GOESCHE COURANT-
BINNENLAND,
KERK EN SCHOOL.
PIÖI3
De verloving van
Prinses Juliana.
WEER EN WIND.
lEilAÜÜ
NUMMER 216.
DRIE BLADEN.
ZATERDAG
12 SEPTEMBER 1936.
EERSTE BLAD.
179e JAARGANG.
W.9d€
Kiezerswlk\en\Kamerleden
A C. VAN DER REST
Extra-uitkeering- aan de
werkloozen.
M5DDELBURG.
ELBURGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent-
ichap Viisringen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon Redactie 269, Administratie 139 Postrekeni ng no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaar de der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 11,
regels f 2.10, elke r. sa. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cos»
rant" 10 ct. extra Bewijsnummers 5 cent.
ii). -
VUT, Het Kiesrecht en de Grondwets
commissie-W endelaar.
In het, begin dezes jaars, verschenen
rapport van de commissie tot herzie
ning van de Grondwet in liberalen zin,
ingesteld door de Liberale Staatspartij
„De Vrijheidsbond'", worden ook enkele"
beschouwingen aan het vertegenwoor
digend stelsel en het kiesrecht gewijd.
Het „organisch kiesrecht" niet in
den Nieuwenhuizenschen, maar in den
gewonen zin te verstaan wordt daarin
verworpen, want het. „wil een privi
legie scheppen voor bepaalde belangen
en een monopolie instellen voor bepaal
de bedrijven".
Daarentegen acht de commissie „het
individueele, directe, actieve kiesrecht
nog steeds den besten grondslag voor
de samenstelling der volksvertegenwoor
diging, niet, omdat het individu
immer rechtstreeks het' algemeen be
lang dient, maar omdat de liberale de
mocratie veronderstelt, dat de burgers
zich in den Staat groepeeren naar in
zichten van staatkundig bel,ang. De po
litieke groepsvorming en de strijd der
staatkundige meeningen zijn een le
vensvoorwaarde voor de kracht der „be
sturende klasse" in den Staat."
De voorzitter dezer commissie, mr.
Wendelaar, schijnt dus teruggekomen te
zijn van zijn eerder verkondigde ver
werping van de idee van 't. .algemeen
kiesrecht, althans: hij heeft hier niet van
zijn vroegere meening doen blijken.
Dan stelt de commissie zich „de vraag
of moet worden gehandhaafd het voor
schrift van art. 82, tweede lid gw, vol
gens hetwelk de Tweede Kamer wordt
„gekozen op den grondslag van even
redige ver'tegenwoordi-
g i n g."
Bij de beschouwing van deze vraag
maakt de .commissie de gebruikelijke
blunder door te beweren dat evenredi
ge vertegenwoordiging en districtenstel
sel elkaar uitsluiten:
„Hoewel de commissie zich volkomen
bewust is van het feit, dat elk stelsel
van evenredige vertegenwoordiging in
ons politiek-sterk-verdeelde volk on
vermijdelijk de verkrijging van krachti
ge parlementaire meerderheden belet,
is zij van oordeel, dat een terugkeer tot
een districten-stelsel onverschillig
of voor verkiezing van een candidaat
een absolute of een relatieve meerder
heid wordt verlangd een achteruit
gang zou beteekenen, omdat hel als
noodzakelijke consequentie de alleen
heerschappij van de allergrootste par
tijen medebrengt. (Sic!)
De commissie vervolgt met te zeggen,
dat zij heeft een open oog voor de be
zwaren, verbonden aan het bestaande
stelsel. Zij ziet echter, bij afwijzing van
een districten-stelsel, geen andere mo
gelijkheid dan dit sfelsel althans in be
ginsel te handhaven Zij zou echter den
wetgever eenige grootere vrijheid in de
uitwerking van dat beginsel willen toe
kennen, dan hem naar het oordeel van
velen onder den huidigen tekst der
Grondwet toekomt. Zij geeft daarom in
overweging de slotwoorden van artikel
S2, eerste lid, te doen luiden als volgt:
„gekozen op den grondslag van een
stelsel van evenredige vertegenwoordi
gd- i,Commissie verwerpt het
denkbeeld van getrapte verkiezing."
Op de vraag: v«e moeten het stem
recht uitoefenen? antwoordt de com
missie, „dat moet worden vastgehou-
den aan het s Giuel, dat iedere man en
vrouw van een minimum-leeftijd stem
recht heeft, voor zoover hij of zij niet
om bepaalde redenen wordt uitgeslo
ten, w,aarbij echter meer uitsluitingen
gewenscht zijn dan thans alle terecht
in de Grondwet (art, 81, derde lid)
zijn aangegeven.
Stemrecht behootft niet toe te ko
men zoo vervolgt zij aan maat
schappelijk ongeschikter!. Hieruit vloeit
voort dat werkloozen van het kiesrecht
niet behooren te worden uitgeslo
ten. De uitwerking dezer uitsluiting in
de wet z,al ongetwijfeld moeilijkheden
medebrengen, maar het beginsel moet
niettemin in de Grondwet worden neer
gelegd.
Voorts behooren naar het oordeel
der commissie, te worden uitgesloten zij,
j staat van faillissement verkee-
ren; de algemeene vergadering der Li
kt aa^sPartij heeft deze exceptie
echter, en o.i. terecht, verworpen.
Vervolgens behoort naar de commis
sie meent, uitbreiding te worden gege
ven aan de gevallen, waarin een straf
rechtelijke veroordeeling moet leiden
tot verlies van stemrecht.
De Commissie heeft voorts nog over
wogen, of het gewenscht is Rijksambte
naren van stemrecht voor de verkiezing
der Tweede Kamer uit tq sluiten, doch
zij heeft dit denkbeeld verworpen
omdat de Tweede Kamer niet een. be
stuurscollege is.
Op de derde belangrijke vraag, nl.:
of het gewenscht en uitvoerbaar is van
het lidmaatschap der Tweede Kamer
de bezoldigde vertegenwoordigers van
bepaalde groepsbelangen, uit te sluiten,
antwoordt de commissie b e v e s t i-
g e n d. Hoewel het zeer moeilijk zal
zijn een behoorlijke wettelijke regeling
te vinden, stelt de Commissie voor in
de Grondwet te bepalen, dat de gewone
wetgever deze uitsluiting zal kunnen tot
stand brengen.
Voorts meent de Commissie, dat de
bestaande uitsluiting moet worden uitge
breid tot allen, die een rechterlijk .ambt
bekleeden en tot alle vertegenwoordi
gers van het Openbaar Ministerie.
Burgemeesters en de leden van Pro
vinciale Staten en gemeenteraden zul
len van het lidmaatschap der Staten-
Generaal moeten worden uitgesloten.
Cumulatie werkt hier verkeerd.
Over de vraag of in de Grondwet
behoort te worden voorgeschreven, dat
van het stemrecht voor de verkiezing
der Provinciale Staten resp. der ge
meente zijn uitgesloten, r|esp, provin
ciale .ambtenaren, gemeenteambtenaren
en zij, die ingvolge arbeidsovereen
komst in dienst der Gemeente zijn, kon
de Commissie het niet eens worden.
De Commissie is voorts van oordeel,
dat moet worden gehandhaafd de bepa
ling dat de leden der Eerste Kamer
worden gekozen door de Provinciale
Staten, omdat zij het ongewenscht zou
achten de leden der Eerste Kamer,
evenals die der Tweede Kamer, recht
streeks door de kiezers te laten aanwij
zen, en zij geen ander orgaan kent, dat
als kiescollege beter geschikt of wil
men, minder ongeschikt is d,an de
Provinciale Staten.
Dan wordt in het rapport nog voor
gesteld maatregelen te nemen t.a.v. den
revolutionairen volksvertegenwoordiger.
De Commissie motiveert dit aldus:
„De Regeering, als hoogste staatsor
gaan in de bestuursfuncties van den
staat, kan aan de ambtenaren verbieden
lid te zijn van 'n revolutionaire organi
satie. Het is een vraag v.an opportuni
teit of de Regeering (de minister-presi
dent) hiertoe zal overgaan
Maar ook het parlement is een staats
orgaan. De Grondwet heeft reeds een
deel van de rechtspositie v.an de le
den van het parlement geregeld. De
Grondwet kan verder gaan en aan volks
vertegenwoordigers, die een staatkundig
streven van revolutionairen .aard bui
ten de vergadering der Staten-Generaal
tot uiting brengen, het lidmaatschap ont
nemen. Of de Grondwet dit zal doen is
een vraag van opportuniteit welke door
de Commissie is beantwoord in beves
tigenden zin.
De door haar op dit punt noodig ge
oordeelde Grondwetsherziening, tast de
materieele vrijheid van de publieke
rechten der burgers h.i. niet aan.
Ook nu kunnen bepaalde personen niet
tot lid gekozen worden. De organisatie
die de vrijheid neemt om revolutionaire
volksvertegenwoordigers te kiezen in
een staatsorgaan (het parlement), weet
dat deze zetel door den gekozene on
der bepaalde voorwaarden, die de ge
kozene nog zelf in de
band heeft, niet zal kunnen
worden bezet."
Samengev.at stelt dit rapport ten aan
zien van het kiesstelsel dus:
1. Handhaving van het algemeen kies
recht;
2. uitsluiting van de uitoefening van
het kiesrecht van maatschappelijk on-
geschikten; faillieten; bepaalde veroor
deelden;
3, andere formuleering van art. 82
Grondwet teneinde bij de toepassing der
E.V. iets minder gebonden te zijn;
4, uitsluiting van den revolutionairen
volksvertegenwoordiger
5, de zgn. „vrijgestelden" v.an het pas
sief kiesrecht uit te sluiten;
6. onvereenigbaar te verklaren de
functies van Kamerlid en rechterlijk
ambtenaar, burgemeester, lid van Prov.
Staten en Gemeenteraad.
(Wordt vervolgd).
Geestdrift is noodig voor 't ontkie
men van een groote gedachte, volhar
ding en ijver voor 't omzetten van de
gedachte in een daad.
Steensma.
Een rijtoer naar Warmond en
Leiden.. Journalistieke ach
tervolging.
De talrijke belangstellenden, die oo*k
gisteren in de omgeving van het paleis
Noordeinde bijeen waren, waren tegen
half zes getuige van het uitrijden van
het verloofde vorstelijke paar en van de
Koningin, de Prinses Von LippeBies-
terfeld en Prins Aschwin.
Prins Bernhard chauffeerde zelf in
zijn open Ford-cabriolet en Prinses Ju
liana had naast hem plaats genomen. H.
M. de Koningin en haar gasten volgden
in de nieuwe Cadillac landaulette van
Hare Majesteit.
Onder stormachtige toejuichingen
vertrok de stoet, waarbij zich een drie
tal auto's met journalisten en fotografen
had aangesloten, van het paleis Noord
einde door het Haagsche Bosch naar het
viaduct aan den Leidschen straatweg.
In langzaam tempo werd door het
nieuw gebouwdjfe gedeelte van Was
senaar gereden en terug naar den Leid
schen straatweg, die men tot Oegst-
geest volgde. De vooruit rijdende Prins
keerde hier plotseling en reed via den
Oegstgeesterweg langzaam door het
dorp naar den Waimonderweg.
Bij den spoorwegovergang waren juist
de boomen gesloten. Van deze gelegen
heid maakten de achtervolgende foto
grafen gebruik om het gezelschap even
op de plaat te brengen. Het hooge ge
zelschap reed naar Meerrust, waar het
uitsteeg en zich naar den waterkant aan
de Leede begaf om daar gedurende
eenige oogenblikken het mooie polder
landschap te bewonderen.
Na enkele oogenblikken begaf het ge
zelschap zich langs de trekvaart en den
Haarlemmerweg naar Leiden om ten
slotte op den rijksstraatweg dicht bij
den Haagschen Schouw uit te komen.
Onderweg trachtte Prins Bernhard
meer dan eens zijn achtervolgers te ver
schalken door bij kruispunten in een
kringetje rond te rijden of wel door
plotseling midden op den grooten weg
rechtsomkeer te maken. Hijzelf zoowel
als Prinses Juliana hadden in deze ma
noeuvres veel schik.
Na een rit, welke ongeveer anderhalf
uur duurde, kwam het hooge gezelschap
aan 't Paleis Noordeinde aan. Met luid
gejubel werd het gezelschap ontvangen.
Op het bordes dankte het vorstelijk
paar met voortdurend handgewuif voor
deze hulde.
Duizenden waren gisteravond weer in
de naaste omgeving van het Paleis op
de been.
Prins Aschwin bezoekt de
cineac.
De broeder van Prins Bernhard, Prins
Aschwin, was gisteravond onder de be
zoekers van de Cineac op het buitenhof
om nogmaals de film te zien, die betrek
king heeft op de verloving van zijn
broeder met Prinses Juliana.
De opening der Staten
Generaal.
Naar verluidt rijdt Prins Bernhard
niet in den stoet bij de opening, van de
Staten Generaal mede, maar wel 's-
middags bij den rijtoer door de residen
tie.
Prins Bernhard wordt Neder
lander,
Het Departement van Justitie bereidt
het wetsontwerp tot verleening van het
Nederlanderschap, om redenen van
Staatsbelang, aan Prins Bernhard voor.
Het zal zoo spoedig mogelijk bij de
Tweede Kamer worden ingediend.
Vreugde te Davos.
Men schrijft ons uit Davos:
Het bericht van de verloving van H.
K. H. Prinses Juliana werd te Davos in
't Nederlandsche sanatorium alhier het
eerst ontvangen via de Duitsche radio
omroep.
's Avonds werd het ontvangtoestel op
Nederland afgestemd en hoorden wij be
vestiging van het bericht. Den volgen-
Voor Uw geneesmiddelen
Ass.-Apotheker
Lange Kerkstraat 42 Goes Tel. 168
Homoepathie, Specialités,
Chemicaliën - Bandages,
Toilet- en Verplegingsartikelen.
(Ingez. Med.
den dag (Woensdag) liep een ieder ge
tooid met oranje terwijl de driekleur
van 't gebouw wapperde, 's Middags
werd geluisterd naar 't woord van H. M.
de Koningin, Prinses Juliana en Prins
Bernhard wat goed te volgen was.
Ook hier in de vreemde kende de
vreugde onder de patiënten geen gren
zen. Toen de post kwam werden de
kranten letterlijk uit de handen van de
zusters gerukt, die ze ronddeelden.
's Avonds waren de patiënten vrij van
avondkuur en werden ze getracteerd,
terwijl over de huisradio gramofoonpla-
ten zijn gedraaid met vaderlandsche lie
deren.
Minister Slingenberg heeft hedenmid
dag in de Kamer medegedeeld, dat de
regeering heeft besloten, naar aanlei
ding van de heuglijke gebeurtenis der
vorstelijke verloving in de aanstaande
week aan alle gesteunde werkloozen een
extra uitkeering te doen van 2.50.
(Reeds geplaatst in een deel der op
laag van ons vorig nummer.)
NATIONAAL FONDS VOOR
BIJZONDERE NOODEN.
Het nationaal fonds voor bijzondere
nooden kan met groote erkentelijkheid
mededeelen, dat eenige van zijn regel
matige contribuanten aan hun medele
ven in de algemeene vreugde uiting
hebben willen geven door hun bijdrage
aan het fonds belangrijk te verhoogen.
Buitendien kan als bijzondere gift
worden vermeld een bedrag, dat als
overschot van voor een bloemenhulde
aan de Prinses door schoolmeisjes
spontaan bijeengebrachte gelden werd
afgedragen aan het fonds, dat zoozeer
de belangstelling van H. K. H. geniet.
Het dagelijksch bestuur hoopt, dat dit
voorbeeld velen tot navolging moge
opwekken,
KONINKLIJKE VEREENIGING TOT
HET HOUDEN VAN JAARBEURZEN
IN NEDERLAND.
In de op Vrijdag onder voorzitterschap
van dr. F. H. Fentener van Vlissingen te
Utrecht gehouden algemeene ledenver
gadering van de Koninklijke Vereeniging
tot het houden van Jaarbeurzen in Ne
derland, werd het jaarverslag uitgebracht
en de balans, winst- en verlies- en ex
ploitatierekening over het vebeenigings-
jaar 19351936 goedgekeurd. De balans
sluit in debet en credit met een bedrag
van 245.098. De vaste bezittingen ko
men daarop voor met een aanschaffings
waarde van 1.018.723, waarop afge
schreven 1.018.722, zoodat de boek
waarde nog 1 bedraagt en de bezittiïi-
g'en practisch geheel zijn afgeschreven.
De exploitatierekening vermeldt een be
drag aan lasten van 220.138, aan baten
van 199,391, zoodat het nadeelig saldo
bedraagt f 28.747, gecompenseerd door
subsidies van Rijk, Gemeente en Kamers
van Koophandel.
De periodiek aftredende bestuursleden
werden alle herkozen.
Geslaagd voor eersten stuurman de
heer J. J. C, de Kraker leerling van de
„De Ruyterschool" te V 1 i s s i n g e n.
Bij 't te Amsterdam gehouden exa
men van den algem. Ned, politiebond
verwierven het diploma met aantee-
kening de heeren J. Voorhans te M i d-
d e 1 b u r g en M. M. v. d. Werff te
Philippine; het diploma verwier
ven J. Verhage te Koudekerke en
N. Verhage te H u 1 s t en A. de Vries te
Vlissingen.
Tot tijdelijk onderwijzeres aan de
O. L. school te Biervliet is be
noemd mej. A. BauwensHamelijnck,
wachtgeldster te Driewegen (Biervliet).
Middelburg, 12-IX-'36. Vrijdag: Hoog
ste luchttemperatuur 23.5 °C (74 °F);
laagste 11.5 °C (53 °F). Heden 9 h:
13.5 °C; 12 h: 17 °C. Geen regen of
neerslag. Hoogste barometerstand te de
zer stede, in het afgeloopen etmaal: 766
mm; laagste 765 mm.
Hoogste barometerstand in het Euro-
peesche waarnemingsgebied: 772.7 mm
te Karlstadt; laagste 750.3 mm te Vest-
manoer.
Verwachting tot morgenavond:
Zwakke tot matige Z.O. tot Z. wind,
licht tot half bewolkt, droog, vrij warm
weer, behoudens kans op onweer.
Zon op: 6 h 30; onder 19 h 21. Licht
op: 19 h 51. Maan op: 2 h 49; onder:
17 h 46._
t. Zon op: 6 h 32; onder:
it op: 19 h 49. Maan op:
r ii iu.
Zo. 13 Sept. Zon op: 6 h 32; onder:
19 h 19, Licht op: 19 h 49. Maan op:
4 h 02; onder: 18 h 05. N.M. 15 Sept.
Za.
Zo.
Ma.
12
13
14
Hoog- en
Za.
Zo.
Ma.
12
13
14
September.
Hoogwater.
12.14 24.47
13.03
1.29 13.39
Laagwater te
September.
Hoogwater.
1.20 13.58
2.27 14.51
3.12 15.31
Laagwater.
6.15 18.47
7.07 19.35
7.48 20.16
Wemeldinget
Laagwater.
7.21 19.47
8.16 20.34
8.57 21.13
Hoog- en Laagwater te Vtissingeni
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veëre 38 min, later.
(S =r springtij
DE POST KAN VANAVOND NIET
AFGEHAALD WORDEN,
In afwijking van het bericht van gis
teren deelt men ons mede, dat vanavond
tusschen half zeven en zeven uur geen
gelegenheid wordt gegeven de post af
te halen. Men zal moeten wachten tot
morgen Zondagochtend op het be
kende uur.
DE K,L,M, OP ZOEK NAAR EEN
VERMISTE TJALK.
Een geslaagde expeditie boven
de Zeeuwsche wateren, 4
Van het vliegveld Waalhaven heeft
de K.L.M. Donderdag een niet alledaag-
sche vlucht ondernomen. Zij is n.l. op
zoek geweest naar een vrachtschip,
waarover de reederij in ongerustheid
verkeerde.
De „Verandering'', een tjalk met mo
toraandrijving, was Woensdag met
schipper Winnemers aan boord van
Stellendam op Goeree naar Antwerpen
vertrokken. Het schip had een lading
gestuwd van de N.V. Algemeene Vruch
ten Import te Rotterdam. Donderdag
echter was nog steeds geen bericht van
aankomst ontvangen uit Antwerpen. De
opdrachtgeefster heeft terstond ver"
schillende Zeeuwsche havens om inlich
tingen gevraagd. Schipper Winnemers
had evenwel nergens een spoor van hem
of zijn schip achtergelaten.
Ten einde raad heeft toen de directie
van de A.V.I., die zich zeer ongerust
maakte over het lot der „Verandering",
zich tot de K.L.M. gewend. Onmiddel
lijk is een Koolhoven FK 43 uit de loods
gehaald en startklaar gemaakt voor den
snel geïmproviseerden onderzoekings
tocht. Even voor vijven was het toestel
reeds de lucht in, met den heer Corsten
den chef van den fototechnischen dienst
aan boord. De heer Corsten toch, is ex
pert in het „lezen" van de land- en zee
kaart, uit de lucht gezien, een ervaring
van zijn talrijke karteeringsvluchten.
Anderhalf uur later was het Koolho-
venvliegtuig op Waalhaven terug en wel
met goed nieuws. Want de „Verande
ring" was bijW emeldinge ge
signaleerd. Het schip had geen radio
aan boord, zoodat men niet om inlich
tingen kon vragen.
Wereldreizigers,
Sedert enkele dagen vertoeven in
Middelburg wereldreizigers, die met hun
keurig ingericht alpenhuisje door onze
stad kruisen. Het zijn nl. de heer Win
kelman en echtgenoote en den heer
Den Hamer, afkomstig uit Deventer. Zij
vertrokken 5 Nov. 1935. Genoemde