volg de M-S-S- gewoonte
Sir Basil Zaharoff
KRONIEK van den DAG.
ZEELAND.
M.S.S.-cachets: Maken Schoon Schip
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE IVBDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN DONDERDAG 13 AUGUSTUS 1936. No. 190.
De tragiek der buitensporige
ontwikkeling.
„Kanonnenkoopman En Gros"
MIDDELBURG.
De eerste Zeeuwsche
Bloemententoonstelling „Flora".
13,
|,50—
en 29
26—
en 12
5—
|z. dr
z.
Jugur
gen 5,
loode
-3,
-1,50,
>psla
|ziken
hijgen
lltura:
16 tot
ijGEN,
I oude
nog
Ishuis
ïddel-
rsteld
van
en de
eesch
van
Irij J,
Mbg.
Is.
iaat
LAN.
1.
I-
kg 22
(.tsen,
jurg.
taan.
bhten
A.s.
lem-
krten
jurg.
taan.
Jaag-
(al'
Idag-
|eisb.
Durg.
Laan.
Zat.
Insd.,
Tissel,
feisb.
Durg.
Als de Spaansche burgeroorlog niet zoo
veel politieke aandacht in beslag nam,
zou de openbare meening van Europa
zich momenteel vermoedelijk opnieuw
levendig met het Verre Oosten bezig
houden. Er zijn de laatste dagen weer
eens bedenkelijke berichten uit Japan
gekomen. Vooral het telegram van gis
teren nopens zekere verklaringen, door
den minister van buitenlandsche zaken,
Arita, afgelegd, bev,at stof voor zorge
lijke .speculaties. Minister Arita blijkt
de zijde van de militairisten te hebben
gekozen, die nog veel meer dan tot dus
ver reeds geschiedde, aan de Japansche
weermacht ten koste willen leggen,
Zulks dan in tegenstelling o.a. met den
minister van financiën, Baba, die niet
meer weet, waar hij het geld voor an
dere noodzakelijke uitgaven vandaan
moet halen. Ongeveer de helft van alle
staatsinkomsten slokken leger, vloot en
luchtmacht reeds op. Men hoeft geen
financieele bolleboos te zijn, om te
kunnen beseffen, wat dat zoo ongeveer
wil zeggen.
De strijd, welke reeds eenige jaren
achter de gouvernementeele schermen
te Tokio woedt, duurt dus onvermin
derd voort. Aan den eenen kant staan
de eerzuchtige militaristen, die er op
los willen slaan (tegen China en Sovjet-
Rusland in de eerste plaats); aan den
anderen kant de voorzichtige bereken
de staatslieden (en achter hen de groo-
te ondernemers), die Japan geleidelijk
de hegemonie in het Verre Oosten wil
len verschaffen en tot een imperialis
tische mogendheid van den eersten rang
maken. Zij hebben een hekel aan geweld,
althans ,aan teveel geweld, daar Japan
over te weinig grondstoffen en goede
renkapitaal beschikt, om langen tijd 'n
grooten oorlog vol te kunnen houden.
Dezer dagen hebben twee Japansche
dagbladen, de ,,Asaki Sjimboen" en de
„Djidji Sjimpo", op opmerkelijke wijze
een lans voor de politiek der geleide
lijkheid gebroken. Ze bepleitten nl. toe
nadering' tot Engeland. „Het Britsche im
perium, aldus deze bladen, heeft de
zeggenschap over de grootste natuurlij
ke hulpbronnen en de grootste markten
ter wereld. Daarom zouden de Engel-
schen ten aanzien van Japan den stel
regel: leven en laten leven, in toepas
sing kunnen brengen met een minimum
van offers." Wie deze redeneering op
de keper beschouwd ontdekt spoedig,
wat er achter schuil gaat. Engeland
moet zijn belangen in China en het ge-
heele Verre Oosten zooveel mogelijk be
perken: dan zal het geen last meer van
Japan hebben. En omgekeerd Japan
niet meer van Engeland, zoodat Tokio
zijn geheele energie op de afweer der
Russische ten Amerikaansche (en Ne-
derlandsche?) concurrentie kan ont
plooien.
Het lijdt geen twijfel, dat het den Ja
panners den laatsten tijd niet meer naar
den vleeze gaat, wat hun buitenland-
schen handel betreft. Eenige jaren heeft
de wereld zich met goedkoope Japan
sche artikelen laten overstroomen.
Maar het eene land voor, het andere na
is daar een stokje voor gaan steken.
Allerwegen loopt de Japansche uitvoer
thans vast in het zand der contingen-
teeringen. Vinnige economische ruzies
met Canada en Australië waren er
reeds het gevolg van. De Japanners moe
ten en gros kunnen exporteeren, willen
ze hun topzware industrie op de been
houden. Het ziet er op 't oogenblik
echter naar uit, dat het met hun han
delsbalans nog veel verder den verkeer
den kant uit zal gaan. De landen, die
niet langer met Japansche waren vol
gestopt wenschen te worden, zullen
7).
Of zekere wapenindustrieelen hem
voor deze dapperheid betaald hebben,
vermeldt de geschiedenis niet, maar in
ieder geval kwam ze van pas. De Rus
sische machthebbers werden zich (er
steeds meer van bewust, dat zij welis
waar een milhoenenleger bezaten, maar
dat dit slecht bewapend en ongedisci
plineerd was.
Om hieraan een einde te maken had
men te Toela en te St. Petersburg groo-
te arsenalen opgericht, maar deze ble
ken niet in staat aan de vraag te vol
doen,. Bovendien kwamen er andere
dingen aan het licht: een geweer, dat
door een Russische fabriek aan de over
heid geleverd werd, kostte negenender
tig roebel, terwijl hetzelfde wapen in 't
buitenland voor negentien roebel te
krijgen was. Wie stak die twintig roe
bel verschil in zijn zak? Wat ligt meer
voor de hand, dan dat Zaharoff de schul
digen even zou aanwijzen? Hij wist, dat
groothertog Nicolaï, de broer van Ale
xander II, door zijn maitresse, de ballet
danseres Tanja Tsislova, getyranniseerd
werd. Naar men zegt las zij zijn cor
respondentie, inspecteerde de laden van
zijn schrijfbureau en liet hem door de
geheime politie bewaken. Zaharoff wist
voorts, dat de minister van marine
zich aan de protesten uit Tokio niets
gelegen laten liggen.
Wellicht staat het feit, dat minister
Arita de zijde der militaristen heeft ge
kozen, met dezen gang van zaken, ten
nauwste in verband. De minister van
marine, Nagano, oefende dit was be
kend reeds lang invloed op Arita
uit. Nagano wil „een onafhankelijke,
krachtige buitenlandsche politiek met
het doel den status quo te verbreken,
waaronder de Japansche koophandel
overal ter wereld beperkingen ont
moet"., Althans volgens de „Yomioeri
Sjimboen", een der kranten, die, anders
dan de „Asaki Sjimboen" en de „Djid-
di Sjimpovan meening zijn, dat de mi
litaristen gelijk hebben. Het zal nauwe
lijks betoog hoeven, dat een derge
lijke „buitenlandsche politiek" niet dan
met behulp van het kanon te verwezen
lijken valt. De status quo der contin-
genteeringen laat zich nu eenmaal op
geen enkele andere wijzeverbre
ken.
Japan is een probleem, dat welhaast
onoplosbaar schijnt. Tenzij dan met ge
weid, dat een zeker, niet nader te noe
men, teveel zou vernietigen. In het
geheele land van de rijzende zon
heerscht bittere armoede, zoozeer zelfs
dat den laatsten tijd een groot deel der
jongelingschap afgekeurd moést worden
voor den militairen dienst. Permanente
ontbering bleek hun weerstandsvermo
gen in zulk een mate te hebben ver
zwakt, dat ze niet meer voor soldaat
deugen. Als één verschijnsel Tokio ze
nuwachtig zal maken, moet het dit zijn.
Een legende heeft lange jaren gewild,
dat de Japanners een uitzonderlijk taai
ras in de gemeenschap der volkeren
vormen. Tegen de armoede, welke ze
thans doormaken, schijnen ze echter
niet opgewassen. Maar waar moet
het met hen heen, als de obsta
kels, welke reeds bezig zijn hun uit
voer geducht te belemmeren, nog groo-
ter worden, en dien uitvoer zouden ru
ïneeren? Het grootste deel van het Ja
pansche proletariaat vindt thans nog 'n
schamel bestaan in de industrie. Maar
reeds een betrekkelijk kleine inkrim
ping der bedrijvigheid zou opnieuw dui
zenden tot het pauperisme doemen,.
Men kan zich alleen met een verwij
zing naar het militaire imperialisme on
mogelijk van het Japansche probleem
afmaken. Zeer zeker speelt de eerzuch
tige mentaliteit van een bepaalde kaste
een beteekenende rol. Maar er ligt een
tragiek aan ten grondslag; de tragiek van
de buitensporige economische en socia
le ontwikkeling. In een halve eeuw tijds
is Japan een „groote mogendheid" ge
worden; groeide het uit van een feoda-
len landbouwstaat, tot een imperialis
tisch industrie-land. De Japansche be
volking vermenigvuldigde zich daarbij
met een razende snelheid. Thans kan
het land die bevolking niet meer voe
den. Japan puilt uit naar alle kanten,
zoekt buiten zijn grenzen de nooddruft,
welke het binnen die grenzen aan zijn
zonen niet kan verschaffen. Waar het
daarbij op verzet stuit, slaat het van
zich af.
Er zijn meer landen, die deze tragiek
kennen; bijna alle Europeesche weten
er van mee te praten. Maar in Japan
heeft de zaak zich op de spits gedre
ven, is haar problematiek onvergelijke
lijk veel moeilijker en gecompliceerder.
Er schijnt zich hier een ontwikkeling te
voltrekken, welke onafwendbaar op 'n
dramatische ontknooping uit moet loo
pen.
mtt
Tsjilchtsjejef belast was met schulden,
die een zekere modekunstenares hem
bezorg'd had, en dat hij die met staats
gelden voldeed. Verder was de jeugdige
prins Nicolaï zeer verliefd op Mathilde
Ksjessinskaja, tweede ballerina van het
keizerlijk ballet. Ook was de gouver
neur van Moskou, Jjexsjef, een intieme
vriend van den oppersten politiechef
Klassofskiej, tezamen gaven zij dure
orgieën. Groothertog Serge was nimmer
te vinden voor een huwelijk, maar ant
woordde steeds op desbetreffende vra
gen: „Ik ben gelukkig, ik dank U zeer"
De minister van binnenlandsche zaken,
Doernof, werd de „overspelsenator" ge
noemd. Al deze dingen waren Zaharoff
bekend en vormden een uitstekende
verklaring voor de twintig roebel extra
Men wil, dat Basil intieme betrekkin
gen aanknoopte met Tanja Tsjeslowa,
de geliefde van den grootvorst. Daardoor
kwam hij alles te weten wat hij verder
nog noodig had. Het resultaat van een
en ander was, dat spoedig eenig'e Engel-
sche fabrieken ten behoeve van heilig
Rusland aan het werk waren.
Zaharoff noch zijn compagnons maak
ten verschil tusschen monarchen en op
standelingen. Men leverde aan het
Tsaaristische Rusland, men deed het
ook aan het revolutionnaire Macedonië
In dien tijd moet de wapenfabrikant de
voorzienigheid gedankt hebben voor 't
bestaan van een Balkan. De Zuid-Slaven
waren er de vijanden van de Bulgaren, de
AARDAPPELZIEKTE.
In het etmaal van 's avonds 10 Augus
tus tot 's avonds 11 Augustus is in Zee
land de weersgesteldheid bevorderlijk
geweest voor het optreden van aard-
appelzizekten.
De muziek op de Markt.
Het was gisteravond weder gezellig
druk op de Markt, zoowel van stadge
noot als vreemeling, toen de belichting
van het stadhuis was ontstoken en hel
Middelburgsch Muziekkorps, ditmaa1
onder leiding van den heer A. Calatz
een 7-tal nummers ten gehoore bracht.
Voor de belichting was ditmaal 9 uur
feitelijk nog wat vroeg, doch volgende
weken zal dit wel beter kannen,
Er is met groote belangstelling naai
de muziek geluisterd en genoten van het
ieder keer weer mooie schouwspel van
ons stadhuis in „flood light".
Opening.
Tegen drie uur vereenigden zich gis
terenmiddag in het sociëteitslokaal van
„St. Joris" het bestuur der tentoonstel
ling met het eere-comité, bestuursleden
van verschillende organisaties, standhou
ders en vele andere genoodigden.
De voorzitter, i r. B. B o s m a, zeide,
dat men dus eindelijk zoover was, dat de
tentoonstelling kon worden geopend. Er
is aanmerking gemaakt op het woord
„eerste". Spr. wilde zich er niet in ver
diepen of dit juist is, maar weet wel, dat
de tentoonstellingen op dit gebied
schaarsch zijn en men er in dezen vorm
het praedicaat „eerste" aan mocht toe
voegen. Zeker is zulk een tentoonstelling
op haar plaats op een eiland als Wal
cheren, dat meermalen den tuin van Zee
land en ook wel van Nederland is ge
noemd. Spr. hoopte, dat men slagen zou
en verzocht mr. P. Dieleman, voorzitter
van het eere-comité de tentoonstelling
te openen.
De heer Dieleman begon met te
zeggen, dat ook hij gevallen is over het
woord „eerste", maar hij heeft dit ten
slotte beschouwd als primeur. Primeurs
zijn ook de eerste vruchten en bloemen.
Bij het kweeken van bloemen en vruch
ten is het doel mooie exemplaren te krij
gen. Hier moge het rendement zijn, dat
velen leeren kweeken. Men beschouwt
den tuinbouw naast den landbouw te
recht als de wortel van onze volkskracht
en de bloem van onze nationale econo
mie.
Spr. wees verder op de groote inter
nationale beteekenis, die Nederland op
dit gebied heeft verworven, maar dit
eerst na zeer veel inspanning. Men moet
Nederland maken tot een der voornaam
ste landen op dit gebied. Spr. juicht het
toe, dat ook in Zeeland een dergelijke
tentoonstelling mogelijk is, vooral in de
zen benarden tijd. Dit stemt tot groote
vreugde. Het was tot nu toe stil, men
hoorde niet veel van wat te wachten
stond, maar wellicht was dit juist. Maar
nu moet men een groote reclame maken
voor de Flora.
Het is juist gezien van de tuinbouw-
commissie uit de Z.L.M., dat zij hier
aanwezig is om aan te toonen wat zij
presteert, maar ook om aan te toonen,
wat moet worden gedaan ter bestrijding
van ziekte bij plant en bloemen. Men
moet groote dankbaarheid hebben te
genover God dat hij al dit moois aan de
menschen brengt, maar daarom niet
doen zooals in het verhaal van de Ge
lijkenis. Men moet steeds waakzaam zijn
en letten op de diertjes, die schade kun
nen veroorzaken en die men bestrijden
Kroaten van de Slovenen, de Bulgaren
van de Turken, de Turken van de Grie
ken en alle anderen. Omstreeks 1893
ontstond in Macedonië de beweging, die
zich vooral tegen de overheersching van
Abdoel Hamid richtte, maar ook tegen
de buurvolken. Het was de O.R.LM.
(Organisation Intérieure Revolutionnaire
macédonienne). De leus luidde: Make-
donia za Makedoetsitee, hetgeen be
duidt: Macedonië voor de Macedoniërs.
Zaharoff verkocht wapenen en munitie
aan de OiR.I.M., maar hij deed het ook
aan de tegenstanders. Op den Balkan
vferd een kwart eeuw oorlog voorbe
reid. Het was eigenaardig, dat een
Griek uit JAnatolië wapenen verkocht
aan opstandelingen, die ook Grieken
land bedreigden. Doch een munitie
leverancier moet boven de nationalitei
ten staan g'elijk sommige pacifisten. Een
vijand van Roemenië heeft een gezegd:
„Het Roemeenschap is geen nationali
teit maar een beroep". Een van Zaha-
roffs tegenstanders varieerde dit gezeg
de door op te merken: „Voor een wapen
koopman van den Balkan is een Balkan
bewoner geen landgenoot maar een
klant"
De Trust.
Wanneer de groote mogendheden in
die jaren met één oog den Balkan be
gluurden, gebruikten ze het andere om
naar Afrika te kijken. De verdeeling van
dat continent had nog niet geheel plaats
gehad. Geen wonder, dat Maxim afzet-
Neem eiken Vrjjdag en Zaterdag een M.S.S.-cachet ter inwendige zuivering.
Gij kunt niet gezond blijven, als van dag
tot dag zich in Uw ingewanden vergiftige
afval-stoffen ophoopen, want die hebben 'n
bijzonder schadelijke werking op Uw gestel.
Tenslotte begint Ge U „zoo moe", „zoo mat"
en „zoo lusteloos" te gevoelen en last te
krijgen van allerlei onprettige verschijnselen,
zonder dat Ge beseft, waar het U hapert!
De M.S.S.-cachets zullen Uw haperende spijs
vertering, Uw vertraagde stoelgang herstel
len, Uw met vergiftige afvalstoffen gevulde
darmen zacht ledigen. Uw gestel opfrisschen.
Ge gaat U 'n ander mensch voelen. Ge bemerkt
vol welbehagen, dat ge U op Zondag-ochtend
voor het eerst eens lekker frisch en opgewekt
gevoelt, vol van levenslust en energie, want
Overal verkrijgbaar bij Apothekers en Drogisten. Per 12 stuks in koker slechts 60 cent.
(Ingez. Med.)
moet. Hier demonstreert de tuinbouw-
commissie dit samen met den Planten-
ziektekundigen dienst.
Men moet leeren wat er uit Moeder
aarde is te halen. Toonen dit de bloe
men op deze tentoonstelling, men kan
het ook gewaar worden op de veilingen,
ook bij die der Coöp. Veilingsvereeni-
ging Walcheren. Deze heeft volgens spr.
nog veel te weinig leden en is toch een
uitstekende schakel tusschen producent
en handel. Men zal nog meer stands zien.
Moge aller harten opengaan voor het
geen men te zien krijgt van den ooft-
en tuinbouw en moge het dan ook open
blijven of ópen gaan voor hetgeen daar
boven is. Spr. verklaarde hiermede de
Flora geopend.
Aan mr. Dieleman werd een prachtig
bouquet rozen aangeboden.
Ir. B o s m a zeide, dat het 't bestuur
gebied voor zijn nieuwe inventie vond.
Hij had een snelvuurkanon gebouwd,
waaraan de Afrikaansche Negers den
naam „Pom-pom" hebben gegeven, De
lauweren, die „pom-pom" oogstte, waren
niet minder in getal dan de overwinnin
gen van de mitrailleuse. Ofschoon de
Chineesche prins Li Hoeng Sjang van
meening was, dat „dit kanon voor China
te snel afging", gebruikten zijn land-
genooten het tegen de Japanners, en
deze laasten bedienden zich er eveneens
van.
Desondanks begon Maxim steeds
meer concurrentie te ondervinden van
de zuiver Engelsche Vickersfabriek, die
binnen het Britsche imperium troeven
kon uitspelen, welke Maxim ontbraken.
Ongetwijfeled werd het van belang een
regeling tot stand te brengen. Doch dit
zou niet mogelijk zijn, wanneer niet de
machtige Krupp van Essen en de even
invloedrijke Schneider-Creusot mee
werkten.
Vooreerst viel daaraan niet te den
ken. Via Spanje bereikte Zaharoff ech
ter gedeeltelijk zijn doel. Het was de
hertogin van Villafranca, Maria Del Pi
lar, die hem in contact bracht met de
menschen, bereid en in staat zijn plannen
te helpen verwezenlijken. Naar men
zegt is deze Spaansche hertogin de
eenige .mensch op de wereld, die Zaha
roff lief heeft en omgekeerd. De wapen
magnaat zou, volgens de algemeene op
vatting, spoedig met haar getrouwd zijn,
groot genoegen heeft gedaan, dat mr.
Dieleman de tentoonstelling wilde ope
nen en dat allen met belangstelling ge
luisterd hebben naar zijn rede. Spr.
bracht dank aan de aanwezige autori
teiten, aan de juryleden, aan zijn mede
bestuursleden, aan de technische com
missie, maar in het bijzonder aan de
heeren Brand, Wattel en Pfaff en ten
slotte ook aan de vakonderwijzers. Het
bestuur is overtuigd, dat deze eerste ten
toonstelling niet volmaakt is, maar spr.
hoopte toch, dat bewaarheid zal worden,
wat mr. Dieleman in zijn voorwoord tot
den catalogus schreef, n.l. „Deze perzik
smaakt naar meer". Spr. hoopte ook, dat
de tentoonstelling zal strekken tot lee
ring voor vaklieden en liefhebbers.
Spr. deed daarna mededeeling van de
resultaten van de jury, die zeker niet
indien zij geen Spaansche edelvrouw
was geweest, die zich aan de hofetikette
had te onderwerpen en die later door
haar religieuze overtuiging, van een hu
welijk met Zaharoff werd teruggehouden.
Toen in 1895 op Cuba een revolutie
uitbrak met het doel de Spaansche re
geering te verdrijven, betrok deze laat
ste wapenen van den Amerikaan Maxim,
ofschoon de opstand door de Vereenigde
Staten gesteund werd. Zaharoff heeft bij
die gelegenheid het Iberische schierei
land aan zich verplicht. Overigens was
de overwinning een uitstel van executie,
want drie jaar later werd Cuba een re
publiek en maakten de Vereenigde Sta
ten zich van Portorico en de Philippijnen
meester.
Door dit avontuur moet Zaharoff in
relatie zijn gekomen met vertegenwoor
digers van de Vickersfabriek, Deze was
inS1828 te Shefflield gesticht door Geor
ge Naylor en Edward Vickers. Het was
toen een kleine fabriek voor staalwaren.
Twaalf jaar nadien kwam Alfred Krupp
zich bij Vickers op de hoogte stellen
van de nieuwste ontdekkingen op het
gebied der metallurgie. Daarna vond
Krupp het gietstaal uit en was het de
beurt aan Thomas Edward Vickers, den
zoon van den stichter, om een bezoek
aan Duitschland te brengen, teneinde er
de wonderen van Essen te bestudeereu-
(Wordt vervolgd.)