22* GOESCHE COURANT^ Algemeen of bijzonder autonoom en heteronoom. mmmmi ms. s. NUMMER 162. DRIE BLADEN. ZATERDAG 11 JULI 1936. EERSTE BLAD. 179e JAARGANG. Een bruine zomerteint MIDDELBURG. &ALCKEREN. ZUID-BEVELAND. g. Zomer- Schouwb. Lachende u; Schut- entoonst., Muziekk Belichting Muziekk. 3elichting Muziekk. Belichting' t. v. 45 j jzelschap, do, Delft, 5 h. ;zelschap, Graven- 20,15 h. jzelschap, irge, Lei- 20,15 h. jzelschap, ven; „De ;zelschap, laas, Lei- 20,15 h. :zelschap, d. Sleen, 20,15 h. Schut- andeelh. i-polders; 3r, Markt 3r. Markt ua", Gr. Groote 16 JuL: „Het ge- 20,00 h„ D 16 Jul.: oning" en or", 20,00 lag Johny vilj. Wan- :elh. Kon. Miss. Ten Ballet innia". Oostburg. h. Stoom- ;antore te het druk- arover hij hield, en rum collo- ïs ten be- opgesteld. ze in 1518 vol fou- ïmiddelu, de voor- t hij over bare dief, rde, opte- kraai, die Erasmus' kok ver giet. Uit smus' hef- oen reeds riend. Als Augustijn sreisd, om ;n Middel- succes, manistisch in deze bij Veere. heeren en :slacht der groeit ran geleer- almee de verleen- niet ge ste sporen regering 471—1518). kind, ge- 'hilips van zoon van d." Nog ilastte An- Veere was de op dolf. Met ist zijn in- >urg. ïad te Pa- reeks 1492 ergen op hij eerst stadssecre- leerde hij zijn dood toegewijde sen beiden erd Battus Jdolfje, die was. vervolgd.) MIDDELBURGSCHE COURANT Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per kwartaal Week-abonn. in Middelburg en Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per regel, lngez. mededeelingen 60 ct. p. r. Bii contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr. Uitgeefster Naamlooze Vennootschap „De Middelburgscbe Courant"; Bureaux Lange Sint Pieterstraat te Middelburg. Telefoon Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17. Aangesloten bjj het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers. Familieberichten en dankbetuigingen 17 regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek „Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels, a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met „Brieven" of „Bevragen bureau dezer con- rant" 10 ct. extra Bewjjsnommers 5 cent. Naar aanleiding van een der betrek kelijk kleinere gebeurtenissen in de po litiek van den dag maakten wij enkele opmerkingen van iets verder gaande strekking over het verschil tusschen algemeen en b ij zonder, zoo,als dat in den strijd der meeningen tuschen rechtzinnig en vrijzinnig nog al eens aan de orde komt. Wij onderstel den, dat wij, het over een rechte dui ding dezer twee begrippen met een rechtzinnigen andersdenkende wel nim mer eens zouden worden, „De Zeeuw" is geneigd deze opmer king te onderschrijven, „omdat wij hiei te doen hebben met een diepgaand principieel verschil." Het rechtzinnig orgaan haalt dan vol doende uitvoerig aan, hetgeen wij schre ven om het algemeen- vrijzinnige stand punt duidelijk te maken, nl. nu in het kort samengevat: eerbied voor anderer overtuiging doch afwijzing van geeste lijken dwang; zooveel mogelijke vrijheid voor allen, slechts beperkt door de eischen van het allen-gemeene belang en stelt daar dan zijn meening als volgt tegenover: „De vraag, waarom het hier eigenlijk gaat is deze: hoe wij ons den mensch hebben te denken: als een auto noom, dan wel ,als een hete ronoom wezen. Kan en moet de mensch zelf uitma ken wat goed is en kwaad, stelt hij zichzelf de wet en is hij zichzelf tot een wet? Of is hij onderworpen aan hooge- re wetten; heeft hij te buigen voor de wet Gods, die we kennen uit Zijn Zelf openbaring, Zijn Woord? Is de me*sch in zichzelf souverein of heeft hij te erkennen de volstrekte sou- vereiniteit Gods? De „M i d d e 1 b. Cr t.", zich daarbij stellend op vrijzinnig standpunt, ziet den mensch als een autonoom we zen. Als geëischt wordt d.at rekening zal worden gehouden met den wil en het Woord van God, dan vraagt zij voor den mensch de vrijheid om naar eigen believen te handelen, dan verklaart zij de wet Gods voor onverbindbaar. Hier is inderdaad een p r i n c ï- p i e e 1 e tegenstelling, een on overbrugbaar verschil. Hierbij m,aakt zij echter de fout, dat zij voor ons land het autonome stelsel als het „algemeene" ziet, een fout die door het spreken over b ij z o n d e- r e scholen en b ij z o nd e r e or ganisaties, vrij algemeen gemaakt wordt. Historisch is deze wijze van aandui ding zeer goed te verklaren. M.aar niet temin is het onjuist. Wij leven in een christelijk land. In een land, waar de Overheid nog officieel belijdt te regeeren bij de gratie Gods, waar dus de souvereiniteit van God nog wordt erkend. Welnu, in zulk een land is het a 1- g e m e e n e, het normale, dat op elk gebied de opperhoogheid des Heeren wordt erkend. En het b ij z o n- d e r e wordt gevonden d,aar, waar de anti-these opkomt, waar de heer schappij van Jezus Christus wordt mis kend, en de mensch voor zich het recht opeischt de wet te stellen, of zooals de N.S.B, het uitdrukt: van zich te maken wat hij, in aanleg is, een i k dat zichzelf kent: zichzelf te willen z ij n." Tot zoover „De Zeeuw." Nu beiderzijds op een niet te over bruggen verschil wordt gewezen, zouden we het er beiden bij kunnen laten met een: nu hebben we den grond bereikt, het verschil in beginsel vastgesteld en klaar-gesteld, en we blijven wat we waren, gij rechtzinnig en wij vrijzinnig. Maar dus doende zouden we onzen te genstander te kort doen: zijn dieper gra ven naar de oorzaken van het verschil eischt een nadere uiteenzetting onzer zijds; zijn conclusie vergt nog wel eenig commentaar bovendien. In de tweede alinea van bovenstaande aanhaling stelt „De Zeeuw" feitelijk niet een. maar drie vragen. Deze in omge keerde volgorde beschouwend, zeggen wij: 1. er zijn inderdaad menschen, die zichzelf tot wet stellen, maar bepalend kenmerk eener vrijzinnige levensopvat ting is dit allerminst; ook in vrijzinnigen kring zijn er velen, die van oordeel zijn, dat den mensch zichzelf niet tot wet is; 2. evenzoo kan men al dan niet van oordeel zijn, dat de mensch zich zelf de wet stelt, zonder dat we derom het een of het ander een bepa lend kenmerk van vrijzinnigheid is; 3. daarentegen staat voor ons als een paal boven water, dat de mensch zelf moet uitmaken wat goed is en wat kwaad. Althans, om alle misverstaan te voor komen: de mensch moet van elke ge geven zaak. door toetsing aan de voor hem geldende normen of maatstaven, zelf uitmaken of die zaak goed of kwaad is. De vraag, of de mensch het recht en de macht heeft die maatstaven autonoom te stellen, dan wel of deze mede onder invloed van, dan wel uitsluitend door, buiten-menschelijke en/of bovenmen- schelijke factoren tot stand komen, heeft echter betrekking op de vragen 2 en 3. Wij kunnen ons niet geheel onttrek ken aan den indruk,dat onze tegenstan der bij de quaestie autonomie-hetero- nomie de fout maakt waarvoor o.a. de vrijzinnige theoloog prof. H. T. de Graaf" destijds al waarschuwde, toen hij ten aanzien van de autonomie schreef: „Deze term wordt dikwijls misverstaan. Men meent, dat autonomie wil zeggen, dat elk mensch zelf z.al uitmaken, wat goed of slecht zal heeten. Maar dat is zeker de bedoeling niet van den denker, die dezen term in de ethische zede lijke] wetenschappen heeft ingevoerd, van Kantdie meent, dat d e moraal autonoom is, niet d,at Jan, Piet of Klaas autonoom is." Mocht hieromtrent evenwel geen mis verstand tusschen ons zijn,, het kan niet bestaan omtrent een voor ons wel zeer belangrijk axioma: dat de mensch zelf, en niemand anders dan de mensch zelf, in concrete zaken van goed en kwaad die aan zijn oordeel onderworpen worden oordeelen kan. Al kan hij tot zijn persoonlijke oordeels vorming geraken mede door toetsing aan normen, maatstaven, geboden die naar zijn gevoelen-of - geloof van buiten- en/of bovenmenschelijken oorsprong, en d.aar om of daardoor van hoogere geldigheid dan door menschen gestelde normen, zijn. En natuurlijk is het populaire misver stand waarvan wij het rechtzinnig orgaan natuurlijk in het minst niet ver denken, dat het ons déze meening in de schoenen zou willen schuiven dat bi; de autonome moraal de mensch „maar raak mag leven", daarentegen de uit de heteronomie levende mensch slechts de naar waren zedelijken maatstaf le vende mensch zou wezen, hier al gansch niet aan de orde. Evenwel: naast deze, op zijn tijd nood zakelijke, wijsgeerige discussie staat de praktijk des levens, voor vrijzinnigen en voor rechtzinnigen over dewelken beide de goede God de zon laat schij nen, nietwaar? En deze praktijk leert ons nu het volgende: Indien wij op grond v,an de cijfers der laatste Kamerverkiezing trachten eens samen te stellen, hoevelen in Ne derland pohitief vrijzinnig, en althans zeker niet rechtzinnig, zullen zijn. hoe- velen positief rechtzinnig, dan komen wij (de R.K. even buiten beschouwing latende) tot een cijfer van rond 1.500.000 vrijzinnig stemmenden, rond 1.007.000 rechtzinnigen. De R.K. te dezen aanzien tot de twij- felachtigen rekenende 1 immers, in de p r a k t ij k des levens, waarover wij het thans hebben, neigt de R.K. levens houding, naar ons en veler anderer oor deel dikwijls meer naar het vrijzinnige dan naar het steile rechtzinnige mag dan wel vastgesteld worden dat er van een overwegend bepaald rechtzinnige meerderheid in Nederland geen sprake is. Dat heeft zijn consequenties! En nu zijn wij het met „De Zeeuw" eens, dat wij in Nederland leven in een christel ij k land, althans, indien onze tegenstander dit woord in een al- gemeenen, ruimen zin wil nemen, als tegenstelling bv. tot 'n Boeddhistisch of een Mohamedaansch of een primitief- animistisch land, dus: in een land dat cultureel deel uitmaakt van het West- Europa, hetwelk sinds eeuwen de zoete èn de wrange vruchten eener christelijke beschaving plukt. Maar wij zijn het natuurlijk niet met hem eens, indien hij dit „christe lijk" nader omschreven zou willen zien als rechtzinnig naar Hervormden of naar Gereformeerden trant, dan wel naar anti-revolutionairen, christelijk-histori- schen, staatkundig-gereformeerden of welken anderen der onderscheidene or thodoxe richtingen in het Nederlandsche geloofs- en politieke leven ook. Dan zeggen wij: neen. Nederland is, gene, dien de natuur mild heeft be deeld; een beschaafd mensch is hij, die de gave, die hij bezit, liefderijk, wijs en juist en op de edelste manier gebruikt. Antonie Friederike Varnhagen v, Ense. aldus beschouwd, gelukkig nog een li berale en tolerante staat, waarin de ver schillende vrijzinnige en rechtzinnige richtingen vreedzaam naast en met el kaar kunnen leven. En dan is voor ons het al g e m e e- n e dat, w,at allen gemeen is, het b ij- z o n d e r e dat, waarin een onderdeel zich van dit algemeene onderscheidt. Wij zijn er niet zeker van, door het vorenstaande „De Zeeuw" bekeerd te hebben lot ons inzicht over wat alge meen, wat b ij zonder dient te heeten; niettemin kunnen we het rechtzinnige orgaan erkentelijk zijn voor de principieele uiteenzetting v,an wat ons dan klaarblijkelijk zal moeten blij' ven scheiden. TEGEN DE „HERBEREKENING" DER PENSIOENEN. In de groote zaal van het gebouw Excelsior te 's Gravenhage is gistermid dag een door het Comité ter bescher ming van de rechten van de gepension neerden uitgeschreven vergadering ge houden, onder voorzitterschap van den lieer C. C. A. Last, oud-hoofdinspecteur van den arbeid. Nadat deze een betoog tegen het wetsontwerp tot herberekening van pen sioenen had gehouden, en de heer K van Schouwen, oud-ontvanger der di recte belastingen, invoerrechten en ac cijnzen, eveneens lid van het comité, hier nog eenige woorden aan had toege voegd, is een adres aan de Tweede Ka' mer opgesteld, waarin wordt aange drongen op verwerping van het wets ontwerp. In het adres wordt gezegd dai het wetsontwerp in strijd is zoowel met het recht, als met de billijkheid en het rechtsgevoel. Er wordt aan de hand van verschillende wetsartikelen op gewezen dat het voorgestelde wetsontwerp ver kregen rechten aantast en met de be treffende artikelen in strijd is. Verder is de herberekeniag der pern sioenen in strijd met de billijkheid om dat de gepensionneerden in een uitzon deringspositie zouden worden geplaatst iegenover allen, die zich op andere wij ze voor noodzakelijk levensonderhoud bij invaliditeit of ouderdom hebben ver zekerd. Tenslotte wordt het wetsontwerp in strijd geacht met het rechtsgevoel omdat de gepensionneerden bij de in richting van hun levensavond met het hun toekomende pensioen hebben re kening gehouden, VACATURE TWEEDE KAMER. In verband met het bedanken van mr. P. J. Oud voor het lidmaatschap der Tweede Kamjer (vacature-Ketelaar heeft de voorzitter van het centraa stembureau thans benoemd verklaart den heer M. M. Cohen te Amsterdam. SALARISVERMINDERïNG BIJ PHILIPS. Naar aanleiding van geruchten, wel ke de laatste dagen de ronde doen, in zake bezuinigingsmaatregelen bij de Phi- lipsbedrijven, deelt de directie o.m. het volgende mede: In verband met de nog steeds grooter wordende moeilijkheden in het interna tionale goederen- en geldverkeer, w,aar door de betalingsmogelijkheid door het buitenland van goederen-leveringen en diensten, afkomstig van de centrale van het Philipsconcern te Eindhoven, be lemmerd wordt, en mede door~de blij vend lagere opbrengst uit de landen met gedeprecieerde valuta, is een sterke vermindering van alle concernkosten in guldens dringend noodzakelijk. Gehee onafhankelijk van de rentabiliteit is het 'n feit, dat de dekkingsmogelijkheid van deze concernkosten in guldens door moeilijkheden in transfer afneemt en dientengevolge bijzondere maatregelei: moeten worden getroffen. Deze nood zakelijkheid wordt versterkt door het feit, dat de belemmeringen in het ternationale goederen- en geldverkeer tengevolge hebben, dat de goederenleve staat sportief en charmant en beschut tevens tegen de brandende ultra-violette stralen der zon. AMILDA-zonnebruin- crême bevordert een snelle, mooie, natuurlijke huidbruining. lac. 90 ct. Tube 60 ct. Doos 50 en 25* ct. (Ingez. Med.) cage-verplaatsing naar het buitenland land kleiner worden en daardoor fabri- cage-verplaatsing naar h^t buitenland noodzakelijk is. In verband hiermede heeft de direc tie moeten besluiten onder meer tot 'n salarisvermindering van 10 pet., waarvan 5 pet. zal ingaan op 1 September a s. en 5 pet, op 1 Januari a.s. KRANSLEGGING OP HET GRAF VAN DEN HEER QUIST. Dezer dagen heeft op de algemeene begraafplaats aan de Boschdrift te Hil versum een eenvoudige plechtigheid plaats gehad bij het graf van den heer M. J. Quist, oud-consul-generaal dei- Nederlanden te Hongkong, wiens stoffe lijk overschot onlangs daar ter aarde is besteld. Een deputatie, bestaande uit de heeren Doyer, Jonckheer en de Mees ter legde namens de Nederlandsche ko lonie te Hongkong een krans op het graf. De heer Joncker hield daarbij een korte toespraak, waarin hij de gevoelens van de kolonie te Hongkong bij het over lijden van den heer Quist tot uiting bracht. Een neef van den overledene, de heer van Hulstein, uit Zwolle, dankte namens de familie. WEER m WIND. Middelburg, ll-VII-'36. Vrijdag hoog ste lucht temperatuur 19.8 °C (68 °F); laagste 14 °C (57 °F). bieden 9 h: 14 °C; 12 h: 16,2 °C. 11 mm regen. Hoogste barometerstand te dezer stede, in het afgeloopen etmaal: 760 mm; laagste 757 mm. Hoogste barometerstand in het Euro- peesche waarnemingsgebied: 769.1 mm te La Coruna; laagste 753.3 mm te Aber deen. Verwachting tot morgenavond: Zwakke tot matige Z.W. tot W. wind, aanvankelijk zwaar bewolkt met regen buien, later opklarend, weinig verande ring in temperatuur. Zon op: 4 h 53; onder: 21 h 17, Licht op: 21 h 47. Maan op: 23 h 48; onder: 13 h 34. Zondag 12 Juli: Zon op: 4 h 54; on der 21 h 17. Licht op: 21 h 47. Maan op: 24 h 13; onder: 14 h 57. N.M.: 18 Juli. Hoog- en Laagwater te Vlissingen: Juli. Hoogwater. Laagwater. Za. 11 6.49 19.09 1.02 13.10 Zo. 12 7.43 20.04 1.56 14.08 Ma. 13 8.44 21.07 2.54 15.11 Hoog- en Laagwater te Wemeldinge: Juli. Hoogwater. Laagwater. Za. 11 8.35 20.54 1.58 14.16 Zo. 12 9.25 21.45 2.50 15.14 Ma. 13 10.24 22.46 3.48 16.17 Westkapelle is 28 min. en Domburg 23 min. vroeger; Veere 38 min. later. (S springtij HEIAND. In de Zondag te houden godsdienst oefening in de Doopsgezinde Kerk alhier, zal het geheel gerestaureerde kerkorgel wederom in gebruik worden genomen. Terug naar Breskens. Op verzoek van de Marechaussee te Breskens werd alhier aangehouden ze kere G. P., als verdacht van mishande ling te Breskens. Hij werd weer naar Breskens op transport gesteld. Venten zonder vergunning. Wegens venten zonder vergunning maakte de politie proces-verbaal op te gen M. C. v. d. V. te Terneuzen, en den woonwagenbewoner M. P. C. B. Rijkspostspaarbank. In den loop der maand Juni 1936 werd aan het kantoor alhier op spaar bankboekjes ingelegd f 63.224 en te rugbetaald f 76.202. Derhalve minder ingelegd dan terugbetaald f 12.978. Het aantal nieuw uitgegeven boekjes bedroeg 45. BRAND TE SEROOSKERKE. Middelburgsche brandweer ver richt weer goede diensten. Het was ongeveer half vijf in den af geloopen nacht, dat wij werden opge beld. dat brand woedde te Serooskerke en dat de Middelburgsche brandweer reeds was uitgereden ter assistentie. Bij informatie bleek ons, dat de magirus spui.', bemand met twee brandmeesters en 8 brandweerlieden op verzoek van den burgemeester van Serooskerke hulp was gaan verleenen voor een brand bij den bakker K. Flipse. Toen deze van ochtend zijn werkzaamheden wilde be ginnen, kwam hij tot de ontdekking, dat zijn oven in brand was geraakt en het vuur zich reeds aan de omgeving me dedeelde. De plaatselijke brandweer werd geal armeerd en ving de strijd tegen het vuur aan met twee slangen op de water leiding. Zij kon niet verhinderen, dat 't vuur zich mededeelde aan winkel en woonhuis. Toen de burgemeester te 4 uur bij den brand kwam, vreesde hij voor de omliggende perceelen, o.a. voor een opslagplaats van hout en heeft hi onmiddellijk Middelburg om hulp ge vraagd, die zeer spoedig aanwezig was. Toen men op open water had aangeslo ten en de mag'irus zijn werk deed, was het pleit in een kwartier beslecht. De verwoesting bleef bij bakkerij, winkel en woonhuis. HANSWEERT. De heer E. Jansen, directeur van 't P. en T. kantoor alhier wordt met ingang van 1 September a.s. in gelijke betrekking overgeplaatst naar 's Gravenzande. HOEDEKENSKERKE. Wegens het epidemisch heerschen van roodvonk in deze gemeente is overeenkomstig me disch advies de O. L. school voor 4 we ken gesloten. YERSEKE. Zekere v. S. alhier, die eenigen tijd geleden werd aangehouden als verdacht van diefstal van oesters al hier gepleegd is thans in vrijheid gesteld. Zoodat er nu nog één van de drie zich in arrest bevindt. IERSEKE. Vrijdagavond vergaderden de leden der vereeniging voor Geief. Lager onderwijs in buitengewone ver gadering onder voorzitterschap van den heer H. Vendeville. De regeering biedt aan de bouwsom a 15000 waarvoor de vereeniging een rentevergoeding van 6 ontvangt over te nemen voor 80 Dus zal de vereeniging 12000 ontvan gen. Het bestuur kan de leden advisee- ren dit aanbod aan te nemen, daar bij niet aanneming voor 1 Augs. a.s. het aanbod vervalt en ook de rente met 1 vermindert. De leden hebben na uit voerige bespreking besloten het aanbod aan te nemen. Alle schuld kan dan wor den betaald en het overschot bewaard voor een kwaden dag. KAPELLE. Zooals wij reeds gemeld hebben, heeft de heer A. J. Schippers alhier een lichtbesparende uitvinding gedaan voor lichtreclames. Thans heeft hij ook bordjes etc. vervaardigd welke in wit en rood richtingen etc. in donker kunnen aanwijzen. Ten gemeentehuize heeft de hr Schippers dit thans voor een aantal autoriteiten gedemonstreerd; o.a. waren aanwezig de afdeeling' van den Luchtbeschermingsdienst, Hoofd de heer J. J. van den Dries, met de aange wezene voor Kapelle den hr. P. Zegers' en voor Biezelinge den hr Jacs. de Jon ge, de heer J. C. Persant Snoep, comm. B.V.L. korps Motordienst afd. Zeeland en ook overste Bierman uit Middelburg, comm. van de Brandweer en B.V.L. Burgemeester Bierens heette allen welkom en zeide verder o.,a„ dat het licht op de nieuwe uitgevonden plaat is vastgelegd, lichtgeel (wit) met rood pijltje, welke heen wijst naar trap, kel der of iets dergelijks om ook wanneer 'alles donker moet zijn, bv. bij luchtbe schermingsdienst direct den weg aan te wijzen. Hoe donkerder de kamer, hoe sterker dit uitkomt. Voor ziekenhuizen is dit onmisbaar, voor groote hotels kan het enorme diensten bewijzen. Nü volgde de demonstratie v,an de

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1936 | | pagina 1