. A.
Willemse, constateerde vergiftiging
door het gebruik van methyl-alcohol en
dadelijk werden de noodige maatrege
len getroffen om te trachten het leven
van eventueele andere slachtoffers te
redden. De huisartsen te Spekholzerhei
de werden gewaarschuwd en hun werd
verzocht alle gevallen zoo vlug mogelijk
naar het ziekenhuis te verwijzen, ten
einde voor een doeltreffende behande
ling te kunnen zorg dragen. Dit snelle
ingrijpen heeft, naar het zich laat aan
zien, het leven van velen behouden.
Wel is nog een der aldus ter verpleging
opgenomen patiënten overleden, doch
voor de anderen is er uitzicht op her
stel.
Het is nu wel gebleken, dat alle ge
vallen hun oorzaak vonden in het ge
bruik van alcohol in Lemmen's café. De
politie heeft daar een onderzoek inge
steld en er een voorraad alcohol in be
slag genomen. De caféhouder moet met
de door hem verkochte consumpties
hebben geknoeid, waarvan hij zelf in de
eerste plaats het slachtoffer is gewor
den. Minderwaardige spiritualiën van
Duitsche afkomst spelen hierbij een rol,
terwijl de mogelijkheid ook niet wordt
uitgesloten geacht, dat Lemmen zijn je
never vermengd heeft met spiritus,
waarin zich steeds een belangrijk per
centage methyl-alcohol bevindt.
Hierdoor is eveneens duidelijk komen
vast te staan, dat de chauffeur C., die
door de dorpspraatjes met deze treurige
geschiedenis in verband werd gebracht,
er in werkelijkheid niets mede te ma
ken heeft. .De politie had dat reeds ver
moed, nadat onomstootelijk was bewe
zen, dat de man niet meer met de
slachtoffers in aanraking was geweest,
doch de geruchten te zijnen nadeele wa
ren daarmede nog niet verstomd. Thans
is iedereen in Spekholzerheide alleen
maar met zorg vervuld, in zooverre men
in het bewuste café alcohol gebruikt
heeft. Er zijn nog veertien patiënten in
het ziekenhuis, die er allen in den loop
van den nacht van Woensdag op Don
derdag zijn heengebracht. Behalve de
zen hebben zich nog verscheidenen aan
gemeld, die vreesden, dat ze eveneens
van het vergiftige goedje hadden ge
bruikt.
Zondag had het café van Lemmen n.l
(Wettig
Philips
Amerika
Suiker
Markt
Rubber
Schepen
gedeponeerd
veel bezoek, omdat in een établisse
ment aan den overkant een dansavond
werd gegeven. Vele bezoekers zijn even
komen overwippen, daar Lemmen juist
bekend stond voor zijn uitstekende con
sumptie. Het gevolg is geweest, dat zich
ook personen uit Heerlen zijn komen
aanmelden en zelfs lieden van over de
grens, uit Bocholtz, die dien avond in
het café geweest waren.
Het schijnt, dat Lemmen niet uitslui
tend alcohol geschonken heeft, die het
gevaarlijke gif bevatte. Dat is waar
schijnlijk van vele zijner talrijke klanten
op dien avond de redding geweest. Hoe
dit zich precies heeft toegedragen, zal
evenwel waarschijnlijk nimmer aan het
licht komen, daar de caféhouder zelf is
overleden en zijn familieleden van zijn
verrichtingen niet precies op de hoogte
zijn.
Hoe is deze methyl-alcohol nu in het
verkeer gekomen? Het antwoord op de
ze vraag ligt in deze streek voor de
hand. Er wordt ontzagelijk veel ge
smokkeld en het is waarschijnlijk, dat
onder die smokkelwaar zich ook min
derwaardige alcohol heeft bevonden. De
adressen, waar deze gesmokkelde alco
hol wordt geschonken, zijn in Spekhol
zerheide bekend. Ieder ingewijde kan
ze u noemen, waar Duitsche „Sprit"
wordt verkrijgbaar gesteld. De caféhou
der, die zich met deze practijken inla
ten, vermengen de Nederlandsche jene
ver meestal met het Duitsche goedje,
om op deze wijze meer aan de borrels
te verdienen.
Het zijn meest werkloozen, die zich
aan deze smokkelarij schuldig maken.
Bij tientallen liters tegelijk wordt de
Duitsche alcohol over de grens gevoerd
en het gebeurd maar zelden, dat er een
geval wordt achterhaald. De caféhou
ders en de particulieren, die deze smok
kelwaar in huis hadden, hebben zich nu
natuurlijk snel er van ontdaan: in de
Duitsche jenever is thans te Spekhol
zerheide de klad gekomen!
Per liter is de verdienstein ver
houding tot het gevaar, dat men loopt
bij ontdekking maar klein. De smok
kelaars betalen zelf ongeveer een gul
den per liter in Duitschland. Zij verkoo-
pen ze dan voor ongeveer 1.40, ter
wijl de caféhouders de Nederlandsche
jenever voor 2 per liter kunnen krij
gen. Gerekend over tien liter of meer, is
dat verschil voor alle partijen toch wel
de moeite en het gevaar van het smok
kelen waard. En er wordt veel gedron
ken in Spekholzerheide, zoodat er vaak
groote afname is. De schrik voor het
Duitsche goedje zal er nu wellicht den
eersten tijd wel in blijven. Zoo gauw zal
men den borrel niet laten staan, doch
het Nederlandsche product krijgt nu een
belangrijken voorsprong.
SCHILDER VAN EEN STEIGER
DOODGEVALLEN.
Bij schilderwerk aan een villa op den
Korten Zijlweg te Overveen is
de 58-jariges childer L. K. uit Amster
dam, die zich op een zoogenaamde hang-
steiger bevond, tengevolge van het bre
ken van een der haken van een hqog-
te-van 14 m op straat gevallen. Hij kreeg
ernstige gecompliceerde arm- en been
breuken en een bekkenfr,actuur. In het
St. Elisabethgasthuis te Haarlem is de
man korten tijd later aan zijn verwon
dingen overleden,
NOODLOTTIG
VERDRINKINGSGEVAL.
In het ververschingskanaal achter de
gebouwen van het gemeentelijk" elec-
tr'sch bedrijf te Den Haag was
gisteravond een los-werkman met een
collega bezig, een platte schuit voort te
boomen. Ter plaatse w,aar de rioleering
met sterken stroom in dit kanaal uit
mondt, werd 3e boeg van het vaartuig
tegen den kademuur aan de overznde
opgedreven, De man probeerde toen
met zijn vaarboom de schuit weder .n
haar normale ligging te verkrijgen, doch
hij gleed daarbij voorover en werd door
den" stroom een eind meegesleurd.
Pogingen van zijn collega om hem
door het uitsteken van den vaarboom
te redden bleken vruchteloos.
Het slachtoffer, de 41-jarige G. H. J-
R. verdween in de diepte. Het was voor
zijn kameraad ondoenlijk in dit verstik
kende water bij zoo een sterken stroom
den man na te springen, w,ant dan zou
ook deze stellig zijn verdronken.
Het slachtoffer was gehuwd en vader
