volg de M-S-S- gewoonte Sir Basil Zaharoff KRONIEK van den DAG. ZEELAND. M.S.S.-cachets: Maken Schoon Schip TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE IVBDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN DONDERDAG 13 AUGUSTUS 1936. No. 190. De tragiek der buitensporige ontwikkeling. „Kanonnenkoopman En Gros" MIDDELBURG. De eerste Zeeuwsche Bloemententoonstelling „Flora". 13, |,50— en 29 26— en 12 5— |z. dr z. Jugur gen 5, loode -3, -1,50, >psla |ziken hijgen lltura: 16 tot ijGEN, I oude nog Ishuis ïddel- rsteld van en de eesch van Irij J, Mbg. Is. iaat LAN. 1. I- kg 22 (.tsen, jurg. taan. bhten A.s. lem- krten jurg. taan. Jaag- (al' Idag- |eisb. Durg. Laan. Zat. Insd., Tissel, feisb. Durg. Als de Spaansche burgeroorlog niet zoo veel politieke aandacht in beslag nam, zou de openbare meening van Europa zich momenteel vermoedelijk opnieuw levendig met het Verre Oosten bezig houden. Er zijn de laatste dagen weer eens bedenkelijke berichten uit Japan gekomen. Vooral het telegram van gis teren nopens zekere verklaringen, door den minister van buitenlandsche zaken, Arita, afgelegd, bev,at stof voor zorge lijke .speculaties. Minister Arita blijkt de zijde van de militairisten te hebben gekozen, die nog veel meer dan tot dus ver reeds geschiedde, aan de Japansche weermacht ten koste willen leggen, Zulks dan in tegenstelling o.a. met den minister van financiën, Baba, die niet meer weet, waar hij het geld voor an dere noodzakelijke uitgaven vandaan moet halen. Ongeveer de helft van alle staatsinkomsten slokken leger, vloot en luchtmacht reeds op. Men hoeft geen financieele bolleboos te zijn, om te kunnen beseffen, wat dat zoo ongeveer wil zeggen. De strijd, welke reeds eenige jaren achter de gouvernementeele schermen te Tokio woedt, duurt dus onvermin derd voort. Aan den eenen kant staan de eerzuchtige militaristen, die er op los willen slaan (tegen China en Sovjet- Rusland in de eerste plaats); aan den anderen kant de voorzichtige bereken de staatslieden (en achter hen de groo- te ondernemers), die Japan geleidelijk de hegemonie in het Verre Oosten wil len verschaffen en tot een imperialis tische mogendheid van den eersten rang maken. Zij hebben een hekel aan geweld, althans ,aan teveel geweld, daar Japan over te weinig grondstoffen en goede renkapitaal beschikt, om langen tijd 'n grooten oorlog vol te kunnen houden. Dezer dagen hebben twee Japansche dagbladen, de ,,Asaki Sjimboen" en de „Djidji Sjimpo", op opmerkelijke wijze een lans voor de politiek der geleide lijkheid gebroken. Ze bepleitten nl. toe nadering' tot Engeland. „Het Britsche im perium, aldus deze bladen, heeft de zeggenschap over de grootste natuurlij ke hulpbronnen en de grootste markten ter wereld. Daarom zouden de Engel- schen ten aanzien van Japan den stel regel: leven en laten leven, in toepas sing kunnen brengen met een minimum van offers." Wie deze redeneering op de keper beschouwd ontdekt spoedig, wat er achter schuil gaat. Engeland moet zijn belangen in China en het ge- heele Verre Oosten zooveel mogelijk be perken: dan zal het geen last meer van Japan hebben. En omgekeerd Japan niet meer van Engeland, zoodat Tokio zijn geheele energie op de afweer der Russische ten Amerikaansche (en Ne- derlandsche?) concurrentie kan ont plooien. Het lijdt geen twijfel, dat het den Ja panners den laatsten tijd niet meer naar den vleeze gaat, wat hun buitenland- schen handel betreft. Eenige jaren heeft de wereld zich met goedkoope Japan sche artikelen laten overstroomen. Maar het eene land voor, het andere na is daar een stokje voor gaan steken. Allerwegen loopt de Japansche uitvoer thans vast in het zand der contingen- teeringen. Vinnige economische ruzies met Canada en Australië waren er reeds het gevolg van. De Japanners moe ten en gros kunnen exporteeren, willen ze hun topzware industrie op de been houden. Het ziet er op 't oogenblik echter naar uit, dat het met hun han delsbalans nog veel verder den verkeer den kant uit zal gaan. De landen, die niet langer met Japansche waren vol gestopt wenschen te worden, zullen 7). Of zekere wapenindustrieelen hem voor deze dapperheid betaald hebben, vermeldt de geschiedenis niet, maar in ieder geval kwam ze van pas. De Rus sische machthebbers werden zich (er steeds meer van bewust, dat zij welis waar een milhoenenleger bezaten, maar dat dit slecht bewapend en ongedisci plineerd was. Om hieraan een einde te maken had men te Toela en te St. Petersburg groo- te arsenalen opgericht, maar deze ble ken niet in staat aan de vraag te vol doen,. Bovendien kwamen er andere dingen aan het licht: een geweer, dat door een Russische fabriek aan de over heid geleverd werd, kostte negenender tig roebel, terwijl hetzelfde wapen in 't buitenland voor negentien roebel te krijgen was. Wie stak die twintig roe bel verschil in zijn zak? Wat ligt meer voor de hand, dan dat Zaharoff de schul digen even zou aanwijzen? Hij wist, dat groothertog Nicolaï, de broer van Ale xander II, door zijn maitresse, de ballet danseres Tanja Tsislova, getyranniseerd werd. Naar men zegt las zij zijn cor respondentie, inspecteerde de laden van zijn schrijfbureau en liet hem door de geheime politie bewaken. Zaharoff wist voorts, dat de minister van marine zich aan de protesten uit Tokio niets gelegen laten liggen. Wellicht staat het feit, dat minister Arita de zijde der militaristen heeft ge kozen, met dezen gang van zaken, ten nauwste in verband. De minister van marine, Nagano, oefende dit was be kend reeds lang invloed op Arita uit. Nagano wil „een onafhankelijke, krachtige buitenlandsche politiek met het doel den status quo te verbreken, waaronder de Japansche koophandel overal ter wereld beperkingen ont moet"., Althans volgens de „Yomioeri Sjimboen", een der kranten, die, anders dan de „Asaki Sjimboen" en de „Djid- di Sjimpovan meening zijn, dat de mi litaristen gelijk hebben. Het zal nauwe lijks betoog hoeven, dat een derge lijke „buitenlandsche politiek" niet dan met behulp van het kanon te verwezen lijken valt. De status quo der contin- genteeringen laat zich nu eenmaal op geen enkele andere wijzeverbre ken. Japan is een probleem, dat welhaast onoplosbaar schijnt. Tenzij dan met ge weid, dat een zeker, niet nader te noe men, teveel zou vernietigen. In het geheele land van de rijzende zon heerscht bittere armoede, zoozeer zelfs dat den laatsten tijd een groot deel der jongelingschap afgekeurd moést worden voor den militairen dienst. Permanente ontbering bleek hun weerstandsvermo gen in zulk een mate te hebben ver zwakt, dat ze niet meer voor soldaat deugen. Als één verschijnsel Tokio ze nuwachtig zal maken, moet het dit zijn. Een legende heeft lange jaren gewild, dat de Japanners een uitzonderlijk taai ras in de gemeenschap der volkeren vormen. Tegen de armoede, welke ze thans doormaken, schijnen ze echter niet opgewassen. Maar waar moet het met hen heen, als de obsta kels, welke reeds bezig zijn hun uit voer geducht te belemmeren, nog groo- ter worden, en dien uitvoer zouden ru ïneeren? Het grootste deel van het Ja pansche proletariaat vindt thans nog 'n schamel bestaan in de industrie. Maar reeds een betrekkelijk kleine inkrim ping der bedrijvigheid zou opnieuw dui zenden tot het pauperisme doemen,. Men kan zich alleen met een verwij zing naar het militaire imperialisme on mogelijk van het Japansche probleem afmaken. Zeer zeker speelt de eerzuch tige mentaliteit van een bepaalde kaste een beteekenende rol. Maar er ligt een tragiek aan ten grondslag; de tragiek van de buitensporige economische en socia le ontwikkeling. In een halve eeuw tijds is Japan een „groote mogendheid" ge worden; groeide het uit van een feoda- len landbouwstaat, tot een imperialis tisch industrie-land. De Japansche be volking vermenigvuldigde zich daarbij met een razende snelheid. Thans kan het land die bevolking niet meer voe den. Japan puilt uit naar alle kanten, zoekt buiten zijn grenzen de nooddruft, welke het binnen die grenzen aan zijn zonen niet kan verschaffen. Waar het daarbij op verzet stuit, slaat het van zich af. Er zijn meer landen, die deze tragiek kennen; bijna alle Europeesche weten er van mee te praten. Maar in Japan heeft de zaak zich op de spits gedre ven, is haar problematiek onvergelijke lijk veel moeilijker en gecompliceerder. Er schijnt zich hier een ontwikkeling te voltrekken, welke onafwendbaar op 'n dramatische ontknooping uit moet loo pen. mtt Tsjilchtsjejef belast was met schulden, die een zekere modekunstenares hem bezorg'd had, en dat hij die met staats gelden voldeed. Verder was de jeugdige prins Nicolaï zeer verliefd op Mathilde Ksjessinskaja, tweede ballerina van het keizerlijk ballet. Ook was de gouver neur van Moskou, Jjexsjef, een intieme vriend van den oppersten politiechef Klassofskiej, tezamen gaven zij dure orgieën. Groothertog Serge was nimmer te vinden voor een huwelijk, maar ant woordde steeds op desbetreffende vra gen: „Ik ben gelukkig, ik dank U zeer" De minister van binnenlandsche zaken, Doernof, werd de „overspelsenator" ge noemd. Al deze dingen waren Zaharoff bekend en vormden een uitstekende verklaring voor de twintig roebel extra Men wil, dat Basil intieme betrekkin gen aanknoopte met Tanja Tsjeslowa, de geliefde van den grootvorst. Daardoor kwam hij alles te weten wat hij verder nog noodig had. Het resultaat van een en ander was, dat spoedig eenig'e Engel- sche fabrieken ten behoeve van heilig Rusland aan het werk waren. Zaharoff noch zijn compagnons maak ten verschil tusschen monarchen en op standelingen. Men leverde aan het Tsaaristische Rusland, men deed het ook aan het revolutionnaire Macedonië In dien tijd moet de wapenfabrikant de voorzienigheid gedankt hebben voor 't bestaan van een Balkan. De Zuid-Slaven waren er de vijanden van de Bulgaren, de AARDAPPELZIEKTE. In het etmaal van 's avonds 10 Augus tus tot 's avonds 11 Augustus is in Zee land de weersgesteldheid bevorderlijk geweest voor het optreden van aard- appelzizekten. De muziek op de Markt. Het was gisteravond weder gezellig druk op de Markt, zoowel van stadge noot als vreemeling, toen de belichting van het stadhuis was ontstoken en hel Middelburgsch Muziekkorps, ditmaa1 onder leiding van den heer A. Calatz een 7-tal nummers ten gehoore bracht. Voor de belichting was ditmaal 9 uur feitelijk nog wat vroeg, doch volgende weken zal dit wel beter kannen, Er is met groote belangstelling naai de muziek geluisterd en genoten van het ieder keer weer mooie schouwspel van ons stadhuis in „flood light". Opening. Tegen drie uur vereenigden zich gis terenmiddag in het sociëteitslokaal van „St. Joris" het bestuur der tentoonstel ling met het eere-comité, bestuursleden van verschillende organisaties, standhou ders en vele andere genoodigden. De voorzitter, i r. B. B o s m a, zeide, dat men dus eindelijk zoover was, dat de tentoonstelling kon worden geopend. Er is aanmerking gemaakt op het woord „eerste". Spr. wilde zich er niet in ver diepen of dit juist is, maar weet wel, dat de tentoonstellingen op dit gebied schaarsch zijn en men er in dezen vorm het praedicaat „eerste" aan mocht toe voegen. Zeker is zulk een tentoonstelling op haar plaats op een eiland als Wal cheren, dat meermalen den tuin van Zee land en ook wel van Nederland is ge noemd. Spr. hoopte, dat men slagen zou en verzocht mr. P. Dieleman, voorzitter van het eere-comité de tentoonstelling te openen. De heer Dieleman begon met te zeggen, dat ook hij gevallen is over het woord „eerste", maar hij heeft dit ten slotte beschouwd als primeur. Primeurs zijn ook de eerste vruchten en bloemen. Bij het kweeken van bloemen en vruch ten is het doel mooie exemplaren te krij gen. Hier moge het rendement zijn, dat velen leeren kweeken. Men beschouwt den tuinbouw naast den landbouw te recht als de wortel van onze volkskracht en de bloem van onze nationale econo mie. Spr. wees verder op de groote inter nationale beteekenis, die Nederland op dit gebied heeft verworven, maar dit eerst na zeer veel inspanning. Men moet Nederland maken tot een der voornaam ste landen op dit gebied. Spr. juicht het toe, dat ook in Zeeland een dergelijke tentoonstelling mogelijk is, vooral in de zen benarden tijd. Dit stemt tot groote vreugde. Het was tot nu toe stil, men hoorde niet veel van wat te wachten stond, maar wellicht was dit juist. Maar nu moet men een groote reclame maken voor de Flora. Het is juist gezien van de tuinbouw- commissie uit de Z.L.M., dat zij hier aanwezig is om aan te toonen wat zij presteert, maar ook om aan te toonen, wat moet worden gedaan ter bestrijding van ziekte bij plant en bloemen. Men moet groote dankbaarheid hebben te genover God dat hij al dit moois aan de menschen brengt, maar daarom niet doen zooals in het verhaal van de Ge lijkenis. Men moet steeds waakzaam zijn en letten op de diertjes, die schade kun nen veroorzaken en die men bestrijden Kroaten van de Slovenen, de Bulgaren van de Turken, de Turken van de Grie ken en alle anderen. Omstreeks 1893 ontstond in Macedonië de beweging, die zich vooral tegen de overheersching van Abdoel Hamid richtte, maar ook tegen de buurvolken. Het was de O.R.LM. (Organisation Intérieure Revolutionnaire macédonienne). De leus luidde: Make- donia za Makedoetsitee, hetgeen be duidt: Macedonië voor de Macedoniërs. Zaharoff verkocht wapenen en munitie aan de OiR.I.M., maar hij deed het ook aan de tegenstanders. Op den Balkan vferd een kwart eeuw oorlog voorbe reid. Het was eigenaardig, dat een Griek uit JAnatolië wapenen verkocht aan opstandelingen, die ook Grieken land bedreigden. Doch een munitie leverancier moet boven de nationalitei ten staan g'elijk sommige pacifisten. Een vijand van Roemenië heeft een gezegd: „Het Roemeenschap is geen nationali teit maar een beroep". Een van Zaha- roffs tegenstanders varieerde dit gezeg de door op te merken: „Voor een wapen koopman van den Balkan is een Balkan bewoner geen landgenoot maar een klant" De Trust. Wanneer de groote mogendheden in die jaren met één oog den Balkan be gluurden, gebruikten ze het andere om naar Afrika te kijken. De verdeeling van dat continent had nog niet geheel plaats gehad. Geen wonder, dat Maxim afzet- Neem eiken Vrjjdag en Zaterdag een M.S.S.-cachet ter inwendige zuivering. Gij kunt niet gezond blijven, als van dag tot dag zich in Uw ingewanden vergiftige afval-stoffen ophoopen, want die hebben 'n bijzonder schadelijke werking op Uw gestel. Tenslotte begint Ge U „zoo moe", „zoo mat" en „zoo lusteloos" te gevoelen en last te krijgen van allerlei onprettige verschijnselen, zonder dat Ge beseft, waar het U hapert! De M.S.S.-cachets zullen Uw haperende spijs vertering, Uw vertraagde stoelgang herstel len, Uw met vergiftige afvalstoffen gevulde darmen zacht ledigen. Uw gestel opfrisschen. Ge gaat U 'n ander mensch voelen. Ge bemerkt vol welbehagen, dat ge U op Zondag-ochtend voor het eerst eens lekker frisch en opgewekt gevoelt, vol van levenslust en energie, want Overal verkrijgbaar bij Apothekers en Drogisten. Per 12 stuks in koker slechts 60 cent. (Ingez. Med.) moet. Hier demonstreert de tuinbouw- commissie dit samen met den Planten- ziektekundigen dienst. Men moet leeren wat er uit Moeder aarde is te halen. Toonen dit de bloe men op deze tentoonstelling, men kan het ook gewaar worden op de veilingen, ook bij die der Coöp. Veilingsvereeni- ging Walcheren. Deze heeft volgens spr. nog veel te weinig leden en is toch een uitstekende schakel tusschen producent en handel. Men zal nog meer stands zien. Moge aller harten opengaan voor het geen men te zien krijgt van den ooft- en tuinbouw en moge het dan ook open blijven of ópen gaan voor hetgeen daar boven is. Spr. verklaarde hiermede de Flora geopend. Aan mr. Dieleman werd een prachtig bouquet rozen aangeboden. Ir. B o s m a zeide, dat het 't bestuur gebied voor zijn nieuwe inventie vond. Hij had een snelvuurkanon gebouwd, waaraan de Afrikaansche Negers den naam „Pom-pom" hebben gegeven, De lauweren, die „pom-pom" oogstte, waren niet minder in getal dan de overwinnin gen van de mitrailleuse. Ofschoon de Chineesche prins Li Hoeng Sjang van meening was, dat „dit kanon voor China te snel afging", gebruikten zijn land- genooten het tegen de Japanners, en deze laasten bedienden zich er eveneens van. Desondanks begon Maxim steeds meer concurrentie te ondervinden van de zuiver Engelsche Vickersfabriek, die binnen het Britsche imperium troeven kon uitspelen, welke Maxim ontbraken. Ongetwijfeled werd het van belang een regeling tot stand te brengen. Doch dit zou niet mogelijk zijn, wanneer niet de machtige Krupp van Essen en de even invloedrijke Schneider-Creusot mee werkten. Vooreerst viel daaraan niet te den ken. Via Spanje bereikte Zaharoff ech ter gedeeltelijk zijn doel. Het was de hertogin van Villafranca, Maria Del Pi lar, die hem in contact bracht met de menschen, bereid en in staat zijn plannen te helpen verwezenlijken. Naar men zegt is deze Spaansche hertogin de eenige .mensch op de wereld, die Zaha roff lief heeft en omgekeerd. De wapen magnaat zou, volgens de algemeene op vatting, spoedig met haar getrouwd zijn, groot genoegen heeft gedaan, dat mr. Dieleman de tentoonstelling wilde ope nen en dat allen met belangstelling ge luisterd hebben naar zijn rede. Spr. bracht dank aan de aanwezige autori teiten, aan de juryleden, aan zijn mede bestuursleden, aan de technische com missie, maar in het bijzonder aan de heeren Brand, Wattel en Pfaff en ten slotte ook aan de vakonderwijzers. Het bestuur is overtuigd, dat deze eerste ten toonstelling niet volmaakt is, maar spr. hoopte toch, dat bewaarheid zal worden, wat mr. Dieleman in zijn voorwoord tot den catalogus schreef, n.l. „Deze perzik smaakt naar meer". Spr. hoopte ook, dat de tentoonstelling zal strekken tot lee ring voor vaklieden en liefhebbers. Spr. deed daarna mededeeling van de resultaten van de jury, die zeker niet indien zij geen Spaansche edelvrouw was geweest, die zich aan de hofetikette had te onderwerpen en die later door haar religieuze overtuiging, van een hu welijk met Zaharoff werd teruggehouden. Toen in 1895 op Cuba een revolutie uitbrak met het doel de Spaansche re geering te verdrijven, betrok deze laat ste wapenen van den Amerikaan Maxim, ofschoon de opstand door de Vereenigde Staten gesteund werd. Zaharoff heeft bij die gelegenheid het Iberische schierei land aan zich verplicht. Overigens was de overwinning een uitstel van executie, want drie jaar later werd Cuba een re publiek en maakten de Vereenigde Sta ten zich van Portorico en de Philippijnen meester. Door dit avontuur moet Zaharoff in relatie zijn gekomen met vertegenwoor digers van de Vickersfabriek, Deze was inS1828 te Shefflield gesticht door Geor ge Naylor en Edward Vickers. Het was toen een kleine fabriek voor staalwaren. Twaalf jaar nadien kwam Alfred Krupp zich bij Vickers op de hoogte stellen van de nieuwste ontdekkingen op het gebied der metallurgie. Daarna vond Krupp het gietstaal uit en was het de beurt aan Thomas Edward Vickers, den zoon van den stichter, om een bezoek aan Duitschland te brengen, teneinde er de wonderen van Essen te bestudeereu- (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1936 | | pagina 5