GOESCHE COURANT
W.9de
PI8I3
j Een natie vierde eendrachtig feest.
NUMMER 217.
TWEE BLADEN.
MAANDAG
14 SEPTEMBER 1936.
EERSTE BLAD.
179e JAARGANG.
Kiezersvolk en Kamerleden
Défilé voor de Koninklijke
familie.
mm m mm.
^tminnuU
MIDDELBUBGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent-
tchap Vlissingen f 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Sngez. mededeelingen 60 ct. p. r.
8y contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster Naarolooze Vennootschap ,,De Middelburgsche Courant"; Bureaux Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon Redactie 269, Administratie 139 Postrekeni ng no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigfngaei 1
regels f 2.10, elke r. as. 30 ct. Rubriek f
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regale 1
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. mei
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer co
rant" 10 ct. extra Bewjjsnommers 5 ctat'i.
12).
IX. De wenschen-Sybrandy.
De artikelen, die de heer C. J. Sy-
brandy te Rijswijk (Z.H.) in „De Vrij
heid" over het Kiesrecht schreef, zijn
vooral ten aanzien van de historische
ontwikkeling ervan zeer belangwekkend.
Ten aanzien van de wijziging die S.
noodig ,acht, na opgemerkt te hebben,
dat „niemand aan het Algemeen Kies
recht wil tornen" wordt voorgesteld:
1. Maatregelen te treffen dat „de
loontrekkende geen invloed uitoefene
op zijn te verdienen loon", te bereiken
door het opnemen van een bepaling in
de Grondwet „dat v,an het kiesrecht zijn
uitgesloten zij, die onder welke bena
ming ook, in loondienst zijn van het
Rijk, de Provincie, een gemeente, water
schap, veenpolder,.kortweg, allen
die in overheidsdienst zijn."
2. Deze maatregel gelde voor alle
verkiezingen.
De schrijver meent dat de vrijgestel
den hierdoor vanzelf zouden uitsterven
bovendien.
3. Ook de steuntrekkers moeten van
het kiesrecht worden uitgesloten, n e t,
ómdat ze steun trekken, want dat acht
de schrijver al heel ongelukkig, maar
„omdat zij ontvangen een loon
een steunbedrag Red, M.C.] van de
gemeenschap en de vertegenwoordigers
der gemeenschap geheel vrij dienen te
staan tegenover deze steuntrekkenden."
4. Uitsluiting van den revolutionairen
volksvertegenwoordiger langs ietwat
anderen weg dan de voornoemde Com
missie wilde.
X. Het stelsel-Keestra.
De burgemeester van Culemborg, ver
kiezingsspecialist der R.K. Staatspartij
heeft in de Maasbode van 15 en 16 Juli
jl. onder den titel: „Ons Kiesstelsel en
zijn bezwaren" ook een summiere kritiek
op onze huidige kieswijze geleverd en
daarbij twee denkbeelden geopperd. Het
eerste is her-invoering van een stelsel
van 100 districten, doch daarbij geen
vorming van deze districten door den
wetgever, doch rubriceering der
gemeenten in groepen naar hun z i e-
1 e n t a 1 en dan vorming der dis
tricten door loting. /Dit denkbeeld
lijkt ons zoo'n onreëel studeerkamer
plannetje, dat we het verder niet au
sérieux zullen nemen; we willen trou
wens den auteur niet de oneer aandoen
te onderstellen, dat hij het er zelf erg
mee meent. Anders is dit uiteraard met
zijn wel degelijk practische voorstel tot
een nieuw stelsel van Evenredige Ver
tegenwoordiging.
Dat voorstel luidt als volgt:
1. Het land wordt in 50 kiesdistricten
verdeeld; elk district heeft een onge
veer gelijk aantal kiezers, hoewel eenig
verschil in groote der districten op de
goede werking van het stelsel van wei
nig of geen invloed is. Periodiek om
de tien jaren wordt de indeeling her
zien.
2. De candidaatstelling geschiedt al
dus, dat elke lijst één candidaat bevat.
Indien een partij in een district meer
dan één candidaat wil stellen, dan moet
zij daartoe meer dan één lijst kunnen
indienen.
3. De lijsten kunnen voor het geheele
land worden verbonden.
4. Alle stemmen op verbonden lijsten
worden ter bepaling van het aantal
verkozen candidaten samengesteld.
_5. Reeds vóór de verkiezing wordt de
kiesdeeler vastgesteld.
u?ej vaststelling van den kiesdeeler
geschiedt naar het aantal ingeschreven
kiezers m het geheele land, dus niet
naar het aantal geldige stemmen. Daar
bij wordt de uitslag van de vorige ver
kiezing tot maatstaf genomen.
Wanneer bv. —zoo lichtde heer
Keestra dit toe bij de laatste ver
kiezing de verhouding tusschen het aan
tal geldige stemmen en het aantal in
geschreven kiezers was als 100 tot 130,
dan zal voor de aanstaande verkiezing
de kiesdeeler worden bepaald op 1/130
deel van het aantal ingeschreven kie
zers. Zoodoende kan het getal van 100
gekozen Kamerleden zoo dicht mogelijk
worden benaderd.
7. De candidaten van elke groep ver
bonden lijsten worden gekozen verklaard
in de volgorde van het aantal op hen
uitgebrachte stemmen. Wie 't hoogste
aantal stemmen behaalt, is no. 1 en zoo
vervolgens, totdat men het aantal ge
kozenen heeft, waarop de lijstengroep
krachtens haar aantal stemmen aan
spraak heeft.
In dit stelsel komt zoo zet de heer
Keestra uiteen elke stem tot haar
recht. Maar bovendien wordt de gele
genheid geboden, om voor een bepaal
den candidaat in het vuur te gaan,
waardoor de kiezers niet alleen hun
partij versterken, maar ook de kansen
van hun cand daat boven andere van
hun partij verhoogen. Men oefent dus
ESI'
invloed uit op de verkiezing van alle
candidaten, die door de eigen partij naar
voren worden gebracht, doch men strijdt
wel spec.aal voor één candidaat, wiens
kansen door acties in het district ver
groot kunnen worden.
(Slot volgt).
Nederland heeft Zaterdag feest ge
vierd; een nationaal Oranje-feest in den
besten zin des woords, In alle steden en
dorpen: van de Dollard tot over de
Schelde, van Den Helder tot Maastricht
is de verloving' van onze Kroonprinses
op enthousiaste wijze bejubeld, heeft 't
Nederlandsche volk in vrijwel al zijn
geledingen een eendrachtige verknocht
heid voor het Huis, dat zijn wel en wee
door de eeuwen heen deelde, aan den
dag gelegd Onze aera doet een beroep
op wat vereenigt; onze aera demon
streert met gruwelijke waarschuwing
waartoe partijschappen kunnen leiden.
Wie de beteekenis van hetgeen het Ne
derlandsche volk Zaterdag ten beste
heeft gegeven, onder oogen ziet, kan
niet wanhopen aan zijn toekomst. Een
natie, welke zic'n met zooveel eerlijke
spontanëiteit, met zooveel uiting van
waarachtige liefde en trouw om het vor
stenhuis kan vereenigen, moet innerlijk
gezond zijn, al gaat ze zich aaan de
peripherie dan wel eens wat te buiten
aan klein-menschelijke en onverstan
dige verdeeldheid. In de ure des gevaars
in de ure van den nood, heeft het Ne
derlandsche volk steeds g'eweten, dat
eendracht macht beteekent. Ons dunkt,
dat de nationale geestdrift, welke wij
Zaterdag ontroerd hebben ondergaan, 'n
heerlijk symptoom dezer vitale capaci
teit is geweest. Met opzetting van elk
groepsegoïsme zijn we gezamenlijk op
getrokken, om getuigenis af te leggen
van een machtig credo: wij gelooven in
Nederland en Oranje, zooals onze voor
vaderen in Nederland en Oranje geloofd
hebben. En wij zullen met Gods hulp
ons zelf blijven, van vreemde smetten
vrij.
Het spreekt vanzelf, dat de nationale
feestviering Zaterdag te Den Haag als
't ware haar bekroning' vond. Duizenden
en duizenden hebben 's middags gedefi
leerd voor de koninklijke familie: het
was een schouwspel, zooals Nederland
er in geen jaren een te zien gaf.
Om plm. half vijf stelde de schier
eindelooze stoet zich op het Nassauplein
op.
Voorop marcheerde de koninklijke'
militaire kapel. Dan volgden de com
missaris der Koningin in Zuid-Holland,
jhr. mr. dr,. H. A. van Karnebeek, de'
burgemeester van Den Haag, mr. de
Monchy, en generaal Wagner, de voor
zitter van het Haagsche comité voor
volksfeesten, gevolgd door de bestuurs
leden van dit comité, dat het initiatief
tot het houden van het détïlé had ge
nomen.
Achter het comité sloten zich de on
telbare vereenigingen en corporaties
uit Den Haag en omliggende gemeenten'
aan, vlag'gen, vaandels en banieren mee
voerende, hetgeen een bijzonder kleuri-
gen aanblik opleverde Het waren er
meer dan 300.
De talrijke muziekkorpsen, die van
den stoet deel uitmaakten, speelden
om beurten, hetgeen zoowel aan de goe
de stemming als aan het marschtempo
ten goede kwam.
De toegangswegen tot 't Nassau-plein
en tot den weg, die gevolgd werd, wa
ren met touwen afgesloten, zoodat niet-
deelnemers geen gelegenheid kregen
zich bij den stoet aan te sluiten.
Er werd opmerkelijk veel oranje ge
dragen ,ook door de menigte, die langs
den weg geschaard stond, om het opstel
len en voorbijtrekken van den stoet ga
de te slaan.
Zeer vele deelnemers hadden zich van
een papieren oranje-vlaggetje voorzien,
waarop Prinses Juliana en Prins Bern-
hard op het bordes van het paleis zijn
afgebeeld en met het opschrift: Lang le
ven Juliana en Bernhard.
Rechts van het ruiterstandbeeld voor
het Paleis had zich de vereeniging voor
den volkszang opgesteld onder leiding
van Herman Stenz, terwijl aan de lin
kerzijde het muziekkorps van de artille
rie had plaats genomen. Het publiek, dat
zich reeds uren tevoren achter de af
scheiding had verzameld, begon inmid
dels ongeduldig te worden en in spreek
koor klonk het telkens: B.E.N.N.O.
Per luidspreker verzocht daarop de
politie het publiek dit na te laten en
zich rustig te houden.
Onmiddellijk werd aan dit verzoek
voldaan, doch toen eenige oogenblikken
daarna de baicondeuren werden geopend
en de vorstelijke personen voor de ra
men zichtbaar werden en even later op
het balcon verschenen, was het enthou
siasme van de wachtende menigte niet
meer te beteugelen en luide en hartelijk
werden de koninklijke familie en haar
gasten langdurig toegejuicht.
Het verloofde paar bleef in het mid
den van het balcon staan, terwijl de
Koningin en de Prinses van Lippe-Bies-
terfeld ter rechterzijde de voor haar be
stemde zetels innamen.
Prins Aschwin had zich een plaatsje
op den uitersten rechterhoek van het
balcon uitgekozen.
In de verte werd toen de kop van den
defileerenden stoet zichtbaar en na
eenig wachten kwam de Kon. M litaire
kapel het voorplein opmarcheeren, met
daarachter de vlag van het Haagsch co
mité voor volksfeesien.
De kapel maakte halt en front, ter
wijl de vlag in het midden van het voor
plein s'atig voor het vorstelijk gezel
schap neeg.
Het Haagsch comité voor volksfees-
aen liet een groot bloemstuk in het Pa
leis bezorgen, terwijl de leden zich op
het voorplein opstelden, teneinde van
daar het défilé gade te slaan. Onder 'n
plechtige stilde zette daarop de ver
eeniging voor den volkszang het „Wil
helmus" in, en zong vervolgens het nieu
we verlovingslied „O blijde dag o gou
den dag". Na beëindiging hiervan steeg
uit de duizenden kelen een luid „lang
zullen ze leven, hoera" op.
Het eigenlijke défilé nam hierop een
aanvang.
Van de tallooze vereenigingen en orga
nisaties, welke aan het défilé deelna
men, noemen we hier enkele: De Prince-
vl.ag, de Zeevaartschool, zeer veel gym
nastiek- en «portvereenigingen, dragers
der Militaire Willemsorde, het Mobilisa-
tiekruis, de Burgerwacht, een groot aan
tal zangvereenigingen, de vereeniging
van Nederlandsche meisjesclubs, onder
scheidene groepen verpleegsters, de Ne-
derl. Ver. van Christelijke Meisjesver-
eenigingen, leerlingen van diverse huis
houdscholen, oud-onderofficieren, de
nationale jeugdstorm, het Indo-Euro-
peesch verbond, de 's-Gravenhaagsche
winkeliersvereeniging, een aantal mid-
denstandsvereenigingen, een zeer sterk
contingent van het Nationaal Jongeren
Verbond, het postpersoneel, de Bijzon
dere Vrijwillige Landstorm, onderwij
zersverenigingen, het Ned. Leger des
Heils, het Alg. Nederlandsch Verbond.
Nationaal Herstel, de Hervormd Geref
Staatspartij, de katholieke garde en tal
van andere katholieke vereenigingen,
de Christ. Besturenbond, Geref. meisjes-
en jongem.annenvereenigingen, weeskin
deren, leerlingen van scholen, padvin
ders en padvindsters, ontelbare Oranje-
vereeniigiagen en jeugdverenigingen
enz. Urenlang schreden de huldebetoo-
gers, die bijna allen van vlaggetjes wa
ren voorzien, achter hun vaandels en
banieren vol enthousiasme en zwaaiend
en dansend voorbij het Paleis, luide de
vorstelijke personen toejubelend. Deze
waren niet moede de voortdurende
huldebetuiging in ontvangst te nemen,
en vooral de Prinses had voor iedere
groep een vriendelijken groet.
Bij het naderen v,an ds Princevlag-
groep, die met haar talrijke vlaggen zeer
de aandacht trok, speelde het Prince-
vlag-pijperkorps het volkslied van Lip-
pe. Duidelijk kon men zien, dat Prinr.
Bernhard en zijn familie hierdoor zeer
verrast w.aren en dat de Prins Prinses
Juliana opmerkzaam maakte op de dap
pere pijpers, die onvermoeid het volks
lied herhaalden tot het laatste Prince-
vlag-lid met zijn vlag gepasseerd was.
Ze kregen van de Koninklijke familie
voor deze attentie een extr.a warmen
groet.
Toen een groote groep padvindstj^js
in haar blauwe uniformen onder- lóidiiï^
van mevrouw van der Bosch-de Jóng
passeerde haalde Prins Aschwin zijn
fototoestel voor den dag en nam hiervan
een toto. Gedurende het défilé herhaal
de hij dit nog eenige keeren o.a. toen
een talrijke groep Scheveningsters in
costuum onder uitbundig gejubel en
zwaaien met haar vlaggetjes hossend!
voorbijtrokken,. Vooral de Prinses had'
hierin groote schik en gul glimlachend
en wuivend nam zij deze bijzondere
hulde in ontvangst.
Ook een treffend moment was het,
toen een groep verpleegsters van de
Emmakliniek voor het Paleis front
maakte en haar banier liet nijgen.
Vele der padvinderstroepen trokken,
voorbij met hun hoeden op de stokken
in de hoogte, terwijl de welpjes dansend
van pret met hun groene petjes zwaai--
den.
Toen een groep betoogers met Lippe-
vlaggetjes voorbij kwam maakte de
Prinses haar verloofde hierop attent,
Prins Benno knikte goedkeurend en
wuifde de draagsters der vlaggetjes har
telijk toe.
Ook trokken veel belangstelling de
leden van .de Kruisvaart, de Graal en de
Jonge Wachters met hun kleurige uni
formen en vele vlaggen, met welke laat
ste zij het vorstelijk gezelschap een
huldegroet brachten.
Een treffend moment was nog', toen
het Leger des Heils voor het Paleis aan
kwam. De muziek zyzeeg en onder een
eenige seconden durende stilte trok de
deputatie van het Leger des Heils-sol-
daten voort. Uit hun gelederen trad een
klein meisje naar voren, dat het bordes
van het Paleis werd opgeleid en een
bloemenhulde voor Prinses Juliana over
reikte.
Toen zette het muziekkorps van het
Leger des Heils een lied in en hartelijk
zwaaiend en wuivend trokken de Heil
soldaten verder.
Inmiddels was de duisternis gevallen,
en nog steeds trok de stoet voort In
het Paleis werden de lichten ontstoken
en vooral de hall, waar alle luchters
brandden, bood een fraaien aanblik.
Van de vorstelijke familie kon men
eigenlijk niemand meer onderscheiden.
Alleen aan het wuiven en groeten kon
men Prinses Juliana en Prins Bernhard
nog herkennen.
Ook de lantaarns op de straten en op
het voorplein brandden reeds, toen het
einde van den stoet in zicht kwam. Het
laatst defileerde de Haagsche politie,
die den geheelen middag haar buitenge
woon zwaren taak op zoo verdienstelijke
wijze vervuld had,. Eerst kwamen een
aantal politiemotoren en daarna de
hoofdinspecteurs, de' inspecteurs en
agenten. Dat was het slot van een dé
filé, dat voor Den Haag van ongekenden
omvang is g'eweest en waaraan tiendui
zenden met een onbeschrijfelijk enthou
siasme hebben deelgenomen.
Om tien minuten over achten trokken
de laatste deelnemers voorbij.
Een hartelijk gejuich, dat overging in
een ware ovatie van de enorme men-
schenmenigte, welke zich rond het Pa
leis had opgesteld, steeg toen op, weldra
overstemd echter door de tonen van ons
volkslied dat door de militaire muziek
ingezet werd.
Het was een ontroerend oogenblik,
toen uit duizenden kelen het Wilhelmus
meegezongen werd. Een luid hoera en
een „Lang leven de Prinses en de Prins"
volgde hierop.
Nog eeenmaal dankten de Prinses en
Prins Bernhard voor de hulde en toen
trokken zij zich met de overige leden
der vorstelijke familie in het Paleis te
rug.
Tijdens den geheelen duur van het
défiilé hebben zij op het balcon gestaan.
Kerkgang van dc Koninklijke
Familie.
De Koninklijke familie en haar vor
stelijke gasten waren Zondagochtend
onder gehoor van ds. P. J, Molenaar,
in de Bethlehemkerk aan de Laan van
Meerdervoort te Den Haag.
Zoowel H. M. de Koningin als Prin
ses Juliana met h.aar verloofde, de Prin
ses von Lippe-Bieisterfeld en Prins
Aschwin arriveerden in eenige hofauto's
Er was groote geestdrift toen de ko
ninklijke personen uit de auto's stegen.
Middelburg, 14-IX-'36. Zaterdag en
Zondag hoogste lucht temperatuur 20.5
°C (69 °F); laagste 14.8 °C (59 °F) He
den 9 h: 16.7 °C; 12 h: 18.8 °C. 1.2 mm
regen of neerslag. Hoogste barometer
stand te dezer stede, in het afgeloopen
etmaal: 765 mm; laagste 764 mm.
Hoogste barometerstand in het Euro-
peesche waarnemingsgebied: 771.9 mm
te Karslbad; laagste 757.0 mm te Isafjord.
Verwachting tot morgenavond:
Meest zwakke, aanvankelijk uiteen-
loopende, later W. wind, half tot zwaar
bewolkt, betrokken, nog kans op regen-
of onweersbuien, aanvankelijk iets kou
der.
0
0
Zon op: 6 h 34; onder: 19 h 17. Licht
op: 19 h 47. Maan op: 5 h 14; onder: 18
h 20. N.M.: 15 September.
Ma.
Di.
Wo.
Hoog-
14
15
16
en
Ma.
Di.
Wo.
14
15
16
September.
Hoogwater.
1.29 13.39
2.06 14.12
2.37 14.43
Laagwaier te
September,
Hoogwater.
3.12 15.31
3.55 16.09
4.30 16.44
Laagwater.
7.48 20.16
8.23 20.50
8.54 21.24
Wemeldingei
Laagwater.
8.57 21.13
9.32 21.46
10.02 22.16
Hoog- en Laagwater te VHssingeci
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later,
(S =r springtij.)
In het stampvolle kerkgebouw zaten
Prinses Juliana en Prins Bernhard ter
linkerzijde, de moeder van den Prins
en diens broeder ter rechterzijde van
de Koningin.
Ds. Molenaar, die eerst liet zingen
Psalm 99 verzen 1 en 8 en daarna Ge
zang 3 vers 1, las voor uit Handelingen
17 verzen 1628 en Rom. 1 verzen 18
—22.
In zijn gebed bracht de prediker dank
aan God voor de zegeningen, welke in
deze dagen mede aan het Koninklijk
huis geschonken zijn en voor de blijd
schap, die als gevolg daarvan in de har
ten van het Nederlandsche volk leeft,
een blijdschap, die uit God is.
Ds. Molenaar bepaalde zijn gehoor
vervolgens bij Handelingen 17 vers 23:
want de stad doorgaande en aanschou
wende uwe heiligdommen heb ik ook
een altaar gevonden, op hetwelk een
opschrift stond „den onbekenden God".
Dezen dan, dien gij niet kennende, dient,
verkondig ik ulieden.
Ds. Molenaar liet na de prediking zin
gen Gezang 193 vers 4: „Rampzalig hij,
die u weerstaat", waarna de slotzang
was Ps.alm 97 vers 7.
Na den zegen zong de gemeente „Mijn
schilt ende betrouwen". Bij het eindigen
van den dienst had zich een groote men-
schenmassa voor het kerkgebouw ver
zameld. Toen de koninklijke personen
wegreden, werden zij enthousiast toe
gejuicht.
Naar den Ruigenhoek.
Zondagmiddag om h.alf vijf werd de
groote Maybach-Zeppelin, de auto van
de Prinses von LippeBiesterfeld, het
voorplein van het Koninklijk Paleis aan
het Noordeinde opgereden.
Prins Benno nam achter het stuur
plaats en Prinses Jcliana naast hem.
Zijn moeder en Prins Aschwin zaten
achterin. In een flink vaartje ging het
toen in de richting van Scheveningen.
Vrijwel onopgemerkt kon de Prins
langs de Scheveningsche binnenhavens
naar den strandboulevard rijden. Hier
was het veel drukker en daarom moest
Prins Bernhard vrij langzaam rijden.
Van alle kanten kwam het publiek toen
aanloopen en juichten den Prins en de
Prinses hartelijk toe.
Later ging het wat beter en met groo
te snelheid reed het gezelschap den
Pompstationsweg af naar het landhuis
van de Koningin „Den Ruigenhoek".
Het was de eerste maal, dat Prins
Bernhard den Ruigenhoek bezocht. Het
landhuis was geheel verlaten. Het per
soneel der hofhouding was de vorige
week nhar het paleis Noordeinde ver
trokken, slechts een portier was achter
gebleven.
Het bleek dat de Prins en de Prinses
met zijn moeder en zijn broer in de rus
tige omgeving van strand en duinen
eenigen tijd wilden vertoeven.
In eenige mandjes werd alles meege
nomen, wat voor een eenvoudige thea
